Examenresultaten zijn moeilijk te vergelijken Rampzalige winter Interview Bisschoppen tegen beperking duur alimentatie PAGINA 2 VRIJDAG 6 FEBRUARI 1987 De examenresultaten van ma vo-, havo- en vwo-leerlingen in de vier grote steden blijven de laatste jaren achter bij de resul taten in de rest van het land. De cijfers zijn afkomstig van het Centraal Bureau voor de Statis tiek (1984) en de onderwijsin spectie ('85 en '86). Mavo: in 1984 zakte in Neder land gemiddeld 5,2 procent van de leerlingen die deelnamen aan het mavo-examen. Voor de grote steden lag dat percentage gemiddeld op 10,9. In 1985 was het landelijk gemiddelde 5 pro cent tegen 9,8 procent voor de grote steden. In 1986 kwamen de steden slechter uit de bus: tien procent zakte tegen 4,8 in de rest van het land. Havo: de resultaten voor het havo-examen zijn over de hele linie slechter. Gemiddeld kreeg in 1984 19,4 procent van de exa menkandidaten een afwijzing in de bus tegen 25,6 proeent in de steden. In 1985 lag het lande lijk gemiddelde op 17,4 en de steden scoorden 21,9 procent zakkers. In 1986 werd een verge lijkbaar resultaat geboekt: lan delijk 17,3 procent afgewezen en in de steden 21 procent. Vwo:de examencijfers in het vwo vertonen eenzelfde teneur. In 1984 gemiddeld 12,7 procent afgewezen kandidaten. In de grote steden 16,5 procent. In 1985 is het resultaat iets beter: landelijk zakte 11,3 procent van de kandidaten en in de steden 15,6. In 1986 respectieveljk 11,4 procent en 15,6 procent. Door falend economisch beleid in Roemenië Inspectie wil onderzoek naar slechtere prestaties in Randstad DEN HAAG - „Jammer dat we geen vlees op het bord hebben. An ders zou het weer net zijn als in de oorlog". Een van de populaire grappen in het Roemenië van van daag. De ruim 22 miljoen Roeme nen 'leven' op het tandvlees. De strenge winter heeft de rampzalige gevolgen van een falend econo misch beleid bijna ondraaglijk ge maakt. door Hans Geleijnse De regering heeft voorgeschre ven dat de temperatuur binnens huis niet hoger mag zijn dan 14 gra den. Een loos decreet. De uiterst krappe brandstofrantsoenen, ge voegd bij het voortdurend uitval len van gas en licht, zorgen ervoor dat het in huis nauwelijks aangena mer toeven is dan buiten. En dat terwijl het kwik de afgelopen we ken soms tot min 30 zakte. Het Nationale Rillen is niet al leen een ergerlijke, maar voor som migen, vooral bejaarden, zelfs do delijke ervaring. Al drie winters lang maken de Roemenen die mee. Dit jaar is de situatie kritiek. Falen de distributie en grote voedselte korten leiden in sommige delen van het land tot regelrechte hon gersnood. Voedsel is in dit traditio nele landbouwland op de bon, de rantsoenen zijn krap en lang niet altijd verkrijgbaar. Per dag 300 gram brood bijvoorbeeld, per maand een pond suiker. Vlees, kaas, worst, boter, de .massa er slechts klapper- en watertandend van dromen. Pamfletten Een week voor de verjaardag van de stalinistische grootvorst Nico- lae Geaucescu, 25 januari, een na tionale feestdag, gingen in de Roe meense hoofdstad Boekarest pam fletten rond, waarin werd opgeroe pen tot verzet tegen het bewind. Op 23 januari zou er gestaakt moe ten worden. „Als we met velen zijn, kunnen de autoriteiten ons niets maken", aldus het pamflet, dat via westerse kringen in Boekarest naar buiten werd gesmokkeld. Of er die dag op grote schaal is gestaakt, mag worden betwijfeld. Securitate, de almachtige geheime dienst waarvan volgens westerse schattingen één op de vijf Roeme nen medewerker is, heeft totnog toe de vorming van oppositionele groepen van enige omvang effec tief kunnen voorkomen. Wel is er de laatste maanden een stroom ge ruchten over stakingen, werkon derbrekingen, en zitacties. Maar ven dat ze de school wel aan kun nen en dan moeten ze blijven zit ten. De eer van de school wordt ge red over de rug van de individuele leerling. Het kan best zijn dat hij of zij bij voorbeeld zijn spreekvaar digheid in het laatste jaar weet op te vijzelen. Dat is ook een proces van rijping", aldus de oud-wiskun deleraar. Chaos In het rapport over 1986 advi seert de inspectie een eind te ma ken aan de chaos van regels voor het examen. "Vroeger kon je alleen herexamen doen om te slagen. Daarna om je eindcijfer te verbete ren en nu ook al om alsnog een ex tra deelcertificaat te halen". Het eind is zoek. Wat te denken van een scholiere die zakt voor het vwo-ex- amen. Het jaar erna zakt ze op nieuw voor een of twee vakken die ze moet overdoen. Vervolgens krijgt ze toegang tot de universiteit omdat ze inmiddels 21 is en vol doet aan de eisen van het collo quium doctum. "Och, als de stu die-resultaten goed zijn, is dat niet zo erg", meent Westerhof. De hamvraag: Wat moet er ge beuren om de verschillen te ver minderen? Biedt de basisvorming, zoals minister Deetman en staats secretaris Ginjaar-Maas die willen, een oplossing? "Dat is kijken in de toekomst. De mate waarin scholen de kandidaten weten te stimuleren voor het examen, is doorslagge vend. De havo- en vwo-scholen zul len de toelatingsprocedure die ze nu hanteren wel handhaven, maar de andere scholen nemen de leer lingen zo over van de basisschool. De stroom van leerlingen naar ma vo's en lbo-scholen zal misschien wel veranderen. Maar hoe en wat dat voor invloed heeft op de exa mens, is niet te zeggen. Dat ligt in de schoot der goden verborgen". betrouwbare berichtgeving ont breekt. ook al doordat westerse be zoekers maar mondjesmaat wor den toegelaten. De autoriteiten doen alsof er niets aan de hand is. De pers, het partijdagblad Scintea voorop, ne geert het. De Oost-Europacorres pondent van de New York Times kreeg vorige maand in Boekarest van Ion Ruianu, een hoge ambte naar van het ministerie voor de voedselvoorziening, te horen dat er geen sprake is van tekorten. De oozaak van alle ellende is een grote buitenlandse schuld door miljardeninversteringen voor een geforceerde industrialisatie met gelijktijdige verwaarlozing van de landbouwsector gedurende de af gelopen tien vijftien jaar. In 1982 besloot Ceaucescu, dat deze schul den versneld moesten worden af gelost door de export op te voeren en beperking van de binnenlandse consumptie. Dit jaar resteert nog altijd een schuld van zeven miljard dollar. IJzeren hand Elke vorm van oppositie of kri tiek is verboden, willekeurige ar restaties zijn aan de orde van de dag. De 69-jarige Ceaucescu,. die zich gaarne met scepter en sjerp laat afbeelden, zijn vrouw Elena, een kleine kring van familieleden en getrouwen regeren met ijzeren hand. Sleutelposities in het partij en staatsapparaat worden door hen bezet. Zo is zijn broer, luitenant-ge neraal Nicolae Andruta, comman dant van politie en geheime dienst. Een andere broer, Florea, leidt de partijkrant Scintea. De Conducator is volgens wes terse kringen al.tijden zwaar ziek, hij zou aan prostaatkanker lijden. Zijn zoon Nicu, een arrogante play boy, wordt ondanks correcties na wangedrag in het openbaar, nog steeds als de „natuurlijke opvol ger" van zijn vader beschouwd. Mogelijk na een tussenperiode, waarin Elena letterlijk en figuur lijk Ceaucescu's scepter over neemt. Rond Ceaucescu, voor een Roe meense dichter 'de geweldige revo lutionair die zelfs de zon trotseert', heeft zich een bizarre persoonscul- tus ontwikkeld. Manshoge portret ten ontsieren steden en landschap pen. Zijn vrouw Elena pikt haar graantje mee en wordt, zeker de laatste jaren, gezien als d'e kwade genius achter Ceaucescu. Ceaucescu's drijfveer was van Roemenië een volledig van de bui tenwereld onafhankelijk land te maken. De landbouw werd ver waarloosd, de staalindustrie in ijl tempo opgebouwd. In de jaren ze ventig werd op olie uit het Iran van de Sjah een raffinage-industrie op gebouwd met een produktieom- vang die de eigen behoefte van het De president van Roemenië Nico lae Ceaucescu. (foto api land drie keer overtrof. De val van de olieprijzen en de ineenstorting van de wereldstaalmarkt veroor zaakten dat de export van staal en olieprodukten onvoldoende valuta opleverden om de investeringen te kunnen financieren. De olie moet nu tegen hogere dan wereldmarkt prijzen uit de Sowjet-Unie worden geimporteerd. In ruil daarvoor gaan staal- en landbouwprodukten naar de grote buurman. De laatste jaren wordt gepoogd de landbouw weer op de been te brengen. Gedwongen verhuizin gen, de inzet van militairen, stu denten en bejaarden, moet de land- bouwproduktie weer op een ouder wets hoog peil brengen. Vorig jaar december meldde Ceaucescu trots, dat de graanoogst 21,5 procent hog was uitgevallen dan in '85. Als dit al waar mocht zijn, hebben de Roe menen zelf er niets van gemerkt. Lange tijd had Roemenië finan cieel en politiek krediet in het Wes ten. De van Moskou onafhankelij ke koers die Ceaucescu, sinds '65 aan dé maqht, van zijn voorganger Georghiu-Dej overnam, had tot ef fect dat menig westers diplomatiek oogje werd dichtgeknepen voor de harde stalinistische lijn die bin nenslands werd gevolgd. Op CVSE-conferenties, waar Oost, West en de neutrale Europe se landen de naleving van de Hel- sinki-ontspanningsakkoorden .toetsen, hadden de Roemenen met hun „eigen rol" tot voor kort het hoogste woord. Maar in Wenen, waar het CVSE-circus nu de tenten heeft opgeslagen, verzuchtte een Nederlandse diplomaat onlangs, dat ,je niet langer met goed fat soen Roemeense compromisvoor stellen kunt steunen. De situatie op mensenrechtgebied is daar te beschamend, je zou je alleen maar compromitteren". Hoofdinspecteur B.J. Westerhof"cijfers zijn een momentopname" Randstad strenger zijn dan die in de rest van het land? Westerhof kan dat niet bevesti gen: "Een cijfer voor het schoolon derzoek bepaalt de waarde van de leerling in zijn klas, maar zegt niet of hij ook voldoet aan de norm die landelijk gesteld wordt". De norm die de school stelt, kan ertoe leiden dat een diploma van de ene school in de wandeling als waardevoller doorgaat dan het diploma van een andere school van hetzelfde type. "Zoiets heb ik wel eens opgevan gen". reageert Westerhof terughou dend. Oplossingen De inspectie heeft minister Deet man voorgesteld de zaak te laten onderzoeken. Er moeten criteria worden bedacht om vergelijkingen te maken. En - daar gaat het met name om - er moeten oplossingen komen. "Politiek ligt dat gevoelig, want er kan heel wat op tafel ko men". Westerhof denkt daarbij aan de wijze waarop de politieke stro mingen bij voorbeeld het spijbelen benaderen. "Moet je onderwijs geven zoals jij denkt dat het moet ter wille van allerlei beroepen, of moetje het on derwijs aanpassen aan de betrok kenen? Hoe ver moet je gaan om leerlingen in het spoor te houden? Er is democratisch bepaald dat ze tot hun zestiende verjaardag naar school moeten. Wat moet je doen om dat werkelijk voor elkaar te krijgen? Moetje het accent leggen bij kinderen die het op school moeilijk hebben, of heeft juist de grote groep kinderen zonder pro blemen recht op de meeste aan dacht?" Zich baserend op gegevens van het CBS schrijft de inspectie over 1985 dat er in Friesland relatief weinig leerlingen tot de vwo-scho len worden toegelaten. Toch zak ken daar procentueel de meeste leerlingen. In Limburg doet zich exact het omgekeerde voor: veel vwo'ers en een hoog percentage geslaagden. Zijn Limburgers slim mer dan Friezen of is er wat anders aan de hand? "De selectie bij de overgang naar de examenklas kan een rol spelen. Wie dan streng is, weet zich verze kerd van mooie resultaten voor de school" Westerhof vindt dat niet de juiste manier. "Je hebt leerlin gen drie of vier jaar het idee gege- (foloGPDl In Amsterdam, Rotterdam. Den Haag en Utrecht zakken jaarlijks meer leerlingen voor het mavo-, havo en vwo-examen dan in de rest van het land. De inspectie van het voortgezet onderwijs wil een diep gaand onderzoek naar de oorzaken hiervan. Pas als duidelijk is waar de schoen wringt, kunnen maatre gelen worden genomen. Hoofdin specteur drs. B.J. Westerhof over de problemen rond de examens in het voortgezet onderwijs. ZOETERMEEH - "Cijfers zijn een momentopname. Pas als je over een reeks van jaren weet hoe de ontwikke lingen verlopen, mag je er conclusies aan verbinden", relativeert hoodinspecteur Westerhof de betekenis van de beschikbare cijfers. Toch is ook hij ervan overtuigd, dat er iets schort aan de exa menresultaten in het alge meen voortgezet onderwijs. door Theo Haerkens Er is onderzoek nodig, omdat de conclusie snel getrokken wordt dat de scholen in de grote steden, de Randstad, het minder goed doen dan elders in het land. Westerhof betwijfelt of dat terecht is. "Ik heb gehoord dat er buiten de grote ste den scholen zijn die denken 'wij kunnen best nog wat meer leerlin gen toelaten. Ook zwakkere, want bij ons liggen de normen kennelijk nog steeds hoger dan in de grote steden". Westerhof neemt daar uit drukkelijk afstand van. Dat er zo geredeneerd wordt, laat zien dat er iets aan de hand is. Dat is de on rechtvaardigheid in het systeem. "Wie zo handelt, drukt het totale resultaat in het voortgezet onder wijs". Voorzichtig De hoofdinspecteur toont zich een voorzichtig man. Omzichtig formulerend schetst hij de stand van zaken. "De demotivatie van de leerlingen speelt een belangrijke rol. Dat verschijnsel is niet overal even sterk en kan - in samenhang met veelvuldig spijbelen - de exa menresultaten beinvloeden". Een tweede element is de strijd om de leerling die in de Randstad al enige jaren woedt. Scholen die kampen met ontvolking laten (zwakke) leerlingen toe die ze an ders niet zouden aannemen. Dat heeft natuurlijk effect op de exa menresultaten. Elders in het land doet dit verschijnsel zich niet voor, maar dat kan nog komen. Het is moeilijk te achterhalen waar de oorzaak zit voor het falen van de randstedelijke scholieren. "Ga de motivatie bij leerlingen in Assen en Amsterdam maar eens vergelijken", illustreert Westerhof de problemen om een betrouwbaar onderzoek op te zetten. "Welke cri teria moet je aanleggen? De om standigheden zijn zo verschillend" Schoolonderzoek Alleen de examenresultaten van mavo, havo en vwo zijn onder zocht. De stand van zaken in het lager beroepsonderwijs is niet be kend. Het had geen zin de resulta ten in die sector naast elkaar te leg gen omdat de lbo-opleidingen al leen op C- en D-niveau een centraal schriftelijk examen kennen. De ex amens op A- en B-niveau beperken zich tot een schoolonderzoek. "De examenresultaten zijn er bo vendien sterk versluierd. De één doet alle vakken op C-niveau en de ander zal een aantal examenvak ken op een ander niveau doen. De variatiemogelijkheid maakt verge lijking van scholen en examenre sultaten nagenoeg onmogelijk", al dus Westerhof. De mbo-opleidin- gen kennen geen centraal schrifte lijk examen met uitzondering van de economisch-administratieve opleidingen. Het schriftelijk eindexamen by de lbo- en avo-scholen is uniform. Een leerling in Groningen maakt exact hetzelfde examen wiskunde als iemand in de Randstad. Ook de schoolonderzoeken bepalen voor een deel wie er slaagt, zo merkte de inspectie op in zijn verslag over 1985 Dat bepaalt vooreen deel het verschil ui examenresultaten. Be tekent dat dat de leraren in de De bisschoppelijke contact commissie (rk) voor zaken be treffende kerk en samenleving twijfelt of het wetsvoorstel tot beperking van de duur der ali mentatie de toets van de rechtvaardigheid wël kan door staan. Ze staat achter het com mentaar van 'Justitia et Pax' op het wetsvoorstel, dat de duur van de alimentatie tot twaalf jaar wil beperken met mogelijkheid tot verlenging. 'Justitia et Pax' vindt wettelij ke beperking niet rechtvaardig. "De situatie van mensen bij echt scheiding verdient een belange nafweging die aan de persoonlij ke omstandigheden van beide partners recht doet". Omdat die omstandigheden van geval tot geval verschillend zijn. wil 'Jus titia et Pax' de duur van de ali mentatie laten bepalen door de rechter. Het stellen van een termijn be tekent dat de gescheiden vrouw op een gegeven ogeblik in eigen onderhoud zal voorzien. Maar nergens wordt aangegeven waar om deze financiële zelfstandig heid van de gescheiden vrouw wordt verwacht en waarom aan haar andere eisen worden ge steld dan aan een getrouwde vrouw. "Dat klemt des te meer omdat de vrouw in haar huwelijk nauwelijks de mogelijkheid heeft om zich op financiële zelf standigheid voor te bereiden om dat de bestaande wet- e ving ieder streven naar zelfstan digheid van de getrouwde vrouw afremt". Vooral oudere gehuwden heb ben vaak gekozen voor een taak verdeling waarbij de vrouw thuis bleef. "Die. heeft dan meestal geen enkele mogelijkheid om na een echtscheiding aan het ar beidsproces deel te nemen, ter wijl hun vroegere partners wel in de gelegenheid zijn alimentatie te betalen. Dat zij dat kunnen, is mede te danken aan hun vrouw, die soms met opgeven van eigen mogelijkheden haar partner vrij hield van gezinszorgen, zodat niets zijn carrière in de weg stond". Aldus 'Justitia et Pax' In de bisschoppelijke contact commissie - die dus met deze reactie op het wetsontwerp in stemt - zitten bisschop Ernst van Breda, de hulpbisschoppen De Kok van Utrecht en Lescrauwaet van Haarlem, secretaris-generaal dr. Van Munster en studiesecre taris dr. Schumacher. 'Pastoraal onjuist' Werkenden in het bisdom Rot terdam zullen zich bij hun werk in geen enkel opzicht laten lei den door de voorschriften van de Congregatie voor de Geloofsleer inzake de pastorale zorg aan ho moseksuelen. Van de leden wordt hetzelfde verwacht. Dat blijkt uit een brief van het bestuur aan het hoofd van de congregatie, de Westduitse kar dinaal Joseph Ratzinger. De ver eniging reageerde daarmee op een schrijven van de congregatie over homoseksualiteit, dat in ok tober vorig jaar werd gepubli ceerd. Volgens de pastoraal werkenden is de tendens van dat stuk 'pastoraal onjuist' en 'on rechtvaardig'. "De homoseksue le mens wordt onrecht aange daan. Er wordt van hem of haar 'bekering van het kwaad' ver wacht, "die in feite neerkomt op het^verloochenen van de typisch eigen persoonlijkheid". "En dat kan nooit Gods bedoeling zijn" De congregatie zegt in haar brief, dat de kerk de Teer inzake homoseksualiteit niet kan her zien onder druk of op grond van de trend van het ogenblik. Maar, antwoordt de Vereniging van Pastoraal Werkenden, weten schappelijk onderzoek en nieu we inzichten oefenen noodzake lijk een zekere druk uit op het menselijk geweten om valse standpunten te herzien. Trouwens, de kerk heeft ten aanzien van veel vraagstukken, gedwongen door de vooruitgang van de wetenschap, haar mening al moeten herzien. De pastoraal werkenden noemen als voor beeld de slavernij, de 'rechtvaar dige oorlog', de hekserij, het scheppingsverhaal en de plaats van de vrouw. 'Grote verwarring' "De kerk wordt tegenwoor dig niet alleen van buitenaf maar ook van binnenuit aangevoch ten. Dat laatste is veel gevaarly ker dan het eerste. Als 'katho liek' zowel het éen als het ander kan betekenen, dan betekent het niets meer. Daaraan gaat de kerk kapot". 'Bisschop Bomers van Haarlem schrijft dat deze week in het bis domblad 'Samen kerk'. Hij komt bij veel kerkmensen opvattingen tegen die hij niet katholiek kan noemen. Reacties op een eerder artikel over toelating van de vrouw tot het priesterschap brachten de bisschop tot de con clusie dat het in de Nederlandse kerk nogal schort aan geloofs kennis, met name van de eucha ristie. Hij vindt de ontkenning dat de eucharistie een offer is 'uiterma te bedenkelijk'. "Je kunt gerust stellen dat er grote verwarring heerst, die niet alleen schade meebrengt maar ook veel onder linge strijd". Bomers raadt de ge lovigen aan, de vertaling van de Duitse catechismus te lezen. Vol gens hem heeft dit 'buitenge woon geslaagde geloofsboek' met een open geest de vernieu wingen van het Tweede Vati caans Concilie verwerkt. Garanties. Kardinaal Simo- nis heeft minister-president Lub bers garanties gevaagd voor het vak catechese in het voortgezet onderwijs. Volgens Simonis wordt de positie van dat vak door de toenemende druk van andere vakken binnen de zoge naamde 'vrije ruimte' steeds slechter "Daarom is het voor veel rooms-katholieke schoolbe sturen onmogelijk, ernst te ma ken met de levensbeschouwelij ke identiteit". Beroepen Hervormde Kerk: beroepen te Lunteren J. den Hoed Slie- drecht, door de synode voor zen dingswerk ten dienste van de kerken in Afrika J Breure Lin- schoten: bedankt voor Dor drecht en voor Katwijk aan Zee L. Wüllschleger Den Haag, voor Op- en Nederandel A. Vlietstra Melissant; aangenomen naar Zaandam L. F. Krispijn Hille- gom, de benoeming door de sy node voor pastoraat in het cen trum 'De Hezenberg' te Hattem kandidaat J. Vlastuin Meteren. Nederlands Gereformeerde Kerken: beroepen te Apeldoorn J. C. Schaeffer Emmeloord. Doopsgezinde Broederschap: aangenomen naar Alkmaar H. Th. Ament Warns. Kerk open. Morgenmiddag van 2 tot 4 uur is de historische Oudshoornse kerk in Alphen aan den Rijn (Lage Zijde) open voor bezichtiging. Een aanwinst zijn twee predikantenborden met de 1665. Honderd jaar. Morgen her denkt de gereformeerde kerk van Oude en Nieuwe Wetering haar 100-jarig bestaan. Dat gaat gepaard met een financiële actie voor geloofsgenoten in Roeme nie. Ds. en mevrouw Cziria - van 1971 tot 1976 in Oude Wetering werkzaam, nu in Rynsburg - gaan zelf het geld daar brengen. Zondag is ds. Cziria voorganger in beide diensten. Geen gas. Bij 'Kerk en Vre de' (voor ontwapening en ge weldloosheid) in Amersfoort is gisteren het gas afgesloten. Men had f. 5,72 ingehouden op de btw van de gasrekening als protest tegen de kruisraketten. De af sluiting duurt vijf werkdagen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 2