'Problemen Derde Wereld verhelpen
door vrouwen machtiger te maken'
'Vergunning vuilverbranding
is een bestuurlijke blunder'
LFinqr.H m DAGBLAD" msm.
Els Postel-Coster, bijzonder hoogleraar te Leiden:
Bouw parkeergarage
Auto door
ijs gezakt
actief m vrije tijd
Statenlid Steegh (PSP/CPN/PPR):
MAANDAG 2 FEBRUARI 1987
LEIDEN - "Vrouwen worden vaak geregistreerd als 'zonder
werk'. Ze zijn nooit als producente erkend. Er is gewoon weinig
bekend over hetgeen vrouwen nu eigenlijk doen. Dat probleem is
er niet alleen in de Derde Wereld, maar ook hier in de westerse
samenleving".
De cultureel-antropologe Els Postel-Coster, onlangs aan de
Leidse Universiteit benoemd tot bijzonder hoogleraar in de posi
tie van vrouwen in veranderende samenlevingen, noemt een
voorbeeld uit eigen ervaring: "Ik was een merentocht aan het
schaatsen en moest onder een bruggetje door. Daarachter stond
een man en die riep: 'Zo moeder, dat is nog 'ns wat anders dan
boodschappen doen'.
Het beeld van de vrouw als moeder, die voor de boodschappen
zorgt, het huishouden doet en eten kookt, leeft nog sterk in de
westerse samenleving.
door
Annemiek Ruygrok
Maar ook in ontwikkelingslanden
komt dat beeld van de vrouw naar
voren. Volgens professor Postel is
het door het Westen daar gebracht.
"De kolonialisten gingen al uit van
het stereotiepe beeld van mannen
en vrouwen en brachten dat daar
over. Terwijl bijvoorbeeld in West-
Afrika vrouwen het merendeel van
de produktie voor hun rekening
nemen. Toch werden en worden ze
geregistreerd als zijnde 'zonder
werk'. Ze worden gewoon niet als
producente erkend".
Het gevolg daarvan is dat de
landbouwontwikkeling in die lan
den tot voor kort commerciële
landbouwontwikkeling was. Dat
ging ten koste van de ontwikkeling
van landbouw voor eigen voedsel.
"Tien jaar geleden was dit proces
nog niet zo bekend. Nu gaan we
ons eindelijk afvragen hoe dat an
ders kan". Bij commerciële land
bouw veranderden de veldjes in
katoenplantages, die weliswaar
méér geld opbrachten, maar tege
lijkertijd de rol van de vrouw ver
anderden. Tot dan toe hadden
mannen gezorgd voor het basis
voedsel: rijst en gerst. De vrouwen
zorgden voor de groenten en eiwit
rijke vruchten. Toen de katoen
kwam gingen de mannen de ka-
toenvelden bewerken. Dat ging ten
koste van de produktie van hun ei
gen voedsel. Ook de vrouwen
moesten met de mannen meewer
ken: katoenplukken en wieden. En
zo werden de vrouwen landarbeid-
sters in dienst van hun man. Want
het geld kwam bij de man terecht.
Terwijl daarvóór de vrouwen hun
overschot aan groenten en vruch
ten nog konden verkopen. Dr.
Postel constateerde dat het inko
men weliswaar toenam, maar dat
het uitgavenpatroon van de man
veel losser is. "Vrouwen spenderen
80 procent van hun inkomsten aan
het onderhoud van hun gezin.
Maar mannen geven liever geld uit
aan een radio, een Fiets, aan grote
feesten, statussymbolen. Ook eten
ze vaak buitenshuis".
De grote hongersnood die Afri
kaanse landen geregeld teistert is
mede te danken aan dit proces. Het
land wordt uitgeput door commer
ciële landbouw, aan landbouw
voor eigen voedselopbrengst
wordt weinig gedaan en de vrou
wen en kinderen zijn de eersten die
het risico van uithongering lopen.
"Aan het eind van de jaren 70
kwam door de hongersnood de
grot? schrik. Toen pas is men gaan
denken over een andere ontwikke
ling van de landbouw in ontwikke
lingslanden".
De verstedelijking is een ander
probleem van ontwikkelingslan
den. "Daar geldt hetzelfde voor. De
koloniale politiek is overgenomen
door de plaatselijke politiek en la
ter door de ontwikkelingspolitiek
van het Westen. Er werd altijd naar
gezinnen gekeken, naar groepen.
Maar wij willen nu juist kijken
naar mannen en vrouwen apart.
Naar de verschillende posities.
Vooral in de steden nemen man
nen de kostwinnersrol niet op zich.
Daarom is het daar nog moeilijker
voor vrouwen. Op het platteland
hebben ze nog een stukje grond. In
de stad is bijna altijd het aanbod op
de arbeidsmarkt veel groter. Het
verschilt weliswaar van streek tot
streek. Soms kunnen vrouwen
kleine klussen doen in de handel of
de industrie. Maar vaak zijn ze aan
gewezen op de markt. En die is
vaak letterlijk en figuurlijk verza
digd. Een gevolg van het feit dat ze
op een andere manier niet aan het
werk komen. En zo zie je op mark
ten in Afrika vrouwen die soms
drie tomaten aan de man proberen
te brengen. Triest".
Volgens prof. Postel ligt de op
lossing in de bewustwording van
vrouwen. "Vroeger waren ze geïso
leerd. Nu gaan zij zich meer en
meer organiseren. Ook al omdat ze
naar buiten komen om geld te ver
dienen. Ze gaan gezamenlijk een
vuist maken".
Ze moeten een greep op hun ei
gen leven krijgen. "De vruchtbaar
heid beheersen is één van die facet
ten. Ze worden biologisch vastge
legd omdat ze soms 15 kinderen
krijgen. Wordt dat minder, dan
snijdt het mes aan twee kanten: de
vrouwen kunnen méér doen en het
overbevolkingsprobleem wordt
verminderd". Overigens geeft de
hoogleraar toe, dat kinderen in ont
wikkelingslanden vaak een oude
dagsvoorziening zijn. En omdat er
zoveel sterven, moeten er wel 15
worden geboren om - cru gezegd -
genoeg kinderen over te houden.
Als levensverzekering. "Het we
reldgezondheidsvraagstuk houdt
hiermee sterk verband".
Zij ziet het als deel van haar nieu
we taak om de omgeving vanuit de
vrouwenstudies antropologie dui
delijk te maken wat er daar aan de
hand is. "Ik probeer te helpen om
de ergste vergissingen te voorko
men. Wij hier doen bijvoorbeeld
mee aan cursussen voor ambtena
ren van het ministerie van buiten
landse zaken, ontwikkelingswer
kers en tropenartsen. Om zo onze
kennis door te geven aan mensen
die er iets mee kunnen doen". Vol
gens mevrouw Postel zou het mooi
zijn om meer greep te krijjgen op
multinationals. Omdat juist die
vaak problemen als commerciële
landbouw naar ontwikkelingslan
den overbrengen. "Maar daartegen
helpt denk ik alleen het machtiger
worden van vrouwengroepen die
het aangaat. Door het doorgeven
van kennis en door met hen samen
te werken kun je hun op die ma
nier helpen. Ze zelf leren hoe ze
hun leven kunnen indelen, voor
waarden scheppen en het mogelijk
maken dat ze greep krijgen op hun
eigen leven".
Verder is er de wetenschappelij
ke kant van de leerstoel: met nieu
we ogen naar het eigen vak kijken:
"Er zijn veel 'scholen in antropolo
gie', gebaseerd op het veldwerk.
Dat is altijd man-gericht geweest.
Mannelijke onderzoekers werden
door mannen opgevangen. Later
kwamen er vrouwelijke onderzoe
kers, maar ook zij werden door
mannen opgevangen. Aan de hand
van die gegevens zijn hele theoriën
opgebouwd. Dat betekent dat de
fundamenten fout zijn. In de jaren
70 is men zich gaan afvragen hoe
het met de vrouw zit".
De bijzondere leerstoel is voor
vier jaar ingesteld: "Misschien
wordt het ooit een wetenschappe
lijke formatieplaats, een gewoon
hoogleraarschap dus". Maar voor
lopig is zij tevreden met deze er
kenning van het vak vrouwenstu
dies.
Abortus
Het is de enige leerstoel in zijn
soort aan een Nederlandse univer
siteit. Ze heeft al zes promovendi,
onder wie één Indiase die de in
vloeden onderzoekt van de techno
logie ('reageerbuisbaby's en derge
lijke) op de vruchtbaarheid van de
Nederlandse vrouwen. "Dat is heel
grappig: zij ontdekte dat vrouwen
hier veel passiever bij die zaken
zijn betrokken dan in haar land.
Het viel haar op dat vrouwen hier
indertijd demonstreerden voor
vrije abortus. Terwijl abortus in In
dia al gemeengoed was".
Professor Postel neemt met dit
voorbeeld de indruk weg dat het
probleem in de Derde Wereld al
léén ligt: "Het probleem van vrou
wen in niet-westerse landen is her
kenbaar voor de vrouwen hier.
Formeel hebben zij dezelfde rech
ten als de man. Toch worden zij
naar de marge geschoven. Soms is
het daar zelfs minder moeilijk dan
bij ons. Op een congres in Indone
sië constateerde ik dat de mannen
daar grote belangstelling hadden
voor de problematiek van vrou
wen. Terwijl het hier een beetje gê
nant is als een man zich daarmee
bezighoudt.
Dat is de Victoriaanse
achtergrond van de westerse cul
tuur: een man is geen echte man
als hij zich interesseert voor vrou
wenproblematiek".
Els Postel-Coster: 'Vrouwen machtiger maken
Derde Wereld aan te pakken".
na sprong
LEIDEN - Een zevenjarig meisje
uit Voorschoten heeft vrijdag
avond bij een gymdemonstratie in
een school aan de Vijf Meilaan
nekletsel opgelopen. Het meisje
kwam verkeerd terecht na een
sprong over een kast. Zij is overge
bracht naar het Elisabeth Zieken
huis in Leiderdorp.
Woon-Ideaal
Beurs trekt
15.000 mensen
LEIDEN - De Woon-Ideaal Beurs,
die vanaf woensdag tot en met gis
teren in de Groenoordhallen is ge
houden, heeft om en nabij de
15.000 bezoekers getrokken. Dat
zijn er volgens de organisatoren
van de beurs, ongeveer 500 minder
dan vorig jaar. Ze wijten de lichte
teruggang aan het weer van de af
gelopen week.
"Van de week konden we duide
lijk merken dat er minder 65-plus-
sers kwamen dan in andere jaren.
Die vonden het kennelijk toch te
koud. Ook zondag was het duide
lijk stiller. We vermoeden dat veel
mensen toen zijn weggebleven om
dat het juist zulk mooi weer wós",
aldus een van de organisatoren.
Op de Woon-Ideaal Beurs, die dit
jaar voor de twaalfde keer werd ge
houden, werden een groot aantal
meubels en andere woninginrich
tingsartikelen getoond. Verder wa
ren er twee exposities, een van de
Leidse kunstenaar Fred Hansen,
en een met als onderwerp: glas en
plexiglas.
Lezers schrijven
Zijloever
Naar aanleiding van een artikel in
deze krant van 28 januari over een
voorlichtingsbijeenkomst over be
bouwingsplannen voor de Zijloe
ver willen wij graag het volgende
kwijt.
Het feit dat veel bewoners de
nieuwe verkavelingsopzet voor de
Zijloever zo sterk afwijzen, wordt
mede veroorzaakt door de slechte
presentatie van het plan en een
aantal inhoudelijke bezwaren te
gen het gemeentelijk beleid in de-
In 1983 heeft de gemeente Lei
den in een soortgelijke bijeen
komst de bewoners 'lekker' ge
maakt met een voor hen veel aan
trekkelijker plan voor ongeveer
190 woningen en veel groen. Lek
ker gemaakt omdat van dat plan
nu wordt gezegd dat het nooit rea
liseerbaar is geweest. Indien dit
waar is, was het toen verre van
zorgvuldig het plan aan de buurt te
presenteren.
Maar vreemd is het wel dat dit
plan volledig paste binnen het ge
meentelijk beleid zoals vastgesteld
in het bestemmingsplan De Kooi
van 1978. Volgens het beeld dat in
de tijd 1983/84 werd voorgespie
geld, zouden de bewoners onder
meer een wandelstrook krijgen
langs de hele Zijloever en speelge-
legenheid met aansluitend par
kachtig groen. Hiermee zouden on
der meer de bewoners van de
Atjehstraat, Timorstraat en Soem-
bastraat eindelijk het uitzicht en/of
LEIDEN - Aan het ir. Driessenplein zijn inmiddels de voorbereidende werkzaamheden begonnen voor de bouw
van de Marca-parkeergarage. Onder meer worden nu de oudeonder het terrein aanwezige fundamenten
gesloopt. Een karwei waar behoorlijk wat tijd voor is uitgetrokken omdat niet precies bekend is wat er zoal
onder de grond zit.
Automobilisten die gewend waren hun wagen op het ir. Driessenplein neer te zetten, zullen naar andere
plaatsen moeten uitwijken. Weliswaar wordt een klein deel van het parkeerterrein, tussen de Oude Rijn en de
Middelstegracht, in stand gehouden, maar dat is bij lange na niet voldoende om de behoefte aan parkeerplaat
sen te dekken totdat de garage gereed is.
de rust terugkrijgen welke hen
door Gijzenij en Zitman vele jaren
vaak op onrechtmatige wijze is
ontnomen. Op basis van het gebo
den perspectief heeft een aantal
nieuwe bewoners in deze straten
een huis gekocht.
Het steekt vooral de buurtbewo
ners in dit deel van de Kooi dat de
gemeente nu onverwacht de kos
ten van de verplaatsing van Gijze
nij rechtstreeks ten laste van de ex
ploitatie van nieuwbouw brengt.
Mede hierdoor krijgen die bewo
ners een woonblok of woontoren
voor hun neus in plaats van groen
en water. De smalle Timor- en
Atjehstraat worden dan verbin
dingswegen, maar eerst is er in die
straten grote kans op schade aan
de huizen als gevolg van bouwver-
keer. Het uitzicht en wooncomfort
is nu gepland om de nieuwe wo
ningen duur te verkopen.
De onzorgvuldigheid waarmee
dit nieuwe plan is gepresenteerd,
maakt duidelijk dat de gemeente
ons nauwelijks serieus neemt als
het er op aan komt onze belangen
te verdedigen. De aanweizige ge
meente-ambtenaren waren of
slecht geïnformeerd of hielden
zich nadrukkelijk op -de vlakte
waardoor de noodzaak van de
voorgenomen wijziging van het be
stemmingsplan onduidelijk bleef.
Ook het toegestuurde informa
tieblaadje verschafte hierover geen
duidelijkheid. Hierin wordt het
ontbreken van voldoende geldmid
delen om de verontreinigde bodem
te saneren als reden opgegeven dat
de exploitatie, zoals die in 1984 is
voorgehouden, niet rond was te
krijgen. Op een kleine bijdrage na
komen deze kosten echter ten laste
van de provinciale begroting! Ook
begrijpen wij niet hoe de gemeente
denkt te kunnen besparen op de
kosten van aanleg van beschoeiing
als de helft van de getekende be
schoeiing niet eens aanwezig blijkt
en er daardoor dus juist meer be
schoeiing noodzakelijk is!
Blijft over dat de gemeente Lei
den, ten koste van de huidige be
woners, gewoon meer wil bouwen
om de toegewezen bouwcontin-
genten te kunnen realiseren. Dit al
les maakt dat de Kooibewoners de
handen ineen slaan en vast van
plan zijn om hun belangen tot het
uiterste te verdedigen. De exploita
tie-opzet moet dan maar duidelijk
maken dat zïj ongelijk hebben!
Brief ondertekend door 11 bewo
ners van Atjehstraat, Soembastraat
en Timorstraat (namen en adressen
bij redactie bekend).
Ijsbaan open
LEIDEN - De gemeentelijk ijs
baan aan de Zoeterwoudse Singel
is vandaag weer officieel geopend.
De dikte van het ijs varieert van 11
tot 20 centimeter. De politie waar
schuwt er overigens voor dat het
ijs bij de bruggen nog altijd zwak
is. Afgelopen weekeinde zakte er
nog een man door het ijs bij de Jan
van Houtbrug bij de Zoeterwoudse
Singel. Op andere plaatsen in de
stad buiten de ijsbaan is het ijs vol
gens de politie nog altijd onbe
trouwbaar.
LEIDEN - Bij jachthaven Zijlzicht
op de grens van Leiden en War
mond is zaterdag een auto door het
ijs gezakt. De auto bleek een dag
tevoren gestolen te zijn bij de Cae-
ciliastraat. Volgens de eigenaar
had de auto startproblemen. De
dieven kregen de wagen echter wel
aan de praat.
LEIDEN - Het statenlid John
Steegh (PSP/CPN/PPR) vindt het
geen goede zaak dat de Gemeen
schappelijke Vuilverwerking Lei
den en omstreken (Gevulei) een
vergunning heeft gekregen voor
vuilverbrandingsinstallatie voor
de duur van tien jaar, terwijl er
slechts een gering aantal beper
kende voorwaarden is gesteld.
In een brief aan de leden van pro
vinciale staten schrijft Steegh dat
het ronduit slecht is om dit type
vuilverbranding langer in bedrijf
te laten. Volgens hem zijn er twee
mogelijkheden: of de vuilverbran
ding moet zo snel mogelijk worden
gesloten, of binnen korte tijd van
de meest moderne zuiveringstech
nieken worden voorzien.
Het statenlid vraagt zich af hoe
het mogelijk is dat de Leidse vuil
verbranding een vergunning tot
1997 heeft gekregen, terwijl men
toch altijd heeft gesteld dat de vuil
verbrandingen van Den Haag en
Leiden binnen afzienbare tijd ge
sloten zouden moeten worden. In
dit verband vindt Steegh het merk
waardig dat 'Den Haag' uitdrukke-
Jongen gewond
na aanrijding
LEIDEN - Een vijfjarige jongen is
zaterdagochtend aangereden door
een bromfietser. Het jongetje stak
de Pelikaanstraat over bij de over
steekplaats op de Haarlemmer
straat. Hij werd vervolgens geraakt
door een 16-jarige bromfietser uit
Leiden die door rood was gereden.
Het slachtoffer werd met een been
wond en schaafwonden aan het ge
zicht overgebracht naar het Elisa
beth Ziekenhuis.
Vijf mille voor
speelotheek
Duimelot
LEIDEN - Het Nationaal Jeugd
Fonds (NJF) stelt 5.000 gulden be
schikbaar aan de Stichting Speelo
theek Duimelot uit Leiden. Dit be
drag is bestemd voor de start van
de speelotheek.
In het afgelopen jaar heeft het
NJF - bekend van de jaarlijkse ac
tie van Jantje Beton - aan ruim 380
groepen bijdragen beschikbaar
kunnen stellen. Het totaal uitge
keerde bedrag was ruim 3 miljoen
gulden. Het NJF geeft in het bij
zonder steun aan voorzieningen
die erop gericht zijn kinderen meer
leef- en speelruimte te geven. Fi
nanciële bijdragen worden ver
strekt aan buurt- en clubhuizen,
kinderboerderijen, speeltuinver
enigingen, speelotheken, peuter
speelzalen en allerlei andere jeugd
verenigingen.
Kalligrafie
Vanaf maandag 2 februari
wordt in buurthuis Op Eigen
Wieken een cursus kalligrafie
georganiseerd. Van twee uur tot
half vier is er dan de mogelijk
heid om zich deze schrijftechniek
eigen te maken. Bij voldoende be
langstelling zal de cursus tot half
april duren. Inlichtingen bij
buurthuis Op Eigen Wieken, Val
kenpad 2, telefoon: 212893.
Soos
Op dinsdag 3 februari organi
seert de RAP "een flitsende en on
wijs gezellige soos-avond. Je kunt
spelletjes spelen, en verder ge
woon kletsen aan de bar". Het
pand is open om 20.00 uur, de
avond begint om 20.30 uur.
Plaats van handeling: Jongeren
beweging, Koppenhinksteeg 2,
Leiden.
lijk een vergunning heeft verkre
gen tot 1 januari 1990. 'Waarbij aan
die verouderde installatie geen al
te zware milieueisen werden ge
steld, juist met het oog op het ver
mijden van dure investeringen in
verhouding tot de resterende ver-
gunnigsduur'.
Het statenlid vraagt zich verder
af hoe het provinciebestuur vuil
verbrandingen als die in Leiden en
Den Haag nu op korte termijn
denkt te sluiten, wat het voorne
men was. En: bestaat nu niet de
mogelijkheid dat ook de Haagse
vuilverbranding langer in bedrijf
blijft?
"Onderschrijft het college dat
hier gesproken moet worden van
een bestuurlijke blunder van de
eerste orde?" Verder wil Versteegh
weten hoe men het besluit heeft
kunnen nemen, een besluit dat
haaks staat op een ander voorne
men: sluiting.
"Welke wegen ziet het college
nog om de ergste gevolgen van de
ze blunder weg te nemen? Hoe met
name denkt het college alsnog te
bewerkstelligen dat Den Haag en
Leiden (eventueel samen met Zoe-
termeer en de AVR) om de tafel ga
zitten om er voor te zorgen dat
ruim voor 1995 voorzien kan wor
den in noodzakelijke vervangende
verbrandingscapaciteit voor het
huishoudelijk afval van het noord
westelijk deel van de provincie?"
LEIDEN - Snuffelend in bakken, op zoek naar net die ene plaat die ze al
jaren willen hebben of al geruime tijd kwijt zijn of zo maar een plaat
waarvan ze niet eens wisten dat die bestond. Vele platenliefhebbers
dromden zaterdag in Anthonius Clubhuis bijeen tijdens de platenbeurs
die daar werd gehouden. Of iedereen datgene heeft gevonden
hij of zij op zoek was, is de vraag. Maar druk gezocht werd er wel.
(foto Henk Boi
Meisje gewond
