Heizeldrama: schuldigen
eindelijk voor de rechter
Baby handel is vorm van slavernij
Drukpersen ratelen vrijwel
niet meer in Fleet Street
Achtergrond
Remonstrantse stem tegen
voortgaande bewapening
VRIJDAG 30 JANUARI 1
BRUSSEL - De Belgische
regering bepaalde vorige
week dat de voetbalwed
strijd van de Rode Duivels
tegen Schotland in België
gespeeld mag worden. Een
paar dagen later kwam het
bericht dat onder anderen
de voorzitter van de Ko
ninklijke Belgische Voet
balbond zal worden ver
volgd wegens 'onvrijwillige
doodslag'. Een verband tus
sen beide kwesties lijkt te
ontbreken. Zij hebben ech
ter alles te maken met de
nasleep van het Heizeldra
ma, dat op 29 mei 1985 de
wereld verbijsterde.
door
Hans de Bruijn
Nu pas, ruim anderhalf jaar later,
lijkt er enig zicht op een vervolging
van de verantwoordelijken voor de
'ramp', die 39 mensen het leven
kostte en 450 verwondde. Behalve
26 Britse voetbalvandalen zullen
welicht nog vóór de zomer ook
KBVB-voorzitter Albert Roossens,
Rijkswachtbevelhebber Robert
Bernaert en burgemeester Herve
Brouhon van Brussel in de be
klaagdenbankjes van het Brussel
se justitiepaleis moeten verschij
nen.
Alles slijt, ook de herinnering
aan de gebeurtenissen die vooraf
gingen aan de Europa-Cupfinale
tussen Juventus en Liverpool. Mis
schien wel daarom heeft de rege-
ring-Martens het speelverbod voor
Britse clubs in België wat verlicht.
De wedstrijd tegen de Schotten in
de voorronde van het Europees
Kampioenschap 1988 zal dit najaar
in België mogen worden gespeeld.
De Schotten konden moeilijk
worden geweerd, omdat de Euro
pese voetbalbond hen niet heeft
begrepen in het internationale
speelverbod, dat na mei 1985 werd
uitgevaardigd. Dat deden alleen de
Een gerechtsdienaar maakt, daags na de ramp in het bouwvallige Hei-
zeistadion, rapport op. Na ruim een jaar onderzoek gaat justitie tot ver
volging over van mogelijke schuldigen aan het drama. (foto anpi
Belgen zelf, die voorlopig geen
Britse voetbalsupporter meer wil
den zien.
Het decor van de wedstrijd zal
straks niet het beruchte Heizelsta-
dion zijn. Hoewel dat stadion sinds
de ramp is aangepast en er al weer
interlands hebben plaatsgevon
den, zou de keuze van de Heizei
van wat te veel gebrek aan fijnzin
nigheid hebben getuigd. Boven
dien zal het aantal Schotse suppor
ters tot een absoluut minimum
worden beperkt.
Na het Heizeldrama zijn allerlei
onderzoeken gestart naar de oorza
ken ervan. Er was een politiek on
derzoek, dat bijna de regering de
kop kostte. De Belgische voetbal
bond stak de hand in eigen boezem
maar trok die er schoon weer uit en
de voor de ordehandhaving verant
woordelijke politie en rijkswacht
trokken het boetekleed aan voor
hun gebrekkige optreden.
Maar daarbij kon het na bijna
veertig doden en 450 gewonden na
tuurlijk niet blijven. De Belgische
justitie lijkt nu eindelijk te zullen
overgaan tot de vervolging van de
verantwoordelijken voor het dra
ma. Daarbij gaat het zeker niet al
leen om Britse of Italiaanse 'hooli
gans', maar ook om een aantal ho
ge heren die absoluut geen steen
hebben geworpen en geen klap
hebben uitgedeeld.
Onderzoeksrechter Marina Cop-
pieters 't Wallant heeft na ander
half jaar haar onderzoek afgerond.
Over haar bevindingen is nog niets
uitgelekt, maar wel dat Roossens,
Bernaert en Brouhon in staat van
beschuldiging zullen worden ge
steld. Dat is een zwaar middel,
want van persoonlijke betrokken
heid bij de vechtpartijen is natuur
lijk geen sprake.
Toch zullen zij straks persoonlijk
aansprakelijk worden gesteld.
Brouhon als hoogste bestuurder
van de stad die eigenaar is van het
destijds in belabberde toestand
verkerende Heizelstadion, Roos
sens als verantwoordelijke voor de
organisatie van de wedstrijd en de
verdeling van de toegangskaarten,
en Bernaert als de bevelhebber van
de ordediensten die op die 29e mei
enorm faalden in hun taak.
Doodslag
Alleen de Brusselse gemeente
politie wordt ontzien, maar die was
dan ook niet verantwoordelijk
voor de ordehandhaving in het sta
dion. Dat was de Rijkswacht. Als
Brouhon, Roossens
schuldig worden bevonden
'onvrijwillige doodslag' zou hen
dat zelfs een gevangenisstraf kun
nen kosten.
Die hangt vrijwel zeker in de
lucht voor de 26 Britse voetbal
supporters'. waarvan België bij de
Britse justitie
gevraagd. Deze jongemannen zijn
alle geïdentificeerd aan de hand
van getuigenverklaringen en tele-"
visiebeelden. Maar het juridische
gevecht om hun uitlevering is nog
in volle gang. v
Pas wanneer die rond is zal het ficl'die^al
Brusselse parket kunnen overgaan
tot het dagvaarden van de beklaag
den en een datum voor het proces
kunnen vaststellen. Tot dat mo
ment blijven drie Italianen, die vo
rig jaar bij verstek werden veroor
deeld voor hun rol in de vechtpar
tijen, de enigen die daarvoor door
de rechter gestraft zijn.
LONDEN (AP) - Een jaar
nadat uitgever Rupert
Murdoch, vakbondsdruk
trotserend, de traditionele
waarden aan zijn laars lap
te en met zijn kranten
aan ms l'ee' Street verliet, is het
Bernaert hart van de Britse jouna-
listiek en grafische indus
trie op sterven na dood.
Murdoch bracht zijn bladen naar
de Docklands in Wapping, een
paar kilometer verderop, waar de
kranten op een nieuw industrieter-
- - rj rein geproduceerd konden worden
v°lgens de nieuwste technieken
inrromonnnn inmiddels heeft de Daily Tele
graph laten weten dat de redactie
ook naar de Docklands zal verhui
zen. 'Daily Telegraph verlaat Fleet
Street' stond in een kop te lezen en
daarmee volgde de redactie de gra-
september naar het
nieuwe industrietterrein waren
vertrokken.
Het gebouw van de Telegraph is
aangekocht door de Amerikaanse
investeringsbank Goldman Sachs.
En dat duidt er niet op dat in het
gebouw van de 132 jaar oude krant
nog ooit de geluiden te horen zijn
van draaiende persen, ratelende
COLOMBO - Per jaar worden honderden
Srilankaanse baby's verkocht aan buiten
landers die soms voor een kind duizenden
dollars betalen. Dat geld is bestemd voor de
tussenpersoon die de koop regelt. De moe
der van het kind krijgt dikwijls nog geen
vijftig dollar.
door Dexter Cruez
Het hoofd van het departement voor kin-
derzorg van Sri Lanka, Vinitha Jayasinghe,
noemt de illegale handel in baby's "slaver
nij". Zij vindt dat er een eind aan moet wor
den gemaakt, maar geeft toe dat dat niet zal
'meevallen.
Een deel van de handel is legaal, in zover
re dat sommige adopties officieel geregi
streerd zijn bij overheidsorganen. "De ba-
byhandel is een zakelijke onderneming die
zich steeds meer uitbreidt", aldus mevrouw
Jayasinghe
Op zicht
De babyhandel wordt volgens de autori
teiten gedreven door hoteleigenaars, art
sen, advocaten en corrupte overheidsfunc
tionarissen, die buitenlandse echtparen het
land inbrengen, hun een baby verkopen en
vervolgens een legale adoptie verzorgen.
De transacties zouden vaak beginnen bij
bemiddelaars in het buitenland.
De echtparen boeken in Sri Lanka een
bepaald hotel, waar zij een baby op zicht
krijgen. Soms worden verschillende kinde
ren tentoongesteld op zogenaamde 'baby
boerderijen'. Is de keus eenmaal gemaakt,
dan kan een adoptie worden gearrangeerd
tijdens een rechtszitting die vaak maar een
paar minuten in beslag neemt.
Een bedrijfsleider van een hotel vertelde
op voorwaarde van anonimiteit dat hij een
Brits echtpaar in contact had gebracht met
een drie maanden oud kind, en dat hij ver
wachtte dat zij het kind mee terug naar En
geland zouden nemen. Hij zei dat de
transcactie zou worden afgesloten met een
legale adoptie. Dat betekent dat de autori
teiten geen mogelijkheid hebben ertegen
op te treden, net zomin als in veel andere
gevallen.
Inval
De babyhandel kwam onlangs in de pu
bliciteit na een politie-inval in een hotel in
Wadduwa, 43 km ten zuiden van Colombo.
De politie trof 22 zuigelingen aan die ken
nelijk op de nominatie stonden verkocht te
worden. Inspecteur S. Sumanadasa zei dat
de kinderen, die in leeftijd varieerden van
drie weken tot drie maanden, door Srilan
kaanse vrouwen werden verzorgd, maar dat
in het hotel ook Europese vrouwen aanwe
zig waren.
Het waren gehuwde Britse, Nederlandse
en Duitse vrouwen "die de baby's melk ga
ven en knuffelden", zei Sumanadasa. Toen
de politie de kinderen begon weg te halen
barstten sommige van deze vrouwen in tra
nen uit. De inspecteur zei dat de eigenares
se van het betreffende hotel zou worden
aangeklaagd wegens het ongeoorloofd ex
ploiteren van een kinderbewaarplaats an
nex bordeel.
Politiecommissaris Rukman Silva zei dat
een aantal van de kinderen die bij de over
val van vorige week werden gevonden wel
licht was ontvoerd, en dat het publiek was
opgeroepen de kinderen te identificeren,.
Volgens mevrouw Jayasinghe kan de
handel moeilijk worden stopgezet omdat
de adoptie zelf legaal is. ook al zou de baby
verkocht zijn zonder dat navraag is gedaan
naar zijn afkomst of de achtergrond van
zijn toekomstige ouders. Zij zei dat door
dergelijke adopties jaarlijks minstens 1500
zuigelingen het land verlaten, terwijl het
aantal dat wordt verkocht zonder dat ge
probeerd wordt er een wettelijk tintje aan
te geven, waarschijnlijk vele malen hoger
is. In sommige gevallen zou voor de baby's
meer dan 3000 dollar worden betaald.
"We weten dat veel Srilankaanse vrou
wen met hun eigen kind of dat van een an
der onder opgaaf van verschillende rede
nen naar het buitenland reizen, waar zij de
baby's aan bemiddelaars geven die ze aan
Westeuropese echtparen verkopen", aldus
mevrouw Jayasinghe.
Inkomen
Kinderloze paren kunnen in Europa
meestal geen baby's adopteren omdat er
steeds minder kinderen geboren worden.
In Sri Lanka, waar wel veel zuigelingen
zijn, is het gemiddelde jaarinkomen 360
dollar, en kan de verkoop van een baby een
arme vrouw aan een inkomen helpen. Vol
gens de autoriteiten zijn bij de handel ook
prostituëes en ongehuwde moeders betrok
ken. Volgens de krant Sun worden prosti
tuëes betaald om naar bed te gaan met Eu
ropese mannen, en zo kinderen te krijgen
met een lichte huid. Deze zouden Europese
ouders meer aanspreken.
Volgens mevrouw Jayasinghe moeten
ook maatregelen worden genomen tegen de
buitenlandse kopers van de kinderen, wil
men erin slagen de babyhandel uit te ban
nen. Zij heeft de autoriteiten opgeroepen
daartoe een wet tegen de slavernij van stal
te halen. Overtreding van deze wet wordt
gestraft met ten hoogste zeven jaar gevan
genisstraf.
"We hebben wetten die slavernij verbie
den. Die willen we gebruiken tegen alle
mensen die betrokken zijn bij het kopen en
verkopen van mensen", zei zij. "Als dit
geen slavernij is, wat is het dan wel?"
zetmachines en druk typende jour
nalisten.
In augustus schreef The Times,
een van Murdochs bladen en volle
dig gemaakt in Docklands dat
"Fleet Street zijn 500-jarige ver
jaardag als centrum van de grafi
sche industrie niet zal meemaken".
Voor de mensen die jarenlang de
glazen hebben gevuld en eten heb
ben klaargemaakt voor dorstige en
hongerige journalisten, zetters en
drukkers is dit een enigszins
verontrustende ontwikkeling. Het
ziet er naar uit dat over enige tijd
een heel ander soort volk Fleet
Street zal bewonen: zakenlieden in
goed gesneden pakken, die er in ie
der geval een hele andere leefwijze
op na houden.
Maar bovenal is het "einde van
Fleet Street" een slag voor de vak
bonden die ooit een bijna onbe
grensde macht hadden bij de kran-
tenbedrijven. Het begon met Mur
doch. Hij ontsloeg eenvoudigweg
5.500 produktiemedewerkers die
daarop (24 januari 1986) in staking
gingen omdat er geen overeen
komst kon worden bereikt over de
verhuizing van de zetterij en druk
kerij' van Fleet Street naar de
Docklands in Wapping.
Murdoch had voor zijn nieuwe
onderneming mensen nodig die
goed overweg konden met de nieu
we technieken, waarbij elektronica
het lood heeft vervangen. Daar
voor werden geoefende technici
aan het werk gezet. De vakbonden
protesteerden en protesteren nog
steeds bij de voormalige onderko
mens van de Murdoch-bladen The
Times, Sunday Times, The Sun en
The News of the World. Zaterdags
avonds staan demonstranten vaak
bij de nieuwe fabriek in Docklands
waar de vrachtwagens de zondags
bladen moeten uitrijden.
Gevechten
Vorig weekeinde nog stonden
- 12.000 demonstranten in Wapping
om de eerste jaardag van hun ont
slag te herdenken en ontstonden er
gevechten met de politie. Zo'n 120
politiemannen en 33 demonstran
ten raakten daarbij volgens officië
le gegevens gewond en 62 werden
gearresteerd. Maar het ziet er naar
uit dat ondanks de protesten de
Docklands, met de invoering van
de nieuwe druk- en zettechnieken,
de nieuwe Fleet Street" wordt.
Naast Murdochs bladen en de
Daily Telegraph hebben de Finan
cial Times. The Guardian, the Dai
ly Mail en The London Evening
Standard al laten weten naar Dock
lands te gaan. De Mail en de Stan
dard zullen hun redacties niet lan
ger in Fleet Street laten en gaan ze
onderbrengen in een voormalig
warenhuis in Kensington High
Street. De twee nieuwe Britse
kranten, Today en The Indepen
dent, zijn van begin af aan nooit op
Fleet Street geweest.
De enige krantengroepen dn
nog met hebben aangekondigd on
te vertrekken uit Fleet Street zijr
de Mirror Group (Daily Mirror er
twee boulevardbladen op zondag
en United Newspapers, de uitgevej
van de Daily Express, Sunday Ex
press en The Star. The Guardiar
zal zijn redactie op Farringdor
Road houden, in de buurt var
Fleet Street.
Fleet Street zelf is nauwelijks 50(.
meter lang en loopt parellel aan de
Thames. Al zeer lange tijd roept de
naam associaties op met drukkei
en schrijven van kranten. De eerste
drukker die zich op Fleet Streel
vestigde is volgens de overleverin
gen ene Wynkyn de Worde, die
rond 1500 zijn zaakje opzette in de
buurt van Shoe Lane waar vele
boekbinders zaten. Voor zijn dood
in 1535 heeft hij 800 boeken ge
drukt.
Museum
In 1702 vestigde de Daily Cou
rant zich als eerste krant op Fleet
Street en ook Samuel Johnson,
schrijf en lexicograaf, kwam er hal
verwege de 18e eeuw terecht. Zijn
huis is nu een museum. Vlak daar-,
bij is Ye Olde Cheshire Cheese, een
pub en restaurant dat zichzelf siert
met het historisch gegeven dat het
herbouwd is 1667, een jaar na de
Grote Brand van Londen.
Voor bedrijfsleider Les Kerly is
Fleet Street al dood, althans "het is
dood voor mij. Ik werk hier 28 jaar
en hebben allerlei slag binnenge-
had, drukkers en journalisten,
maar ze zijn verdwenen of overbo
dig gemaakt". Dat laatste is Kerly's
eufemisme voor ontslagen. "We
zijn veel handel kwijtgeraakt," zegt
hij. "Maar er zal wel iets anders ko
men. Niet in vijf minuten, maar
over een jaar of twee staan hier
nieuwe gebouwen met nieuwe
Rupert Murdoch: traditionele
waarden en vakbondsmacht aan
laars gelapt. (foto ap>
In een reactie op de nota 'Star
Wars en onze veiligheid' van de
Raad van Kerken in Nederland
zegt het dagelijks bestuur van de
Remonstrantse Broederschap,
dat het Strategisch Defensie Ini
tiatief (SDI) van de Amerikaanse
regering geen uitweg biedt uit de
nucleaire impasse. "Het zal veel
eer een nieuwe fase in de wapen
wedloop inluiden".
In een eventuele verklaring
van de Raad van Kerken zouden,
volgens het remonstrantse be
stuur, drie punten aan de orde
moeten komen: hoe moeilijk het
is om op politiek niveau tegen te
houden wat technisch mogelijk
en commercieel aantrekkelijk is;
het SDI-programma eist miljar
den dollars, terwijl de ontwikke
lingslanden steeds meer in een
financiële crisis geraken; de Ver
enigde Staten schenden met dit
programma internationale ver
dragen, voor Nederland als Na-
vo-bondgenoot een 'compromit
terende ontwikkeling'.
Er bestond in het bestuur (offi
cieel 'Commissie tot de zaken'
geheten) aarzeling om over een
politiek zo gevoelig onderwerp
een standpunt in te nemen. Im
mers, gemakkelijk wordt de in
druk gewekt dat de kerken hun
boekje te buiten gaan of dat ze
zich eenzijdig kritisch tegenover
de Amerikaanse politiek opstel
len. Maar, zegt het bestuur, de
stem van de kerken moet zich
richten tegen alle landen en
blokken die de voortgaande be
wapening in stand houden,
"vooral omdat er in totaal miljoe
nen guldens per minuut aan be
wapening worden uitgegeven".
Avondmaal. Het bestuar van
de Remonstrantse Broederschap
heeft ook de nota 'Oecumene in
de jaren 80' van de Raad van Ker
ken besproken.
"Pijnlijk is het, dat de oecume
nische ontwikkeling naar een ge
meenschappelijke viering van
het avondmaal weer wordt terug
gedraaid", zegt het bestuur in
zijn reactie. Tegenover het argu
ment van rooms-katholieke kant
dat de gemeenschappelijke basis
daarvoor nog onvoldoende is,
nodigen de remonstranten allen
uit "in wie het oprechte verlan
gen leeft aan deze maaltijd deel
te hebben in gemeenschap met
Christus", ongeacht hel behoren
tot een kerk.
"Het is voor de oecumene een
slechte zaak als kerkleiding en
theologen - hoezeer ook door
drongen van een verlangen naar
eenheid - de gemeenschappelij
ke viering van de eenheid zou
den blokkeren". Daarom maakt
de Remonstrantse Broederschap
onderscheid tussen het streven
naar organisatorische eenwor
ding, naar overeenstemming in
theologische en liturgische aan
gelegenheden en naar gemeen
schappelijke viering van de een
heid 'door de leden van onze ker
ken'.
"Het proces van 'samen op
weg' is niet ideaal en niet gemak
kelijk, maar wel noodzakelijk.
De gereformeerden zullen zich in
de toekomst met meer elan moe
ten inzetten voor eenheid tussen
de kerken". Dat zei professor mr.
I. A. Diepenhorst uit Zeist gister
avond in Barendrecht op een
herdenkingsbijeenkomst ter ge
legenheid van honderd jaar
Doleantie (het vertrek van de la
tere gereformeerden uit de Her
vormde Kerk) in die plaats.
De gereformeerden hoeven
zich er niet voor te schamen als
ze uit materiële overwegingen
samen op weg gaan met her
vormden en later ook met luthe
ranen en remonstranten, betoog
de Diepenhorst. Er zijn plaatse
lijke kerken die zich financieel
niet langer kunnen bedruipen.
"Ook met twaalf penninkjes van
twaalf weduwen onderhoudt u
nog geen theologisch kandidaat.
Hoe denkt u het dan in de toe
komst te stellen zonder samen
bundeling in groter verband?"
Eenheid tussen de kerken is.
volgens de vroegere minister van
onderwijs en rector-magnificus
van de Vrije Universiteit, ook
broodnodig om het 'imago van
de kerk' op te vijzelen. "In Ne
derland tolereert men de kerken
nog wel en vindt men ze nog eer
biedwaardig, maar de kerk zelf
gaat zich in haar wereldlijke om
geving steeds onbehaaglijker
voelen". Diepenhorst wees ook
op de snelle daling van de leden
tallen en - wat hij noemde - de
'opkomst van de islam' (in ons
land al zo'n 400.000 volgelingen).
Ten slotte bond hij de gerefor
meerden 'bescheidenheid' en
'voorzichtigheid' op het hart, zo
wel in het proces 'samen op weg'
als daarbuiten.
Automatisering. Plaatselijke
kerken kunnen door over te gaan
op automatisering van hun admi
nistratie een niet onbelangrijke
groep mensen op het spoor ko
men die een financiële bijdrage
willen leveren. Zo leert een on
derzoek van het Kaski in 112 her
vormde gemeenten. (Het Kaski
is een instituut voor sociaal-we
tenschappelijk onderzoek). Het
onderzoek werd verricht in op
dracht van de hervormde bege
leidingscommissie voor de sta
tistiek.
De Hervormde Kerk kent belij
dende leden, doopleden en ge
boorteleden. Gemeenten, zegt
het Kaski, kunnen er financieel
belang bij hebben extra aan
dacht te besteden aan de doople
den die onbekend waren voordat
de computer hen aan de vergetel
heid ontrukte. Bij het onderzoek
bleek 45,2 procent van de nieuwe
leden belijdend lid te zijn, 46 pro
cent dooplid en 8,8 procent ge
boortelid.
De Katholieke Raad voor
Kerk en Samenleving zal in mei
een (besloten) studiebijeen
komst houden over homosek
sualiteit. Er zal dan worden ge
sproken over twee documenten
van het Vaticaan daarover en de
brochure 'Homofielen in de sa
menleving' (1979).
In die brochure zegt de raad
met zoveel woorden, dat aan
vaarding van de homofiele aan
leg tot bezinning dwingt op de
afwijzing van daaruit voortko
mend gedrag. De motieven voor
afwijzing zullen in elk geval be
ter moeten zijn dan wat de docu
menten van de Rooms-Katholie-
ke Kerk daarover zeggen.
Voor deze bijeenkomst wor
den pastores uitgenodigd die
werken onder homoseksuelen,
homoseksuelen zelf (onder wie
pastores) en theologen.
Tegenover een Trouw-verslag-
gever erkende secretaris dr. P. A
van Gennip van de Katholieke
Raad voor Kerk en Samenleving,
dat het traditionele kerkelijke
standpunt zeer grote problemen
oplevert. Het zal op een of andere
manier bijgesteld moeten wor
den. Geheel persoonlijk wilde
Van Gennip wel zeggen, dat, als
je de homofiele aanleg van men
sen erkent, je dienovereenkom
stig gedrag moeilijk kunt afwij-
Gereformeerde Kerken: be
roepen te Eindhoven (deelwerk
studentenpastoraat) kandidaat
mevrouw A. Peper Amsterdam,
te Oudega (Smallingerland) J.
Popping Heerde; aangenomen
de benoeming tot hulpprediker
te Hoevelaken (deelwerk) M. J.
van Reenen (oud-legerpredikant)
Harderwijk, de benoeming tot
vlootpredikant L. van Oudheus-
den Ossendrecht-Hoogerheide.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt: beroepen te Axel H. J
Messelink IJmuiden.
'Jeugd en kerk'. De Raad van
Kerken in Nederland is in pnci-
pe akkoord gegaan met de op
richting van een afdeling 'Jeugd
en kerk'.
