Ik wil niet doodik ben altijd lief 9 'Het zijn drijvende doods kisten..' Klein meisje wacht op een richel op haar redders: EXTRA MAANDAG 9 MAART 1987 Deskundigen: ZEEBRUGGE (GPD) - Hij moet weten dat het vruchte loos wachten is. De namen van zijn vrouw, dochter, schoonzoon en het acht maanden oude kleinzoontje ko men niet voor op de lijst met overlevenden. De man huilt als hij zegt wie hij zoekt. Maar toch, er blijft hoop. Het is een grote kerel, die mistroostig rond kijkt in het Gemeenschapshuis van Zeebrugge. „Er is een baby ge vonden", zegt hij zuchtend, „maar ze weten er verder niets van". Hij veert op als hij hoort dat er toch een anonieme baby levend uit het wrak is gehaald. Het kind moet twee maanden zijn. Hij sluit de ogen. Het is een halfjaar te jong. De Brit blijft de gehele zaterdag in het gebouw. Hij wil zekerheid. Slechts even schept hij een luchtje op het plein. Daar wordt een ker mis afgebroken. Vrijdagavond, toen de ramp gebeurde, werd het feest terstond afgebroken en maakte al snel plaats voor rouw. Op dat moment had de Brit aan boord van de Herald of Free Enter prise zich al een weg naar buiten gevochten. Nadat hij zich had we ten te bevrijden uit de chaos sloeg hij samen met anderen een raam in en perste hij zich door het nauwe gat met behulp van touwen die in middels gearriveerde redders had den neergelaten. Hy liet zijn vrouw achter, die bezig was geweest drin ken te halen en zijn kinderen, die hun zoontje een schone luier om deden. „It's terrible", zegt hij zacht. Warboel De officier-duiker G. Couwen- bergh van de Belgische marine be hoorde tot de eersten die na het omslaan van de veerboot aan boord kwamen. „Het was een grote warboel op het dek waar ik binnen kwam. Dat was ook veroorzaakt, doordat de bagage naar één kant was getuimeld. Mensen lagen daar onder en konden er niet weg. We hebben zo mensen voor onze ogen zien verdrinken". Net terug van zijn missie zegt hij ogenschijnlijk kalm dat mensen voor hun leven vochten met red dingsvesten. „In paniek hadden ze de vesten verkeerd over hun hoofd getrokken. Ze raakten daardoor verstrengeld in de linten en wer den gewoonweg gewurgd. Er dre ven al mensen rond die aan elkaar vast zaten. De lussen van de red dingsvesten waren in elkaar ge raakt". Couwenbergh heeft met zijn ploeg mensen gered. Het aantal door Weert Schenk hem totaal ontgaan. Hij zegt bekaf was". te zijn. Heeft geen kracht meer over. Mensen moesten boven wa ter worden gehouden, terwijl ande ren met touwen aan het dek moes ten worden geholpen. „Kan je je voorstellen dat je iemand helpt en je ziet even verder een ander kopje onder gaan. Dan wil je die ook hel pen". Het relaas wordt steeds onder broken door het lawaai van heli kopters die onafgebroken pende len tussen de rampboot en de wal met duikers en materieel. Couwen bergh zegt dat hij even moet sla pen. Ook al heeft hij tussen de lij ken gezwommen, denkt hij er min der moeite mee te zullen hebben dan de overlevenden. „Bij hen ko men nu heel veel emoties los, voor al omdat de meesten familie of vrienden missen". De marineman haalt zijn schou ders op en fluit door de tanden: „En dan te bedenken dat er veel meer overlevenden hadden kun nen zijn als de mensen in de stoe len waren blijven zitten. Dan wa ren ze wel gekanteld, maar niet naar beneden gevallen. Hadden ze vervolgens op de stoelen omhoog kunnen klimmen. Maar wees maar eens zo paniekbestendig". Gelanceerd De vermoeide officier is nog niet in staat om een bezadigd oordeel te geven. De Herald of Free Enterpri se was na een lichte schommeling, die de glazen op de tafel even liet rinkelen, in luttele tellen gekan teld. De mensen konden amper reageren. „Tafels en stoelen vlogen ineens door de ruimte", zegt Terry Mead, „een serveerster kwam voorbij vliegen, alsof ze gelanceerd ZEEBRUGGE (GPD) - De veilig heid van veerboten van het roll- on-roll-off (oprij-afrij) type is door het ongeluk met de Herald of Free Enterprise niet voor het eerst ter discussie komen te staan. Dit weekeinde kwam een stroom van getuigenissen los van scheep vaartdeskundigen en veerbootka piteins, die ernstige twijfels doen rijzen over de zeewaardigheid van dit soort schepen. „Een roll- on-roll-off-schip is in feite een groot gat", zei een van hen. En de autoriteiten kunnen niet zeggen dat zij niet gewaarschuwd zijn. Eugene Colson, een Belgi sche zeekapitein, maakte jaren geleden deel uit van een speciale commissie van de Internationale Vereniging van Scheepskapiteins die een rapport heeft opgesteld over de veiligheid van veerboten. Colson: „Deze veerboten zijn zeewaardig zolang men geluk heeft. Maar bij het minste onge luk is die zeewaardigheid ver dwenen. In ons rapport van 1980 heb ik de reders gevraagd of zij dat voor hun verantwoording en geweten durfden te nemen. Ik schreef letterlijk of zij hun com mercieel belang groter vinden dan het leven van zeelieden en passagiers. Deze boten zijn drij vende doodskisten". In het rapport uit 1980 werd al opgemerkt dat waarschijnlijk een grote ramp nodig is, alvorens de overheden de eisen die aan dit soort schepen gesteld worden ver scherpen. Colson noemt deze veerboten zonder aarzeling drij vende doodskisten, met name door het ontbreken van verticale schotten die binnenstromend wa-- ter kunnen tegenhouden. Bij vrijwel alle ongelukken met veerboten elders in de wereld is gebleken dat dit soort schepen binnen tien minuten volledig is gezonken. Het is zeer waarschijn lijk dat dit ongeluk aanleiding zal zijn tot een grondige herziening van de bouwvoorschriften en vaarregels voor deze schepen. De Belgische minister van ver keer Herman De Croo zei zondag op eigen houtje echter niets te kunnen doen. De regels voor de bouw van dergelijke schepen zijn internationaal vastgelegd in het onder auspiciën van de VN geslo ten Internationale Maritiem Ak koord. Geen enkel land zal op ei gen houtje nu veerboten gaan we- Tussen het vasteland van Euro pa en Groot-Brittanniè worden jaarlijks tien miljoen passagiers vervoerd en daarmee is een groot commercieel belang gemoeid. Volgens De Croo bestaan ook in Europa gestandaardiseerde bouwvoorschriften voor deze schepen, maar die worden slechts sporadisch gecontroleerd. Opmerkelijk is dat de Herald of Free Enterprise binnen enkele weken uit de vaart zou worden ge nomen voor een jaarlijkse contro lebeurt. Towsnend-directeur Pe ter Ford vergeleek die beurt met een 20.000-km-beurt van een auto. Vorige week nog hield de beman ning een reddings-oefening... Reddingswerkers brengen het lichaam van een van de verdronken passagiers naar de wal «foto ap> Een bemanningslid van de 'Herald of Free Enterpri- Snikkend komt zij naar buiten als zij in het mortua- Temidden van al het leed ook een moment van vreugde bij de 16-jarige Becky Ede (links) en haar even oude se': gewond, maar gelukkig nog in leven. (foto epa) rium in Zeebrugge een familielid als een van de slacht- vriendin Katie Hoskin als zij in Dover horen dat Becky's vader en Katies moeder de ramp hebben overleefd. offers heeft herkend. (foto epa) (foto api De 'Herald of Free Enterprise': binnen een minuut van 'Een drijvende doodskist', zegen de deskundigen achteraf. i ogenschijnlijk onaantastbaar Britse veerboot Zaterdagochtend wacht Terry Mead met twaalf anderen in het overhaast voor het onderbrengen van overlevenden gevorderde vakantieoord Duinse Polders op nieuws over zijn vriendin. De hulp verleners hebben haar nog niet kunnen terugvinden in de andere accommodaties of ziekenhuizen. Ze zitten er verslagen bij. Af en toe staan ze op om iets aan een Rode- Kruisvrijwilliger te vragen. In de hal van de Duinse Polders zingen kanaries. Op de balie liggen vrolijke folders die reisjes van Townsend Thoresen aanbevelen. Er liggen dekens, geschonken door burgers. Een Rode-Kruisman, die de dertien ongelukkigen af schermt, zegt: „De mensen zitten met hun gemoed vol. Wij zelf stel len geen vragen. Het is al afschu welijk genoeg voor hen". De gebeurtenissen zien de gered den steeds weer aan zich voorbij trekken. Eerst de drukte in de cafe taria's en de belastingvrije winkel tjes, daarna het gegil, de paniek, het binnenrollende water, de strijd om te overleven. Andrew Simons denkt aan de man die totaal ver kleumd een baby boven water hield. Hij slaagde erin het ukkie aan te pakken en samen met ande ren te redden. Gezogen Susan Hames herinnert zich dat ze in het water werd gezogen. „Ik schreeuwde naar mijn vriend: 'Ben je oké?' Hij riep wat terug. Sinds dien heb ik hem niet meer gezien". Het water stuwde haar omhoog. Ie mand hielp haar op een richel bo ven de waterlijn. Ze wachtte daar op haar redders, samen met een klein meisje. Door met haar te praten hield ze het vol. Susan Hames: „Dat kind was bang om dood te gaan. Ze zei tegen me: 'En ik ben altijd zo'n lief meisje ge weest. Ik ben nooit stout" Maureen Bennett raakte bij de kanteling van het schip gewond door rondvliegende projectielen. Een half uur hield ze het uit in het water. „It was so cold, so terribly cold". Haar man ligt naast haar in het ziekenhuis. Ze zijn ongerust. Over haar dochter en dier vriend, van wie zij het tripje naar België aangeboden hadden gekregen ter gelegenheid van hun huwelijks dag. Op dat moment wordt haar ver teld dat de dochter is gevonden. De emoties overmeesteren haar. Ze is even blij, maar dan huilt ze vanwe ge het vriendje, dat nog niet is ge vonden. „Hij had al zoveel ellende in zijn familie meegemaakt". Nieuwsgierigen Op het moment dat duikers met doodsverachting het ijzige, donke re water ingaan om overlevenden te zoeken in het duistere doolhof van het schip, stromen honderden nieuwsgieren naar Zeebrugge en verstoppen de wegen waardoor hulpverleners machteloos blijven steken. Het duurt lang, voordat de poli tie de verkeersproblemen heeft op gelost. Daarna wordt het haven plaatsje beheerst door het lugube re beeld van in lichtgevend oranje gehulde agenten en af en aan rij dende politieauto's en ambulances met hel in de nacht oplichtende blauwe zwaailichten, waarboven onzichtbare helikopters ronken. Artsen vechten dan om het leven van een veertienjarig meisje dat een hartstilstand heeft gehad en onderkoeld is tot 24 graden. Na drie uur hebben ze haar buiten le vensgevaar. De hotelier maakt zich zorgen over het lot van zijn gehan dicapte gast, die met de boot zou oversteken. En duikers, die met klopsignalen overlevenden zoe ken, vinden nog drie mensen die al acht uur angstig op hun redding hopen in een niet ondergelopen ruimte. Zij zijn de laatste overlevenden die aan wal worden gebracht. Een kwartier later loopt de sleepboot Fighter van Smit-Tak de haven van Zeebrugge binnen met 32 lijken. Een radiopiraat verzorgt een maca bere uitzending. Lollige humor als: „De een zijn boot, is de ander zijn brood" en nep-interviews met de Belgische premier Martens gaan door de ether. Omvang Zaterdag wordt de omvang van de ramp nog duidelijker. Steeds meer lijken worden aan wal ge bracht. Een jongen meldt zich in het gemeenschapshuis. Met de nachtboot is hij uit Engeland over gekomen. Hij zoekt zijn moeder, die als stewardess op het ramp schip werkte. Doodnerveus loopt hij de lijsten met de namen van de gereddenen langs. Haar naam wordt niet genoemd. Hij trilt en uit zijn rode ogen lo pen tranen. Hij hoopt dat een colle ga van zijn moeder meer weet. Maar hoe heette die ook alweer. De Susan Hames doet met een deken om haar schouders haar trieste relaas. Haar vriend wordt nog vermist. (foto api naam wil hem maar niet te binnen schieten: hij heeft het ook nooit precies geweten. De Ujsten bieden ook onvoldoende aanknopings punten. Hoe nu verder? Hij zinkt in een fauteuil. De grote man die op een levens teken van zijn vrouw, kinderen en acht maanden oud kleinzoontje wacht, ziet die wanhoop niet. Hy let vooral op de deur. Komt er ie mand binnen die hem van zijn vrees kan verlossen. Kreeg hij maar zekerheid. Elders in de omgeving van Zee brugge vallen mensen elkaar hui lend van geluk in de armen. Ze hebben elkaar gevonden. Of het zijn familieleden die hen komen ophalen. Emotionele taferelen spe len zich af. Vreselijk Officieel wordt zaterdagavond bekendgemaakt dat er geen overle venden meer te verwachten zijn. Vierentachtig lijken zijn op dat moment geborgen of geteld. De meeste overlevenden gaan met het vliegtuig terug naar huis in Enge land. De meesten wijzen het aan bod van rederij Townsend Thore sen om ze over te varen, resoluut van de hand. Slechts enkelen stap pen onvervaard opnieuw op een veerboot. De gezichten van de meeste terugkerenden zijn zwaar getekend door de emoties. Zondag wordt nog meer een dag van verdriet. Nabestaanden komen gespannen in het gemeenschaps huis en worden vervolgens naar het snel ingerichte moratorium, een sporthal, gebracht. De lijken moeten worden geïdentificeerd. Het wordt een vreselijke erva ring voor hen. Alle doden moeten worden bekeken. Is de familie hier of zijn ze nog in het schip? Sommi ge nabestaanden zullen hier diver se keren moeten terugkeren tot hun vermiste geliefde is geborgen De meesten verlaten na de aanblik van de rijen opgebaarde lichamen en het weerzien met het overleden familielid aangeslagen of emotio neel de rouwkapel.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 9