Deel marine VS weg bij Libanon Colombia levert drugskoning uit Ex-majoor: Pinochet brein achter moord op ambassadeur Succesvolle chef weg bij DDR-spionagedienst VRIJDAG 6 FEBRUARI 1987 BUITENLAND PAGINA 5 Om spanning te verminderen WASHINGTON (AP/Rtr/UPI) - Het Amerikaanse ministe rie van defensie trekt mogelijk één van de twee amphibi- sche marine-eenheden terug uit de Middellandse Zee, zo is gisteren uit doorgaans welingelichte bron vernomen. Volgens de bron hoopt Washington dat op die manier de speculaties over een militaire aanval in het Midden-Oosten zullen afnemen. door de Amerikanen zouden wor den betrokken bij een discussie over mogelijk militair ingrijpen in Libanon. De Amerikaanse oorlogsvoorbe reidingen in de Middellandse Zee hebben in de Europese hoofdste den voor nogal wat verontrusting gezorgd. Een Amerikaanse bron zei: „Militaire actie stond niet op de agenda, maar waarschijnlijk zou iedere discussie over terrorisme daarop zijn uitgedraaid." De Amerikaanse delegatie zou worden geleid door de directeur van het bureau voor contra-terreur, de vroegere ambassadeur in Ne derland, L. Paul Bremer. Een Franse regeringswoordvoer der zei gisteren dat de regering geen behoefte had aan een gesprek over terrorisme met de zeven be langrijkste industrielanden. „Het is gevaarlijk dat ,De Zeven' lijken op de politiemannen van de we reld, vooral onder de huidige om standigheden." De Sowjet-Unie waarschuwde gisteren dat ze een krachtige hou ding zal innemen in het geval van Amerikaans ingrijpen. Een zegs man van de Sowjet-regering zei dat de gijzeling van onderdanen zo'n intervehtie niet kan rechtvaardi gen en verklaarde dat zijn land ver scheidene middelen heeft om 'eventuele agressie' te pareren. Hij weidde niet uit. Voorts zou de Amerikaanse marine van plan zijn om het vliegdekschip Kennedy te laten doorvaren voor een stop in Israël. De vier kleinere oorlogsbodems die met de Kenne dy meevaren, mogen volgens de zegsman spoedig terug naar huis. De Kennedy en de overgebleven escorte-schepen zouden na de ha venstop in Israël in het oostelijk deel van de Middellandse Zee blij ven. „We trekken enigszins terug, omdat onze aanwezigheid daar buiten proporties wordt opgebla zen door de geruchten over inva sies," zei één zegsman. Vertegenwoordigers van het Pentagon zouden tot de conclusie zijn gekomen dat het aanhouden van 3.800 marinemensen in het oostelijk deel van de Middellandse Zee zinloos is. De marine-eenhe den die dinsdag uit Spanje naar het gebied zijn vertrokken, zouden de al aanwezige troepen in de komen de dagen komen aflossen. Ook verklaarden de zegslieden dat het onwaarschijnlijk was dat marine-eenheden daadwerkelijk opdracht zouden krijgen om aan land te gaan, zelfs wanneer Ameri kaanse gegijzelden worden dood geschoten. De Amerikaanse marine zou in het oostelijk deel van de Middel landse Zee beschikken over 21 oor logsschepen, 3 landingsschepen en 4 munitie- en brandstofschepen. De eenheid rond het vliegdekschip Nimitz zou voorlopig voor een rou tine-patrouille in het gebied blij ven. De Amerikaanse regering heeft gisteren op het laatste moment een vergadering met haar bondgeno ten over terreurbestrijding afge last. De vergadering zou vandaag in Rome beginnen. De reden voor de afgelasting is dat Frankrijk, met steun van de Britten, bezwaar had tegen de mo gelijkheid dat de bondgenoten Straffen Een rechtbank in de midden-En gelse stad Sheffield heeft gisteren zware gevangenisstraffen opge legd aan tien leden van een dieren beschermingsfront. De zeven man nen en drie vrouwen werden schul dig gevonden aan het terroriseren van bonthandelaren, handelaren in vistuig en slagers. Bij hun aansla gen op de bedrijven hadden ze ge bruik gemaakt van brandbommen, bijtende vloeistoffen en werppro- jectielen. De 35-jarige Ronald Lee werd als leider van het 'Animal Li beration Front' veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf. De rech- aantal vooraanstaande Amerikaan- ter noemde hem een 'fanaticus' en 'gevaarlijk misdadiger', die zijn idealen met terreur en geweld wil de doordrukken. SANTIAGO - De Chileense hoofdstad Santiago was gisteren weer eens het toneel van rellen, ditmaal gericht tegen bezuinigingsmaatregelen van de regering in het onderwijs waarbij ruim 5000 onderwijzers hun baan zijn kwijt geraakt. Op de foto (AP) haalt een demonstrerende leerkracht uit naar een politieman. WASHINGTON (IPS) - Majoor Ar mando Fernandez Larios, ex-offi cier van de Chileense geheime dienst, heeft in Washington be kend medeplichtig te zijn aan de moord op de Chileense ex-ambas- sadeur in de Verenigde Staten, Or lando Letelier. Hij zei begrepen te hebben dat president Augusto Pi nochet opdracht gaf Letelier uit de weg te ruimen. Letelier, die na Pinochets staats greep in 1973 in ballingschap in de Verenigde Staten leefde, kwam met zijn assistent Ronni Moffiet in 1976 om toen zijn auto in een straat in Washington werd opgeblazen. Fernandez kwam enkele dagen ge leden om onduidelijke redenen naar de Verenigde Staten. Hij ver klaarde spijt te hebben. De moord maakt Chili en zijn leger te schan de, vond hij. In de getuigenis die hij woens dag aflegde voor een rechter in Washington verklaarde Fernandez van een niet bij naam genoemde medeplichtige te hebben gehoord dat de opdracht voor de aanslag af komstig was van de 'chef. Hij nam aan dat generaal Pinochet hiermee werd bedoeld. Voorts beschreef hij een bezoek van het staatshoofd toen hij in de gevangenis zat in Chili na een uitle veringsverzoek van Washington. Pinochet zou hem verteld hebben dat hij zich geen zorgen hoefde te maken: „Ik zal erop toezien dat je geen verdere problemen zult krij gen". Chili weigerde in 1979 gehoor te geven aan een uitleveringsverzoek van de Verenigde Staten voor Fer nandez en twee andere hoge func tionarissen van de geheime dienst, generaal Juan Manuel Contreras en luitenant-kolonel Pedro Espino- za. De bewijslast tegen de drie was volgens Chileens recht niet zwaar genoeg. Washington diende geen nieuw uitleveringsverzoek in. Een woordvoerster van Buitenlandse Zaken wilde gisteren niet zeggen of er nu voor de andere twee wel zo'n verzoek komt. In Washington wordt verwacht dat Fernandez' getuigenis gevol gen heeft voor de betrekkingen tussen Chili en de Verenigde Sta ten. Verscheidene Congresleden werken aan een wet voor economi sche sancties tegen Chili. Toen in 1979 de drie militairen met werden uitgeleverd kwam de zaak stil te liggen. Maar openbare aanklager Joseph Digenova ver klaarde dat de zaak niet zal verja ren. „Deze terroristische daad in de straten van onze hoofdstad dient te worden gestraft". BRUSSEL (GPD) - Hoe laat een koning op een beschaafde manier weten aan een presi dent van een ander land dat hij niet welkom is. Over die vraag buigen zich Hof en regering in België. De koning heet natuur lijk Boudewijn, de president Kurt Waldheim van Oostenrijk. Aanleiding van dit heikele probleem is het tweejaarlijkse Europalia-festival, een maan den durend cultuurfeest, dat telkens is gewijd aan een Euro pees land. Dit jaar is dat Oos tenrijk. Belgie zal vanaf de ope ning in september bol staan van de culturele manifestaties, voorstellingen en tentoonstel lingen die aan dit land zijn ge wijd. Het vervelende voor de Euro- palia-organisatoren is dat Oos tenrijk een omstreden presi dent heeft. Kurt Waldheim is om zijn vermeende nazi-verle- den in veel landen in Europa een soort persona non grata. Ook België ziet Waldheim niet graag komen naar de Europa- lia-opening. Belgen hebben geen trek in Waldheim Traditiegetrouw staat Euro- palia, dat sinds 1969 zijn negen de editie ingaat, onder 'be scherming' van het Belgische koninklijk paar. Maar voor zo'n 'beschermheerschap' moet in het betrokken Europalia-land natuurlijk een gelijkwaardige partner worden gevonden. Waldheim dus. De Belgen willen daar niet aan, en daarom zal Europalia 1987 niet onder koninklijke be scherming staan, zo meldt het dagblad De Morgen. Ook geen vorstenpaar bij de opening dus. Hof, het kabinet van premier Martens, de Europalia-organi- satie en de Oostenrijkse ambas sade haastten zich om te ver klaren dat helemaal geen spra ke is van een conflict. Waldheim heeft helemaal niet gevraagd Europalia te mo gen openen. Oostenrijk zou bo vendien te verstaan gegeven zijn dat het geen gewoonte is om staatshoofden bij Europalia uit te nodigen. Slechts twee keer is daarvan afgeweken. Bij de tweede Eu ropalia, die aan Nederland was gewijd, en bij de editie van 1985 toen het om Spanje ging. Ko ningin Juliana en koning Juan Carlos kwamen wel degelijk naar Brussel, maar dat was van wege de nauwe banden tussen de vorstenhuizen, zo wordt ge zegd. Ter compensatie van het ver lies van de koninklijke be scherming komt er nu een spe ciaal 'beschermcomite' voor Europalia, waarin onder meer premier Martens, de Oosten rijkse kanselier Vranitzky en Jacques Delors, de voorzitter van de Europese Commissie zitting zullen hebben. Sacharov (rechts) begroet voor zijn woning in Moskou de vroegere VN-ambassadrice Kirkpatrick (links) voormalige VS-minister van buitenlandse zaken Kissinger. MOSKOU (Rtr/DPA/AFP) - De dis sidente Sowjet-geleerde Andrej Sacharov heeft gisteren in Moskou besprekingen gevoerd met -politici, onder wie de vroege re minister van buitenlandse zaken Henry Kissinger. Sacharov begroette zijn Ameri kaanse gasten - onder wie Jeanne Kirkpatrick, voormalig ambassa drice bij de Verenigde Naties, en ex-minister van buitenlandse za ken Cyrus Vance - voor zijn wo ning in de Tsjkalov-straat. De dissi dente kerngeleerde bedankte Kirk patrick voor haar pleidooien in de VN voor zijn vrijlating. Tegen Kis- Storen Demonstranten die de Ameri kaanse televisieserie 'Amerika' over een denkbeeldige Sowjet-be- zetting van de Verenigde Staten van de hand wijzen als verwerpelij ke rechtse propaganda hebben woensdag een voorvertoning van de film verstoord door op het to neel te springen. De Sowjet-Unie wordt als zondebok gebruikt om de Star Wars van president Reagan en militaristische agressie, racisme en werkloosheid te rationaliseren, zei organisator Sahu Barron.Een woordvoerder van de televisie-om- roep ABC sprak de beschuldigin- gen tegen. Het is de bedoeling dat BOGOTA (IPS) - Colombia heeft VS-Bezoekers voor Sacharov Sacharov vertelde journalisten dat hij binnenkort voor korte tijd zal teugkeren naar Gorki, de plaats waaruit hij vorig jaar december na zeven jaar verbanning werd vrijge laten. „Wij hebben daar enkele be zittingen achtergelaten en ik wil daar in alle rust wat werk doen", zo zei Sacharov. De Nobelprijsdrager zei dat hij gevraagd was deel te ne men aan een onderzoek naar de oorzaken van het kernongeluk in Tsjernobyl en momenteel aan een rapport over het ongeluk werkt. De VS-delegatie had gisteren ook een ontmoeting met Sowjet- president Gromiko. Het persbu reau Tass berichtte dat Kissinger om de ontmoeting had verzocht. Volgens Tass spraken de partijen in een open en zakelijke sfeer, het geen erop wijst dat men kennelijk van mening verschilde. Uit het be richt werd niet duidelijk welke on derwerpen aan de orde waren ge komen. Rebellen in Somalië laten artsen vrij ADDIS ABEBA (Rtr) - De rebel lenbeweging in Somalië, de Natio nale Beweging SNM, heeft ermee ingestemd vandaag of morgen in de Oostethiopische provincie Ha rare tien ontvoerde Franse wel zijnswerkers in vrijheid te stellen. Dit is gisteren vernomen uit diplo matieke bron in Addis Abeba. De opstandelingen, die in het noordwesten van Somalië tegen re geringstroepen vechten, ontvoer den de leden van de Franse medi sche hulporganisatie 'Artsen zon der Grenzen' twaalf dagen geleden in het Somalische vluchtelingen kamp Tug Wajale, om zichzelf pu bliciteit te bezorgen. Na langdurige onderhandelin gen met Franse diplomaten in Ad- (fotoAPi dis Abeba, hebben zij erin toege stemd de bijstandswerkers over te dragen aan Franse autoriteiten, waarschijnlijk in de stad Jijiga, ten oosten van de provinciale hoofd stad Harar, aldus de bron in Addis Abeba. SNM heeft de twee artsen, twee technici en zes verpleegsters mee genomen op een rondreis in Soma lië, om hun de gebieden te laten zien waar zij heer en meester zijn en om uit te leggen waarom zij te gen het bewind van president Mo hammed Siad Barre van Somalië zijn. Een hoge functionaris van SNM zal morgen op een persconferentie in Addis Abeba uitleggen waarom het team van 'Artsen zonder Gren zen' werd ontvoerd. BERLIJN (AP) - Markus 'Mischa' Wolf is gisteren na meer dan 30 jaar afgetreden als chef van de hoofdaf deling inlichtingen van het minis terie van staatsveiligheid van de DDR. Volgens een bericht van het Oostberlijnse persbureau ADN heeft de 64-jarige chef geheime dienst op eigen verzoek zijn werk zaamheden beëindigd. In het kader van het 37-jarig be staan van het ministerie voor staatsveiligheid heeft partijleider en president Erich Honecker hem met de Karl Marx-orde onderschei den. Wanneer deze onderscheiding precies is verleend werd niet be kend gemaakt. Wolf gold in het westen als een van de succesrijkste spionage chefs in het Oostblok. Een van zijn belangrijkste agenten was Gunter Guillaume, wiens ontmaskering in 1974 mede tot de val van bonds kanselier Willy Brandt heeft ge leid. Guillaume was destijds advi seur van Brandt. Na zijn arrestatie bracht hij zes jaar in de gevangenis door totdat hij in 1981 tegen West- duitse agenten werd geruild. Vorig jaar werd Wolf nog als mo gelijke opvolger van minister Erich Mielke van staatsveiligheid genoemd. Momenteel treedt hij op als plaatsvervanger voor de nu bij na 80 jaar oude Mielke. Voorwaar de voor een benoeming tot minis ter is dat men deel uitmaakt van het Centraal Comité van de Oost- duitse communistische partij, het geen bij Wolf niet het geval is. Om die reden wordt een ministeriële functie voor hem vooralsnog on waarschijnlijk geacht. Het bericht van Wolfs vertrek kwam bij het ministerie voor Duits-Duitse betrekkingen in Bonn als een grote verrassing. Een zegsman in Bonn verklaarde: „De DDR slaat zijn buitenlandse spio- nagenet in een klap de hersens in nu het deze man het bos in heeft gestuurd". De oude rot Wolf is in kringen van de Westduitse contraspionage al jarenlang als een uiterst notoire figuur bekend. Hij placht zich in het verleden te bedienen van de namen Magnus, Marius en vooral Mischa Storm. Hij werd in 1923 in Hechtingen, in het huidige Baden- Wurttemberg, geboren. In 1933 emigreerden zijn ouders, via Frankrijk, naar de Sowjet-Unie. Hij werd in Moskou opgeleid en kwam pas na de Tweede Wereld oorlog als Russisch soldaat en ra dioverslaggever Mischa Storm in Berlijn. de vooraanstaande drugskoning Carlos Lehder uitgeleverd aan de Verenigde Staten. Lehder werd ge pakt in de omgeving van Medellm, de narcoticahoofdstad 250 kilome ter ten noordwesten van Bogota. Een Amerikaans vliegtuig pikte hem op van de militaire basis Ca- tam, bij Bogota. Hij is naar Miami overgebracht, waar hij terecht zal staan wegens handel in verdoven de middelen, vooral cocaine. Zijn de omstreden serie van 15 tot 29 ja nuari op de televisie wordt uitge zonden. Clandestien In drie Schotse gemeenten zijn gisteren zalen omgebouwd tot 'clandestiene' bioscopen om voor ongeveer duizend mensen een om streden BBC-film over de spion-sa telliet Zircon te vertonen, die voor uitzending op de televisie was ver- boden. In Edinburgh, Lothian en ONGELUK - Bij een botsing tus- Strathclyde hebben bestuursleden sen een bus en een met benzine ge- van de gemeenten, allen geleid vulde tankauto op de snelweg van door de Labour-partij, het verbod Acapulco naar Mexico Stad zijn van de regering en van de BBC naast zich neer gelegd en de film vertoond. Zij hadden er videoop namen van weten te bemachtigen. De film, die deel uitmaakte van de televisieserie „Secret Society", onthult het bestaan van een mili tair project waarbij een satelliet in een baan rond de aarde zou wor den geplaatst om de Sowjet-Unie te bespioneren. van de politie in Acapulco deelde mee dat de stoffelijke resten die uit de bus waren gehaald zo ernstig verbrand waren, dat het precieze aantal slachtoffers moeilijk vast te stellen is. Volgens het persbureau Joen gulden in contanten achter. arrestatie wordt beschouwd als het grootste succes tot nu toe in de strijd tegen de drugshandel in Co lombia. Hoewel er tegen Lehder geen of ficiële aanklacht loopt in Colom bia, werd hij toch gearresteerd in het kader van een groot offensief tegen de cocaine-maffia. Politie en leger beschikken hiervoor over speciale bevoegdheden. In de Ver enigde Staten wordt Lehder wel gezocht en Washington vroeg in 1983 om uitlevering. Veertien lijf wachten werden met hem ingere kend, één van hen liep verwondin gen op, toen hij zich met een ge weer verzette. De geheime dienst maakte al ge- ■ïime tijd jacht op de cocainebaas. Twee maanden geleden glipte hij de politie ten zuidoosten van Bogo ta door de vingers. In de haast liet hij persoonlijke documenten, goudstaven, wapens en een mil- Excelsior zou het dodental wel tot 25 kunnen stijgen. Twee overleefden de botsing. Vorige week maandag werd zijn minnares, Luz Dary Valencia in Medellin aangehouden. Volgens de politie verklapte zij de schuilplaats van de drugshandelaar. De 36-jarige Lehder, van Duitse afkomst, wordt gezien als een van de rijkste en succesvolste narcoti- casmokkelaars ter wereld. Hij is een schilderachtige figuur, die in Colombia van zich doet spreken en televisieoptredens niet schuwt. In 1984 stichtte hij een politieke groe pering, de Latijnse Nationale Be weging, die bij de gemeenteraads- verkieizngen van vorig jaar maart twee zetels behaalde. De politieke filosofie van de on derwereldfiguur vertoont sterk na- tionaal-socialistische trekken. In verschillende vraaggesprekken met tijdschriften etaleerde hij zijn bewondering voor Adolf Hitler, die hij familiair 'Adolfo' noemde. Zijn partijtje staat zowel strijd te gen marxisme als tegen imperialis me voor. Banken dienen genatio naliseerd te worden, het milieu be schermd en de vakbonden gelijk geschakeld. Overigens weigerde de nationale kiesraad gisteren als nog om de partij te registreren. Vier jaar geleden baarde Lehder opzien door op de Spaanse televi sie te verklaren dat hij de linkse guerrillabewegingen wilde omko pen en inschakelen bij de cocaine- handel om zo een eind te maken aan ontvoeringen en aanslagen. Een jaar eerder had hij nog pagi nagrote advertenties laten plaatsen in de dagbladen waarin hij de linkse ontvoerders met de dood be dreigde. Hij onstnapte zelf op het nippertje aan een aanslag van de guerrillabeweging M-19. Hij wond er geen doekjes om dat hij een rijk man was en bezittingen op de Bahama's had. Op de vraag of dat nu allemaal zo maar kon, ci teerde hij sarcastisch de linkse Cu baanse dichter Jose Marti: „Voor nieuwe generaties, nieuwe metho den", Lehder woonde in de jaren zestig in de Verenigde Staten. Na een ver oordeling wegens het bezit van 200 gram marihuana week hij uit naar de Bahama's. Aan het eind van de jaren zeventig keerde hij terug Carlos Lehder Rivas, de Colom biaanse drugshandelaar die is uit geleverd aan Amerika. (foto AP) naar zijn geboorteplaats in Colom bia, Armenia, 250 kilometer ten westen van Sinds 1951 was hij als agent werkzaam bij het instituut voor economisch-wetenschappelijk on derzoek. Een jaar later al werd hij benoemd tot hoofd van dit insti tuut, de voorloper van de huidige spionagedienst in Oost-Berlijn, die in 1956 de naam hoofdafdeling in lichtingen van het ministerie van staatsveiligheid meekreeg. Wolf, die een levende legende kan worden genoemd, stond aan het hoofd van zo'n duizend mede werkers. Naar schatting tussen de 3.000 en 4.000 spionnen zijn de af gelopen jaren binnen de Bondsre publiek geïnfiltreerd; allen kwa men uit de stal van Wolf in Oost- Berlijn. Bomaanslag in buurt van woning Botha KAAPSTAD (AP) - In Kaapstad is gisteren een bom ontploft op het dak van een bushokje, op ongeveer driehonderd meter afstand van het huis van president P.W. Botha in de Groote Schuur Staete, een ap partementenflat waar veel Zuid- afrikaanse ministers wonen. Poli tiemensen ter plaatse verklaarden dat de bom vermoedelijk een kleef- mijn was. Bij de explosie raakte een vrouw gewond, aldus ooggetuigen. Zij werd met een ambulance naar een ziekenhuis gebracht. Het dak van het bushokje werd een vijftig-tal meters weggeslingerd. Het bushokje stond vier meter van de toegangspoort van het lu xueuze wooncomplex in de buiten wijk Newlands. Het complex, waar regeringsfunctionarissen wonen als er parlementszittingen aan de gang zijn, is ommuurd en wordt zwaar bewaakt. Sinds de staat van beleg op 12 ju ni werd afgekondigd zijn in Zuid- Afrika 34 bomaanslagen gepleegd waarbij negen doden en bijna tweehonderd gewonden zijn geval len. Drie van de voorgaande aan slagen vonden plaats in de Kaap provincie. Congresleider wil melding alle CIA-werk WASHINGTON (AP) - Een Demo cratisch leider van het Amerikaan se Congres heeft in het Huis van Afgevaardigden een voorstel inge diend dat beoogt president Reagan te dwingen het Congres van te vo ren op de hoogte te stellen van alle geheime activiteiten van de inlich tingendiensten. Louis Stokes, voorzitter van de commissie voor de inlichtingen diensten van het Huis van Af gevaardigden, zei dat zijn voorstel is ingegeven door de Irangate affai re, omdat het in dit geval zo'n tien maanden heeft geduurd voordat het Congres op de hoogte werd ge steld van Reagan's beslissing wa pens aan Iran te verkopen. „Het is belangrijk, zowel voor het Congres als voor de inlichtin gendiensten zelf, dat wij in staat zijn om op een objectieve wijze een voorstel aan te horen en dan ver volgens rustig kunnen suggereren dat de voorgestelde activiteiten ronduit „een stommiteit" zouden betekenen", aldus Stokes bij de presentatie van zijn voorstel. Eveneens woensdag bracht zijn commissie een rapport uit, waarin „een waslijst van rampen" wordt geconstateerd ten aanzien van de uitvoering en begeleiding van CIA- activiteiten, hetgeen de laatste paar jaar heeft geresulteerd in tien tallen ernstige veiligheidsrisico's.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 5