Weerstand CPN tegen schrappen
arbeidsplaatsen bij de gemeente
'Economisch gevolg onderzoeken'
DE TUDi 1'kroniek over
VAN TOENisM7n
Plan van basisscholen
voor massale actiedag
Openbare basisschool
in de Marijkeschool
VRIJDAG 20
LEIDSCH ÏÜ2 DAGBLAD
LEIDEN - De ouder- en medezeg
genschapsraden van een groot aan
tal basisscholen in Leiden willen
een massale actiedag in het basis
onderwijs tegen de bezuinigings
maatregelen van minister Deet-
man. Op een eerder deze week ge
houden bijeenkomst van vertegen
woordigers van ouder- en mede
zeggenschapsraden van 23 basis
scholen is de conclusie getrokken
dat de gevolgen van de bezuinigin
gen 'onaanvaardbaar' en "in de
praktijk desastreus" zijn en derhal
ve moeten worden ingetrokken.
Volgens de vertegenwoordigers
zijn kinderen, leerkrachten, ouders
en de kwaliteit van het onderwijs
de dupe van de 4-jarigen-maatregel
Alphense
verliest
kort geding
DEN IIAAG/ALPHEN/LEIDEN -
De Alphense G. de Reuver heeft
het kort geding verloren dat zij had
aangespannen tegen de Koninklij
ke Zeep-, Eau de cologne- en Par-
furmeriefabriek Sanders in Lei
den. De Reuver claimde via het
kort geding de auteursrechten van
een merkafbeelding en teksten die
het cosmeticabedrijf Avantgarde
gebruikt.
De Alphense stelde een week ge
leden tijdens het kort geding dat
diende voor de Haagse rechtbank
dat zij de auteursrechten van hpt
beeldmerk (een hartje met een A
erin) en de teksten bezat. De tek
sten waren wel door een ander ge
schreven, maar die deed het au
teursrecht aan haar over, aldus De
Reuver.
Sanders bestreed dat. Volgens
de Leidse fabriek waren de teksten
door een team schrijvers gemaakt
en zaten daarbij ook mensen van
Sanders. En het beeldmerk was
ontworpen door een freelance-ont
werper en niet bedacht door De
Reuver. De vice-president van de
Haagse rechtbank, mr. Portheine,
heeft de Leidse zeepfabrikant nu
in het gelijk gesteld en de eis van
de Alphense afgewezen.
en de beperkte vervanging van
leerkrachten bij ziekte.
Gezamenlijke actie, op initiatief
van de ouders, is volgens de verte
genwoordigde raden noodzakelijk.
Op de bijeenkomst is afgesproken
dat wordt onderzocht hoe een zo
massaal mogelijke actiedag kan
worden georganiseerd. De ideeën
hiervoor zullen de ouderraden aan
de ouders voorleggen; de uitwer
king van de plannen bespreken de
scholen volgende week donder-
Fancy Fair
Op de basisschool Kardinaal
Alfrink aan het Broekplein
wordt zaterdag een fancy fair ge
houdendie om 11.00 uur wordt
geopend door de clow Antonio.
De opbrengst van de fancy fair.
die tot 17.00 uur duurt, is be
stemd voor uitbreiding van de
software voor de computers van
de school.
Huren in
nieuwbouw
niet hoger
LEIDEN - De huren van nieuw
bouwwoningen zullen niet stijgen
als gevolg van het feit dat met de
vaststelling van de rijkssubsidie
voor woningbouw geen rekening is
gehouden met de gestegen bouw
kosten. De gemeente Leiden is van
plan mogelijke tekorten in de
nieuwbouw op te vangen door een
beroep op de reserves te doen.
De gemeente is ook niet van plan
te bezuinigingen op de kwaliteit en
de gemiddelde grootte van de wo
ningen al wordt niet uitgesloten
dat er hierdoor minder huizen kun
nen worden gebouwd dan het aan
tal waarvoor het rijk geld beschik
baar heeft gesteld. Dit was overi
gens vorig jaar ook ai het geval.
Het gemeentebestuur heeft bij het
rijk geprotesteerd tegen het niet
doorberekenen van de gestegen
bouwkosten.
Een blik in de meisjes-eetzaal van het Heilige Geest Wees- en Kind
1606.
Weezen en hunne bestuurderen'
maande hij zijn grotendeels ou
derloos publiek weliswaar aan
om ijverig en deugdzaam te ziin.
maar stelde hij daar niet al te
zachtmoedige sancties tegen
over:
"Gij zult steeds ijvrig zijn
en hooren na de les
Der geenen, die U in de Schoo
ien onderwijzen,
Een Jongen 'sMeesters raad
het Meisje haar Meestres;
Elk na zijn vatbaarheid,
doe zich door ijver prijzen!
De deugd moet leidsvrouw
zijn,
en hoên u voor het hok,
Voor roede of schrobbelbank,
of 't schandelijke blok!"
Wanneer je dan leest dat een
schrobbelbank een soort gesel-
bank is 'met een beugel waarop
men de kwade bengels legt, om
met de Roede gekastijd te wor
den' en 't schandelijke blok een
letterlijk blok-aan-het-been dat
met een keten 'aan de voeten van
ontuchtige Meiden of Jongens
gelegt werd' om dit - soms maan
den achtereen - met zich mee te
moeten zeulen, bekruipt je wel
licht een zeker ongeloof.
Toch waren dit soort maatrege
len in die tijd nipt ongewoon; het
paste in de algehele tendens het
kind te zien als een van nature
ongedisciplineerd wezen dat
men desnoods hardhandig tot
discipline dwingen moest. Ook
voor de niet-wezen te Leiden be
stond bijvoorbeeld de mogelijk
heid om naar behoren bestraft te
worden: in het zogenaamde Kol-
huis of Blokhuis konden ondeu
gende straatjongens en onge
hoorzame kinderen op wettig
verzoek van de ouders of voog
den 'getugtigd' worden.
Niet alleen in Leiden, dat de
langste weeshuistraditie heeft
van Nederland - het Heilige
Geest Weeshuis aan de Bree-
straat werd in 1450 opgericht -
maar ook in andere steden vindt
men in de weeshuisreglementen
uitgebreide strafmaatregelen.
Die liepen uiteen van vernede
ringen als met het reeds genoem
de blok of met ezelsoren-op-lo
pen, tot lijfstraffen als het slaan
met de plank, openbare geseling
en opsluiting in een donker hok.
Nog zwaardere straffen waren de
uitzetting uit het huis, een ge
dwongen dienstname op de vloot
van de Oost- of Westindische
Compagnie, of het naar een
werk-, tucht- of spinhuis ge
stuurd worden.
In de praktijk was men geluk
kig niet hele dagen bezig de
weeskinderen op hardhandige
manier tot discipline te dwingen.
De kinderen hielden zich voor
namelijk bezig met spelen, leren
lezen, het zingen van psalmen en
het luisteren naar bijbelverhalen.
Op latere leeftijd werd de jon
gens een ambacht bijgebracht en
werden meisjes op de naai-, brei
en linnenzalen te werk gesteld.
Ook hier geeft J. Ie Francq van
Berkheij weer een negatieve ten
dens aan in de Leidse situatie. In
een dichterlijke tirade geeft hij af
op meqig 'Ververs Baas'. 'Am
bachtenaar' en 'knibbelzieke
Vrouw':
"Die in^dér Weezen zweet
steeds zoeken slegt gewin,
En houd den Knaap voor slaaf,
de Maagd voor een slavin!"
Blijkbaar werd er van de dien
sten van de zo goedkope en ge
makkelijk beschikbare wezen
soms te gretig gebruik gemaakt.
Ook van de kant van de Leidse
weeshuizen - vijf in totaal - is
weieens sprake geweest van
commerciële uitbuiting. In 1630
bijvoorbeeld zijn weeskinderen
LEIDEN HEEFT VAN NEDERLAND
DE LANGSTE WEESHUISTRADITIE
onder de 14 jaar van vijf uur 's
morgens tot negen uur 's avonds
aan de Leidse lakenindustrie
verhuurd. Omwille van de ge
zondheid van de kinderen werd
dit in 1639 ingeperkt door de ste
delijke overheid.
Al met al lijkt het er op dat zo
wel uitbuiting als toepassing van
(lijOstraffen meer uitzondering
was dan regel. De meeste geval
len van 'getugtigde Weezen' die
ons bekend zijn, waren meer het
gevolg van het een-indruk-ma-
kend-voorbeeld willen stellen
aan de overige weeskinderen,
dan van een dagelijkse routine.
Of, om met de uiteindelijk toch
nog optimistische - zij het wat
cryptische - woorden van J. Ie
Francq van Berheii te besluiten:
"De plak werd zagt bestuurd'
de roede, met beleid.
De Tucht ga steeds gepaart
met vrouw zachtmoedigheid."
(Met dank aan drs. TH. Willem-
se, vakgroep klinische en ortho
pedagogiek)
Links Leiden vergadert vanavond over bezuinigingen
Diploma's
LEIDEN - Bmnén de CPN afdeling
Leiden bestaat grote weerstand te
gen de bezuinigingen die door het
college aan de gemeenteraad zijn
voorgelegd. De kritiek betreft
vooral het schrappen van arbeids
plaatsen waarmee het college een
bedrag van 2 miljoen gulden wil
bezuinigen. De ledenvergadering
van Links leiden (CPN, PSP en
PPR) komt vanavond bijeen om
een gemeenschappelijk standpunt
over de bezuinigingen in te nemen.
De ledenvergaderingen van de
drie partijen afzonderlijk hebben
nog geen uitgesproken mening
over de bezuinigingen die. zoals
het college heeft aangekondigd,
minimaal 10 miljoen gulden moe
ten opleveren. Volgens woordvoer
ders van PSP, PPR en CPN zijn er
nog te veel onduidelijkheden om
tot een afgerond oordeel te komen.
Kritiek is er wel. al is deze niet al
tijd partijgebonden.
CPN-bestuurslid Jan Laurier
vindt dat de fractie van Links Lei
den vooralsnog een voorbehoud
moet maken ten aanzien van de
voorstellen van het college. "Wij Vacatures
zijn niet gelukkig met de voorstel
len. Bezuinigingen zijn toch al niet
geliefd in radicaal-linkse kring,
maar we vinden dat de portefeuille
van onze wethouder wel erg zwaar
wordt aangepakt. Het is ons niet
duidelijk of er in het college hier
over een hard gevecht heeft plaats
gehad of dat onze wethouder ge
probeerd heeft op te komen voor
de zaken waar Links Leiden voor
staat", aldus Laurier. Hij wijt de
aanslag op de portefeuille van
Links Leiden-wethouder De la Mar
mede aan het feit dat deze nog
maar kort in het college zit.
LEIDEN - De openbare basis
school die volgend schooljaar in
het Boerhaavekwartier de deuren
opent, wordt ondergebracht in de
voormalige Prinses Marijkeschool
aan de Anthonie Duycklaan. Er
wordt begonnen met vijf groepen,
inclusief de groepen waarmee dit
schooljaar is begonnen in de My
tylschool aan de Blauwe Vogel-
weg.
De oude Prinses Marijkeschool
is thans in gebruik bij de Leidse
Houtschool, die er de kleutergroe
pen heeft ondergebracht. De Leid
se Houtschool moet de kleuters
volgend schooljaar onderbrengen
in haar aan de Adr. Pauwstraat ge
legen hoofdgebouw. Dat vergt de
nodige bouwkundige aanpassin
gen: er moeten een speellokaal en
een zandbak komen en, alsmede
een gemeenschapsruimte; lokalen
LEIDEN - Een 25-jarige man die
gisteren betrapt werd bij het stelen
van vier rolletjes pepermunt uit
een supermarkt aan de Lange-
gracht, zette het op een lopen toen
de politie hem in de kraag wilde
grijpen. Op zijn vlucht, richting
Maresingel, kwam de man ten val.
nadat hij bij het oversteken tegen
een langsrijdende auto opliep.
Daarop kon de politie hem inreke
nen, zij het met de grootste moeite,
want de man verzette zich hevig.
Door de aanrijding werd hij ge
wond aan zijn rechter knie en en
kel en tijdens zijn arrestatie liep hij
nog een buil op zijn jukbeen op.
Voor behandeling is hij naar het
Academisch Ziekenhuis bracht.
Later bleek de man. een Egypte
naar, illegaal in ons land te verblij-
en toiletten moeten worden aange
past.
Of dat allemaal op 1 augustus
rond is, de datum waarop de werk
groep openbare basisschool het ge
bouw wil openen, wordt door di
recteur C.J.P. van Driel van de
Leidse Houtschool betwijfeld:
"Het is erg voorbarig die datum nu
al te noemen. Ik ben bang dat 1 au
gustus niet haalbaar is voor ons.
We streven er naar op die datum
klaar te zijn. We zijn druk bezig
plannen voor de verbouwing te
maken, maar dat is niet iets wat zo
maar even klaar is. Daarna moet
het ministerie de plannen nog
goedkeuren, er moet geld komen.
En je zit met drie. vier weken
bouwvakvakantie".
Als 1 augustus inderdaad niet
haalbaar is, kan de Leidse Hout
school het ministerie van onder
wijs om uitstel vragen. Het minis
terie is volgens hoofd P. Peters van
de gemeentelijke directie onder
wijs overigens bereid de plannen
versneld te keuren. Bovendien
gaat de gemeente er ook niet voet
stoots van uit dat 1 augustus alles
rond zal zijn; Peters noemt de
herfstvakantie als mogelijke perio
de waarin de openbare basisschool
het gebouw kan betrekken in geval
de verbouwing van de Leidse
Houtschool meer tijd vergt.
Het gebouw waarin de nieuwe
basisschool komt, behoeft nauwe
lijks te worden verbouwd. Wel is
het mogelijk dat er een lokaal rrioet
worden aangebouwd. Het is niet
uitgesloten dat er voor de school in
de toekomst nieuwbouw wordt ge
pleegd. Volgens Peters bekijkt het
ministerie na 2 tot 3 jaar of de
school zodanig groeit dat nieuw
bouw is gerechtvaardigd.
De kritiek van de CPN richt zich
op de zogenaamde 'selectieve per
soneelsstop' die het college wil
doorvoeren. Dat levert, naast een
verlies van 30 arbeidsplaatsen, een
bedrag van 2 miljoen gulden op.
Laurier: "Wij zijn bang dat het
ambtelijk apparaat op deze manier
onder grote druk komt te staan.
Daarbij komt dat de beoordeling of
een vacature al dan niet wordt ver
vuld primair bij het college ligt. De
gemeenteraad kan daarop slechts
achteraf controle uitoefenen" Lau
rier heeft nog geen 'panklare alter
natieven', maar denkt ook geld te
kunnen besparen door alle vacatu
res langer open te laten staan.
De toon van de kritiek van PPR
en PSP is vooralsnog wat milder.
PSP-bestuurlid Naafs wijst er op
dat de voorstellen van het college
nog nader op hun effecten moeten
worden onderzocht. "Ik vind dat
Links Leiden als collegepartij niet
de kop in het zand moet steken,
maar de verantwoordelijk moet
durven nemen om mee te denken
over de bezuinigingen Het is heel
goed dat er nu iemand dicht op het
vuur zit om ons informatie te ver
schaffen. Ik geloof niet dat het col
lege er op uit is de wethouder van
Links Leiden aan te pakken. Links
Leiden heeft wel degelijk invloed
op wat er gaat gebeuren. Ik reken
wat dat betreft op de steun van die
leden van de PvdA-fractie die
Links Leiden vorig jaar in het col
lege hebben gehaald", aldus Naafs.
Invloed
PPR-voorzitter Marsman onder
schrijft dit. Zij ziet het als taak voor
haar partij 'constructief mee te
Inbraak in
kelderbox
LEIDEN - Uit een kelderbox in de
Eduard van Beinumstraat is een
grote hoeveelheid goederen gesto
len. Onder meer werden twee fiet
sen, twee koffers, een naaimachi
ne, een acculader en gereedschap
meegenomen.
De dieven hadden de deur met
grote kracht geforceerd.
denken' in de bezuinigingsopera
tie. "Onder protest - bedoeld voor
de rijksoverheid - staat de PPR
achter het feit dat er moet worden
bezuinigd, al klinkt dit een beetje
raar voor een linkse partij. We heb
ben ons bij de collegevorming al
gerealiseerd dat dit zou gaan ge
beuren. Nu we in het college zitten,
kunnen we enige invloed uitoefe
nen. Als dat niet het geval was ge
weest. zouden we machteloos aan
de kant slaan", aldus Marsman.
De zorg van de PPR gaat onder
meer uit naar de toekomst van de
muziekschool. "Ik vind dat er niet
zomaar vanuit mag worden gegaan
dat de leerlingen van 18 jaar en ou
der het muziekonderwijs zelf kun
nen betalen. Ik heb de indruk dat
de mensen met een hoog inkomen
hun kinderen eerder privé-onder-
wijs laten genieten dan ze naar de
muziekschool te sturen", zegt
Marsman.
Het is nog niet zo lang geleden
dat klein-links geen verantwoorde
lijkheid wilde aanvaarden voor be
zuinigingen die op last van het rijk
werden doorgevoerd. Toch zegt
geen van de drie bestuursleden er
spijt van te hebben dat Links Lei
den een klein jaar geleden tot het
college toetrad. De aanwezigheid
van Links Leiden in het college
heeft juist een positieve invloed,
vinden de drie bestuursleden. Het
voorstel van het college om het be
drijfsleven en de eigenaren van
duurdere woningen zwaarder te
belasten en de kleine huiseigena
ren te ontzien, wordt als bewijs
daarvan opgevoerd.
LEIDEN - De jongerenbeweging van de FNV heeft gisteravond gede
monstreerd tegen het 'jeugd-werkgarantieplan'dat minister De Koning
van sociale zaken wil invoeren. De actie had plaats in het kader van een
landelijke actieweek tegen hel plan.
Volgens de FNV-jongeren is het garantieplan een vorm van dwangar
beid: de beloning is slecht en wanneer iemand weigert om mee te doen.
wordt zijn uitkering ingetrokken. ''Het plan is opgezet om de werkeloos
heidscijfers te drukken. De jongeren schieten er weinig mee op. De bedoe
ling is om de jongeren gedurende een halfjaar ervaring te laten opdoen.
Ze kunnen echter alleen baantjes krijgen bij overheidsinstellingen. Dat
zal dan wel uitdraaien op straten vegen en prullenbakken legen. Op dat
soort ervaring zit het bedrijfsleven echt met te wachten", aldus een woord
voerder van de FNV.
De FNV kan met het plan akkoord gaan. wanneer het op een andere
wijze wordt ingevuld.
Waren onze weesjes van vroeger
arme, onderdrukte schapen en
hun bewakers meedogenloze
wolven? Wanneer je de - aan de
wezen van het Heilige Geest
Wees- en Kinderhuis te Leiden
gerichte - redevoering van J. Ie
Francq van Berkheij uit 1789
leest, zou je dat bijna gaan gelo
ven. In zijn 'Dichtmatige Rede
voering over de plichten der
De tijd van toen is een weke
lijks terugkerende rubriek
waarin mensen en gedane
zaken aan bod komen uit de
rijke geschiedenis van Lei
den en omgeving. Vandaag
de zevende aflevering van
de hand van Barbara de
Roos die geschiedenis stu
deert aan de rijksuniversi
teit Leiden. (foto Wim Dijkman)
spelleider
'Noorderwiek'
LEIDEN - De middelbare be
roepsopleiding mdgo Noorder-
wiek levert dit jaar haar eerste lich
ting geslaagden af die in het bezit
is van een spelleidersdiploina. De
school hoopt dat leerlingen door
deze extra bevoegdheid meer kans
hebben op een baan. Vanmiddag
ontvingen de eerste 34 afgestu
deerden van de richting agogisch
werk nieuwe stijl, hun diploma uit
handen van wethouder Tesselaar.
Driejaar geleden startte de oplei
ding agogisch werk in samenwer
king met de landelijke bres-organi
satie (beweging, recreatie en spel)
deze cursus ten einde de opleiding
een extra dimensie te geven. De
mensen die de opleiding hebben
afgerond, komen veelal in het club-
en buurthuiswerk terecht. Sport
en recreatie is op dit terrein een be
langrijk onderdeel van de taak van
de agogisch werker: het begelei
den en omgaan met mensen. Het
vak sport en spel maakt echter
reeds deel uit van het lesprogram
ma. De toevoeging van de spellei
derscursus is dan ook bedoeld als
een verzwaring van dit onderdeel.
Volgens J. Wessels, adjunct-di
recteur van de Noorderwiek, is de
Leidse school de enige in de regio
die de samenwerking met Bres is
aangegaan. "Door deze spelleiders-
cursus hopen we dat de leerlingen
meer kans hebben op een baan. We
willen ze iets extra's geven in een
tijd van bezuinigingen op met na
me het club- en buurthuiswerk.
Dan is het gunstig dat ze extra be
voegdheden hebben. Ook in het
ziekenhuiswezen en de kinder- en
bejaardenzorg hebben ze nu waar
schijnlijk meer kansen", aldus
Wessels.
Kamer van Koophandel over proef met Breestraat
LEIDEN - Een onderzoek naar de
economische effecten van de drie
maanden durende proefafsluiting
van de Breestraat moet een cen
traal onderdeel zijn van de evalua
tie van die proef. Tevens moeten
de effecten van de afsluiting op de
verkeers- en parkeersituatie in het
centrum worden onderzocht.
Dat stelt de Kamer van Koop
handel en Fabrieken voor Rijnland
in een brief aan van burgemeester
en wethouders en de gemeente
raad. In de brief toont de Kamer
zich onverminderd tegenstander
van het afsluiten van de Breestraat.
De Kamer houdt vast aan het
standpunt dat dat bij de discussies
en voorstellen rond de Breestraat
economische argumenten en crite
ria steevast ontbreken, waarbij "te
vens voorbij wordt gegaan aan het
grootste economische knelpunt:
de slechte bereikbaarheid".
Bij het onderzoek naar de econo
mische gevolgen moet volgens de
Kamer een extern, deskundig en
onafhankelijk bureau worden in
geschakeld. Bij het onderzoek naar
de effecten van de afsluiting op de
verkeerssituatie moet ook, stelt zij,
worden gekeken naar de door-
stroomcapaciteit van de zoge
noemde city-ring en het opnieuw
in gebruik nemen van de Markten-
route als aanvoerroute. De moge
lijkheid om een "aanzienlijk" aan
tal parkeerplaatsen in de Bree
straat aan te leggen tussen Kort
Rapenburg en de Koornbrugsteeg,
is iets waaraan de Kamer eveneens
aandacht besteed wil zien bij de
evaluatie.
Met deze voorstellen lijkt "Rijn
land", ondanks bezwaren voor een
constructieve opstelling te hebben
gekozen. In dezelfde brief wordt
evenwel ook de vraag opgeworpen
of "een voortgezette discussie, on
geacht de proef, ove het afsluiten
van de Breestraat en/of Marktroute
(in welke vorm dan ook) uit econo
mische en verkeerskundig oog
punt nog wel opportuun is". De
Kamer wijst hierbij op het "vol
strekt andere economische kader"
waarin het stadscentrum zich in de
toekomst zal ontwikkelen als ge
volg van het thans in de praktijk
gevoerde beleid. Als belangrijkste
voorbeeld wordt de komst van kle-
dinggigant Marca aan het ir. Dnes-
senplein, "met vergaande (ruimte
lijk-) economische en verkeerskun
dige consequenties", genoemd,
welke vestiging volgens de Kamer
haaks staat op het uitgangspunt
van concentratie van het winkelap
paraat.
De Kamer zegt bekropen te wor
den door het "verontrustende" ge
voel dat de huidige discussie over
de Breestraat "geprojecteerd
wordt tegen de economische situa
tie van tien jaar geleden. Wellicht is
de vraag over al dan niet afsluiten
reeds achterhaald door de voorbo
den van een nieuw economisch ka
der".
Een "open politieke en bestuur
lijke opstelling, in het belang van
de stad" is wat de Kamer B en W en
de gemeenteraad vraagt. "Het zou
van durf getuigen als men onder
invloed van dit nieuwe economi
sche perspectief eventuele politie
ke vooringenomenheid zou laten
varen en de discussie in alle open
heid en op grond van zakelijke,
economische argumenten zou kun-
