Zulke gekken hebben we precies nodig' Ik heb geleerd te vechten' Premier William vander Zalm even terug in Noordwijkerhout Minus Odekerken, de wonderbaarlijke weldoener in de wielersport Distiictsploeg: volwassen aanpak ZATERDAG 7 FEBRUARI 1987 PAGINA 17 De profwielersport is de laatste jaren onderhevig aan veranderingen. Elk seizoen duiken er nieuwigheden op. Dit jaar kwam een opmerkelijke ontwikkeling op naam van een Nederlander: Minus Odekerken. Hij vloog de belangrijkste profploegen uit Nederland en België naar Noord-Spanje, waar ze voor tien dagen worden ondergebracht in een 900 bedden tellend hotel en dagelijks een wedstrijd voorgeschoteld krijgen. Volgens het model dat hij al negen jaar toepaste bij de amateurs. Een aanpak die tot nog toe onbekend was bij de beroepsrenners, maar die aan blijkt te slaan. Odekerken als trendsetter in de profsport. Met als belangrijkste drijfveer de Félix Lévitan van de trainingskampen te worden. Minus Odekerken (rechts) in geprek met Peter Post: "Ik wilde baas zijn in de koers LLORET DE MAR (GPD) - Een Nederlandse commentaarstem galmt tussen de palmbomen door over de boulevard van Lloret de Mar. Overwinterende bejaarden staan braaf achter de schaarse dranghekken, waaraan een paar fletse spandoeken zijn vastge knoopt. Uit het open dak van een auto, die voor een groot peloton wielrenners staat, torent een in rood skipak gestoken gestalte. Hij is, dat zie je zo, hier de grote leider. Voor zijn fluitsignalen heeft zelfs de Guardia Civil ontzag en met zijn vlag kan hij een groep vol wereld vermaarde wielrenners in bewang houden. Een machtspositie, waar van hij iedere seconde geniet. Mi nus (Dominicus Xaverius) Odeker ken heeft jaren naar dit moment toegeleefd. Wedstrijdleider van een prof- koers was één van zijn grootste dromen. Toen hij een aantal jaren terug in Zuid-Frankrijk de Ronde van de Middellandse Zee bezocht wist hij het zeker: „Ze fietsten daar met één agent voorop en één achteraan. Ik dacht: zo kan ik het ook. Nee, ik kan het beter". De eni ge voorwaarde die hij aan de orga nisatie verbond was dat er geen on duidelijkheid mocht bestaan over de hiërarchische verhoudingen. „Ik wilde baas zijn in de koers". In Nederland is dat onmogelijk, maar in Spanje kan dat wel. „Ik heb hier een licentie als koersdirecteur". Dat was de afgelopen jaren al het geval met de amateurs en trim mers, die in februari massaal via het reisbureau van Minus Odeker ken naar Noord-Spanje afreisden. Hij had er een naam mee opge bouwd en die reputatie bazuinden neo-profs rond bij de beroepsren ners. „Toen we twee jaar geleden op weg hierheen langs de autobaan in Frankrijk stopten en wat prof- ploegleiders ontmoetten, vroegen die me of ik voor hen ook niet zoiets kon doen". Vanaf dat mo ment was hij nog slechts bevangen door één idee: de vedetten van het professionele cyclisme een onver getelijk trainingskamp aanbieden. Vergeten zijn de trimmers, liefheb bers, veteranen en amateurs die sinds 1978 op zijn warme steun konden rekenen. Volgend jaar doet Odekerken alleen nog in profs. De touroperator is altijd al ver slingerd geweest aan de wieler sport. Hij was zelf amateur en reed bovendien nog een blauwe maan dag bij de onafhankelijken. Alras bleek dat voor hem geen grote car rière op de pedalen was wegge legd, hoewel hij toch een overwin ning boekte. De Ronde van Budel voor amateurs. Zwaar onder de drog. „Ik had dextrine gebruikt", geeft hij toe, „dat gebeurde toen veel en controle was er niet in die tijd". Een korte loopbaan, maar lang genoeg om voor de rest van zijn leven verslaafd te zijn aan het hardfietsen. Bakkersknecht - Hij kwam er dan ook nooit van los. Dat bleek tegen het eind van de jaren zeventig. Odekerken. met onzekere pas de maatschappelijke ladder opgeklommen. Begonnen als bakkersknecht, via sergeant bij de luchtmacht („Maar van de ka- derschool geschopt, omdat ik geen lieverdje was") en hoofdconduc teur bij de Spoorwegen bracht hij het tot directeur van het schilders bedrijf Van Eijk, met zestig perso neelsleden. Onder die naam maak te hij zijn rentree in de wielersport. Met een amateurploeg, waarbij al les mogelijk leek en geld geen rol speelde. Peter Winnen, de Limburger die ooit kon klimmen, maakte in 1978 deel uit van dat team. Zijn herinne ringen aan Odekerken: „Die man was enorm ondernemend Tijdens de winterperiode trok hij een trai- een trainingskamp in Spanje. Dat was in die tijd heel bijzonder". Odekerken: „Het was die winter bar en boos weer. Drie maanden vorst. Ik dacht: wat die profploe gen kunnen, kunnen wij ook. We gaan op trainingskamp, ik maakte een ritje naar Spanje, kwam in ho tel Samba in Lloret de Mar terecht waar de directeur ons min of meer uitnodigde. Voor vijfhonderd pese ta's, toen dertig gulden, vol pen sion voor veertien dagen. We zijn er onmiddellijk op ingegaan". Daarmee werd een nieuwe episo de in het leven van de Limburgse huisschilder ingeluid. Senor Ode kerken werd een gevierd man voor het Spaanse hotel, dat zich in de handen wreef omdat er tijdens de stille wintermaanden toch af en toe een redelijke bezetting was, waar door er kostendekkend kon wor den gewerkt. Failliet Zakelijk verging het hem in Ne derland trouwens minder goed Het schildersbedrijf was niet echt streeploos meer. Minus Odekerken werd tijdens de driedaagse Om loop van Zeeuws-Vlaanderen naar huis geroepen, omdat de zaak tot op de grond toe was afgebrand. Een jaar later ging hij failliet. Hij zou. werd er beweerd, te veel geld in zijn hobby hebben gestoken en zo de afgrond zijn ingedoken. Zelf houdt hij het op een combinatie van factoren, met een te grote schuldenlast en de instortende hui zenmarkt - waardoor er minder ge bouwd en dus minder geschilderd werd - als hoofdoorzaken. „Maar ik was toen ook verkeerd bezig", voegt hij er aan toe. „Ik hield me tien uur per dag bezig met de wie lerploeg en twee uur met mijn zaak Renners belden mij rustig midden in de nacht op over een paar tubes". Winnen, die slechts een jaar voor de ploeg van Odekerken reed, zegt: „Het jaar nadat ik weg was, gingen er verhalen dat hij overal renners wegkocht" Zeker is dat wielren ners na zijn faillissement niet hoef den aan te kloppen bij de curator. Zij waren nooit iets te kort geko men. Wat het hem persoonlijk had opgeleverd werd in beeld gebracht door het Limburgs Dagblad. Een föto van Odekerken in kamerjas in zijn ontruimde, kapitale villa. Toch hielp de wielersport hem maat schappelijk terug in het zadel. On deruitgezakt in een luie zetel van hotel Samba, een dikke trui losjes om de schouders, vertelt hij: „Ik bracht al een paar jaar wielrenners hier naar toe en de directeur van het hotel vroeg me of ik ook in an dere jaargetijden mensen kon brengen. Eerst verkocht ik Spaan se hotels door aan Nederlandse tour-operators, in 1983 heb ik met mijn vrouw het reisbureau Fiësta Tours opgericht". Dat telde vorig jaar 29.000 boe kingen aan de Costa Brava, de Cos ta Dorada en de Costa Blanca. En altijd was er die uittocht van wiel renners in februari. Aanvankelijk alleen amateurs, later ook liefheb bers. veteranen en trimmers. Drie jaar geleden waren het er in totaal duizend, die voor nog geen zeshon derd gulden veertien dagen volle dig verzorgd een wedstrijd konden rijden. Het groeide Odekerken bo ven het hoofd. Zeker nadat zijn liefste wens om beroepsrenners te lokken in vervulling was gegaan. Hij stootte de trimmers af. „Het is niet meer op te brengen om drie wedstrijden te organise ren. We hebben een staf van vijf tien medewerkers, die dat pro deo doen. Het enige wat ze er voor te rugkrijgen is dat ze hier gratis met hun echtgenote mogen blijven. Maar vijf weken van huis af is wel erg veel", beseft hij. Daarom sneu velen volgend jaar waarschijnlijk ook de amateurs. Ook al omdat de organisator niet ingenomen is met de aanpak van de Nederlandse bondscoach. „Een zekere meneer Boskamp is zulke rare dingen aan het doen, waardoor er straks in Ne derland niet één amateurploeg meer is. Die man is volgens mij al leen maar bezig voor zichzelf om in de toekomst met een profploeg van de grond te kunnen komen". Dan kan hij in elk geval wel bij Odekerken aankloppen. Want al na een paar dagen trainingskamp (ook wel Ronde van de Catalaanse Kust, of Grote Prijs Fiësta Tours genoemd) weet hij dat het een ver volg zal krijgen. Zijn aanpak slaat bijzonder aan, ploegleiders overla den hem met lovende woorden en de renners noemen hem liefkozend „kapelaan", naar de gelijkname geestelijke uit de televisieserie. De enige relatie die hij tijdens deze wedstrijden met een herdershond had liep via zijn vlaggestok Het beest was het peloton in gerend en Odekerken mepte hem op zijn kop om hem te verjagen. Perfecte organisatie Voor renners doet hij alles. De bijna perfecte organisatie staat nu al borg voor een vervolg. De Belgi sche ploegleider Walter Godefroot zegt bijvoorbeeld. ..Dit is ideaal Een betere aanpak kun je niet heb ben" Peter Winnen voegt er aan toe: „Alleen op details kan het nog verbeterd worden. Zoals het eten dat op de toerist is gericht en niet op de wielrenner. Daarom moeten wij er in de supermarkt wat dingen bij halen, zoals granen, volkoren brood en muesli". Kleine organisatorische oneffen heden, die Odekerken volgend jaar zeker recht zal strijken. Verder is er nog een verandering op til. Gelet op de gretigheid van de teams om zich op deze wijze voor te bereiden, zal de touroperator ongetwijfeld ook zijn sinterklaaspak uittrekken Nu zijn immers bijna alle formaties op uitnodiging in Lloret de Mar De totale kosten bedragen ruim drie ton. Wie dat bekostigt9 In elk geval niet de sponsors, die een spandoekje bij de finish hebben. „Die hadden we nog in de kast lig gen en hebben we voor de entoura ge opgehangen", geeft de organisa tor toe. Wie er dan wel fors over de brug komt blijft in het ongewisse" Volgend jaar zullen alleen de grote teams gratis mogen komen en moeten anderen geld neertellen. De kost gaat voor de baat uit. De wonderlijke weldoener van het wielerpeloton ontwikkelt zich van suikeroom tot spijkerharde koers directeur. Althans, dat zegt Ode kerken. maar het is een image dat niet bij hem past. Uit alles blijkt dat hij gevangen zit in het web van de professionele wielersport en dat een heerlijk gevoel vindt. „Als je zoiets organiseert moetje een beetje gek zijn", is de algeme ne opvatting van de vertroetelde profs. „En zulke gekken hebben we nodig in de wielersport. Daar moeten we zuinig op zijn". LEIDEN - Het vorig jaar door de KNWU ingevoer de systeem van amateurdistnctselecties zal het ko mende seizoen in district Zuid-Holland 1 een vol- wassener gezicht krijgen. Vorig seizoen al wist de groep via Axel Hermans verrassend beslag te leg gen op de zege in de klassieke ronde van Zuid- Friesland Verdere successen bleven toen echter nog bij de door verzekeringsmij. De Centrale on dersteunde wielerploeg uit. Met het oog op het komende seizoen liggen de ambities evenwel een stuk hoger. De sponsor be sloot het budget tot een bedrag van 50 mille op te voeren, terwijl KNWU arts dr. Paulus voor een pro fessioneel medisch begeleidingsprogramma zorg gaat dragen. Maandelijks zullen door de medische staf conditietests worden georganiseerd. Aan de hand van de resultaten gaat trainer Ad Kraan ver volgens nader uit te werken trainingsopdrachten verstrekken. Met een klassieke zege alleen zal de selectieploeg ditmaal geen vrede hebben. Dit temeer omdat de deelnamemogelijkheden aan die klassiekers van wege de bevoorrechte positie van de gastrenners- verenigingen beperkt zijn. Men gokt nu ook op suc cessen in meerdaagse Nederlandse wedstrijden, in het bijzonder Olympia's toer. Voor de uit twaalf man bestaande basisselectie zijn diverse renners uit de Leidse regio verkozen: Bollenstrekers Martin Schalkers. Erik Stroomber gen, Marco Vermeij en André van Reek en Swifter Jan-Hendrik Lagerweij. Verder zou Leidenaar Ri chard Ippel in een later stadium nog voor een plaats in aanmerking kunnen komen. Trainer Kraan heeft voor de klassiekers geen speciale kop man voor ogen, maar wil in de meerdaagsewed- strijden wel Joost Kouwenhoven en Noordwijker Martin Schalkers als de renners voor het klasse ment naar voren schuiven. wordt minister-president. Het is het verhaal van Willem van der Zalm oftewel William vander Zalm die vlak j na de oorlog Noordwijkerhout verruilde voor Canada. Veertig Jaar later werd hij minister-president van de Canadese provincie British j Columbia. William vander Zalm was een paar dagen in Nederland en vertelde j Het woordje 'zulks' verraadt dat William van der Zalm zijn moers taal enigszins is ontgroeid. Hij zegt bijvoorbeeld: "Ik heb nu wel weer contact met vroegere schoolkame raden en zulks". Met dat woord eindigen veel van zijn zinnen en hij lijkt ermee te bedoelen: 'and such'. Maar verder is het nauwelijks hoorbaar dat Vander Zalm veertig jaar geleden het Nederlands*als voertaal in ruilde voor het Engels. Hij brengt zelf een nuancering aan: "Ik heb wel proble men met woorden die je op latere leef tijd leert. Woorden die je als dertienjari ge nog niet gebruikt". door Bart Jungmann Die woorden komen aan de orde als hij vertelt wat er sindsdien met hem is gebeurd. Willem van der Zalm werd Wil liam Vander Zalm (spreek ongeveer uit als fend'rsèlm) en de jeugdige immi grant groeide in Canada, zijn nieuwe va derland, uit tot een politieke autoriteit. Zijn carrière werd .vorig jaar bekroond met het premierschap van de Canadese provincie British Columbia. Een functie waarbij het ambt van Lubbers ver bleekt Vander Zalm: "Als je van noord naar zuid rijdt, is dat ongeveer net zo ver als van Nederland naar Spanje". In dat verband nog een nuancering: dat im mense oppervlak is voor zo'n groot ge deelte onherbergzaam dat het slechts door drie miljoen mensen wordt be woond. De premier heeft dezer dagen het roer even overgedragen aan de andere leden van het kabinet. Daardoor kon hij afge lopen week voor een paar dagen in Ne derland zijn. Met hotel Nachtegaal in Lisse als uitvalsbasis bezochten hij en zijn vrouw familieleden en was William (roepnaam: Bill) vander Zalm afgelopen dinsdag te gast in het AVRO-program- ma Service Salon. "Er was ook nog spra ke van dat ik mensen van het Neder landse government zou ontmoeten, maar dat ging op het laatste moment niet door". Zaken doen Afgelopen woensdag vertrok Vander Zalm naar Engeland waar hij wel politie ke zaken hoopt te doen". Zeer binnen kort is Nederland echter opnieuw reis doel, preciezer gezegd: Coevorden. Bij de wereldtentoonstelling Expo '86 in Vancouver deed het Drentse dorp zich gelden omdat de grootste stad van Bri tish Columbia eeuwen geleden door een familie Van Coevorden zou zijn gesticht. Alle reden dus voor een tegenbezoek. "Ik zal er Margriet en Pieter weer ont moeten. Ze zijn een paar jaar geleden bij ons op visite geweest. Leuke mensen". Dit is kortom het verhaal van een telg uit een geslacht van bloembollentelers die aan de andere kant van de oceaan opbloeide tot een politieke zwaarge wicht. De wortels van William vander Zalm liggen in Noordwijkerhout. Hij werd er in 1934 geboren. Zijn vader reisde als handelaar in bloembollen de wereld over. Bij het uit breken van de oorlog verbleef Willem van der Zalm senior toevallig in Canada en hij besloot er het einde van de oorlog af te wachten. Van het verdiende geld kocht hij een kwekerij in British Colum bia, een provincie aan de oostgrens van Canada, tegen de Stille Oceaan aan. In de politiek Een merkwaardige situatie: aan de ene kant van de wereld teelde vader met veel succes narcissen, aan de andere kant zat de rest van het gezin in diepe ellende. Twee maanden na het einde van de oor log keerde de oude Van der Zalm terug naar Noordwijkerhout om het dorp twee jaar later - nu met het hele gezin - voor goed de rug toe te keren. "Nee, ik vond dat helemaal niet vervelend", beant woordt William vander Zalm een vraag met die strekking. "Op die leeftijd ben je als jongen vooral geïnteresseerd in het avontuur en zo ervoer ik dc emigratie ook: het was een groot avontuur". Na in Canada zijn schoolopleiding te hebben voltooid, ging hij bij zijn vader in de zaak en kreeg er een paar jaar later de leiding over. "We deden goede zaken en onder mijn leiding is de zaak verder uitgebreid". Eigenlijk bij toeval belandde hij hal verwege de jaren zestig in de politiek. Het park in de buurt waar het gezin Van der Zalm woonde, dreigde zijn gravel kwijt te raken. Voor het eerst die och tend hapert het gesprek als hij zoekt naar de vertaling van het woord. "Gravel is een soort grint", luidt zijn beste po ging. De suggestie van de verslaggever dat het mogelijk hetzelfde gravel is van de tennisbanen wordt na enig gepeins verworpen en we komen niet verder dan de omschrijving die echtgenote Lilian oppert: 'little rocks'. Vander Zalm: "De buurtbewoners zeiden: jij mag het woord voeren. Dat heb ik ook gedaan, maar het hielp niets. De gemeente zette de zaak door en toen heb ik maar beslo ten zelf in de politiek te gaan". In zijn woonplaats, onder de rook van Vancouver, opereerde William vander Zalm vier jaar lang als raadslid alvorens hij in 1969 burgemeester werd "De jong ste burgemeester die Canada ooit heeft gehad", voegt hij er met enige nadruk aan toe. De politiek had hem te pakken. "Als je er eenmaal in zit, kom je er niet zo gemakkelijk meer uit". Zijn ster rees snel. Vander Zalm brak door naar de provinciale politiek. Hij werd achtereenvolgens minister van so ciale voorzieningen, van transport, van binnenlandse zaken en van onderwijs. Tot er in 1983 onverwacht een einde kwam aan zijn carrière; voorlopig, zoals later bleek. Vander Zalm kwam dat jaar in conflict met minister-president Ben nett, de leider van zijn partij. Hij trok daaruit zijn consequenties en ging weer in zaken, zijn eigen zaak dus. Vorig jaar zomer werd Bennett echter terzijde ge schoven en deed de partij een beroep op Vander Zalm. En zo kon, na zijn ja-woord, voor het eerst in de geschiedenis een voormalige Nederlander gekozen worden tot pre mier van een Canadese provincie. "Met de grootste meerderheid ooit in British Columbia behaald", voegt Vander Zalm daaraan toe. Zijn partij kon met de overwinning 49 zetels bezetten van de 69 die het parle ment in de provinciale hoofdstad Victo-' ria te besteden heeft. In percentages uit gerekend was het verschil met de groot ste oppositiepartij niet eens zo groot 49,7 tegenover 42,3 procent. Zelfstandigheid Alvorens het politieke portret van Wil liam vander Zalm in te kleuren daarom eerst wat gegevens over het politieke systeem. "Dat is het best met het Engel se te vergelijken", zegt hij er zelf over. Canada kent bij verkiezingen, net als Groot-Brittannië, het districtenstelsel Dat verklaart ook het verschil tussen ze tels en percentages Met de Verenigde Staten heeft Canada gemeen dat de pro vincies grote zelfstandigheid genieten en dat de landelijke overheid meest de algemene zaken regelt. "De landsrege ring bepaalt eigenlijk alleen de buiten landse politiek". Vier partijen strijden in British Co lumbia om de macht, waarvoor er slechts twee echt in aanmerking komen. Enerzijds de New Democrats, door Van der Zalm omschreven als 'socialistisch'. Anderzijds de Sociaal-Kredietpartij, door Vander Zalm als 'conservatief om schreven. In dat laatste geval heeft hij overigens zonder meer recht van spre ken, want daarvan is hij de politiek lei der. De vraag zijn stijl van politiek te om schrijven, beantwoordt hij als volgt: "Recht voor zijn raap. Een echt Holland se instelling, althans dat zeggen ze in Ca nada. Ik houd er niet van om de zaken heen te draaien. Ik zeg waar het op staat en dat wordt blijkbaar op prijs gesteld" Maar dat zegt nog niets over zijn poli tieke denkbeelden. Om het begrip con servatief in een Canadees kader te plaat sen, kan het best worden teruggekeerd naar de periode waarin Vander Zalm be sloot uit de politiek te stappen. "Ik was het niet eens met de regering. Ik wilde de mensen meer vrijheid van handelen geven. Minder overheidsbemoeienis. Bijvoorbeeld op het gebied van land schapsbescherming. Niet dat ik daar te gen ben, integendeel zelfs, maar er wa ren te veel regeltjes. Ik wilde daarvan af, vooral in het belang van het bedrijfsle ven. Maar het grootste probleem was naar mijn mening dat de verschillen te groot waren tussen de partijen". Zijn verkiezingscampagne was dus vooral verzoenend van toon. Bezuinigen Als premier ziet Vander Zalm het als één van zijn eerste taken te bezuinigen op de sociale voorzieningen. "Het weg kappen van dood hout", zoals daarvoor in gezamenlijkheid een Nederlandse uit drukking wordt gevonden. "Mensen moeten meer op hun verantwoordelijk heid worden gewezen. Wie kan werken, mag zich daaraan niet onttrekken. Het is zo gemakkelijk om lekker achterover te leunen en te leven van een uitkering" Wat zijn ideeën over de arbeidsmoraal betreft denkt hij gevormd te zijn door dc oorlogsjaren in Noordwijkerhout. "Daarmee heb ik toch een beter begrip van een aantal waarden in het leven ge leerd. Ik heb geleerd te vechten, in de goede zin van het woord". In het misbruik van sociale voorzie ningen ziet hij een voor Nederland en Canada gemeenschappelijk probleem. Wat is hem verder gedurende die veertig jaren bij zijn geregelde bezoeken aan het land van herkomst opgevallen? "Ik denk dat het in Nederland met veel din gen een beetje uit de hand is gelopen Zoals het vandalisme. Men is een beetje- te tolerant geweest en dan is het moeilijk om dingen terug te draaien. Al geloof ik wel dat deze regering daartoe pogingen onderneemt en de Nederlanders ken nende, zullen ze er ook zeker wel weer bovenop komen". De slotvraag ligt voor do hand: bij wel ke politieke party zou William vander Zalm zich in Nederland het best thuis- voelen? Het antwoord is eigenlijk even voorspelbaar: "Dat zou een conservatie ve party ziin. Ik denk dus de WD".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 17