Nederland pakt de zaken
veel te oppervlakkig aan
Reportage
Bisschop Ernst:Communie leent zich niet voor demonstratie'
Belgische criminologen en het voetbalvandalisme:
PAGINA 2
MAANDAG 9 MAART 1987
"De oproep aan homoseksuelen
om op paaszondag naar de mis
viering met bisschop Ter Schure
in Den Bosch te gaan kan ik niet
billijken. De communie leent zich
niet voor demonstratie. Daar
voor dienen andere wegen te
worden gezocht". Bisschop Ernst
van Breda zei dat voor de VARA-
radio.
(Homoseksuelen worden sinds
vorige week per poster opgeroe
pen die dag de mis van kwart
over 10 in de Sint Jan bij te wo
nen, vlak vóór de communie een
grote roze driehoek op te steken
en dan maar rustig en waardig af
te wachten wat er gaat gebeu
ren).
"Het sacrament mag geen aan
leiding worden tot provocerend
gedrag". Wel vindt bisschop
Ernst dat homoseksuelen, net als
ieder ander, in de kerk hun te
huis moeten kunnen vinden.
"Het zou niet juist zijn als aan
een praktizerende homoseksueel
uit dien hoofde het sacrament
werd geweigerd. Wie ter commu
nie gaat, dient eerst zijn geweten
te onderzoeken, en de uitslag
déérvan telt, ook als de kerkelij
ke leer een ander gedrag voor
schrijft".
De Bredase bisschop gelooft,
dat kardinaal Simonis in zijn ra
dio-interview hetzelfde heeft be
doeld. "Maar dat is anders uitge
pakt". "De kerk moet geen onze
kerheid bieden, maar een goede
levensoriëntatie. Dat geldt zeker
ook voor jonge homoseksuelen,
die al zo'n moeite hebben met
zichzelf te aanvaarden".
- Kardinaal Simonis kreeg een
betuiging van solidariteit van de
Europese bisschoppenconferen
tie. In een verklaring zeggen de
ze bisschoppen, dat een bisschop
van de Rooms-Katholieke Kerk
de vrijheid moet hebben om zich
zonder aarzelen uit te spreken
over alle kwesties betreffende de
christelijke leer. "Dat is een be
langrijk onderdeel van de gods
dienstvrijheid".
Zondag
Met de toestand in zijn bis
dom voor ogen - teruglopend
aantal priesters - stelt bisschop
Bar van Rotterdam zich tot taak
dat in elke parochie ten minste
eenmaal per weekeinde eucha
ristie kan worden gevierd. De ti
tel van zijn vastenbrief is: 'Sa
menkomen op de zondag'.
Om dat mogelijk te maken
vraagt hij de medewerking zowel
van de parochianen als van de
pastores en doet hij enige prakti
sche suggesties, zoals roosters
per regio of dekenaat. De be
schikbare priesters moeten goed
worden verdeeld. Bovendien
mag bij vermindering van het
aantal eucharistievieringen de
nodige inschikkelijkheid van de
gelovigen worden verwacht.
Ook de mogelijkheid van
woord- en gebedsdiensten, on
der leiding van diakens, pastora
le werkers en werksters en ande
re leken, komt in de vastenbrief
uitgebreid aan de orde. In alle
vieringen moeten taken en func
ties duidelijk worden onder
scheiden. De laatste verantwoor
delijkheid, zowel voor de vorm
als de inhoud, berust bij de pas
toor. Van hem verwacht de bis
schop, dat hij allen die hem bij
staan met zorg begeleidt.
Vluchtelingen
Het bestuur van de Remon
strantse Broederschap heeft een
richtlijn uitgegeven voor hulp
aan vluchtelingen. Aanleiding
was het feit dat het 'magere
vluchtelingenbeleid' van de Ne
derlandse regering de kans ver
groot dat vluchtelingen die met
uitzetting worden bedreigd ker
kelijk onderdak zoeken.
Volgens de richtlijn kan in bij
zondere gevallen onderdak wor
den verleend, maar deskundigen
zullen dan moeten uitmaken of
er sprake is van humanitaire re
denen, bijvoorbeeld de werk
groep Vluchtelingen van de
Raad van Kerken en de Vereni
ging Vluchtelingenwerk. "Be
langrijk is, dat aan vluchtelingen
het voordeel van de twijfel wordt
gegund".
In het algemeen kan hulp wor
den geboden zolang voor de
vluchteling een beroepsprocedu
re via de rechter openstaat, zodat
de bescherming niet overkomt
als een daad van burgerlijke on
gehoorzaamheid. Het verschaf
fen van nachtverblijf aan asiel
zoekers is niet in strijd met de
wet, mits de politie daarvan mel
ding krijgt.
Een kerkgebouw is geen asiel
plaats. Ook de kerkdienst mag
daarvoor niet worden gebruikt.
Door opneming en verzorging
van vluchtelingen in een kerkge
bouw geeft de kerk wel een sig
naal aan overheid en samenle
ving "dat in dit concrete geval de
menselijke kant opnieuw moet
worden overwogen". Er is geen
bezwaar tegen 'kerkelijke lobby'
om humanitaire redenen. De re
monstrantse richtlijn geeft er de
voorkeur aan, de verantwoorde
lijkheid voor deze vorm van
hulpverlening te leggen bij de
plaatselijke Raad van Kerken,
zoals in Groningen en in Lochem
is gebeurd.
In Nederland. Op uitnodi
ging van de hervormde en gere
formeerde Zending bezoekt op
het ogenblik een delegatie uit de
kerken van Noord- en Midden-
Sulawesi (het vroegere Celebes)
ons land. Het bezoek begon gis
teren en duurt tot 4 april.
De Indonesische christenen
zullen hier praten met mensen-
van het Azië-secretariaat van de
hervormde Zending en de afde
ling Oostelijk Indonesië van de
gereformeerde Zending. Ook
wonen zij op plaatselijk en regio
naal niveau in Groningen, Dren
te en Overijssel vergaderingen
bij die betrekking hebben op het
thema 'Gaven delen wereldwijd'
van Zending, Werelddiakonaat
en Ontwikkelingssamenwerking
en op het kerk-zijn in deze tijd.
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen
te Papendrecht A. van de Meer
Wierden, te Axel H. Mast De
Lier; aangenomen naar Breskens
kandidaat R. E. Nummerdor
Groningen; bedankt voor Zierik-
zee J. H. van Osch Renkum.
Gereformeerde Kerken: aan
genomen naar Pesse (Dr.) kandi
daat B. Heslinga aldaar, naar
Amsterdam-centrumn R. Rouke-
ma Oppenhuizen.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt: bedankt voor Bun
schoten H. Jagersma Bergen-
theim.
Christelijke Gereformeerde
Kerken: bedankt voor Apel
doorn, Broek op Langedijk/Alk
maar, Huizen en Veenendaal
(Bethelkerk) J. Plantinga Leeu
warden.
Gereformeerde Gemeenten:
bedankt voor Boskoop en Klaas
waal J. Mijnders Veenendaal,
voor Fort Macleod (Canada) L.
Blok Nunspeet, voor Haarlem,
Kortgene en Westkapelle A. Bac
Bodegraven.
Reageerbuisbaby's. Een Va
ticaans document, dat morgen
officieel zal worden gepubli
ceerd maar nu al is uitgelekt, ver
oordeelt praktisch alle vormen
van kunstmatige bevruchting
(reageerbuis-baby's).
De brandende vraag is dus hoe
de Belgen het geweld binnen en
buiten de stadions denken op te
lossen. Het antwoord blijkt te lig
gen in Fan-, en Diversion-projec-
ten en alternatieve sancties. In
het Fan-project worden voetbal
vandalen tegen betaling te werk
gesteld bij hun favoriete club, als
parkeerwachter, terreinknecht,
suppoost, het maakt niet uit als
wat, als de binding met de club
maar wordt vergroot en er ook
nog eens geld tegenover staat. In
West-Duitsland, waar bijvoor
beeld Paul Breitner zich bij
Bayern München op deze manier
met de jeugd bezighoudt, en in
Engeland blijken deze projecten
al hun vruchten afgeworpen te
hebben.
Het Diversion-project is erop
gericht de jeugdige vandalen
geen zware straffen op te leggen
(Walgrave: „Daarmee verkrijgt
hij slechts status op basis van
omgekeerde normen"), maar het
vernielde weer op te knappen.
Tribune slopen, betekent dus tri
bune weer opbouwen. De derde
en laatste mogelijkheid die Wal
grave c.s. aandragen zijn de alter
natieve sancties.
„De vandaal met de '900' (het
telefoonnummer voor de ambu
lance in België, red.) mee laten
rijden", zegt Van Limbergen.
„Assisteren wanneer er een
zwaar verkeersslachtoffer moet
worden opgehaald, hem confron
teren met de maatschappij. Een
maatschappij die de voetbalvan
daal niet kent, die volslagen an
dere normen en waarden heeft.
Wij geloven dat die oplossingen
in België het geweld in ieder ge
val sterk zullen indammen. De
jeugd wordt gestimuleerd, daar
waar zij door de bezuinigingen
van de overheid op onder andere
het club- en buurthuizenwerk is
getroffen".
Twijfel
Lode Walgrave en Kris van
Limbergen vallen stil. Met de
blik op 'dat was 't dan' worden
nog wat voorzichtige slokken ge
nomen van de inmiddels steen
koud geworden koffie. Het stil
zwijgen aan de andere kant van
de tafel veroorzaakt twijfel.
„Tja", verzucht de professor uit
eindelijk, „elk beleid is natuur
lijk een risico. Vantevoren weet
je nooit of iets voor de volle hon
derd procent werkt of niet. Maar
voor België zijn deze maatrege
len voor zover wij het nu kunnen
bekijken afdoende. Wat Neder
land betreft weet ik dat niet ze
ker. Het is bij jullie al zover geko
men, dat deze maatregelen al
lang achterhaald kunnen zijn".
Kris van Limbergen twijfelt
even, maar zegt het dan toch:
„Ze zeggen ook wel eens dat de
maatschappij de criminaliteit
krijgt die zij verdient".
Walgrave: drie vormen van
prestige. (foto gpdi
LEUVEN - Kris van Limbergen moet er eigenlijk een
beetje om lachen. Sinds in Nederland bekend is ge
worden dat aan de katholieke universiteit van Leu
ven onderzoek wordt verricht naar de 'maatschappe-
lijke en socio-psychologische achtergronden' van het
voetbalvandalisme, is het werk nagenoeg stil komen
te liggen. „Zo overstelpt worden we momenteel met
verzoeken voor interviews", zegt Van Limbergen, die
onder leiding van professor Lode Walgrave en colle
ga-criminoloog Carine Colaers aan de basis staat van
alle opschudding.
„Ik begrijp best dat het vandalis
me bij jullie door al die toestan
den bij FC Den Haag-Ajax volop
in de belangstelling staat, maar
dit is toch wat overdreven". Kris
van Limbergen heeft die woor
den nog niet uitgesproken of de
telefoon gaat opnieuw. „Dat zal
de VPRO of de TROS zijn, die
bellen me al de hele dag of ik di
rect naar Hilversum wil komen".
door
Karei Jansen
„Nederland", zo herhaalt de nu
op zijn praatstoel gezeten vader-
in-spé, „pakt de zaken veel te op
pervlakkig aan. „Men dringt niet
door tot de kern van het pro
bleem, maar blijft hangen bij ad
hoe beslissingen waar weinig tot
geen toekomst in zit. En dat is nu
juist waar wij ons al maanden
wel op richten: op de essentie
van het probleem, de achtergron
den, wat brengt mensen ertoe
rotzooi te trappen bij een voet
balwedstrijd in aanwezigheid
van duizenden anderen?
Zelfrespect
En hoewel de studie daarnaar
pas halverwege is gevorderd,
blijken de Belgen al overtuigd
van het hoe en waarom. Voetbal
vandalen, zo blijkt, zijn 'school-
falers', mensen met een zwakke
positie op de arbeidsmarkt en
zonder enig zelfrespect. Van
Limbergen: „De voetbalvandaal
is op zoek naar zelfrespect en
prestige. En waar kun je dat be
ter vinden dan bij je eigen leef
tijd- en lotgenoten. Waar zitten
die? Juist, in het voetbalsta
dion".
'Prestige' blijkt volgens 'Leu
ven' het sleutelwoord voor het
voetbalvandalisme te zijn. „We
onderscheiden drie vormen van
prestige", verduidelijkt de in
middels aangeschoven professor
Lode Walgrave, al sinds 1965 aan
de faculteit verbonden. „Het
clubprestige, waardoor de sup
porter zich identificeert met de
resultaten van zijn ploeg, hst
prestige van de 'side' dat zich
vooral openbaart bij clubs die op
het veld minder presteren maar
door hun supportersaanhang
toch berucht worden, en het in
dividuele prestige dat optreedt
wanneer noch de club, noch de
eigen aanhang voor opzienbare
zaken zorgt. Dan neemt men zelf
het heft maar in handen".
„Enkele simpele voorbeelden
daarvan heb ik zelf mogen aan
schouwen", vult Kris van Lim
bergen (samen met 15 criminolo-
gie-studenten bezoekt hij weke
lijks de Belgische voetbalvelden)
aan. „Midden in de winter staan
de individualisten in een T-shirt
op de tribune. Of laat men met
veel vertoon op de buik geplakte
steekwapens zien die door de
haag van fouillerende rijkswach
ters geloodst zijn. Dat shockeert,
dat is macho, dat geeft een be
paalde kick en prestige. En daar
is het hen om te doen. Respect
afdwingen, iets wat de suppor
ters doordeweeks op hun werk
niet kunnen vergaren. Dus wordt
de zondag in het stadion aange
grepen voor het strelen van het
eigen ego".
Heizeldrama
Om zijn woorden kracht bij te
zetten zet Kris van Limbergen de
Na de toezegging dat voor hem
en zijn hoogzwangere vrouw een
hotelkamer zal worden gereser
veerd, zegt hij de VPRO toch toe
nog dezelfde avond in de auto te
zullen steppen. „Mijn vrouw kan
elk moment bevallen, ze zal het
wel niet leuk vinden, maar allez,
het gebeurt ook niet iedere dag
dat de Nederlandse media zulke
belangstelling tonen voor Belgi
sche onderzoeken".
De sinds driejaar aan 'Leuven'
verbonden criminoloog zegt het
niet zonder cynisme. Hij is niet
alleen geamuseerd door de plot
selinge belangstelling vanuit Ne
derland in een literatuuronder
zoek dat nu alweer bijna een jaar
aan de gang is, maar toont zich
bovendien 'verrast' over de in
vloed die FC Den Haag-Ajax op
kenners en niet-kenners in ons
land heeft gehad.
Kris van Limbergen (27): „Het
lijkt wel alsof dit de eerste keer is
dat Nederland met voetbalvan
dalisme wordt geconfronteerd
en er nog nooit onderzoek naar
de oorzaken is gedaan. Zo panie
kerig beschouwen wij de maatre
gelen die momenteel bij jullie
worden afgekondigd. Ik lees in
de kranten dat een pasjessys
teem plotseling als dè oplossing
wordt gezien. Maar beseft men
eigenlijk wel dat je hiermee niet
het probleem zal oplossen, maar
alleen zal verplaatsen? Ik kan je
nu al voorspellen wat er gebeurt,
wanneer de Haagse supporters
niet meer in de Kuip mogen ko
men. Dan zullen ze op de dag van
de wedstrijd de binnenstad in
trekken en daar rotzooi gaan
trappen. Het enige watje met dat
pasjessysteem bereikt, is dat je
het probleem nog oncontroleer
baarder zal maken".
Alcoholverbod
„Datzelfde geldt voor een alco
holverbod, het vervangen van
staan- door zitplaatsen, meer po
litie op de been brengen en bij
wedstrijden met een verhoogd ri
sico alleen nog toegangskaarten
in de voorverkoop aan de man
brengen. Uit die voorstellen
blijkt dat jullie alleen maar op de
ties die zich met het vandalisme
bezighouden, een beetje re
search hadden gepleegd had
men geweten dat baldadige sup
porters van bezoekende clubs
niet te ontmoedigen zijn door op
de dag van de wedstrijd zelf de
loketten te sluiten. Bij Coventry
City is men daar ook achter ge
komen. Om de skinheads buiten
Het Heizeldrama: studiemateriaal voor de Leuvense universiteit.
de deur te houden voerde men
daar ook die regel in. Maar na en
kele weken bleken er alleen nog
maar skinheads de wedstrijden
bij te wonen. Zij waren de enigen
die de moeite namen een paar
dagen voor de wedstrijd naar de
sigarenwinkel te lopen om kaar
tjes te kopen. Coventry is er on
middellijk mee gestopt".
Van Limbergen: "Ik kan je r
Haagse supporters niet meer m
video aan. Wat verschijnt is een
in februari op de BRT in het
sportprogramma 'Extra Time'
uitgezonden documentaire over
het voetbalvandalisme in België.
De afdeling jeugdcriminologie
van de universiteit van Leuven,
die vorig jaar april naar aanlei
ding van het Hèizel-drama van
het ministerie van binnenlandse
zaken de opdracht kreeg het
voetbalgeweld aan een nader on
derzoek te onderwerpen, was
mede-samensteller van het pro
gramma.
„Onvoorstelbaar hoeveel reac
ties wij op dat programma heb
ben gehad", geeft Kris van Lim
bergen de impact van de uitzen
ding aan. „Positieve, maar ook
veel negatieve, voornamelijk af
komstig van de vier meest be
ruchte 'sides' van België", die
van Anderlecht (Oost-side), Club
Brugge (East-side), Standard
Luik (Hell-side) en de X-Side van
FC Antwerp. „De supporters
vonden dat we te weinig 'harde'
beelden hadden laten zien, waar
mee ze te weinig aan hun trek
ken waren gekomen. Dat geeft
ons gelijk aan. Het gaat hen om
de (h)erkenning door anderen,
de aandacht die de media aan de
rellen geven".
Sportj ournalisten
Wat dat betreft zijn Nederland
en België eikaars tegenpolen.
Daar waar in ons land uitgebreid
verslag wordt gedaan van het
voetbalvandalisme, lijken de aan
voetbal verknochte Belgische
sportjournalisten hun ogen te
sluiten voor het wel degelijk aan
wezige geweld bij onze
Zuiderburen.
Zelfs toen na afloop van het
treffen tussen Charleroi en Ant
werp 49 supporters werden gear
resteerd en een zelfs zwaar ge
wond raakte bij schermutselin
gen op de rijksweg naar Antwer
pen (voorbij rijdende auto's wer
den met stenen bekogeld en de
bus waarmee men op weg was
naar huis volledig gesloopt) be
perkten de kranteverslagen zich
de volgende dag tot de uitslag
van de wedstrijd. „En dat is ei
genlijk nog steeds zo", aldus de
Belgische criminologen. „In de
eerste helft van dit seizoen zette
de Rijkswacht 193 supporters
achter slot en grendel en vielen
er 15 gewonden, maar de uitsla
gen van de wedstrijden kregen
de voorkeur boven die toestan
den. Misschien wel beter ook, an
ders zouden we hier de kant van
Nederland opgaan".
Die kans zit er overigens nog
steeds in. Uit het onderzoek is nu
al gebleken dat de samenwer
king tussen Belgische en Neder
landse voetbalvandalen steeds
hechter wordt. Steeds vaker pas
seren supporters de grens om
hun buitenlandse collega's bij te
staan in de stammenstrijd. „Be
kend is", aldus Van Limbergen,
„dat de supporters van Antwerp
op die manier steun krijgen van
Feyenoord-aanhangers, KV Me-
chelen van Ajax, een contact dat
ontstaan kan zijn door het aan
trekken van trainer Aad de Mos,
en de East-side van Club Brugge
heeft contacten met FC Den
Haag. Een gevaarlijke ontwikke
ling, vinden wij zelf. De Belgi
sche voetbalvandaal kijkt nogal
op tegen de Nederlandse 'colle
ga', die bewezen heeft tot 'grote'
daden in staat te zijn. Je kunt het.
zelfs zo stellen dat de Belgische
vandaal stege loopt bij de Neder
landse".
Hagenaars
Om die reden werd de politie
van Brussel dit weekeinde in op
perste staat van paraatheid ge
bracht: de wedstrijd Anderlecht-
Club Brugge op het programma
en Brugge kan rekenen van tien
tallen Hagenaars. „Sommige
supporters van Club Brugge zijn
vorige week zondag ook aanwe
zig geweest bij de rellen in het
Haagse Zuiderpark. Zo werkt
dat, de ene week in Nederland,
de andere week in België. En in
Nederland krijgt de Belg nog wel
de publiciteit waarvan men
denkt dat die door hard werken
verdiend is".
