Grieken en Turken
op voet van oorlog
Geen rockconcert voor hongerend Mozambique
'Voorzichtig optimisme'
Geneefse wapenoverleg
Spanningen lopen op in Egeïsche Zee
Dode en 19
gewonden bij
bomaanslag
Frankrijk in
verlegenheid
door vangst
terroristen
ZATERDAG 28 MAART 1987
1:111,ld.'l>l'l.«
PAGINA 5
ATHENE - De Griekse premier Andreas Papandreou heeft gisteren na langdurig kabi
netsberaad een ernstige waarschuwing doen uitgaan naar Turkije.
N'DJAMENA (Rtr./AP) - Tsjadi-
sche regeringstroepen hebben de
stad Faya Largeau in het noorden
van Tsjaad veroverd op de Libiérs.
Dat is gisteren in regeringskringen
vernomen. De oasestad Faya Lar
geau is ruim driejaar in handen ge
weest van Libische troepen. Man
schappen van het leger van presi
dent Hissene Habré namen de stad
aan het eind van de middag in.
In diplomatieke kring wordt aan
genomen dat de val van Faya Lar
geau het einde betekent van de Li
bische aanwezigheid in Tsjaad. De
oasestad was het laatste bolwerk
van Libië in het noorden van
Tsjaad. Het Amerikaanse ministe
rie van buitenlandse zaken beves
tigde gisteren de Libische terug
tocht. „Wij vernemen dat Libische
troepen Faya Largeau hebben ver
laten en zich in noordelijke rich-
Tsjaad herovert
Libisch bolwerk
ting terugtrekken", aldus een
Woordvoerder van het State De
partment.
Het is nog niet duidelijk of het
leger van Tsjaad de stad met ge
weld heeft moeten veroveren of
dat de Libiërs zich zonder tegen
stand hebben teruggetrokken. De
val van Faya Largeau werd eerder
deze week ingeluid met de ver
overing van de luchtmachtbasis
Quadi Doum. Daardoor raakten de
Libiërs in Faya Largeau hun dek
king vanuit de lucht kwijt. Na de
verovering van Quadi Doum begon
het Tsjadische leger de opmars
naar Faya Largeau. Bij de aanval
Wanneer het Turkse exploratie-
vaartuig 'Sismik I', dat dit week
einde de Egeïsche Zee zal binnen
varen, aldaar de door Ankara aan
gekondigde seismografische waar
nemingen gaat verrichten op ge
deelten van de zeebodem die vol
gens Athene onder de Griekse ter
ritoriale wateren vallen, zal Grie
kenland dat verhinderen. „En
zoiets kan vanzelfsprekend niet
met woorden, alleen met daden".
door
Frans van Hasselt
Volgens de Turkse generale staf
zal het kleine vaartuig, dat een be
manning van slechts 31 personen
heeft, door enkele Turkse oorlogs
bodems worden geëscorteerd. Als
het schip wordt aangevallen, lijkt
dat een oorlog te gaan betekenen.
In 1976, toen zich een dergelijke
ontwikkeling voordeed onder de
rechtse Griekse premier Caraman-
lis, riep Papandreou - toen één der
oppositieleiders - op diezelfde 'Sis
mik' tot zinken te brengen. Dit
maal draagt hij als premier de volle
verantwoording voor de trotsering
e Turkse 'provocatie'.
Olie
De afgelopen weken kwam het al
tot spanningen, toen de Turken
een ander exploratievaartuig, de
'Piri Reis', ten westen van de
Grieksè eilanden lieten opereren.
Maar dit was een oceanografische
onderzoeking, waarbij de bodem
niet werd 'aangeraakt'. Bij seismo-
Premier Luxemburg
voorzitter van EYP
BRUSSEL (DPA) - Premier Jac-
ques Santer van Luxemburg wordt
de nieuwe voorzitter van de Euro
pese Volkspartij (EVP). Naar de
EVP (een combinatie van 14
christelijke en christen-democrati
sche partijen in de 12 lidstaten van
de Europese Gemeenschap) giste
ren meedeelde, is de 49-jarige San-
ter de enige kandidaat voor de
functie. De verkiezing is maandag.
Santer volgt de Nederlander Piet
Bukman op, die sinds half vorig
jaar minister van ontwikkelingssa
menwerking is in het tweede kabi-
net-Lubbers.
Buitenland kor
Vrijlating
De secretaris-generaal van de
Zuidafrikaanse Presbyteriaanse
kerk, Jean-Francois Bill, is giste
ren uit de gevangenis vrijgelaten.
Bill, die over zowel de Zuidafri
kaanse als Zwitserse nationaliteit
beschikt, werd op 20 juni van het
vorig jaar gearresteerd op grond
van de noodtoestandswetgeving
en heeft sindsdien zonder aan
klacht vastgezeten. Zijn vrijlating
werd gelijkertijd in Bern en in Pre
toria bekendgemaakt.
Warschau
Eind mei is er in Oost-Berlijn een
bijeenkomst van de partijleiders
van de zeven landen die lid zijn van
het Warschau Pact. De vergadering
duurt een dag langer dan gebruike
lijk is, waardoor de hoge gasten ge
legenheid krijgen mee te doen aan
de feestelijkheden in het kader van
de 750ste veijaardag van Berlijn.
Wapenverkoop
Israël levert per jaar voor 1,2 tot
1,6 miljard gulden wapens aan
Zuid-Afrika. Dat heeft het Israëli
sche dagblad Yedioth Ahronoth
gisteren gemeld. Deze cijfers zou
den afkomstig zijn van een Ameri
kaans rapport, dat volgende week
aan het Congres wordt voorgelegd.
In het rapport wordt een opsom
ming gegeven van landen die het
VN-embargo op wapenleveranties
aan Pretoria in de wind slaan. Het
Amerikaans congres kan militaire
hulp aan landen beperken, die het
embargo schenden.
Vliegtuigbotsing
Drie F5-E gevechtsbommenwer
pers van de Thaise lucthmacht zijn
op elkaar gebotst en neergestort
toen ze in de stromende regen naar
Bangkok vlogen om deel te nemen
aan een luchtshow. De politie
maakte bekend dat de drie piloten
om het leven kwamen. Enkele mi
nuten later stortte tijdens de show,
eveneens bij hevige regenval, een
trainingsvliegtuig van het type
Cessna A-37 neer, nadat het tijdens
een manoeuvre in aanraking was
gekomen met een ander toestel.
Eén bemanningslid kwam om het
leven.
grafisch onderzoek
geval en het kan
hebben: olie.
De Turken hebben reeds mel
ding gemaakt van de regionen
waar de TPAO, de Turkse maat
schappij voor olie-exploratie, gaat
opereren. Die sectoren liggen voor
95 procent in zones die door Athe
ne als Grieks territoriaal gebied
worden beschouwd, overeenkom
stig de uitspraken van de recente
Internationale Zeerechtconferen
tie. Die uitspraken hebben, aldus
Papandreou gisteravond, na mas
sale aanvaarding volle rechts
kracht, ook al zijn zij niet onderte
kend door landen als de Verenigde
Staten, Israël, Venezuela en van
zelfsprekend Turkije.
De conferentie bepaalde dat ei
landen hun eigen continentale plat
hebben. Volgens Ankara gaat het
om internationale wateren omdat
de situatie in de Egeïsche Zee,
waar Griekse eilanden vlak naast
de Turkse kust liggen, een uitzon
derlijke is. Het Turkse vasteland
bestrijkt een eigen continentaal
plat dat zich ten westen van veel
Griekse eilanden uitstrekt, aldus
het Turkse standpunt.
Bases
Papandreou waarschuwde giste
ren ook.de NAVO - waarvan de
ambassadeurs al in Brussel in een
spoedzitting bijeen zijn gekomen
en beide landen tot zelfbeheersing
hebben opgeroepen - dat de ver
houding met Athene ingrijpend zal
veranderen als Turkije zijn drei
ging zal waarmaken. En de Ameri
kaanse bases op Griekse bodem
zouden zeker worden gesloten als
het tot een confrontatie met Tur
kije zou komen, „of misschien zelfs
daarvóór al". Een bezoek dat de
Turkse onderminister voor EG-za-
ken Ali Bozer begin april aan Athe
ne zal brengen is van Griekse zijde
al onwenselijk verklaard.
Van zijn kant ging Papandreou
over tot een diplomatieke stap die
Turkije niet vriendelijker zal stem
men: hij stuurde minister van bui
tenlandse zaken Papoulias naar
Sofia voor contacten met president
Zjivkov die Papandreou 'mijn
vriend' noemde, maar die de Tur
ken zien als onderdrukker en zelfs
slachter van de Turkse minderheid
aldaar. Vorig jaar is tussen Athene
en Sofia een 'overeenkomst' geslo
ten (geen verdrag) die erop neer
komt dat de landen elkaar zullen
raadplegen en bijstaan als één er
van door een derde wordt be
dreigd. Deze situatie acht de Griek
se premier nu ingetreden.
De naam van lord Carrington, se
cretaris-generaal van de NAVO, als
bemiddelaar valt veelvuldig. Maar
de Griekse pers is in oorlogsstem
ming en voorbereid op wat het
warmste weekeinde zou kunnen
worden sinds 1974, toen Turkije
Cyprus binnenviel. De Turkse mi
nister van buitenlandse zaken Ha-
lefoglu heeft trouwens, nog slechts
enkele dagen op bezoek in de Ver
enigde Staten, verklaard dat hij
'een warme zomer' verwachtte.
maakte het leger gebruik van Li
bisch materieel dat bij eerdere ge
vechten werd buitgemaakt.
Het opperbevel meldde dat het
regeringsleger de 80 kilometer lan
ge oase „volledig onder controle"
had. De Libiërs zouden zich uit de
oase hebben teruggetrokken met
achterlating van vele Tsjadiërs, die
zouden zijn geronseld voor het Li
bische leger.
Sinds de meeste opstandelingen
zich tegen Libië keerden en zich
aansloten bij de Tsjadische presi
dent brachten de regeringstroepen
gevoelige slagen toe aan de strijd
krachten van kolonel Gaddafgi.
Volgens officiële tellingen zijn bij
de gevechten van de afgelopen
week meer dan 2.000 Libiërs ge
sneuveld.
BRUSSEL (GPD) - De Verenigde
Staten lijken erin te zijn geslaagd
de ongerustheid weg te nemen die
bij de Europese NAVO-bondgeno-
gerezen over de Ameri-
middellange afstand uit Europa.
Weg dus met de Amerikaanse
kruisraketten en Pershings-2 en de
Russische SS-20's.In Europa was
niet gelukkig met dat bijna-
kaanse opstelling bij de ontwape- akkoord, omdat er niets in werd
ningsbesprekingen in Genève. De gezegd over de Russische korte-af-
VS en 'Europa' zitten weer op één standsraketten, de SS-12 en SS-
spoor waar het gaat om de beper
king van het aantal raketten voor
de middellange en korte afstand in
Europa.
door
Hans deBruijn
In Brussel vergaderde gisteren
de speciale adviesgroep van de
NAVO die zich met de raketten-
kwestie bezighoudt en daar bleek
dat de bondgenoten het roerend
eens zijn met de harde houding
van de Amerikanen, die eerder de
ze week in Genève tot een fikse
botsing met de Sowjet-onderhan
delaars leidde.
De Europese vrees was ontstaan lingsdelegaties. De Russen
nadat president Reagan vorig jaar
november in Reykjavik het met
partijleider Gorbatsjev leek eens te
worden over een volledige verwij
dering van alle raketten voor de
raketten met een bereik
500 tot 1000 kilometer die in Oost-
Duitsland en Tsjechoslowakije
staan opgesteld. Die zouden alsnog
een bedreiging voor West-Europa
kunnen vormen, terwijl de NAVO-
landen bovendien zelf over veel
minder van dergelijke raketten be
schikken.
De Amerikanen hebben daarna
in alle toonaarden beweerd dat
voor hen eventuele akkoorden
over beide raket-typen 'onlosma
kelijk met elkaar verbonden zijn'.
Het een niet zonder het ander dus,
zo zei begin deze week de Ameri
kaanse minister van defensie Cas
per Weinberger nog. Op diezelfde
dag kwam het in Genève tot een
hevige aanvaring tussen de Ameri
kaanse en Russische onderhande
die al
enkele jaren geleden een koppe
ling van beide kwesties hadden
voorgesteld - krabbelden plotse
ling terug. De onderhandelingen
over de korte-drachtwapens moe
ten worden losgemaakt van een
eventueel akkoord over de SS-20's
en kruisraketten, zo zeiden zij.
De Amerikanen waren woedend
over deze plotselinge wijziging van
het Sowjet-standpunt, en verhard
den hun opstelling. De Amerikaan
se voorzitter van de NAVO-advies-
groep, Allan Holmes, zei gisteren
in Brussel 'zeer bezorgd te zijn'. Hij
sprak van 'een belangrijke stap te
rug' en zei 'dat er geen enkele kans
is dat wij op dit punt een compro
mis zullen aangaan'.
Voor de Amerikanen vormen de
korte-drachtwapens een 'integraal
deel' van het totale akkoord over
de kernwapens in Europa. Toe
staan dat daarover pas na een ak
koord over de middellange-af-
standwapens zal worden onder
handeld, geeft de Russen de kans
hangende die onderhandelingen
hun arsenaal uit te breiden, zei
Holmes. Toch weigerde hij om
over een 'impasse' te spreken. De
onderhandelingen gaan voort op
een zakelijke manier. Holmes ging
zelfs zo ver het over 'voorzichtig
optimisme' te hebben, gevraagd
naar de kans van slagen van het
Geneefse overleg. Maar een feit is
dat VS en de Sowjet-Unie op een
niet onbelangrijk punt weer lijn
recht tegenover elkaar staan.
BARCELONA (GPD) - Eén Guar-
dia Civil van de Spaanse douane is
gistermiddag bij een aanslag met
een bomauto in de haven van Bar
celona om het leven gekomen. Ne
gentien anderen, onder wie drie
douaneagenten van de Guardia Ci
vil moesten met min of meer ern
stige verwondingen in het zieken
huis worden opgenomen.
door
Gerrit-Jan Hoek
De aanslag werd gepleegd even
na het middaguur, toen veel Cata
lanen uit hun werk kwamen en te
voet naar huis liepen langs de ha
ven. De explosieven waren verbor
gen in een Mercedesbusje, dat pal
naast het kantoortje van de doua
niers was geparkeerd. De gevolgen
van de explosie waren desastreus.
Alles in een straal van 200 meter
van de plaats waar het busje stond
geparkeerd, werd in één klap weg
gevaagd. Van twaalf geparkeerde
personenauto's was alleen nog
maar schroot over. Veel van de toe
vallige voorbijgangers werden ge
raakt door schroeven en moeren,
die de daders in de explosieve la
ding hadden gedaan om het dode
lijk effect van de plasticbom nog
wat te verhogen.
Gisteravond had nog geen enke
le organisatie de aanslag opgeëist.
Maar niemand twijfelt eraan of de
Baskische terreurorganisatie
steekt achter deze nieuwe aanslag.
Het procédé van de autobom is
door de ETA. al bij eerdere gelegen
heden gebruikt.
Ethiopiërs lopen
over naar westen
FRANKFURT/TOKIO (AP) - De
eerste secretaris van de Ethiopi
sche ambassade in de Tsjechoslo-
waakse hoofdstad Praag, Mesfin
Mekonnen, heeft zijn functie neer
gelegd en politiek asiel gevraagd in
het westen. Mekonnen zijn functie
bij de ambassade en zijn lidmaat
schap van de Arbeiderspartij in
Ethiopië op, omdat de politieke en
maatschappelijke situatie in zijn
land naar zijn zeggen met de dag
verslechtert. „De mensenrechten
worden op grove wijze geschon
den. De politie en partij activisten
zijn bevoegd om iedereen zonder
arrestatiebevel op te pakken, in de
gevangenis te zetten en zonder ver
klaring te executeren,"zo zei Me
konnen.
Eerder op de dag werd in Tokio
bekendgemaakt dat de Ethiopi
sche ambassadeur in Japan zijn
functie heefti neergelegd en met
zijn gezin naar de Verenigde Sta
ten is vertrokken, waar hem poli
tiek asiel is verleend.
PARIJS - De aanklacht tegen de
deze week gearresteerde acht ter
roristen, die nauw verbonden blij
ken te zijn met Teheran, heeft de
Franse regering in een moeilijke si
tuatie geplaatst. De acht, die tij
dens een spectaculaire overrompe
lingsactie door de politie werden
gegrepen, waren in het bezit van
een heel arsenaal aan springstoffen
en wapens. Onder hen is Moham
med Mouhajer, die ervoor doorgaat
een van de oprichters van de Hez
bollah ('les fous de dieux') in Liba
non te zijn. De pogingen van de
Franse regering de diplomatieke
betrekkingen met Iran te normali
seren met de bedoeling de kans op
vrijlating van de Franse gijzelaars
in Beiroet te vergroten, lopen hier
mee zo goed als op de klippen.
door
Rudolph Bakker
Meteen na de arrestatie van de
acht terroristen, onder wie zich zes
Tunesiërs bevonden en twee Fran
sen, verklaarde de woordvoerder
van premier Chirac dat deze onder
neming 'vooralsnog geen enkele
consequentie zou hebben voor de
relaties tussen Teheran en Parijs'.
In feite was het 'normalisatiepro
ces' al twee maanden geleden voor
de zoveelste keer vastgelopen.
De Franse pers heeft er op gewe
zen dat 'het kleine Tunesië de
moed heeft gehad' onmiddellijk de
diplomatieke betrekkingen met
Iran te verbreken, toen bleek dat
zes van zijn onderdanen door Te
heran tot het plegen van terrorisme
waren aangezet. Heel wat Fransen
zouden willen dat de regering-Chi-
rac op zijn beurt de officiële ban
den met Teheran verbrak, met alle
gevaren die dat voor de Franse gij
zelaars in Libanon met zich mee
brengt.
De acht arrestanten waren naar
verluidt van plan om politieke kop
stukken als premier Chirac en pre
sident Mitterrand naar het leven te
staan. De arrestatie van hun leider
Mohamed Mouhajer wordt als een
van de belangrijkste beschouwd
die de Franse poütie in de strijd te
gen het terrorisme ooit heeft ge
daan.
Mouhajer werd in Baalbek gebo
ren als zoon van een sji'itische
hoogwaardigheidsbekleder, die in
de jaren '60 overleed. Baalbek is
het bolwerk van de hezbollah,
waarvan Mouhajer een der oprich
ters zou zijn. Mouhajer schreef zich
in 1980 in als student aan de Sor-
bonne, waar hij oosterse godsdien
sten zou gaan studeren. Een van
zijn broers is sjeik en twee neven
zijn religieuze rechters. Een van
deze twee is lid van de sji'itische
hoge raad.
De 'student' Mouhajer reisde
herhaaldelijk naar Libanon. Hij
trouwde met een Francaise die
zich tot het geloof bekeerde. Hij
zelf werd door het huwelijk Frans
man. Mouhajer zou ook nauwe re
laties met de ambasssade van Iran
in Parijs hebben onderhouden. Het
is niet onwaarschijnlijk dat hij de
leider is van een van de belangrijk
ste sji'itische terreurgroepen die
hun 'strijd' onder andere naar
Frans grondgebied hebben ver
plaatst. De arrestatie van de acht
heeft dan ook niet alleen gevolgen
voor de politiek van de regering
Chirac jegens het nabije oosten, ze
bergt ook nieuwe kansen in zich
voor nieuwe terreur- en chantage-
daden tegenover de Franse bevol
king.
(UPI) - Hongerende Mozambika-
nen knagen voor hun ontbijt,
lunch en diner op bittere, onver
teerbare maisstengels, maar er zijn
geen roek-zangers in de weer om
de nood te verlichten. Meer dan
een miljoen mensen zijn van huis
en haard verdreven, maar er waren
nauwelijks televisieploegen in de
buurt om de exodus vast te leggen.
De klinieken in het hele land draai
en zonder medicijnen of verband
middelen, maar de schepen die de
Mozambikaanse havens aandoen
voeren meer mortieren dan medi
cijnen aan.
De honger, het gevolg van jaren
van droogte maar vooral van de
aanhoudende burgeroorlog,
knaagt aan Mozambique. Maar tot
dusver trekt deze nieuwe honger-
ramp veel minder internationale
belangstelling dan de catastrofe in
Ethiopië twee jaar geleden. "Om
de een of andere reden is Mozambi
que niet zo in beeld als Ethiopië",
zegt een Amerikaanse hulpfunctio
naris in Washington. "Of mis
schien heeft de wereld nu genoeg
van de honger."
"Er zijn geen beelden van dui
zenden stervende kinderen op on
ze televisieschermen", zegt Vin
cent Oreilly, die de noodhulp van
Unicef coördineert. "Maar de situa
tie is zeer ontmoedigend en de kin
dersterfte hier is nu de hoogste in'
de wereld." In Mozambique sterft
elke vier minuten een kind als ge
volg van oorlog, ondervoeding of
ziekten die gemakkelijk voorko
men kunnen worden. Vorig jaar
stierven in Angola en Mozambique
140.000 kinderen als direct of indi
rect gevolg van de oorlog. "Dat
komt overeen met een neergestor
te Jumbo Jet vol kinderen per
dag", stelt Shahida Azfar, die het
Unicef-program in zuidelijk Afrika
leidt.
De situatie in het land is nog
nooit zo slecht geweest. Begin ja
nuari zei de Amerikaanse ambassa
deur in Maputo dat de hongers
nood "rampzalige proporties"
heeft aangenomen en dat onmid
dellijke en aanhoudende hulp door
de Verenigde Staten dringend ge
boden is. Eind februari waar
schuwde de FAO, de voedsel- en
landbouworganisatie van de VN,
dat veel mensen zullen sterven als
niet binnen een paar weken een
grote hulpoperatie op gang komt.
Na drie jaar droogte beleefde
Mozambique vorig jaar voor het
eerst weer een goed regenseizoen.
Maar de oorlog, niet de droogte, is
de hoofdoorzaak van de crisis.
Zo'n 5,5 miljoen van de 14 miljoen
Mozambikanen ondervinden di
rect de gevolgen van de strijd tus
sen de rebellen van Renamo, die
opereren met steun van Zuid-Afri
ka, en de linkse regering in Mapu
to. Ruim tien procent van de bevol
king is van huis gevlucht, naar ver
houding een grotere volksverhui
zing dan in Ethiopië. Nog eens een
kwart miljoen Mozambikanen is
naar de buurlanden gevlucht, op
zoek naar voedsel en onderdak.
De vlucht is meestal een zware
beproeving. Vluchtelingen moeten
op hun hoede zijn voor het rege
ringsleger en voor de Renamo-
strijders, voor landmijnen en voor
het onder stroom gezette hekwerk
dat Zuid-Afrika langs zijn grens
heeft opgetrokken. En voorbij het
hek ligt Kruger wildpark, waar de
leeuwen ook hun tol eisen.
Maar het ergst is de nood in het
noorden. De boeren daar zijn van
hun land verdreven door aanvallen
van guerrillastrijders. Aanvoer van
voedsel over de weg is nauwelijks
mogelijk vanwege de onveiligheid.
Af en toe rijden er nog treinen over
de spoorlijn die van oost naar west
door de provincie Niassa loopt,
maar van iets wat op een dienstre
geling lijkt is al jaren geen sprake
meer. Elektriciteit en waterleidin
gen zijn afgesneden. Handel en in
dustrie liggen stil. De hele econo
mische structuur is grondig ont
wricht.
Tienduizenden mensen zijn van
wege de Renamo-aanvallen naar
de betrekkelijke veiligheid van de
steden gevlucht. Maar de armlasti
ge overheidsdiensten zijn niet in
staat om de vluchtelingen op te
vangen. Dus kruipen de vluchte
lingen bijeen in schamele schuil-
hutjes om langzaam te verhonge
ren.
Een verlaten missiepost buiten
de districtshoofdstad Cuamba lijkt
op een opslagplaats voor de ster
venden. Vrouwen die zich tegen
over de bezoeker schamen voor
hun in zakken gehulde lichamen,
staren naargeestig naar de grond.
Magere baby's zoeken tevergeefs
naar moeders borst. De mannen,
ook in vodden gekleed, zijn gede
primeerd omdat ze hun gezinnen
niet kunnen voeden en kleden.
"We hebben voedsel en zout nodig,
en kleding", zei een van hen. "De
kinderen zijn ziek en lijden aan on
dervoeding. We hebben voedsel
nodig en gereedschap. We kunnen
niet werken vanwege de honger.
Er gaan dagen voorbij zonder dat
we iets eten".
Cuamba heeft geen voedselvoor
raden, geen elektriciteit en nauwe
lijks medicijnen. De medicijnen-
kast in het vervallen ziekenhuisje
zijn voor tweederde leeg. 's Nachts
worden de patiënten behandeld bij
de zwakke schijn van een zelfge
maakte olielamp.
Veel scholen en klinieken zijn in
de oorlog verwoest: voor veel kin
deren bestaat het leven uit wach
ten op de dood. Van de een miljoen
kinderen, die vorig jaar in Angola
en Mozambique werden geboren,
zal de helft voor het vijfde levens
jaar sterven of blijvend worden
aangetast door ziekte of ondervoe
ding.
De regering probeert wel te hel
pen. Af en toe verschijnen er
vrachtwagens met mais, en zo nu
en dan worden er bonen uitge
deeld, die de mensen mengen met
de gekookte bladeren van de cassa-
veplant. Een deel van de voedsel
hulp wordt per vliegtuig aange
voerd. Rondom sommige steden
zijn "groene zones", bewaakte
landbouwgronden, aangelegd.
Maar de autoriteiten geven toe dat
de helft van het land het zonder re
gelmatige aanvoer van voedsel
moet doen. Vorig jaar was slechts
40.000 ton graan beschikbaar voor
voedseldistributie. Dat komt vol
gens een deskundige ongeveer
overeen met "de hoeveelheid die
de ratten jaarlijks opvreten in de
graanschuren van Argentinië."
De voedselproduktie in 1986 was -
de laagste sinds 30 jaar. Ook zon
der verdere rampspoed duurt het
zeker drie jaar voordat er sprake
kan zijn van een min of meer nor
male oogst. In Niassa, eens een
vruchtbare provincie met voldoen
de voedsel voor de eigen bevol
king, worden volgens de autoritei
ten 443.000 mensen -driekwart van
de bevolking- bedreigd door hon
ger of dakloosheid, of de dodelijke
combinatie van beide. Gevraagd
hoeveel mensen er in zijn district
wonen, antwoordde een functiona
ris in Niassa "61.000". En hoeveel
van hen leden honger? "61.000",
was het antwoord.
De toekomst ziet er nog somber
der uit. Steeds minder Mozambika
nen vinden werk in Zuid-Afrika,
waar de mijnen vanouds een be
langrijke werkgever voor trekar
beiders uit Mozambique waren.
Hun gezinnen zijn afhankelijk van
de geldovermakingen uit Zuid-
Afrika, maar de terugkeer van de
trekarbeiders zou nog eens een
half miljoen Mozambikanen in
acute nood kunnen storten, met
name in de zuidelijke provincies
Gaza, Inhambane en Maputo.
De regering van president Joa-
quim Chissano is geneigd alle
schuld voor de rampspoed te wij
ten aan de oorlog en Zuid-Afrika.
Maar volgens westerse experts is
dat niet de hele waarheid. Ook het
landbouwbeleid van de regering is
verantwoordelijk voor de hongers
nood. En de regering is tekort ge
schoten bij de verdeling van de be
schikbare voedselvoorraden.
