Simonis had lijnen nog strakker moeten trekken'
Protestanten Chili
twijfelen aan
nut pausbezoek
Refonnatorisclien bij kardinaal in beklaagdenbankje
PAGINA 2
GEESTELIJK LEVEN
ZATERDAG 7 FEBRUARI 1987
Hoewel ze van 'Rome' niets
moeten hebben en de roomse
mis onverminderd afdoen als
'vervloekte afgoderij', weten or
thodox-protestanten van uiterst
rechtse snit zich in hetzelfde be
klaagdenbankje als waarin kar
dinaal Simonis nu is terechtge
komen. "Dat is voor ons, die
veelszins zijn opgevoed in de
sfeer van de Tachtigjarige Oor
log, wellicht een merkwaardige
gedachte, maar het is wel de
werkelijkheid". Schreef hoofdre
dacteur dr. C. S. L. Janse deze
week in het Reformatorisch Dag
blad.
Over twee zaken heeft aartsbis
schop Simonis zich de laatste
tijd de woede van velen op de
hals gehaald. Daar was eerst zijn
artikel in het internationale tijd
schrift 'Communio' over de 'fe
ministische theologie' (waarte
gen hij zich krachtig afzette). En
vervolgens het geruchtmakende
radio-interview waarin de kardi
naal te kennen gaf dat een huis
baas een homoseksueel als huur
der mag weigeren.
In beide kwesties kunnen de
'orthodox-protestanten' a la Jan-
se zich achter de kardinaal op
stellen, al vindt de reformatori
sche hoofdredacteur het wel te
kenend voor de kerkelijke situa
tie dat hij in datzelfde beklaag
denbankje niet ds. Kouwenho-
ven, voorzitter van de gerefor
meerde synode, en diens her
vormde collega ds. Huting aan
treft. De eerste keurde de uitla
tingen van Simonis over het niet-
verhuren van woonruimte aan
homoseksuelen sterk af.
In het radio-interview had de
bisschop de lijnen 'zelfs nog wat
Een peinzende kardinaal Siino-
nis .krijgt steun van reformato-
rischen.... (fotoANPi
strakker' moeten trekken, vindt
het Reformatorisch Dagblad. Hij
had er namelijk 'alle begrip' voor
als een katholiek huisbaas geen
kamer verhuurde aan een prakti
serende homo of ongehuwd sa
menwonende jongelui; zo-ie-
mand heeft dat recht als zijn ge
weten hem dat verbiedt. Maar
volgens Janse moet men voor
zo'n handelwijze niet alleen be
grip hebben; "dit is zelfs de enig
juiste handelwijze". "De christe
lijke kerk moet het als haar taak
zien om haar leden en anderen
daartoe op te roepen".
Doodzonde
"Misschien is Simonis het daar
nog wel een beetje mee eens,
maar heeft hij het niet aange
durfd zo'n uitspraak te doen.
Dan had hij nog veel meer kri
tiek over zich heen gekregen.
Reeds nu werd hem verweten
discriminerend bezig te zijn. En
discriminatie is tegenwoordig in
onze maatschappij - om het met
een echt-roomse term te zeggen -
een doodzonde".
Dat een huisbaas onderscheid
maakt, vindt het RD heel natuur
lijk. "Op grond van zijn geweten
behandelt hij mensen die de bij
belse normen ten aanzien van
het seksuele leven openlijk ter
zijde hebben gesteld anders dan
mensen van wie dat niet gezegd
kan worden (en bij wie hopelijk
nog een zeker normbesef aanwe
zig is). Het is onze opdracht de
geesten te beproeven en ook in
het dagelijks leven te onder
scheiden tussen goed en kwaad,
juist wanneer in een maatschap
pij dat onderscheid verloren is
gegaan en het niets meer uit
maakt hoe men leeft".
Janse wil het juist omdraaien.
"Erger is het als óns wordt ver
boden ons handelen door bijbel
se normen te laten bepalen. En
dat gebeurt als de overheid het
gedrag van die huisbaas als dis
criminatie zou gaan verbieden.
Als het onderscheid maken tus
sen zedelijk goed en kwaad dis
criminatie wordt genoemd,
wordt de zaak op z'n kop gezet".
De hoofdredacteur van he Re
formatorisch Dagblad wekt zijn
lezers op, ook in de toekomst
niet beducht te zijn om in het
openbaar voor de bijbelse nor
men op te komen. "Dat zal veel
verontwaardiging en verzet op
roepen. Vaak loopt dat wel met
een sisser af. Maar als het anders
zou zijn, het zij zo".
Het wordt nog slechter
voordat het beter wordt
GENÈVE (GPD) - Het
pausbezoek aan het Zuida-
merikaanse land Chili (van
1 tot 6 april) zal de positie
van dictator generaal Pino
chet eerder verstevigen dan
aantasten. Dat verwachten
verschillende protestantse
kerken in Chili, waarvan
vertegenwoordigers kortge
leden op een hoorzitting
van de Wereldraad van Ker
ken in Genève spraken over
de politieke en kerkelijke
situatie in dat land.
"De politieke gevange
nen", zei een van hen, "heb
ben wel enige hoop op am
nestie of andere verzoenen
de maatregelen, maar voor
het overige zal het bezoek
eerder dienen als een kerke
lijke bevestiging van het
militaire regime".
De Chileense protestanten wijzen
erop, dat het Vaticaan geen enkele
voorwaarde heeft verbonden aan
het bezoek. Als daarnaar wordt ge
vraagd zegt 'Rome', dat het een
'pastoraal karakter' heeft, "zoals al
le reizen van de paus".
Intussen doet het generaalsregi-
me wel allerlei pogingen om in de
aanloop naar het bezoek de buiten
wereld te doen geloven dat het met
de democratie in Chili nog wel
meevalt. Zo werd eind vorig jaar de
staat van beleg opgeheven die in
september was ingesteld na een
mislukte aanslag op Pinochet. Vol
gens de protestanten een loos ge
baar, omdat de onderdrukking die
door de staat van beleg werd moge
lijk gemaakt onverminderd voort
duurt.
Dat is ook de indruk van een vier
man sterke delegatie die pas gele
den namens de Wereldraad van
Kerken een bezoek bracht aan Chi
li. Dat was bedoeld om solidariteit
te betuigen met de kerken op een
ogenblik in de Chileense geschie
denis dat de protestanten steeds
duidelijker stelling nemen tegen
de dictatuur. De delegatie stond
onder leiding van de Amerikaan
Eugene Stockwell, directeur van
de zendingsafdeling van de We
reldraad.
Lijst
Stockwell vertelde ons in Genè
ve over een tweede poging van Pi
nochet om het imago van zijn regi
me op te poetsen. Vlak vóór de
komst van de paus wil hij een aan
tal politieke ballingen toestem
ming geven om naar het land terug
te keren. De Wereldraad heeft ster
ke aanwijzingen dat die maatregel
een farce is. Pinochet wil namelijk
niet alle ballingen terug.
Er is een lijst gemaakt van men
sen die daarvoor in aanmerking
komen. De Amerikaan Charles
Harper van het bureau van de We
reldraad voor mensenrechten in
Latijns-Amerika zei, dat van de
lijst van 227 personen die is vrijge
geven er 180 geen echte politieke
ballingen zijn, maar familieleden
van verdwenen, vermoorde of ge
vangen gezette Chilenen.
"Het zal nog slechter worden
voordat het beter wordt", zei de
protestantse kerkleider Gabriel
Vaccaro. Daarmee gaf hij aan, dat
Pinochet nog stevig in het zadel zit
en zich bijna alles kan veroorloven.
De oppositie wint echter aan
kracht, zodat de kans op een volks
opstand toeneemt.
Hoop
De delegatie van de Wereldraad
schrijft in haar verslag, dat het ge
weld niet alleen voortduurt maar
ook heviger wordt. Tegelijk verer
geren de omstandigheden waaron
der de armste lagen van de bevol
king moeten leven door werkloos
heid, ondervoeding, ziekte en
angst. Op enige steun onder de be
volking kan het regime nauwelijks
meer rekenen.
De deelnemers kwamen onder
de indruk van de kwaliteit van het
leven in de christelijke gemeenten,
vooral in arme buurten. Als voor
beeld van kerkelijke inzet voor vre
de en recht noemt de delegatie de
kerkdiensten waarin de martelaren
van de afgelopen dertien jaar in de
liturgie een plaats krijgen.
"Er is een opvallende creativiteit
in het ontwikkelen van methoden
om de blijvende hoop op verande
ring en een leven zónder angst ge
stalte te geveh. Het zou heel begrij
pelijk zijn als uitingen van protest
juist haat en fanatisme zouden ver
raden. Maar - en dat mag bijna een
wonder heten - de getuigenissen
voor verandering ademen een
geest van verwachting, niet van
wraak".
Misère
Dat niet alle kerkleden op de lijn
van het verzet zitten, bleek vorig
jaar augustus, toen zeven protes
tantse kerkleiders een open brief
aan Pinochet stuurden. De gene
raal heeft de eigenlijke brief nooit
gezien. De bisschoppen en synode
voorzitters kwamen het Moneda-
paleis in Santiago niet eens bin
nen. Maar het stuk kreeg wel veel
publiciteit in en buiten Chili.
Ter rechterzijde van de betrok
ken kerken (van presbyterianen tot
pinksterkerken) werd geschrok
ken gereageerd. Een van de kleine
re pinksterkerken - de pinksterge
meenten zijn veel sterker in getal
dan de traditionele zendingsker
ken - bood Pinochet zelfs veront
schuldigingen aan voor de open
brief. In deze brief noemden de
protestantse kerkleiders de situa
tie in het land een schandaal. Ze
eisten van het regime - dat zich
christelijk noemt - eerbiediging
■van fundamentele mensenrechten.
Mevrouw Ana Enriqueta Chavez
is predikant in een klein mijndorp.
Haar kerk is sterk verdeeld over de
houding die tegenover het gene-
raalsregime moet worden aangeno
men. Zelf kent ze geen twijfel. De
dictatuur, zei ze, is verantwoorde
lijk voor de misère en dood van tal
loze landgenoten.
De situatie is in de mijngebieden
erg gespannen. Mensen die actief
zijn in een linkse politieke partij
worden zonder pardon ontslagen,
vertelde zij. Dan zijn ze uitgesloten
van welke uitkering ook. Nieuwe
werknemers worden grondig door
gelicht op hun politieke opstélling.
Intussen is de werkloosheid in
sommige streken opgelopen tot 75
procent. Het minimumloon is afge
schaft, zodat sommige gezinnen
per maand moeten rondkomen van
ongeveer f 30. "Veel mensen willen
weg uit onze streek, maar waar
moeten ze heen?"
Hulp
De kerken spelen een belangrij
ke rol in de hulpverlening aan de
ergste slachtoffers van de situatie
in Chili. De delegatie van de We
reldraad bezocht onder meer het
'Vicariaat voor solidariteit', aan
vankelijk een oecumenische orga
nisatie, maar na een verbod door
de regering functionerend onder
bescherming van het aartsbisdom
Santiago. Verder hebben de geza
menlijke kerken een organisatie
opgericht voor sociaal werk en toe
zicht op de mensenrechten. De
kerken bieden materiële hulp waar
nodig, maar ook rechtshulp en an
dere steun aan gevangenen en fa
milie van gevangen en verdwenen
personen.
De Chileense kerken zijn blij met
de steun van de Wereldraad van
Kerken en afzonderlijke kerken in
alle delen van de wereld aan hun
werk. Maar ze hechten ook veel
waarde aan het uitoefenen van
druk op regeringen die steun blij
ven verlenen aan de regering van
Pinochet, de Verenigde Staten
voorop.
Vooral de economische steun die
de dictator krijgt houdt hem in het
zadel. Veel Chilenen - zo merkte
de Wereldraad-delegatie - zijn be
reid te lijden onder een economi
sche boycot, in de hoop dat die het
einde van de periode-Pinochet na
derbij' brengt. Trouwens, zóveel
zouden de armste Chilenen niet
eens merken van een boycot, want
het is yoornamelijk de bovenlaag
die profiteert van leningen en de
buitenlandse handel.
Op haar rondreis door Nederland
werd de schrijfster en theologe Ma
rianne Katoppo (44) herhaaldelijk
gevraagd waarom er zo weinig echt
afgeronde theologische bijdragen
uit Aziatische landen komen. Dan
antwoordde ze steeds: "In de ker
ken van Europa is theologie, het
spreken over God. gesystemati
seerd. Bij ons niet. Wij zien theolo
gie als een verhaal van mensen
over hun ontmoeting met God,
over de werkelijkheid van het le
ven. En als dat voor de kerken in
het Westen geen echte theologie is,
dan is dat jammer".
Voor het hervormde en gerefor
meerde zendingsblad 'Vandaar'
had Liitsen Kooistra een gesprek
met mevrouw Katoppo. Zij was in
Nederland op uitnodiging van het
Hervormd centrum voor Educatie
-en de Zending.
Uit haar vele ontmoetingen met
vrouwen was haar duidelijk gewor
den, dat er ook in ons land veel
vrouwen zijn die hunkeren naar
een theologie die aansluit bij hun
eigen ervaringen. "Vrouwen, maar
natuurlijk ook mannen, gaan zien
dat de westerse manier van theolo
gie bedrijven vaak heel ver van het
leven af staat".
Marianne Katoppo spreekt van
'abstracte theologie'. "Dat abstrac
te spreken over God zou wel eens
heel veel te maken kunnen hebben
met de grote kerkverlating waar
jullie mee zitten. Zodra we verge
ten dat theologie flexibel en crea
tief moet zijn, komen we in de ge
varenzone. Theologische cursus
sen zijn heel goed, als ze maar iets
betekenen voor je leven. Als er
maar iets door verandert".
Valkenburg. Vorig jaar gingen
van de Valkenburgse gereformeer
den gemiddeld 147 naar de mor
gen- en 113 naar de avonddienst.
Dat is respectievelijk 27 en 21 pro
cent van alle leden. Er is een lichte
verschuiving naar de morgen
dienst. De 'optimist', schrijft de se
cretaris deze week in de kerkbode,
zal dankbaar zijn voor dit nog
steeds 'redelijke kerkbezoek'. De
'pessimist' vraagt zich af waar de
andere 400 leden hun zondag door
brengen.
Hillegom. Op vrijdag 20 fe
bruari zal kandidaat J. van Lange-
velde intrede doen als predikant in
de christelijke gereformeerde
kerk. De dienst van bevestiging en
intrede is om half 8 in de gerefor
meerde kerk 'De Hoeksteen'.
Leimuiden. Morgen viert de
heer J. Oosterman zijn 50-jarig ju
bileum als vaste organist van de
gereformeerde kerk. Na de mor
gendienst is er een soort receptie in
de kerk.
Oegstgeest. Theo Tobé, orga
nist en dirigent, is benoemd tot
cantor-organist van de hervormde
Verzoeningskerk in Rijswijk (ZH).
De cantor-organist van de Grote of
Sint Jeroenskerk in Noordwijk-
Binnen, Jaco van Leeuwen, zal
hem opvolgen als dirigent van het
Noordwijkse Vesperkoor.
Noordwijk. Morgenavond om
7 uur begint in de gereformeerde
Vinkenlaankerk een muzikale ves
per met als voorganger ds. R. S. El-
gersma.
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
Kramer; Marekerk 9.45 dr. Meijers, 12
studentenekklesia, 5 ds. Goossen, Wad-
dinxveen; Maranathak. (L. Morsweg) 10
ds. Koolstra; Oecumenische geloofsge
meenschap De Regenboog (Merenwijk)
9.30 en 11.15 J. J. Bol en H. J. van Caste
ren; Bethl.kerk (Driftstr.) zie Petrakerk,
Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) 10 ds.
Jansen, 5 ds. Koolstra; Vredesk. (Burg-
gravenl.) 10 ds. De Mey-Meulendijk;
Waalse kerk (Breestr.) 10.30 ds. Ribs;
jeugdkapel Bevrijdingskerk 10 hr. J. P
Karstens. Wijk 'Stevenshof zie na geref
kerk. Acad. Ziekenhuis 9 rk. dienst,
10.15 ds. Bovenberg. Diakonessenhuis
elke zat. 10.30 rk. dienst, morgen 10.30
hr. H. J. van Straalen, O.geest. Ende
geest zie Oegstgeest. Geref. Kerk Vre-
deskerk zie herv. gem.; Petrak. (Surina-
mestr.) 10 ds. P. Sierat, O.geest, open-
deurdienst, mmv Emoenakoor; Oude
Vest 10 ds. v.d. Velden; Maranathak. zie
herv. gem.; Bevrijdingsk. zie herv. ge
meente; bejaardenhuis Groenhoven 10
ds. Jacobi-van Duyn, L.dorp; Meren
wijk zie herv. gem. Wijk Stevenshof, ge
bouwtje 'Dijkhof (Rijndijk) kand. M. R.
Limburg-Klokke. Geref. K. Vrijg. (He-
rengr.) 10 en 5 ds. Houtman. Chr. Geref.
K. (Steenschuur) 10 en 5 ds. Den Hertog.
Geref. Gem. (N. Rijn) 10 en 4.30 ds.
Boogaard. Geref. Gem. in Ned. (Kooika-
pel Driftstr.) 11.30 en 5.30. Evang.-Luth.
Gem. (Hoogl. Kerkgr.) 10.15 ds. Mostert.
Doopsgez.-Remonstr. Gem. (Lokhorstk.
Pieterskerkstr.) 10.30 ds. De Clercq.
Baptistengem. (O. Rijn 3) 10 ds. Agte-
reek. Evang. Gemeenschap (Middel-
stegr. 3) 9 en 10.30 evang. A. Jansen.
Evangeliecentrum-Pinksterbew. (Beth-
lehemskerk Lammermarkt) zo. 10 en
wo. 8 evang. Zijlstra, do. 12 febr. 2 ont
moetingsmiddag 60-plussers, vr 13
febr. 8 filmavond. Pinkstergem. (O. Vest
13) 10 hr. J. Eikerbout. Leger des Heils
(hoek Vestestr./Groenesteeg) 10 en 7
Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30
en 4, wo. 8. Zevendedag-adventisten
('De Ontmoeting'. Noordhofland
V.schoten) elke zat. 9.45 bijbelstudie,
10.45 predikdienst. Christelijke Weten
schap (Steensch. 6) 10.30. Kerk van J
Chr. v.d. Heiligen der L. Dagen
(Brahmsl.) 9.30, 10.30 en 11.20. Oud-
Kath. K. (Zoeterw.singel) zo. 10, behalve
tweede weekeind van de maand, dan
zat. 7.30 nam. gez. oud-kath.-anglicaan-
se dienst. Rooms-Kath. K. Haagweg zat.
7, zo. 11; Herensingel zat. 7, zo. 9.30 en
11; Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat. 7,
zo. 9.30; Steenschuur zat. 7, zo. 8.30, 10.
11.30, 6 en 7 (lof); Boshuizerkade zat. 7,
zo. 9.30 en 11; Lammenschansweg zat. 7.
zo. 9 en 10.30; Haarl straat zat. 7, zo. 9.30.
10.45 en 12.15; Merenwijk zie herv
gem.; H. Rijndijk (zie Zoeterwoude).
ABBENES: Herv. Gem. 9.30 ds. Wijn
gaarden, '7 hr. Hoffenaar, Voorhout,
zangdienst.
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10
ds. v. Driel, 7 ds. Eijsenga, Zw.dam. Ge
ref. Kérk 10 ds. Wilschut, 6.30 ds. De
Zwart, V.schoten. Chr. Geref. Kerk 9.30
leesdienst, 3.30 ds. v. Amstel, Ede. Rk
Kerk zat. 7, zo. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. Adventskerk 10 ds. M. J. G. v.d.
Velden, Utrecht, 6.30 zie Mar.kerk;
Kruiskerk 10.15 ds. Jonkman, Opstan-
dingskerk 10 ds. v.d. Heiden. 6.30 ds.
Jonkman; Nabij (Van Lennepstr.) 10 ds.
Westera-Francke, Leiden, dienst voor
iedereen; G. Herderkerk 10 ds. Mulder,
ha. 5 ds. Taselaar, ha; De Bron 9.15 ds.
Nieuwenhuis, ha, 10.15 ds. Taselaar, ha,
6.30 ds. Mulder, ha; Ashram (Marsdiep)
10 ds. v. Dok, ha; Driehoorne 7 nam. ds.
v. Dok; Oudshoornse kerk 10 ds. Oort,
Groningen; Sionskerk (Meteoorlaan)
9.30 ds. Ouwendijk, 6.30 ds. Boer, Bent
huizen. Geref. Kerk Mar.kerk 10 dr.
Vlijm, Voorschoten, 6.30 kand. P.
Baane, opendeurdienst; Salv.kerk 10 ds.
Nawijn, Hoogland, 6.30 ds. Wilschut.
Geref. K. Vrijg. (aula school Bospark)
9.30 en 5 ds. Room. Ned. Geref. Kerk
(school Willemstr.) 9.30 ds. Louwerse,
4.30 br. K. H. Mollema. Chr. Geref. Kerk
(Grijpensteinstr.) 9.30 leesdienst, 2.30
ds. K. Hoefnagel, 11 febr. 7.30 ds. v.d.
Meij. Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240)
9.30 en 4. Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1) 10
en 6.30 ds. Koekkoek. Bapt.gem. Noord
(school Kalkovenw. 62) 10 hr. C. Vork,
6.30 ds. M. v.d. Vlugt. Volle-evang.gem.
('De Ark', Pr. Hendrikstr. 54) 10 hr. v.d.
Hoorn. Pinkstergem. (school Batestein
16) 10. Christengemeente 'De Hoek
steen' (geb. 'Bethel', hoek Emmalaan)
10. Leger des H. (Zonneweg 3) 10 en 7
Remonstr. Kring (Van Mandersloostr.
36) 10 dr. Meijering, O.geest. Rk Kerk:
Bonifaciusk. zat. 7, zo. 9.45 en 11.30;
Piusk. zat. 7, zo. 9 en 10.30; De Bron zat
7. zo. 9 en 11.
BENTHUIZEN Herv Gem. 9.30 ds.
Boer, 6 ds. Ouwendijk. Geref./Herv.
Gem. (dorpshuis 'De Tas') 10.30 ds. Pet-
tinga. Z.meer. Geref. Gem. 9.30 en 6
leesdienst.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. v.d. Hoef, 6.30 ds. Quartel,
Gouda; Salv.kerk 10 ds. De Wilde,
Soest, 6.30 ds. v.d. Hoef; Bethl.kerk 10
ds. Kleermaker, R.dam, 6.30 kand. J. P
de Man, Sprang-Capelle. Geref. Kerk 10
ds. Heuzeveldt, Den Haag. 6.30 prof. dr.
Verkuyl. Geref. K. Vrijg. (Ichthusk.)
9.30 ds. H. Wilschut, 3 ds. Room. Geref
Gem. (Stationsweg 17) 10 en 6.30 Bac
Evang.-Luth. Gem. 9 ds. v. Beek.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk
9.30 ds. Vlasblom. 6.30 hr. G J. Smou-
ter, Rhoon. gez. jeugddienst. De Stek
9.30 ds. v.d. Pol. Geref. Kerk 9.30 ds. G.
de Jong, zie ook hen.', gemeente. Chr.
Geref. Kerk 9.30 en 5 ds. Ribbers. Geref
Gem. 9.30 leesdienst, 3 ds. Bac.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30
en 6.30 ds. De Graaf, ha. Geref. Kerk 10
ds. v.d. Berg, Bodegraven, 5 ds. Ver-
sluys, Maassluis. Rk Kerk: dorp zat. 7,
zo. 10 en 11.30; Anker zat. 7, zo. 8.45 en
11.15; Rijndijk zat. 7. zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 10 ds. Roth-
fusz, ha, 5 ds. Krispijn, ha. 'Parkwijk' 7
nam. ds. Rothfusz, ha. Geref. Kerk
('Hoeksteen') 10 ds. Rienks, Vinkeveen.
ha. Chr. Geref. Kerk 10 en 5 prof. dr.
Oosterhoff, Apeldoorn. Rk Kerk: Mart.
zat. 7, zo. 9.30 en 11; Jozeflc. zat. 7, zo. 10
en 11.30.
HOOGMADE: Herv. Gem 10 ds.
Boonstra. Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
DE KAAG: Herv. Gem. 10 ds. Kolde-
wijn. Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Hen'.
Gem. Dorpsk. 10 prof. dr. v.d. Beek. 6
'ds. Bronsgeest, Leiden; Ontm.kerk 10
ds. Aarents, 6.30 prof. dr. v.d. Beek.
Herv. Gem. 'De Rank' (P. Groen-colle-
ge) zie Katwijk aan Zee. Geref. Kerk 10
ds. Koster, 5 ds. v.d. Horst. Rk Kerk zat.
7. zo. 10.
KATWIJK AAN ZEE; Herv Gem. N.
Kerk 10 ds. Schuurman. 6 ds. De Jong;
O. Kerk 10 ds. Visser, 6 ds. Driebergen;
Ichthusk. 10 ds. De Jong. 5 ds. Smaling.
Rijnsburg; Pniëlk. 9.30 ds. Driebergen,
6 ds. Visser, Maranathakerk (Rijnsoe
ver) 10 ds. Hiensch, Groenekan, 6 ds.
Sjollema. Overduin 2.15 ds. v.d. Beid.
De Hoeksteen (Burgersdijkstr.) i0 hr P.
C. v.d. Bos, dovendienst. Herv. Gem.
'De Rank' (aula P. Groen-college Pr
Frederikdreef 15) 10 dr. H. Berkhof, Lei
den. Geref. Kerk Vr.kerk 10 ds. v.d.
Horst, 3 ds. v.d. Horst, met gehandicap
ten; Triumfatork. 10 ds. Snel, Rijnsburg.
5 ds. Pera, Z.meer, opendeurdienst. Ge
ref. K. Vrijg. 9.30 en 5.30 kand. G. Treur
niet. Ned. Geref. K. (aula Bestevaer-ma-
vo) 10.30 ds. De Lange, 7 kand. J. de
Groot. Chr. Geref. K. 10 en 5 ds. Slag
boom. Vrye Chr. Geref. Gem. (Unizaal)
10 en 5 ds. v.d. Belt. Geref. Gem. (Remi-
sestr.) 10 en 5. Geref. Gem. in Ned. (Lou-
westr.) 10 en 5. Volle-evang.gem.
(Voorstr. 48) 9.45. Onafh. baptistengem.
(Ambachtsweg 2) 10 ds. J. A. Visser,
doopdienst.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN:
Herv. Gem. 10 ds. Lapré, 7 mr. Vreug-
denhil, gez jeugddienst. Geref. Kerk 10
ds. Mak, Westzaan, 7 zie herv. gem.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Ge
ref. Kerk Dorpsk. 10 mevr ds. E. Visser,
3 ds. Bovenberg, met gehandicapten,
mmv leerlingen school 'Samen Onder
weg', 6.30 ds. v.d. Bom. cantatedienst,
mmv 'Excelsior', Hoofdstr. 10 ds v.d
Bom; Scheppingsk. 9 en 10.30 ds.
Knorth. Leythenrode 10 ds. W. de
Leeuw. Elis.ziekenhuis 10 rector Vyftig-
schild. Bapt.gem. (wijkgeb. Zijlkw.) 10
hr. F. Lourens. Rk Kerk zat. 7, zo. 10 en
11.30.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Schilt. Geref. Kerk 9.30 ds. v.d. Kooi, 7
ds. Aalders. Rk Kerk zat. 7, zo. 7.30, 9.30
en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds.
Germans; Pauluskerk 10 en 7 ds. 't
Hooft. Geref. Kerk 10 hr. S. v.d. Land,
Wassenaar, 5 ds. Bos. Bennebroek. Ge
ref. K. Vrijg. 9.30 ds. Heida, 3 ds. Grut
ter. Ned. Geref. Kerk (Salvaton) 10 ds.
Vos, gecomb. met chr. geref. kerk, 5
stud. J. van Es, Rijsenhout. Chr. Geref.
Kerk 10 ds. Vos, gecomb. met Ned. ge
ref. kerk, 4.30 ds. v. Dijken. Geref. Gem.
10 en 4 en wo. 11 febr. 7.30 ds. Den Boer.
Evangeliegemeente (Heereweg 52a) 9.45
hr. J. v. Duin. Rk Kerk: Agathakerk zat.
7, zo. 10 en 11.30; Poelpolder zat. 7, zo. 9
en 11.30; Mariakerk zat. 7, zo. 9 en 10.30;
Engelbew. zat. 7, zo. 9.30 en 11.
NIEUWKOOP: Herv. Gem, 9.30 ds.
Wegerif. 6.30 ds. De Graaff, Nieuwveen.
Geref. Kerk 9.30 ds. Nooteboom. Chr.
Geref. Kerk 9.30 leesdienst, 2.15 ds.
Vlietstra, Zeist. Remonstr. Gem. 10 ds.
J. G. Paardekooper. Evang. gem. (Kruis
punt, Kennedylaan 33) 9.30. Rk Kerk
zat. 7, zo. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
De Graaff, ha, 6.30 ds. Wegerif, ha. Ge
ref. Kerk 9.30 kand. Baane, Alphen, 7 ds.
Huisman, H.woude. Rk Kerk zat. 7, zo. 9
en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30
ds. Ten Voorde. 7 ds. Poort, Oisterwjjk
Geref. Kerk 9.30 en 4.30 ds. Rang. Chr.
Geref. Kerk 9.30 en 4.30 ds. Visser. Rk
Kerk zat. 7. zo. 10
NOORDEN Herv. Gem. 9.30 en 7 ds.
Geuze. Geref. Kerk (W. Verlaat) 10 hr.
Schreuder, 7 ds. v.d. Berg, Bodegraven.
NOORDWIJK: Herv. Gem. Grote of
St. Jeroensk. (Binnen) 5 ds. De Reuver,
Delft; Vinkenlaankerk 10 ds. Kuiper,
gez. jongerendienst, 7 ds. Elgersma, ves
perdienst; Hoofdstr. (Zee) 10 ds. Keu-
ning, 5 ds. Kuiper; Sole Mio 9 ds. Elgers
ma; De Rank (Golfbaan) 10 ds. G. C. de
Jong, Zoetermeer Geref. Kerk Buurt
kerk (Hoofdstr.) 10 ds. Elgersma; Vin-
kenl. (Binnen) 10 ds. Kuiper, gez. jeugd
dienst, 7 ds. Elgersma, vesper; Stich-
tingskerk 11 ds. Slofstra. Evangeliege
meente 'Shalom' (geb. 'Buitenzorg'.
Zeereep) 10. Rk Kerk Zee zat. 7, zo
10.30; Binnen zat. 7, zo. 10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10
ds. A. v.d. Mey, gez. dienst. Rk Kerk
Victork. zat. 7, zo. 9 en 11; Jozefk. zat. 7.
zo. 9 en 10.30; De Zilk zat. 7. zo. 10 en
11.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene
of Will.kerk 10 ds. Kooman; Pauluskerk
10 ds. Da Costa; Gemeentecentrum
(Lijtw.) 10.30 ds. M. A. Bosman-Huizin-
ga, 7 dr. v.d. Zwaan. Geref. Kerk 10 ds.
Plomp. Geref. Kerk Vrijg. (aula Dr.
Schilderschool) 9.30 en 4.30 stud. J.-R.
Visser, Dronten. Ned. Geref. Kerk
(Gem.centrum) 8.45 en 4 (gezinsdienst)
ds. De Lange. Van Wijckerslooth 4 ds.
Da Costa. Endegeest 10 ds. Friederich.
Volle-evangeliegem. (Gem.centrum) 4.
Rk Kerk Will.kerk zat. 7, zo. 9 en 10.30.
OUD-ADE: Rk Kerk zat. 7, zo. 8.30 en
10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 ds. De Korte, ha. Geref.
K. 9.30 en 5 ds. Cziria, Rijnsburg. Re
monstr. Gem. 10 ds. v. Waveren, Haar
lem. Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7, zo. 9 en 11; Petrus-B.
zat. 7. zo. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem.
9.30 en 7 ds. v.d. Kamp. Chr. Geref. K.
9.30 leesdienst, 2.15 ds. Bouw.
RIJNSBURG: Herv. Gem. Lauren-
tiuskerk 9.30 ds. Sloof, Katwijk aan den
Rijn, 5 hr. G. v.d. Bos, jeugddienst; Be-
thelkerk 9.30 ds. Smaling, 5 ds. Snoei,
Scherpenzeel. Geref. Kerk Petrakerk
9.30 ds. Kersten, Katwijk, 5 ds. Ribbe-
rink; Imm.kerk 9 en 10.30 ds. Baayen, 5
hr. S. v.d. Land, Wassenaar, jeugd
dienst; Mar.kerk 9.30 ds. Ribberink, 5
ds. Snel. Geref. Kerk Vrijg. 10 en 5.15 ds.
Grutter. Chr. Geref. K. 9.30 en 5 ds. v.
Sorge. Evang. Chnstengem. (aula mavo)
10 br. J. Hobrink (van 'Kruistochten')
Rk Kerk zo. 10.30.
RIJPWETERING: Rk Kerk zat. 7. zo.
9 en 10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem. 9 en
10.30 ds. v. Achterberg, Leiden, 7 zie ge
ref. kerk. Geref. Kerk 10 ds. Bras, 7 hr.
S. v.d. Land, Wassenaar, opendeur
dienst, mmv 'Sound of Joy' uit Berkel.
Chr. Geref. K. 10 en 5 ds. v. Smeden,
Rijswijk. Ned. Prot. Bond (Jul.laan 17)
10.30 ds. Cossee, R.dam. Rk Kerk zat. 7,
zo. 9.30 en 11.
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 kand. A.
Verweij, A dam, 6.30 kand. H. Bom,
Dordrecht. Geref. Kerk 9.30 ds. Moet.
Woerden, 6.30 ds. S. v.d. Veen, Rijswijk
Rk Kerk Aardam zat. 7, zo. 9 en 12; kerk
Langeraar zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
VALKENBURG: -Herv. Gem. 10 en
6.30 dr. Vermeulen, ha. Geref. Kerk 10
mevr. ds. L. J. Koning-Polet, Gouda,
jeugddienst, 6.30 ds. Kersten, Katwijk.
Geref. K. Vrijg. 9.30 en 4 leesdienst.
VOORHOUT: Herv.-Geref. Kerkge
meenschap 10 ds. C. J. de Jong. Rk
Kerk zat. 7, zo. 9.30 en li.
VOORSCHOTEN: Herv. Gem.
Dorpskerk 10 ds. v.d. Schoot, ha, 5 ds.
De Zeeuw; De Ontmoeting (Noordhof
land) 10 ds. De Zwart, ha. Hulp en Heil
(Schakenbosch) 10 ds. Verheule. Herv.
evang. op geref. grondslag (Lucas-colle-
ge, Beeth.laan) 9.30 ds. G. H. v. Kooten,
4.30 ds. Poort, Oisterwijk. Geref. Kerk
10 ds. De Zeeaw, ha. Geref. K. Vrijg
(Bachlaan) 10 en 5 ds. J. de Wolf. Rk
Kerk Laur.kerk zat. 7. zo. 11.30; M.
Godskerk. zat. 7, zo.JO. Kerk van Enge
land (British school in The Netherlands,
J. v. Hooflaan 3) 10.15 anglicaanse
WADDINXVEEN: Herv. Gem.
Brugk. 9.30 ds. Kunz, 5 ds. Marchand,
Harderwijk; Hoeksteen 9.30 ds. Schip-
aanboord, 6.30 ds. Kunz; Bethelk. 9.30
ds. Goossen, 5 ds. Verboom, Hierden;
Imm.kerk 10 ds. Onstein, 5 dienst. Ge
ref. Kerk Kruisk. 10.30 en 5 ds. Bongers;
Ontm.kerk 10 ds. De Moor. Geref. K.
Vrijg. (Kruiskerk) 8.45 en 2.45 kand. J.
van Bruggen, Hardenberg. Remonstr.
Gem. 10 hr. J. A. van Kakerken, Soest.
Chr. Afgesch. Gem. 9.30 en 5 ds. v.d.
Want. Oud-Geref.Gem. (Mercuriusweg
29) 10 en 6.30.
WARMOND: Herv. Gem. 10 ds. M. B.
Blom, O.geest. Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en
10.30.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk.
10 ds. Steenstra, ha, 4.30 ds. v.d. Velden,
Woerden, ha; Kievietk. ('Samen op
weg') 10 dr. v.d. Kamp, Delft, ha; Mes-
siask. zie Zijllaankerk; Dorpscentrum
9.30 kand. Kuyt, Lisse. Geref. Kerk Zijl
laan 10 ds. v. Waasbergen, gez. dienst, 7
ds. v.d. Woude. Ned. Prot. Bond (Kerk-
dam) 10.30 ds. Fockema Andreae, fami-
liedienst.
WOUBRUGGE: Herv. Gem. 9.30 hr.
Goedhart, Nieuwkoop, 6.30 ds. v. 't Hof.
Geref. Kerk 9.30 ds. Aalders, 6.30 ds. v.d.
Kooi. Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 hr.
De Haan, 7 ds. v. Driel, Aarl.veen. Geref.
Kerk 9.30 ds. Huisman, H.woude, 7 hr.
Schreuder.
ZOETERWOUDE: Herv. Gem. 10 ds.
Wolthaus. Rk Kerk St. Jan zat. 7.30, zo.
9.30; Chr. Dienaark. zat. 7, zo. 10; Meer-
burgkerk H. Rijndijk zat. 7, zo. 10 en
11.30.
ZWAMMERDAM Herv. Gem. 10 ds.
Eijsenga, 6.30 zie geref. kerk. Geref.
Kerk 10 ds. Buikema, 6.15 samenzang,
6.30 kand. R. de Reuver, Nieuwerkerk
a.d. IJsSel, gez. jeugddienst. Remonstr.
Gem. 10 ds. R. Thieme-Tiesing.
De kerk in Chili speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling naar
democratie. (foto gpd>
