De familie lust geen
playboys of belhamels
Het kweken van vechthonden
Het succesverhaal van Van der Valk
Rasvereniging fel tegen levensgevaarlijke kruisingen
ZATERDAG 24 JANUARI 1987
PAGINA 21
Honderd besloten vennootschappen, bijeen gehouden door een innige
familieband. Kortom, het gaat hier over het veelbesproken Van der
Valk-concern dat geregeld het doelwit is van acties van de fiscus, de
bedrijfsvereniging, de FIOD en de arbeidsinspectie. Over het familiebedrijf
zijn heel wat verhalen in omloop; bepaald gunstig komen de Van der Valken
er daarin doorgaans niet van af.
Veertig restaurants, waarvan het
merendeel met motel-accommoda
tie, een aannemersbedrijf, een
drankfabriek, eigen bloemkwekerij
en, een zilverfabriek, een snackfa-
briek, het is maar een greep uit de
vele activiteiten van het concern
Van der Valk. Sinds kort doet de fa
milie ook in parfums en aanverwan
te artikelen. Per jaar laten om en na
bij vijftien miljoen mensen zich be
dienen door het personeel van het
concern, sinds enkele weken ook n
het Westduitse Moers.
Die eerste vestiging bij de oosterburen
loopt als een trein, weet de 58-jarige Ger-
rit van der Valk nu al tot eigen tevreden
heid te melden. „Mijn zoon die daar be
drijfsleider is, heeft al gezegd dat ik
maar moet uitkijken naar een nieuw
plekje voor een tweede vestiging in
West-Duitsland".
Het concern vindt zijn oorsprong in
Voorschoten, waar Gerrits vader Mar-
tien naast zijn garagebedrijfje een klein
restaurantje begon. Hij ontwikkelde de
filosofie die nu nog gemeengoed is bin
nen het concern: investeer het verdien
de geld zoveel mogelijk opnieuw in het
bedrijf. De aandelen van de honderd
vennootschappen zijn vólgens Gerrit
van der Valk allemaal in handen van de
'tien oudjes', de kinderen van Martien.
„Ze zijn niets waard, er wordt geen divi
dend uitgekeerd".
Het brugrestaurant over de weg Amsterdam-Den Haag. Eén van de laatste loten aan de Van der Valk-stan
door Joop van Dalfsen/ANP
Het echtpaar Van der Valk vlak nadat vrouw Toos door haar ontvoerders was
- toen van het leven niets meer".
vrijgelaten. Gerrit r
"Ik snapte
(foto ANP)
Leider
Hoewel Gerrit niet Martiens oudste
zoon is, wordt hij - zeker na het overlij
den van zijn moeder, vorig jaar - be
schouwd als de leider van de familie.
„De familieleden komen naar mij toe om
advies te vragen, ook nu mijn vrouw en
ik officieel in Zwitserland wonen".
Het liefst zou hij een constructie be
denken om het familiebedrijf tot in leng
te van jaren in stand te houden. „Wat
door Van der Valk is opgezet moet altijd
blijven bestaan. Het moet niet zo zijn dat
de een of andere belhamel, die niet in de
zaak wil, er geld aan kan onttrekken. Het
geld moet in de zaak blijven. Zakkenvul
lers zijn bij mij aan het verkeerde adres.
Niemand mag bij ons de kans krijgen
om voor playboy te spelen, ze kunnen
me wat".
Bij Van der Valk werken ongeveer
5.000 mensen, van wie de helft in vaste
dienst. De andere helft wordt gevormd
door veelal jonge mensen die een zak
centje bijverdienen. Ze zijn te jong,
vindt onder meer de arbeidsinspectie.
Het personeel dat nu bij Van der Valk
een deeltijdbaan heeft, wil niet op die
kritiek ingaan. Mensen die er vroeger ge
werkt hebben wel. „Ik wilde wat bijver
dienen. Ik kwam nergens anders dan bij
Van der Valk aan de bak. Of het allemaal
wel zuiver op de graat was, weet ik niet,
maar ik kon in elk geval aan de slag", is
de meest gehoorde opmerking.
De afgelopen jaren werden diverse
grootscheepse invallen gedaan in onder
meer de motels in Heerlen, Eindhoven
en Gilze en Rijen. Echt veel overtredin
gen werden er overigens niet geconsta
teerd. „In Heerlen werd het personeel
zelfs geïntimideerd. Ze constateerden
geen overtredingen, ze creërden ze",
meent Gerrit van der Valk. Er werden
desondanks de nodige boetes opgelegd.
Echter, na een inval in de Eindhovense
vestiging heeft de familie van justitie
nooit meer iets over die boetes verno
men. „Ik heb de advocaat nog navraag
laten doen, maar dat heeft niets opgele
verd".
Bijhorst
Eind oktober werd een inval gedaan in
het nog in aanbouw zijnde nieuwe motel
Bijhorst in Wassenaar. Er werden pro-
cessen-verbaal opgemaakt en papieren
in beslag genomen. Nu, ruim twee
maanden later, zegt de Haagse persoffi
cier van Justitie mr. De Wit dat het nog
zeker zes weken zal duren voordat be
kend is of er strafbare feiten zijn ge
pleegd.
Gerrit van der Valk vindt dat de ar
beidsinspectie geen jacht moet maken
op jeugdig personeel dat „misschien
eens een enkel keertje een irur te lang
werkt. Die kinderen van zeventien
werken in hun vrije tijd bij ons om er
achter te komen welk beroep ze willen
kiezen. De arbeidsinspectie kijkt er toch
ook niet naar als ze tot drie uur 's nachts
naar de disco gaan. De arbeidsinspectie
is er om de mensen te beschermen, om
er voor te zorgen dat ze niet dood neer
vallen, om er op te letten dat ze niet met
hun handen in een vleesmachine kun
nen komen en dat er geen onmenselijke
dingen met ze wordt uitgehaald."
De Horecabond van de FNV heeft
over het algemeen weinig contact met
het concern. Afgezien van het onlangs
overgenomen Ricks' Brugrestaurant dat
de rijksweg Amsterdam-Den Haag over
spant. kent geen vestiging een onderne
mingsraad. Daar was al een onderne
mingsraad actief en die kon niet zomaar
worden opgeheven. „Ons personeel
vormt één grote ondernemingsraad",
verklaart Gerrit van der Valk. „Als er
iets moet worden aangeschaft, gebeurt
dat in overleg met het personeel."
FNV-bestuurder H. Wieffering meent
dat het weinig zin heeft om bij Van der
Valk aan te dringen op het vormen van
ondernemingsraden. „De organisatie
graad van het personeel is uitermate
laag. Bovendien heeft het personeel
vaak boter op het hoofd. Ik denk niet dat
het ons zal lukken om voldoende kandi
daten te vinden voor een OR".
Verhalen over zwart werken bereiken
ook de Horecabond FNV, maar bewijzen
daarvoor zijn er niet. „De mensen willen
er niet over praten. Als een lid van ons al
eens moeilijkheden heeft met Van der
Valk en bij ons aanklopt, wordt de zaak
zonder omhaal meteen geregeld. Van
der Valk heeft kennelijk geen behoefte
aan stennis".
Daartegenover staan, volgens Wieffe
ring, de voorbeelden van werknemers
die zijn weggepest omdat ze teveel
klaagden. Hoewel hij het concern nog
steeds als vakbondsonvriendelijk be
schouwt, is er toch een lichtpuntje.
„Heel voorzichtig valt er een ontwikke
ling in de goede richting waar te nemen.
Vroeger betaalde het bedrijf de werkne
mers voornamelijk contant uit, nu zijn er
aanwijzingen dat Van der Valk ook via
de bank wil betalen en gemakkelijker
loonstrookjes wil verstrekken".
Open boek
Van der Valk heeft niet veel op met de
fiscus. Die werkt oneerlijk, vindt hij.
„Wij zijn een open boek, maar ze geloven
ons niet. Als wij de namen van onze part
timers niet willen opgeven omdat die
daar zelf niets voor voelen, worden we
extra aangeslagen. De belastingdienst
chanteert het concern door te dreigen
met ongelooflijk hoge persoonlijke aan
slagen. Dat is niet eerlijk".
Onlangs kocht Van der Valk het Turf
schip in Breda en en het Cultureel Cen
trum in Almelo. Het concern had ruimte
nodig om voor het bedrijfsdeel party
service grote feesten te kunnen organi
seren. "Daar hadden grote complex
en voor nodig. De overheid zat met die
culturele centra in de maag. Als we zou
den willen konden we er op dit moment
wel honderd kopen. We wachten eerst
maar eens af hoe deze twee gaan lopen".
Op termijn, zo stelt Gerrit van der Valk
het zich voor, moet er bij die centra wel
een hotel- en sportaccommodatie ko-
Persoonlijk ligt hij in de clinch met
justitie wegens het niet aanplanten van
nieuw bos op een paar van zijn landgoe
deren. „Ik heb daar wel opnieuw aange
plant, maar op eigen kosten. Ik heb geen
subsidie aan Staatsbosbeheer gevraagd
omdat ik het op mijn eigen manier wilde
doen. En omdat ik geen subsidie heb
aangevraagd, wist niemand dat ik bo
men gepoot had, dus werd ik bekeurd".
Gerrit van der Valk zegt zijn zaakjes
het liefst zelf te willen regelen. Zijn ei
genzinnige kijk op de maatschappij vat
hij als volgt samen: „Een kunstschilder
wil dat toch ook en sportlui als Cruijff en
Okker laten zich toch ook niet vanaf de
kant zeggen hoe ze het moeten doen".
Regeltjes moeten flexibel worden toege
past, vindt de peetvader van de familie.
„Iedereen weet datje rechts moet rijden,
maar als de weg daar is opgebroken ga je
links rijden. Zo simpel is dat".
Naijver
De hetze tegen de familie komt vol
gens hem voort uit het succes dat tot nu
toe is geboekt. Het zijn overigens maar
een paar mensen die daarmee bezig zijn.
meent Gerrit van der Valk. „Bij voor
beeld een handjevol journalisten. Met
een al na de ontvoering van mijn vrouw
begon dat weer. Van het hele leven snap
te ik toen korte tijd helemaal niets meer.
Ik dacht: hoe kan dat nu in vredesnaam
Op zijn manier heeft Gerrit van der
Valk zijn critici lik op stuk gegeven. Eén
van de kranten die het volgens hem te
bont heeft gemaakt, het Algemeen Dag
blad, mag in de restaurants van het con
cern niet meer worden verkocht. Vriend
en vijand zijn het er over eens dat de Van
der Valken, nu zo'n 150 in totaal, zelf
welhaast onvoorstelbaar hard werken.
Een opmerking die Gerrit van der
Valk zowel streelt als de wenkbrauwen
doet fronsen. „Wij hebben geen echte
vijanden. Wie er mij één kan noemen
krijgt 100.000 gulden. Wat zouden de
mensen op mij tegen kunnen hebben, ik
heb nooit iemand iets aangedaan. Er is
alleen af en toe sprake van beroepsmati
ge naijver en daarbij wordt wel eens on
der de gordel geslagen. Dan geven wij
geen mep terug, maar wij zeggen ge
woon: dat moet je niet doen, dat is niet
netjes."
'Iedereen zijn eigen oorlogs
hond'. Onder dat motto is een
aantal op groot geld beluste
fokkers druk doende om aan de
groeiende vraag naar strijdlus
tige honden te voldoen. Bor
deauxdoggen, bullmastiffs, do-
gos Argentinos, filas Brasilei-
ros, mastini Napoletani en
mastins Espanols. Ze vinden
allemaal flink aftrek.
Dit tot groot ongenoegen van de officiële
Nederlandse Rasvereniging en de daar
bij aangesloten fokkers. Zij pleiten al ja
ren voor een verbod om dit soort honden
buiten de rasvereniging om te verhande
len. Tot nu toe tevergeefs.
Vanuit het relatief goedkope Neder
land worden veel van deze honden geëx
porteerd naar het buitenland. Met de
handel in deze honden wordt grof geld
verdiend. In Nederland kost een pup
van de mastino Napoletano 2.000 gulden
In West-Duitsland doet hetzelfde hondje
3.800 Mark.
door Peter van Zethoven
Vanuit dat land komen ook de eerste
berichten over een nieuwe generatie
vechthonden: pitbull-terriërs, gekruist
met exemplaren van deze oude vecht-
honderassen. Deze laatste soorten zijn
van nature rustig, maar door het agres
sieve pitbull-bloed ontstaan levensge
vaarlijke en bloeddorstige creaturen.
Ze hebben overal in Europa de pitt-
bull verdrongen uit de arena's, waarin
de illegale hondengevechten worden ge
houden. Perverse gevechten, waarbij
met veel geld 'op de dood' wordt gewed.
De gevolgen van de kruisingen zijn niet
uitgebleven. Eén eigenaar werd onlangs
door zijn eigen hond (een kruising tus
sen een mastino en een pitbull-terrier)
half opgevreten. In een andere Duitse
stad werd een kind door zo'n hond aan
stukken gescheurd. Voorts is er sprake
van talloze gevallen, waarin mensen
hondebeten opliepen. In het ergste geval
hadden die blijvende invaliditeit tot ge
volg.
In Nederland zijn nog geen slachtof
fers gevallen. Maar ook hier zijn in poli
tiekringen de eerste signalen al verno
men van 'geslaagde' kruisingen van de
oude rassen oorlogshonden (ook wel
molossers genaamd) met pitbull-ter-
Kortom, het gaat niet goed met de in
drukwekkende rassen van 'oorlogshon
den', die in het recente verleden door en
thousiaste liefhebbers van de ondergang
werden gered. Het zendingswerk, waar
mee de 'Nederlandse Mastino Napoleta
no en Molosserclub' zich al een tiental
jaren bezighoudt, staat behoorlijk onder
druk van de wilde handel in dit soort
honden.
Marianne Bloemendaal, voorzitter van
de Nederlandse Mastino Napoletano en
Molosser Club, woont in Bunschoten.
Wie er aanbelt, hoort meteen op het juis
",Wij behartigen de belangen van de
mastini Napoletani, de Bordeauxdog
gen, de Dogos Argentinos en andere af
stammelingen van antieke rassen van
oorlogshonden. De mastino kwam in
1976 in Nederland. Het ras was bijna uit
gestorven toen een exemplaar door een
Oostenrijkse professor werd ontdekt in
de streek rond de Vesuvius. Kort na 1976
werd onze vereniging opgericht. Ik denk
dat er nu rond de 1200 officiële mastini
met stamboom in Nederland zijn".
Het ras der molossers heeft als stam
vader de grote Tibetaanse dog. In de ky-
nologie bestaat het begrip molossoide.
Daarmee worden honden bedoeld, die
een aantal eigenschappen gemeen heb
ben: een korte brede bek, sterke lippen.
Het woord molosser is afkomstig van
molossus, een verdedigingshond uit de
landstreek der Molossi in het Griekse
Epirus. Volgens de overlevering zou hier
verder gefokt zijn met vechthonden uit
India, die Alexander de Grote tijdens
zijn veroveringstochten in India voor
het eerst zou hebben gezien en meege
nomen naar huis.
Voorbeelden van het gebruik van deze
grote vechthonden in de geschiedenis
zijn er genoeg. Koning Pyrrhus van Epi
rus maakte gebruik van grote oorlogs
honden bij de verovering van Grieken
land. Karei de Stoute gebruikte doggen
in de veldslag (1476-1477) tegen Zwitser
se hondenregimenten. De verovering
van Zuid-Amerika door de Spanjaarden
vond met behulp van doggen plaats. Zij
yielen als eerste de slecht bewapende In
ca's aan. Sommige honden verscheur
den wel 1000 mensen, voordat zij zelf
werden gedood. Rechtstreeks afstam
melingen van de Griekse molossus zijn
onder meer de Duitse dog, de boxer, de
St. Bernhard en de mopshond.
Molossers zijn, in tegenstelling tpt de
meeste honden, eenlingen. En bijzonder
eigenzinnig. Daarom hebben ze een bij
zonder consequente opvoeding nodig.
Mensen die niet consequent kunnen
zijn, moeten niet aan een molosser be
ginnen. In korte tijd is de hond baas in
huis.
Slijmerig
Marianne Bloemendaal: "Een molos
ser is een hond met een eigen karakter,
die je door dik en dun vertrouwt. Hij zal
op het slijmerige af van zijn affectie voor
je blijk geven. Hij wil je ook verdedigen.
Maar als je kraakhelder bent op je spul
letjes hoef je geen molosser. De meeste
hebben aitijd slijm aan hun lippen han
gen en kunnen hun waterbak en directe
omgeving in een zee kunnen verande
ren. Een bak met eten nuttigen kan uit
groeien tot een kliederfeest, waarbij de
spetters tot aan het plafond zitten".
"Daarbij heeft een molosser een enor
me kaakkracht en kan in minder dan
geen tijd enorme slooppartijen aanrich
ten, waarbij je grienend de haren uit het
hoofd kunt trekken. Laat je je daardoor
niet uit het veld slaan, dan zeg ik: ja, je
kunt gerust een molosser nemen. Want
dan heb je een kameraad voor het leven.
Maar ik kan er niet genoeg op hameren:
bezint eer gij begint".
te adres te zijn. Luid geblaf. Marianne
Bloemendaal: "Ik heb één verzoek. Wilt
u geen aandacht schenken aan dit
schepsel? Dat is het beste".
Eén blik op Napoleon, de mastino Na
poletano des huizes, is voldoende om de
ze uitnodiging welwillend te aanvaar
den. Marianne Bloemendaal is een lief
hebber. Ze was al na de eerste kennis
making 'helemaal weg' bij het zien van
mastino-puppies. Prachtige jonge hon
den met ruime huidplooien. Daarna
knapte ze weer af op de aanblik van vol
wassen exemplaren, zo lelijk vond ze ze.
Uiteindelijk ging ze toch voor de bijl.
Voor de uitstraling van de honden.
Napoleon kwam in Bunschoten in een
opgemaakt bedje. De woonkamer werd
zelfs voor hem vergroot en de vloerte
gels kregen een extra brede voeg, zodat
Polletje, zoals Marianne haar hond af en
toe plagend noemt, niet steeds zou uit
glijden.
"Het zijn zulke knuffels", zegt Marian
ne Bloemendaal als Napoleon langzaam
in mijn richting loopt. Haar woorden in
dachtig 'geen aandacht aan dit schepsel
te schenken' verschuif ik onrustig op de
bank. Polletje heeft die woorden waar
schijnlijk niet gehoord, of doet net alsof.
Hij heeft in mijn trui de lucht van een
teef geroken. Zijn trouwhartige lobbes-
kop - camouflage voor 800 kilo kaak-
druk per vierkante centimeter - komt
onstuitbaar in mijn richting.
Snorkend wordt mijn trui afgezocht
naar de centra van de geurende zalig
heid. Al snel drukt hij mijn arm omhoog
en hang ik scheef op de bank, terwijl de
hond zijn neus steeds dieper in mijn
kraag duwt. Totdat ik alleen nog ge
smoord 'mevrouw Bloemenda....' kan
uitbrengen. Vanachter het koffiezetap
paraat overziet zij als een generaal in één
oogopslag het slagveld en roept de enor
me hond tot de orde: "Polletje, Polletje,
wat doe je nu weer? Ga op je mat". Pol
letje gehoorzaamt.
En al die verhalen over de agressiviteit
van dit soort honden dan? "Die afschu
welijke verhalen uit Duitsland neem ik
met twee korrels zout. In de-eerste plaats
worden vervelende gebeurtenissen vaak
heel hetzig door de media opgepakt. Aan
de andere kant: je kunt als vereniging
het morbide kruisen van dergelijke ras
sen niet ontkennen. En de ongrijpbare
handel in dit soort honden in Nederland
buiten de rasvereniging om is ook een
feit. Maar het zegt tegelijkertijd iets over
de wijze waarop de gemiddelde Neder
lander een hond koopt. Pas als er onge
lukken gebeuren, weet men ons te vin
den".
"Daarom zou iedereen die een mastion
of een molosser wil aanschaffen eerst
contact met de officiële rasvereniging
moeten opnemen. Wij beschikken over
alle informatie. Maar nu kopen de men
sen vaak een hond uit de krant, van een
fokker, die ze helemaal niet kennen"
Garantie
"Onze bestuursleden zijn mensen, die
het goed menen met de molosser, de an
tieke gevechtshond. Fokkers, die vier
kant achter hun honden staan en de
pups, die ze verkopen. Onze rasvereni
ging kent een systeem van pupbemidde
ling en een koopovereenkomst tussen
fokker en nieuwe eigenaar. Dat is een
soort garantiebewijs, dat werkt aan twee
zijden. De fokker stelt zich voor achttien
maanden garant voor de door hem ge
fokte pup en de koper heeft de verplich
ting zich aan de voedings- en opvoe
dingsadviezen van de fokker te hou
den".
"De pupbemiddeling is streng, maar
rechtvaardig en heeft alleen maar tot
doel ervoor te zorgen dat de honden
goed terechtkomen. Mensen moeten
aantoonbaar over een goed huis voor de
hond kunnen beschikken. Wonen ze
klein of driehoog, dan krijgen ze van ons
geen pupbemiddeling. Impulsief kopen
raden we ten zeerste af'.
Een Mastino Napoletano. Een vechthond die van nature rustig ismaar een kruising met een pitbull-terriër
levert een gevaarlijk exemplaar op. De kaakdruk is per vierkante centimeter 800 kilo. (foto gpd»
