CIA bleef toch
praten met Iran
MNMEDINGEN
Vreemd spook bedreigt 'dooi' tussen Griekenland en VS
Ondanks ontkenning Reagan
Aquino stelt onderzoek in na bloedbad
Hoge RijndijK 88 Leiden Tel.-0ÏM41691 3000 m2 Showroom
Britse rel rond film
over spionagesatelliet
Staking van
ondernemers
El Salvador
VRIJDAG 23 JANUARI 1987
BUITENLAND
PAGINA 5
WASHINGTON (AFP/DPA/Rtr) - Functionarissen van de CIA en het Amerikaanse mi
nisterie van buitenlandse zaken hebben op 6 december nog onderhandelingen gevoerd
met vertegenwoordigers van Iran over de vrijlating van de Amerikaanse gijzelaars in
Libanon in ruil voor wapenleveranties. Op diezelfde dag gaf president Reagan in zijn
wekelijkse radiopraatje de verzekering dat de contacten met Iran waren gestaakt.
i laatste demonstrant
MANILA (GPD/AFP/UPI) - President Cora-
zon Aquino van de Filipijnen heeft gisteren
een diepgaand onderzoek aangekondigd naar
aanleiding van het bloedbad gisteren voor
haar paleis. Twaalf mensen werden gedood en
zeker honderd anderen raaktenm gewond
toen militairen en politie het vuur openden op
een opdringende menigte van een zo'n 10.000
demonstrerende boeren en leden van linkse
organisaties.
Het is de eerste keer dat een demonstratie
uitmondde in gewelddadigheden met dodelij
ke slachtoffers. Een regeringswoordvoerder
heeft gezegd dat een militair rapport sugge
reert dat het incident onderdeel kan zijn ge
weest van een poging om "chaos en anarchie"
te zaaien.
Aquino verklaarde geschokt te zijn en kon
digde aan dat er een speciale commissie zou
worden ingesteld, die de zaak tot op de bodem
moet onderzoeken. De schuldigen zullen wor
den gestraft, zo beloofde zij. De commandant
van het garnizoen in Manila, generaal Ramon
Montano, is hangende het onderzoek met ver
lof gestuurd. Volgens hem zijn de geweldda
digheden door mensen vanuit de menigte uit
gelokt.
Voor het communistisch verzet is het bloedi
ge incident aanleiding om het vredesoverleg
met de regering voorlopig stop te zetten. Com
munistenleider Satur Ocampo zegde echter
wel toe dat het Nieuwe Volksleger de wapen
stilstand die tot 8 februari geldt, zou nakomen.
Volgens hem is het bloedbad voor het paleis
het 'werk van het leger, dat het land wil desta
biliseren en dit in de schoenen wil schuiven
van de communisten'.
Aquino drong verder aan op "kalmte en zelf
beheersing" in afwachting van het referendum
op 2 februari over de invoering van een nieuwe
grondwet. Als de Filippijnen het ontwerp voor
een nieuwe grondwet afwijzen, zou betekenen
dat Aquino moet aftreden als president. Als
het volk ja zou zeggen kan ze nog zes jaar aan
blijven.
Zeker 250 bosnegers gedood
in Suriname, zegt Amnesty
PARAMARIBO/DEN HAAG (ANP/Rtr) - Volgens meldingen die
de mensenrechtenorganisatie Amnesty International heeft ont
vangen zijn het afgelopen halfjaar minstens 250 bosnegers gedood
door het Surinaamse leger. Amnesty kreeg ook berichten over
massale arrestaties, marteling van gevangenen en gevangenschap
zonder enige vorm van proces.
Een functionaris van de Verenigde Naties heeft toegestemd in
een bezoek aan Suriname om er een onderzoek in te stellen naar
beweringen dat de mensenrechten zouden zijn geschonden in de
strijd tussen het leger en het junglecommando van Ronnie Bruns-
wijk, zo heeft het Surinaamse persagentschap SNA bekendge
maakt. Amos Wako, bijzonder rapporteur van de Commissie voor
de Rechten van de Mens van de VN, zou in maart naar Suriname
gaan om zich op de hoogte te stellen van de toestand.
Volgens SNA staat intussen „onomstotelijk vast" dat kolonel
b.d. Van Tussenbroek, een vroegere militaire ataché bij de Neder
landse ambassade in Paramaribo, voor de Nederlandse inlichtin
gendienst contacten onderhoudt met de groep-Brunswijk. Van
Tussenbroek, die in Suriname's buurland Frans Guyana woont, is
geen werknemer bij een landbouwbedrijf zoals hij doet voorko
men, aldus het officiële Surinaamse persbureau.
Het ministerie van buitenlandse zaken in Den Haag sprak de
Surinaamse beschuldigingen onmiddellijk tegen. Wat Van Tus
senbroek als privé-persoon doet weet de Nederlandse regering
niet, aldus de woordvoerder.
ADVERTENTIE
^nnlITlUlNfiS I
tevens nog
11 showroom
modellen
v an af 1.1995,-
NU I Als f 975.-
LOS 2 nis f 1195.-
3 lils f 1500.-
Dit hebben Amerikaanse rege
ringsfunctionarissen gisteren be
vestigd. De Amerikaanse media
hadden eerder op de dag gemeld
dat minister Shultz (buitenlandse
zaken) een Congrescommissie op
een besloten hoorzitting over het
voorzetten van de contacten met
MEXICO-STAD - De pogingen
van conservatieve groepen in El
Salvador om de christendemocra
tische president José Napoleon
Duarte te dwingen om zijn bewind
voortijdig te beëindigen, gaat in al
le hevigheid voort. Gisteren werd
heel El Salvador verlamd door een
ondernemersstaking.
door
Rob Sprenkels
Ondanks oproepen van Duarte
om 'te denken aan de belangen van
het vaderland', bleven bijna alle fa
brieken, winkels en kantoren ge
sloten. De 24-uurs-staking was
georganiseerd door de twee be
langrijkste organisaties van het
particuliere bedrijfsleven. Het ging
opnieuw om een protest tegen de
dit jaar ingevoerde belastingen
waarmee Duarte verschillende
programma's van de oorlog tegen
de guerrilla wil financieren.
De staking betekent in de eerste
plaats een nieuw succes voor Ro
berto D'Aubuisson. De ultra
rechtse leider heeft Duarte de afge
lopen twee weken steeds verder
weten te isoleren. D'Aubuisson
ruikt de macht, zo heet het in El
Salvador. Met de actie van donder
dag heeft de lokale ondernemers-
wereld zich daadwerkelijk tegfïn
Duarte gekeerd, op een moment
dat de nationale economie, uitge
teerd door de al 7 jaar durende bur
geroorlog en nog zwaargewond
vanwege de recente aardbeving,
toch al op de rand van de afgrond
balanceert.
Volgens sommige geruchten zou
de christendemocratische presi
dent twee weken geleden al op het
punt van aftreden hebben gestaan,
maar zou hij uiteindelijk op aan
dringen van Washington hebben
besloten om aan te blijven. Binnen
het Salvadoraanse leger blijft het
echter onrustig.
Tsjernobylbaby's
De bij de kernramp in Tsjerno-
byl vrijgekomen radioactieve stra
ling heeft waarschijnlijk bij enkele
honderden zuigelingen die deze
winter in de Sowjet-Unie zijn gebo
ren onherstelbare hersenbeschadi
gingen veroorzaakt. Dat geldt
vooral voor kinderen waarvan de
moeder ten tijde van de ramp van
vorig jaar april in de nabijheid van
de kerncentrale woonde en toen
zwanger was. Dit hebben Ameri
kaanse artsen en wetenschappelij
ke onderzoekers verklaard.
Lichtend Pad
Bij een bomaanslag op het kan
toor van de regerende Aprista-par-
tij in de Peruaanse hoofdstad Lima
zijn gisteravond vijf mensen ge
wond geraakt. De aanslag werd ge
pleegd tijdens een storing in de
electriciteitsvoorziening in Lima
en omstreken, aldus de politie.
Volgens de politie werder eerst
drie electriciteitsmasten opgebla
zen door strijders van de guerrilla-
organisatie Lichtend Pad, waarna
een bom ontplofte voor het kan
toor van de Aprista-partij in een ar
beiderswijk in het centrum van Li
ma. Vorige week werden tijdens
een stroomstoring door het Lich
tend Pad acht doelen opgeblazen.
Gasexplosie
Reddingswerkers hebben in de
puinhopen van een flatgebouw in
het Westduitse Neurenberg de li
chamen gevonden van twee
broers, waarmee het dodental ten
gevolge van de gasexplosie die het
gebouw vernielde is gestegen tot
vijf, heeft de politie bekendge
maakt. Politiewoordvoerder Ro
land Friedl zei dat 34 uur na de ex
plosie, die woensdag om 01.00 uur
gebeurde, het lichaam van een 21-
jarige man werd gevonden. Het li
chaam van zijn 23-jarige broer, de
enige die nog werd vermist, werd
later gevonden.
Iran had verteld. De onthullingen
hebben in de Verenigde Staten
voor nieuwe opwinding rond de
Irangate-zaak gezorgd. In kringen
van het Amerikaanse Congres
werd gezegd dat de berichten de
vraag oproepen wie nu eigenlijk
het buitenlandse beleid bepaalt.
Volgens Congresbronnen had
George Shultz zijn goedkeuring
verleend aan het voortzetten van
de contacten op voorwaarde dat bij
alle gesprekken een functionaris
van zijn ministerie aanwezig zou
zijn. Toen de Iraanse vertegen
woordigers de vrijlating van 17 in
Koeweit gevangen zittende terro
risten en wapens eisten in ruil voor
de vrijlating van de Amerikaanse
gijzelaars, liet Shultz de onderhan
delingen afbreken. Desondanks
zette de CIA de contacten voort.
Uiteindelijk moest Shultz presi
dent Reagan vragen in te grijpen.
Shultz' woordvoerder Charles
Redman erkende gisteren dat ook
na de onthullingen over de gehei
me wapenleveranties nog bespre
kingen met Iraanse vertegenwoor
digers zijn gevoerd, maar zei dat
die bedoeld waren om de betrek
kingen met Iran te verbeteren.
Over wapenleveranties was niet
gepraat, aldus Redman.
Amerikaanse Congresleden
toonden zich geschokt door de
klaarblijkelijke onmacht van
Shultz greep te houden op de con
tacten met Iran. Shultz werd na het
losbarsten van het Iran-schandaal
met de coördinatie van het Iran-be-
leid belast. Volgens Congresleden
blijkt echter uit de verklaringen
van Shultz dat hij bij veel zaken
buiten werd gehouden. Verschei
dene Congresleden verbaasden
zich erover dat Shultz na de ont
dekking dat de CIA de contacten
met Teheran toch voortzette, niet
is afgetreden.
Volgens een gisteren gepubli
ceerde opiniepeiling gelooft de
meerderheid van de Amerikanen
nog steeds dat president Reagan
gelogen heeft over de Iran-zaak. In
een opinieonderzoek van de televi
siemaatschappij ABC zei 56 pro
cent van de ondervraagden te gelo
ven dat Reagan niet de waarheid
heeft gesproken. Verder vond 42
procent dat Reagan moet aftreden
als blijkt dat hij gelogen heeft.
ATHENE - Vorig jaar maart be
zocht George Shultz als eerste
Amerikaanse minister van buiten
landse zaken sinds de jaren '60 de
Griekse hoofdstad Athene. En na
afloop zei hij dat de Amerikaans-
Griekse betrekkingen „stap voor
stap" konden worden verbeterd.
De socialistische Griekse premier
Andreas Papandreou, in 1981 aan
de macht gekomen op een anti-
Amerikaans programma, consta
teerde zijnerzijds dat de betrekkin-
door
Frans van Hasselt
gen met Washington „in kalmer
vaarwater" waren gekomen.
Beide uitdrukkingen zijn sinds
dien klassiek geworden en inder
daad ontbreekt het niet aan teke
nen dat de anti-Amerikaanse soep
van het begin van de jaren '80 niet
zo heet wordt gegeten als zij werd
opgediend. Vorige week kwam het
eindelijk tot de ondertekening van
het akkoord waarbij Griekenland
veertig Amerikaanse F16-straalja-
gers afneemt ter waarde van 940
miljoen dollar. „De aankoop van
de eeuw" zoals het hier wordt ge
noemd. En de Griekse minister
van defensie Charalam Vopoulos
gaat volgende maand naar de Ver
enigde Staten, waar later dit jaar
ook Papandreou zelf wordt ver
wacht.
Algemeen wordt geloofd dat er
nog dit jaar een formule zal worden
gevonden waarbij de Amerikaanse
bases, of althans de meeste daar
van, na 1988 in Griekenland kun
nen blijven, hoewel Papandreou
keer op keer had verkondigd dat
het akkoord dat in 1983 voor vijf
jaar dienaangaande werd gesloten
het „definitieve einde" van die ba
ses zou betekenen.
Er hangt echter nog een vreemd
spook boven de „stap-voor-stap"
wederaanknoping van de Grieks-
Amerikaanse betrekkingen. En dat
is het drieëneenhalve meter hoge
bronzen standbeeld van de Ameri
kaanse oud-president Henry Tru
man, dat in 1963 op een pleintje bij
het Atheense Hilton Hotel werd
opgericht, maar dat ter gelegen
heid van Shultz' bezoek vorig jaar
door een kleine terroristische groe
pering werd opgeblazen.
De schade niet onherstelbaar en
men is nu zover dat het weer over
eind kan worden gezet. De vraag is
echter: waar? Voor de organisatie
van Grieken in Amerika AHEPA,
LONDEN - Politieke rellen in het
Engelse parlement komen vaak
plotseling en met grote woede. Dat
bleek weer eens toen de regering-
Thatcher onverwachts dc leden
van het Lagerhuis verbood om in
besloten parlementaire kring te
kijken naar een televisiedocumen
taire van de BBC over nieuwe En
gelse spionagesatellieten. De rege
ring vindt dat deze documentaire
schade toebrengt aan de nationale
door
Haye Thomas
veiligheid en daarom heeft zij eer
der de uitzending voor het grote
publiek tegengehouden.
De bittere ironie is echter dat,
hierdoor geprikkeld, verschillende
Lagerhuisleden eerder op eigen
initiatief naar de documentaire
hebben gekeken. Maar toen don
derdagmiddag een aantal leden
van de oppositie in het kijkzaaltje
die indertijd het initiatief nam tot
de oprichting en bekostiging van
het beeld, en ook voor de rechtse
oppositie binnen Griekenland is
dit geen probleem: natuurlijk moet
het weer terugkomen op het plein
tje waar het stond. Daar stond het
heel goed, en men moet ook nooit
capituleren voor het geweld van
een terreurgroep, zelfs niet als het
alleen maar een standbeeld betreft.
Lachlust
Het is echter een feit dat foto's
van de horizontale Truman, die
vlak na de aanslag in de Griekse
kranten verschenen, de lachlust
hebben opgewekt van de meerder
heid van de Atheense burgers; de
ze zijn nu eenmaal uitgesproken
anti-Amerikaans. Maar zelfs de
niet apert linksen zien in Truman
niet zozeer de ideologisch bewo
gen figuur, die in 1947 met zijn
„doctrine" de democratie in Grie
kenland en Turkije overeind wilde
helpen, als wel de keiharde behar
tiger van Amerikaanse belangen
die Griekenland jarenlang in een
staat van „afhankelijkheid" heeft
gehouden, en bovenal de man die
in 1945 de eerste atoombommen
heeft laten gooien.
van het Lagerhuis wilde kennis ne
men van de documentaire, werd
hun door de strenge ordebewakers
van de Commons de weg versperd
en kregen zij te horen dat de verto
ning in opdracht van de Speaker,
de leider van het Lagerhuis, was
verboden.
Dat gaf natuurlijk pandemonium
en binnen de kortst mogelijke tijd
waren er buiten het machtsgebied
van de Speaker in Westminster
verschillende kopieën van de do
cumentaire beschikbaar, zodat de
parlementaire nieuwsgierigheid
toch bevredigd kon worden.
Andreas Papandreou - in kalmer
vaarwater- (fotoAP)
Vandaar dat de bevoegde minis
ter van binnenlandse zaken Kout-
soyorgas onlangs kwam met. een
oplossing die velen aansprak: Tru
man zou worden neergezet in de
Inmiddels was het kader van La
bour al ontboden bij de minister
van buitenlandse zaken sir Geof
frey Howe, die het gedetailleerd op
de hoogte bracht van de zorg van
de regering over de documentaire,
die gemaakt is door de wapendes
kundige Duncan Campbell, die re
gelmatig over zijn specialisme
schrijft in het linkse weekblad
New Statesman en dat deze week
ook heeft gedaan over het geheime
satellietprogramma.
Met dit project zou Engeland
kunnen spioneren in Rusland,
Oost-Europa en het Midden-Oos
voorhof van het - tijdens de kolo
nels-junta aangelegde en foeilelij
ke - oorlogsmuseum, nóg dichter
bij het Hilton Hotel. Nog net geen
museumstuk zou het worden, want
in de buitenlucht van de voorhof
zou wie wil hem dag en nacht kun
nen bezichtigen.
Maar de voozitter van de AHE
PA, John Ploumidis, die dezer da
gen in Athene op bezoek was. nam
daar geen genoegen mee. Hij liet
doorschemeren dat zijn organisa
tie, die dagelijks voor Griekse be
langen bezig is in het Amerikaanse
Congres, het moeilijker zal krijgen
als de in Amerika zo gerespecteer
de Truman niet wordt teruggezet
waar hij eerst stond. En na een on
derhoud met premier Papandreou
verklaarde hij verheugd dat ook
deze met de herplaatsing had inge
stemd.
Verwarring
De verwarring is echter nog niet
voorbij, Papandreou heeft na Plou
midis' vertrek verduidelijkt dat hij
alleen maar heeft gezegd „in prin
cipe" in te stemmen met de her
plaatsing, maar dat zulks in de
praktijk moeilijk is, omdat er dan
dag en nacht politiebewaking bij
moet (tijdens de kolonels is het ook
ten. Vandaar ook dat het gaat om
een omvangrijk project, dat vol
gens Campbell minstens 500 mil
joen Pond Sterling kost. En dat be
drag is hoog genoeg om de rege
ring te verplichten het parlement
tijdig van een dergelijk project op
de hoogte te stellen. En dat. zo wil
Campbell met zijn documentaire
in de eerste plaats aantonen, is niet
gebeurd.
De regering-Thatcher tracht nu
een goed heenkomen te zoeken
achter een muur van landsbelang.
Maar de oppositie, onder leiding
van Labourleider Kinnock, laat
zich dit buitenkansje niet ontne
men en beschuldigt mevrouw
Thatcher en haar ministers van
misleiding en incompetentie.
Dit alles heeft hier de gemoede
ren weer danig verhit. En om ieder
een gelegenheid te geven flink
stoom af te blazen, wordt maandag
- in wat hier nu spottend heet: Spy
in de Sky-paniek - in het Lager
huis een speciaal debat gewijd.
Minister doodt
zichzelf voor
ogen van pers
WASHINGTON - De minister van
financiën van de Amerikaanse
staat Pennsylvania, Budd Dwyer,
heeft zich gisteren door het hoofd
geschoten tijdens een persconfe
rentie waarin hij zich trachtte te
verdedigen tegen beschuldigingen
van omkoping. Dwyer had de pers
conferentie bijeengeroepen nadat
hij en een mede-politicus vorige
maand schuldig waren bevonden
door
Henk Dam
aan het accepteren van smeergeld
bij het verlenen van een contract
voor de levering van computers.
Hij zou vandaag de strafmaat ho
ren, en tot een straf van maximaal
55 jaar kunnen worden veroor
deeld.
Hoe hoog de strafmaat ook zou
uitpakken, de minister van justitie
van Pennsylvania had al besloten
dat Dwyer vanaf vandaag zijn hui
dige ambt zou kwijtraken. De ver
slaggevers die naar Dwyers pers
conferentie waren gegaan, hadden
verwacht dat de minister daar zijn
aftreden zou aankondigen. In
plaats daarvan hield Dwyer, zwe
tend en met een rood gezicht, een
maar half begrijpelijke rede van
een half uur.
In die speech zei hij onschuldig
te zijn, beschuldigde hij de rechter
van het geven van „middeleeuwse
straffen", en hield hij een pleidooi
tegen de doodstraf „omdat ik er nu
zeker van ben dat mensen onschul
dig ter dood zijn gebracht". Na de
rede riep Dwyer twee naaste mede
werkers bij zich, en overhandigde
hfj hen een verzegelde envelop met
daarin instructies die zij later
moesten lezen.
Vervolgens pakte hij een andere
envelop, en pakte daaruit een pi
stool. „Ga weg, dit ding is gevaar
lijk", zei hij tegen een paar mensen
in de buurt, waarna hij de loop in
zijn mond stak, en schoot. Dwyer
was op slag dood.
al eens tot een aanslag op het
standbeeld gekomen).
Zo gaat de discussie door. Het
enige lichtpunt is dat het een jonge
rechtse burgemeester van Athene
is, de vorig jaar gekozen Miltiades
Evert, die een „monument van na
tionale verzoening" wil oprichten.
Ook dit moet in het centrum van
de hoofdstad komen, maar liefst
toch maar een beetje uit de buurt
van de herrezen Truman.
