Boüenvak ziet belang van marktonderzoek nu in
Vernielingen bij
carnavalsviering
FÜSH57-
J.P.M. de Jonge kijkt tevreden terug op negen jaar voorzitterschap KAVB:
Bejaard echtpaar voor 9000 gulden bestolen
Schat aan gegevens in
Rijksherbarium Leiden
Scholieren besnuffelen
Alphens bedrijfsleven
MAANDAG 2 MAART 1987
HILLEGOM - Ooit gaf J.P.M. de Jonge het zelf aan: de
Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembol
lencultuur (KAVB) moet geen voorzitter hebben die
ouder is dan 70 jaar. Daar is de functie te slopend voor
en op die leeftijd is de spankracht toch wat minder.
door
Kees van Kuilenburg
"Daar sta ik nog steeds achter,
maar het is wel met pijn in mjjn
hart dat ik ben opgestapt. Het
bloembollenvak heeft me de af
gelopen negen jaar begeesterd
en dan te moeten opstappen is
niet eenvoudig. Maar aan de an
dere kant heb ik drie jaar gele
den zelf al de 'deadline' gesteld.
Als je 70 jaar wordt, stap je eruit,
heb ik mijzelf steeds voorgehou
den".
Hilversummer De Jonge aan
het woord over zijn afscheid als
voorzitter van de Koninklijke Al
gemeene Vereeniging voor
Bloembollencultuur. Deze week
was het zover en stapte hij op als
voorzitter van de 'koninklijke'.
H\j is opgevolgd door Jan Veld-
huyzen van Zanten uit Bergen.
De Jonge was negen jaar voorzit
ter van de KAVB. Voor die tijd
was hij directeur van de Rotter
damse vestiging van C&A.
Dat hij na zijn C&A-periode bij
de 'koninklijke' terecht kwam
was puur toeval. "Na mijn pen
sionering informeerde ik hier en
daar eens bij kennissen of er er
gens nog wat te doen was. Ik
voelde mij toen, ondanks mijn 60
jaar, nog niet uitgewerkt. Via een
van mijn relaties hoorde ik dat er
een voorzitter gezocht werd voor
de KAVB".
Aanvankelijk voelde De Jonge
weinig voor de functie. "Uitein
delijk wist ik totaal niets van het
bloembollenvak. Maar nadere in
formatie leerde me dat er een
man gezocht werd die wat econo
misch inzicht had, vergaderin
gen kon leiden en contacten kon
leggen in binnen- en buitenland.
Dat leek me geen onaardig
werk". De Jonge vertelt dat ook
zijn vrouw er op aandrong verder
te praten met de KAVB. "Kenne
lijk zag zij de bui hangen dat ik
de gehele dag thuis zou zijn",
zegt hij gekscherend. "Dus dat
heb ik toen maar gedaan".
Voorwendsels
Na een gesprek met de toen
malige voorzitter, jhr. mr. dr.
F.O.H.A. van Nispen tot Panner-
den, werd De Jonge over de
streep getrokken. Min of meer
onder valse voorwendsels, zoals
hij zelf lachend zegt. "Van Nis
pen hield mij voor dat het een
baan zou zijn voor hooguit twee
dagen werk per week en van mei
tot augustus zou ik met vakantie
kunnen gaan. Want, zei hij, in die
periode is er in het bloembollen
vak toch niets te doen".
Al snel kwam De Jonge erach
ter dat het voorzitterschap van
de 'koninklijke' meer van hem
vroeg dan twee dagen werk per
week. Lachend vertelt hij dat hij
heeft berekend dat hij in 1985
niet minder dan 2000 uur voor de
KAVB in touw was. "En daar
moeten de reisuren dan nog bij
worden opgeteld".
De reizen die De Jonge de af
gelopen negen jaar maakte, lo
gen er niet om: "Ik heb 250.000
kilometer gereden voor mijn
werk. Dat is berekend aan de
hand van de declaraties uit dié
jaren. Maar die tijd heb ik er echt
met alle liefde ingestoken".
De Jonge zegt dat hem in die
negen jaar is duidelijk geworden
dat er een wereld van verschil
J.P.M. de Jonge: "Ik heb zelfde deadl
mijn vertrek bepaald".
ligt tussen een groot bedrijf en
het bloembollenvak. "Bij een be
drijf neemt de directie een beslis
sing en die wordt uitgevoerd. Bij
de 'koninklijke' is dat heel wat
anders. Dat loopt over een groot
aantal schijven. Iedereen "wil er
zijn zegje over doen en dat werkt
nog wel eens remmend op de be
sluitvorming".
Gezondigd
Bij zijn aantreden als voorzit-,
ter van de KAVB was het De
Jonge vooral opgevallen dat er in
het bloembollenvak nogal werd
gezondigd tegen de economische
wetten. "Dat is aan dë ene kant
begrijpelijk, want het vak heeft
in de wereld een monopolieposi
tie. Daardoor ontstaat de neiging
je min of meer onkwetsbaar te
voelen. En dat is een verkeerde
benadering", aldus de ex-voor
zitter.
Zo werd er negen jaar geleden
vrijwel niets gedaan aan markt
onderzoek. "Er werd alleen wat
reclame gemaakt en dat was het
enige. Daar schrok ik toen wel
Vim Dijkman)
een beetje van. Gelukkig is er in
de afgelopen jaren veel gedaan
op het gebied van marketing. Er
is een aantal belangrijke gege
vens uit de afnemerslanden op
tafel gebracht, die een duidelijk
effect hebben gehad op de pro
motie en de afzet van de bollen
en bloemen". De Jonge was, dat
zal geen verbazing wekken, ook
voorzitter van het marketing-
team bloembollen van de KAVB.
Triest vind De Jonge het dat
het 'vak' op het gebied van de ve
redeling- van bolsoorten nog te
amateuristisch te werk gaat. Vol
gens de oud-voorzitter wordt er
veel te veel veredeld uit liefheb
berij en wordt er niet onderzocht
of er op de markt wel belangstel
ling is voor de nieuwe cultivars.
"Het gebeurt dan ook wel eens
dat er nieuwe soorten bolbloe-
men op de markt komen die, om
dat er geen belangstelling voor
bestaat, heel snel weer verdwij
nen. Zonde van de tijd en het
geld natuurlijk".
Signalen
De Jonge meent echter dat er
nu langzamerhand ook in het
bloembollenvak anders wordt
gedacht. "Ik krijg signalen dat
het 'vak' het belang van marktin
formatie, promotie en dergelijke
inziet. De bloembollenkwekers
willen vandaag-de-dag ook on
dernemers zijn. Dat is hoopge
vend, vooral ook omdat er zoveel
groeimogelijkheden zijn".
Ondanks zijn wat sombere
woorden is De Jonge onmisken
baar trots op 'zijn' bloembollen
vak. In die negen jaar is hem
vooral duidelijk geworden dat de
Nederlandse telers over een
groot vakmanschap en veel lief
de voor hun werk beschikken.
"Daar ben ik wel achter geko
men door de vele vergaderingen
van de 'koninklijke', maar ook
door mijn bezoeken aan de men
sen in het veld. Ik heb natuurlijk
zeer veel kwekerijen en broeierij-
en bezocht. Niet alleen in de tra
ditionele bloembollenstreek,
maar ook in Limburg, Brabant,
de Noordoostpolder, Friesland
en Groningen. Want ook daar
wordt met groot vakmanschap
gewerkt".
De Jonge ziet voor het 'vak' in
de komende jaren een goede toe
komst, ondanks dat er flink wat
problemen te overwinnen zijn.
Hij doelt vooral op de problema
tiek van de gewasbescherming.
"Er worden steeds meer chemi
sche middelen door de overheid
verboden. Het bloembollenvak
moet om de gewassen tegen ziek
ten en bacteriën te beschermen
naar nieuwe wegen zoeken. Dat
vraagt inspanning, tijd en geld.
Ik heb sterk de indruk dat de
overheid daarmee niet altijd re
kening houdt bij het vaststellen
van die regels".
Uitbreiding
Gevaar voor het vak ziet De
Jonge ook in een te sterke uit
breiding van de teelt. "Vooral als
de overheid boeren die door een
teveel aan zuivel- en akkerbouw-
produkten in de problemen ko
men, subsidie zou geven om op
hun land bloembollen te gaan te
len. Dat zou tot een verstoring
1 van de markt leiden. Bovendien
zou dat ten opzichte van de hui
dige telers oneerlijke concurren
tie betekenen. Wij vragen de
overheid dan ook een falend EG-
landbouwbeleid niet op het vak
af te wentelen. Want de kans dat
je dan straks met overproduktie
in het bloembollenvak zit, is niet
uitgesloten".
Volgens De Jonge zit een ge
zonde groei er in de komende ja
ren voor de huidige generatie
tuinders er desondanks in: "Een
groei van zes tot acht procent per
jaar is mogelijk. Maar dan moet
de overheid wel besluiten om de
Markerwaard in te polderen,
want er dreigt binnen niet al te
lange tijd een tekort aan goede
grond. Wij blijven er dan ook bij
de overheid op aandringen om
de Markerwaard in te polderen".
De Jonge wijst in dat verband
op de aanzienlijke bijdrage van
het bloembollenvak aan de ex
port. "Er wordt jaarlijks voor an
derhalf miljard gulden aan bol
len en bloemen uitgevoerd.
Marktonderzoek heeft uitgewe
zen dat er binnen 10 tot 15 jaar
een verdubbeling inzit. Maar dan
moet de overheid wel naar ons
luisteren en zorgen dat wij op
verantwoorde wijze ons vak kun
nen uitoefenen".
ALPHEN AAN DEN RIJN - De
hulp aan drie vrouwe
hoogbejaard Alphens echtpaa
uit de Wilgenlaan duur komen te
staan.
echtpaar bezocht door drie vrou- briefje te schrijven. Terwijl zij jaarden hebben doorgebracht,
wen. De 86-jarige man liet hen in daarmee bezig waren, verloren de hielden twee hun aan de praat ter-
Vrijdagmiddag rond één uur de woning toe. Zij vroegen het be- bewoners het oog op de bezoekers, wijl de derde vrouw het huis
werd het zelfstandig wonende jaarde stel te helpen even een In het half uur dat zij bij de be- doorzocht. Pas in de loop van za
terdag merkte het bejaarde paar
dat uit de slaapkamer ruim 9.000
gulden was ontvreemd.
Bij de politie is niet bekend of
het drietal elders eveneens heeft
geprobeerd woningen binnen te
komen.
"Van alle planten die in Europa en tropisch Zuidoost-
Azië voorkomen, verzamelt het Rijksherbarium gege
vens over plantkenmerken, verspreidingsgebied, rasei
genschappen en talrijke andere zaken. Die informatie
staat ter beschikking van allerlei instituten en perso
nen. Bovendien geeft de informatie ons de mogelijk
heid de evolutie te volgen en te beschrijven. Zoals we
benieuwd zijn naar de dinosaurus, zijn we ook nieuws
gierig naar de planten die in vroeger tijden voorkwa
men".
E. de Vogel, wetenschappelijk
hoofdmedewerker van het Rijks
herbarium aan het Rapenburg in
Leiden, is ervan overtuigd dat
het rijksherbarium zijn nut méér
dan bewijst. De Vogel: "We in
ventariseren geregeld welke
planten er in een bepaald gebied
voorkomen. Dat biedt ons de
mogelijkheid overheden tijdig te
waarschuwen wanneer bepaalde
activiteiten in een land leiden tot
uitsterving van plantesoorten.
Zo constateerden wij jaren gele
den al dat veel soorten bomen in
het tropische oerbos met uitster
ving worden bedreigd".
Bij een herbarium denken de
meeste mensen aan een stoffig
album waarin bloemetjes, blaad
jes en stengels van een bepaalde
plant zijn geplakt. Tot op zekere
hoogte voldoet het Leidse herba
rium aan dit idee. In enorme ar
chiefkasten zijn ruim drie mil
joen plantedelen, opgeplakt op
grote vellen papier, opgeborgen.
Daarnaast is er een gigantische
collectie van plantedelen die op
alcohol worden bewaard. In Lei
den wordt echter meer gedaan
dan het simpelweg bewaren van
stukjes groen.
De activiteiten van het rijksin
stituut, zo legt De Vogel uit, zijn
onder te verdelen in het verza
melen van gegevens, het door
spelen van de informatie door
publicaties en het beschrijven en
volgen van processen in planten
rijk. Leiden richt zich uitsluitend
op de Europese (vooral de Ne
derlandse) en de tropische flora
van Zuidoost-Azië.
Het verzamelen van gegevens
over planten is, met name in
Zuidoost-Azië, een avontuurlijke
aangelegenheid. Medewerkers
van het herbarium trekken sa
men met de lokale bevolking de
bossen van Zuidoost-Azië in om
daar gedurende veertien dagen
tot drie maanden planten te ver
zamelen. Is in Nederland vrijwel
alles binnen handbereik, in de
tropen is dat zeker niet het geval.
Veelvuldig moeten bomen van
60 meter hoogte worden beklom
men om het gewenste materiaal
te bemachtigen.
Het verzamelde plantmate-
riaal, variërend van een bloemk
nop tot een stuk wortel, wordt
tussen kranten gelegd en overgo
ten met alcohol. In grote kisten
wordt dit materiaal later naar Ne
derland verscheept. Omdat niet
alle wetenswaardigheden van
een plant zijn af te zien aan een
stuk stengel of blad, bijvoor
beeld gegevens over de stand
plaats en de hoogte, wordt een
zogenaamd veldboek bijgehou
den.
De Vogel vertelt dat het mees
te werk moet worden verricht als
de expeditieleden weer lang en
breed voet op Nederlandse bo
dem hebben gezet. "Een expedi
tie die drie maanden duurt, le
vert werk op voor een heel jaar.
Al het materiaal moet worden ge
prepareerd, beschreven, gete
kend en gecatalogiseerd".
Het prepareren van plantmate-
riaal is eigenlijk niets anders dan
de bloemen, stengels en blade
ren door en door laten drogen.
Gedroogd plantmateriaal is eeu
wenlang houdbaar. De Vogel
plaatst hierbij wèl een kantteke
ning: "Het gevaar bestaat dat er
in het plantmateriaal eieren of
larven van de tabakskever voor
komen. Dat beestje kan binnen
zeer korte tijd al het moeizaam
verzamelde materiaal opvreten.
Vandaar dat de hele collectie, 3
miljoen plantedelen, elk jaar eni
ge tijd in een temeratuur van min
E. de Vogel: "We inventariseren voortdurend welke planten er in
is het mogelijk tijdig te waarschuwen wanneer uitsterving dreigt".
30 graden Celsius wordt gezet.
De kans dat eventuele eieren dan
nog uitkomen, is daardoor mi-
Voordat het plantmateriaal
wordt gedroogd, moet het eerst
worden getekend en bestudeerd.
Omdat het materiaal na het
transport niet soepel meer is,
worden de plantedelen gekookt.
Medewerkers van het herbarium
bekijken vervolgens deel voor
deel onder de microscoop. Het
materiaal wordt daarna getekend
en krijgt, na een verblijf in de
droogkast, een plaatsje in het
enorme archief. Een deel van het
verzamelde materiaal wordt op
de vindplaats op alcohol gezet en
wordt ook in Nederland op die
manier verder bewaard.
Verzamelen van informatie
heeft alleen zin wanneer die
schat aan gegevens ook voor be
langhebbenden toegankelijk is.
Er wordt, zo zegt De Vogel, nogal
eens een beroep gedaan op de
kennis die in het herbarium
voorhanden is. Hij geeft een paar
voorbeelden: "Bepaalde genees
middelen worden gemaakt van
tropische planten. Een farma
ceutisch bedrijf dat een grote
partij planten importeert wil er
natuurlijk volstrekt zeker van
zijn dat de geleverde plant inder
daad de plant is die zij verwach
ten en niet een soort die er wel
erg sterk op lijkt, maar geen ge
neeskrachtige werking heeft.
Zo'n bedrijf komt dan bij ons de
gegevens halen over planteigen-
schappen waardoor ze zelf kun
nen controleren of de geleverde
plant wel de juiste is".
Ook de makers van de anti
conceptiepil hebben in het verle
den een beroep gedaan op het
rijksherbarium. De pil werd
vroeger gemaakt uit een stof die
in de knollen van een bepaalde
tropische klimplant voorkomt.
"Toen de pil eenmaal ingebur
gerd begon te raken en de pro-
duktie ervan dus toenam, ont
stond er een tekort aan knollen.
Wij hebben toen antwoord kun
nen geven op de vraag of de
werkzame stof ook in de knollen
van andere klimplanten voor
komt".
De organisaties die zich bezig
houden met de bescherming van
het milieu weten de weg naar het
herbarium ook prima te vinden.
De organisaties maken bijvoor
beeld gebruik van zogenaamde
indicatieplanten (veelal korst
mossen). Deze planten zijn ge
voelig voor een bepaalde vorm
van milieuvervuiling en zijn
daardoor geschikt om de mate
van vervuiling van een bepaald
gebied aan te tonen. (Vergelijk
baar met de kanarie die vroeger
het zuurstofgebrek in de kolen
mijnen moest signaleren). "De
milieuorganisaties kunnen bij
ons terecht voor gegevens over
dë meest geschikte indicatie-
plant in een 'Depaalüe omge
ving", vertelt De Vogel.
i bepaald gebied voorkomen. Daardoor
(foto Wim Dijkman)
De hoofdmedewerker merkt
op dat het niet eenvoudig is om
de enorme schat aan gegevens
'hanteerbaar' te houden. Het
komt bijvoorbeeld nog al eens
voor dat eenzelfde plant van bio
logen, die immers werkzaam zijn
over de hele wereld, verschillen
de namen heeft gekregen. "Dat
kan natuurlijk niet. Vandaar dat
wij in Leiden ook de naamgeving
aan een kritisch onderzoek on
derwerpen. Bij de beschrijving
van de verschillende variëteiten
en soorten van een planteras,
worden de oudste namen aange
houden. Alle namen die de des
betreffende plant daarna nog
heeft gekregen, nemen we op als
synoniemen".
De Vogel raakt, enthousiast als
hij is, niet uitgepraat over het nut
van 'zijn' instituut. "Door mense
lijk ingrijpen worden er steeds
meer plantesoorten met uitster
ving bedreigd. In Nederland
komt bijvoorbeeld de margriet
op steeds minder plaatsen voor.
Ook de koekoeksbloem en de
pinksterbloem dreigen verloren
te gaan. In het buitenland is het
al niet veel beter. Door geregeld
de planterijkdom te inventarise
ren kunnen we negatieve ont
wikkelingen signaleren en tijdig
waarschuwen. In het gunstige
geval keert het. tij en kan een
plantesoort van de ondergang
worden gered".
MONICA WESSELING
Sonar wil regionale opzet
ALPHEN AAN DEN RIJN - Ruim
tweehonderd leerlingen van het
voortgezet ouderwijs in Alphen be
zoeken deze week individueel een
door hen zelf uitgekozen bedrijf in
deze plaats. De manifestatie'Be
zoek een beroep' wordt gehouden
op initiatief van Sonar (Stichting
Onderwijs-Arbeid). Bij gebleken
succes kan het projèct uitgroeien
tot,een jaarlijks terugkerende acti
viteit voor de hele regio.
"Een mooiere kans om met een
bedrijf kennis te maken is er niet",
vertelt S.P.F. Manders, de.caan van
het Ashram College. "De leerlin
gen kunnen nu een dagje snuffelen
aan het bedrijf'. Manders is vanuit
het onderwijsveld bij Sonar be
trokken. De stichting bevordert
een goede afstemming van het on
derwijs op het bedrijfsleven. Aan
het project doen 210 leerlingen
mee uit de hoogste klassen van
twaalf Alphense scholen en twee
particuliere onderwij s-instellin-
gen.
Een belangrijke rol
Alphense ondernemers in 'Bezoek
een beroep' speelt H:J. Demoet.
Hij is directielid van Samsom Uit
geverij, tevens voorzitter van So
nar en secretaris van de Vereniging
van Ondernemingen in Alphen
(VOA). De vereniging heeft dertig
bedrijven bereid gevonden om in
dividuele leerlingen uit het mid
delbaar onderwijs te ontvangen.
Vanwege een gebrek aan belang
stelling bij de scholieren voor som
mige bedrijfstakken zijn er tien on
dernemingen afgevallen.
De bezoeken van de leerlingen
zijn op dinsdag 3 maart. In tegen
stelling tot de voorheen wel ge
bruikelijke excursies met hele
klassen, gaan de geselecteerde
scholieren ditmaal in kleine groep
jes door het bedrijf. Het betreft een
proefproject en het plan is volgend
jaar het nu nog plaatselijke werk
terrein uit te breiden over de hele
Alphense regio. Bovendien kun
nen daarbij alle middelbare scho
len in de omgeving worden inge
schakeld.
NOORDWIJKERHOUT - De car
navalsviering heeft in Noord wij-
kerhout het afgelopen weekeinde
tot'een aantal ongeregeldheden ge
leid. Vooral in de nacht van zater
dag op zondag werden op een aan
tal plaatsen in het dorp vernielin
gen aangericht en kwamen er bij
de politie meldingen binnen van
vechtpartijen en diefstallen. Er zijn
geen aanhoudingen verricht.
Een kleine groep feestvierders
trok een spoor van vernielingen
door het bollendorp. Op de Via-
ductweg in Noordwijkerhout wer
den drie lantaarnpalen vernield, in
de tuin van een woning aan de
Dorpsstraat werden diverse beeld
jes in stukken gegooid, een auto
die stond geparkeerd op de Paral
lelweg werd zwaar beschadigd en
bij twee bedrijven aan de Zeestraat
werden de ruiten ingegooid. Ook
werd op de Schippersvaartweg een
fontein vernield.
Waarschijnlijk door automobilis
ten die onder invloed van alcohol
Carnavalsvierder
naar ziekenhuis
HAZERSWOUDE - Een 20-jarige
Hazerswoudse carnavalsvierder
moest zaterdagnacht met een her
senschudding naar het Rijnoord-
ziekenhuis in Alphen worden ge
bracht. Tijdens het feest van de
Blauwkousen in Het Anker kwam
de jongen ten val. Hy viel met z'n
hoofd tegen een muurtje.
verkeerden werden op de Kerk
straat en op de Parallelweg in de
nacht van zaterdag op zondag twee
lichtmasten omver gereden. Uit de
tuin van een woning aan de Dokter
Poelslaan werden drie kratten bier
gestolen en op een aantal plaatsen
in het dorp werden fietsen ont
vreemd.
Twee jongens uit Noordwijker-
hout hebben gisteren bij de politie
aangifte gedaan van mishandeling
door een grote groep jongelui. Het
tweetal liep daarbij een aantal
kneuzingen, blauwe plekken en
enkele andere verwondingen op.
tistisch Genootschap Leiden, 20 i
Ex '85, Koppenhinksteeg 15 - Praat
groep voor ouders van verslaafden, 20
Leiden
Koppenhinksteeg 2 - Thema-avond over
verslaving, georganiseerd door jonge
renbeweging Rap, 20 uur.
Café Eigenzorg, Stationsweg - Spreek
uur FNV voor vragen over sociale stel
selherziening, 11 tot 12.15 uur.
Leiderdorp
Sjelter, Heemraadlaan 67 - Vakantie-ak-
tiviteiten voor kinderen 4-12 jaar, 13.30-
15.30 uur.
Zijlkwartier, Van der Marckstraat - Con
tactavond met klaverjassen, sjoelen en
schieten, 20 uur.
