'Ik heb een echte jazzfilm willen maken'
'Labyrinth' is voer
voor fans van Muppet
j i
'Rumble Fish': als vissen in een aquarium
VRIJDAG 23 JANUARI 1987
PAGINA 19
BIOSCOPEN
Bertrand Tavernier over 'Round Midnight':
"Een filmmaker die nog de tijd
neemt voor het onderzoeken
van emoties", zo ziet Bertrand
Tavernier zichzelf. Deze week
is zijn laatste film 'Round Mid
night' in première gegaan. Het
is een jazzfilm met in de hoofd
rol saxofonist Dexter Gordon.
door
Pietervan Lierop
In de Franse filmhistorie valt de
voormalige filmkriticus Bertrand
Tavernier te plaatsen als een
krachtige eenmansreactie op de
Nouvelle Vague. Cineasten en sce
naristen die door Godard c.s. wa
ren getroffen door een banvloek,
werden gerehabilteerd door Taver
nier die de verguisde Pierre Bost
en Jean Aurenche opzocht en met
hen ging samenwerken. In twaalf
jaar tijd filmde de uit Lyon afkom
stige Tavernier een uitstekend oeu
vre bij elkaar Een paar befaamde
titels: l'Horlogier de St. Paul, Que
la fête commence, Le juge et l'assa-
sin, Coup de Torchon, Un diman-
che a la campagne.
'Round Midnight' is een homma
ge aan de bebop en vertelt het roe
rende verhaal over de vriendschap
tussen een Amerikaanse jazzmusi
cus (de verzonnen tenorist Dale
Turner) en een Franse bewonde
raar die avond aan avond komt
luisteren in de legendarisch Parijse
club Blue Note.
- Waarmee startte Taverniers
filmplanmet het thema jazz of het
thema vriendschap?
Tavernier: "Ik begon met de
wens een film te maken over men
sen die ik enorm bewonder, de be-
bopmusici van de jaren vijftig.
Daarvoor wilde ik Parijs als lokatie
hebben. Een reactie op de manier
waarop ze zijn behandeld door
Hollywood. Ik wilde een eerlijke,
een echte film maken over jazzmu
sici. Het idee kwam vanuit mijn
fascinatie voor Lester Young en
zijn laatste tijd in Parijs".
"Mijn scenarist, David Rayfiel,
zocht aanvankelijk iets in de rich
ting van een jazzmusicus die tij
dens de oorlog gedeserteerd zou
zijn, of een relatie tussen een jazz
musicus en een uitgeweken Ameri
kaanse filmregisseur die op
McCarthy's zwarte lijst terecht was
gekomen. Maar ik wilde geen ver
haal dat de wezenlijke emotie van
de jazz zou hebben opgeslokt. Ter
wijl ik probeerde een script te ont
werpen, stuitte ik op de vriend
schap tussen Francis Paudras en
Bud Powell. Een musicus en een
niet-musicus, een creatief persoon
en een bewonderaar, een neger en
een Fransman. Daaruit kwam het
basisidee voor de structuur van de
film".
- Waar kwam dat verlangen
vandaan om u af te zetten tegen
jazz-films uit Hollywood?
"Er zijn een paör eerlijke Ameri
kaanse documentaires gemaakt
over jazzmusici en een doodenkele
in New York gesitueerde speel
film. Maar de meeste Amerikaanse
jazzfilms geven een vals beeld van
Tavernier (rechts) instrueert Dexter Gordon. "Hij voelde het meestal meteen
de mensen over wie ze gingen, bo
vendien betrof het meestal blanke
musici: Glenn Miller, Red Nichols,
Benny Goodman. Een film als die
over Billy Holiday sloeg nergens
op. Ik vond het schandalig zoals
Hollywood een aantal van de
meest belangrijke artiesten van
hun tijd behandeld hebben".
Vervelend
"Ze hebben de levens verfilmd
van elke Broadway-componist,
zelfs als het ging om de saaiste le
venslopen. En als er al iets onge
woons zat aan zo'n leven, homo
seksualiteit bij voorbeeld, dan
werd dat element verdonkere
maand. Dat leverde dus vervelen
de films op: over mensen die mu
ziek schreven en succes hebben.
Maar de levens van Louis Arm
strong of van Duke Ellington, die
werden zelfs nooit voor verfilming
overwogen. Nooit".
- Met films als 'Coup de Torchon
heeft u zich willen afzetten tegen de
Franse cinemamet 'Round Mid
night' schijnt u zich te willen afzet
ten tegen Hollywood.
"Zeker. Het is altijd gezond als je
ergens kwaad over bent wanneer je
een film maakt. Zelfs als het gaat
om een primair emotionele film.
'Round Midnight' en zelfs een film
als 'Un dimanche a la campagne' -
en 'Round Midnight' is te beschou
wen als een nocturne-versie daar
van - vormen een reactie op de
grootste censuur die ooit op cine
ma is uitgeoefend. Ik bedoel, te
genwoordig schijnt men verplicht
te zijn om films toe te snijden op
het heel jeugdige publiek".
"Dat verschijnsel is natuurlijk in
Amerika het sterkst, maar in de
rest van de wereld is het niet an
ders gesteld. Films voor een jong
publiek maken, dat houdt in: films
maken die eruit zien als video, als
commercials. Het wemelt momen
teel van films die eruit zien als hun
eigen voorfilmpjes. Films die in
plaats van emoties te exploreren,
proberen om jou iets te verkopen.
Ze proberen je 'actie' aan te sme
ren op dezelfde manier waarop de
reclamemaker probeert je sina-
sapppelsap of scheermesjes in de
maag te splitsen".
"Sylvester Stallone verkóópt ge
weld zoals een ander kauwgom aan
de man probeert te brengen. Zoiets
doe je via zo veel mogelijk korte
shotjes, in hoog tempo. Vroeger
was het Hollywood-produkt veel
gedifferentieerder. Er werden
films speciaal gemaakt voor het da-
mespubliek, voor de zuidelijke sta
ten, voor de drive in-bioscopen,
voor New York, voor het buiten
land. En dan had je nog het hele
scala van verschillende genres:
westerns, thrillers, etc. Nu heb je
films met sterren".
Huston
"Terwijl ik me kan herinneren
dat van de eerste John Huston-
films werd gezegd dat het films wa
ren die meer typerend waren voor
de scenaristen dan voor de regis
seur. Dat was weliswaar niet hele
maal waar, maar tegenwoordig is
zelfs het idee van een scenaristen
film ondenkbaar. De films die je nu
ziet zijn eerder typerend voor de
man die verantwoordelijk is voor
de geluidseffecten, de speciale ef
fecten. Ik zie dat als een vorm van
ernstige censuur"
"Mijn twee laatste films zijn ge
maakt als een reactie op dat feno
meen. Ze willen de mensen de tijd
teruggeven om emoties te ontdek
ken. Vermijd elke scene die kracht
ontlenen moet uit valse dramatur
gie. Probeer alle emoties te grijpen
met een maximum aan integriteit.
Het maakt me kwaad als ik goede
thema's, echte emoties, verknoeid
zie worden door scenario-trucs.
Die slechte gewoontes zijn deels
afkomstig van Spielberg en Lucas,
die dan nog de meest getalenteerde
filmmakers zijn van het nieuwe
Hollywood, maar hun navolgers
zijn veel erger".
"George Lucas heeft eens tot een
van zijn medewerkers gezegd: geef
me geen scènes, geef me shots. Dat
kun je nu als kritische typering be
schouwen van zeven van de tien
Amerikaanse films. Je ziet bijna
(foto GPD)
geen scènes meer, alleen shots.
Wat het omgekeerde is van wat een
oude meester als Howard Hawks
placht te zeggen. Hawks beweerde:
een goede film bestaat uit vijf, zes
hele sterke scènes, met daar daar
iets omheen. Daarin kan ik veel
eerder geloven".
- Dexter Gordon moet met deze
rol aantonen dat hij meer kan dan
alleen musiceren. Vindt u dat hij
daarin is geslaagd?
"Het is een kwestie van instinct,
dat maakt uit of e een goede of
slechte regisseur bent. Ik kende
hem als jazzmusicus. Ik heb erg
veel platen van hem. Toen ik hem
ontmoette in zijn appartement in
New York, zag ik meteen dat hij tot
acteren in staat zou zijn. Ik had het
gevoel dat hij de rol van Dale Tur
ner zou kunnen spelen..., Nee, hij
speelt niet zichzelf. Hij acteert
werkelijk. Hij praat bij voorbeeld
sneller dan hij normaal doet. En hij
heeft veel reacties op dingen die in
de film gebeuren en die werkelijk
geacteerd moesten worden".
"Gordon blijkt daarbij een uit
stekend gevoel voor timing te heb
ben, want het telt niet alleen wat
een acteur zegt en hoe hij het zegt,
maar ook wanneer hij het zegt. Dat
kan hij. Als gewoon een acteur.
Ook als hij op een podium staat, zit
er bij hem al een hoop acteren bij.
Hij begrijpt wat een camera nodig
heeft".
"Ik hoef eigenlijk maar één ding
te zeggen Dexters scènes stonden
er meestal in drie vier takes op. Dat
hij al gewend was op podia te
staan, in clubs een publiek te be
spelen met meer dan muziek al
leen, dat heeft hem allicht gehol
pen. Maar ook zijn gevoel voor de
dialogen, de intonaties, hij voelde
het meestal meteen aan. Dexter
houdt ook van film. Ik heb hem
eens de opmerking horen maken:
Richard Burton heeft een hoop
waardeloze films gemaakt, maar al
tijd als hij sprak, hoorde ik het ge
luid van de sax. Prachtig toch?"
- Zoals in de meeste van uw
films, zit er ook nog een stukje Lyon
in deze verder typisch Parijse film.
(OP)NIEUW
'Labyrinth' - Luxor, Leiden en Euro,
Alphen
'Hot t-shirts' - softe sex, Trianon, Lei-
'Haunted Honeymoon' - parodie van
Gene Wilder op ouderwetse griezel
film, City, Katwijk
'9'/^ Weeks' - stijlvol spelletje met ero
tiek. Hoofdrollen van Kim Basinger
en Mickey Rourke, Lido, Leiden.
BLIJVERS
The Fly' - wetenschapper zet eigen
gezondheid bij experimenten op het
spel. Lido. Leiden
'Top Gun' - succesvolle film over on
verschrokken straaljagerpiloten. Ci
ty, Katwijk
'Heil Camp' - City, Katwijk
'The Mission' - groots spektakel over
geestelijken die in Zuid-Amerika
weerstand bieden aan Europese on
derdrukkers, Euro, Alphen en Tria
non. Leiden
'Crocodile Dundee' - Australische
woudloper verbaast zich in New
York, Lido, Leiden
'Down and out in Beverly Hills' -
zwerver zet rijkeluisbuurt op stelten.
Euro, Alphen
'Speurneuzen' - Sherlock Holmes op
muizenniveau in Disney-film. Lido.
Leiden en Euro, Alphen
'Flodder' - a-sociale familie belandt
bij wijze van experiment in een kou-
we kakbuurt, Lido, Leiden en Euro,
Alphen
'Ferris Bueller's day off - jongen gaat
een dagje spijbelen en belandt onder
Lido, Leiden
SEXFILMS
'Starmaker' - Rex, Leiden
'Nacht van de minnende
ty, Katwijk
NACHTFILMS
'De sexmuskiet' - Rex, Leiden.
'Flodder' - Euro, Alphen.
'Meisjes voor iedereen' - Euro, Al-
'Pikant kant - Euro, Alphen.
'Labyrinth' - Euro, Alphen
DEN HAAG
'Crocodile Dundee' - Asta (463500), al.
'Labyrinth' - Asta. al.
'Trip to Bountiful' - Asta, 16 jr.
'Top Gun' - Babylon (471656), al.
'The Fly' - Babylon, 16 jr.
'Ruthless People - Babylon, al.
'52 Pick-Up' - Cineac (630637), 16 jr.
'Pirates' - Cineac. 12 jr
'Wise Guys' - Cineac, al.
'Amadeus' - Euro (667066).
'Flodder' - Metropole (456756), al.
'Mona Lisa' - Metropole, 16 jr.
About last night' - Metropole. 12 jr.
'Ferris Buellers day off - Metropole,
al.
'The Mission' - Metropole. al.
Link - Odeon (462400). 12 jr.
'Running Scared' - Odeon, al
'Flodder' - Odeon, al.
'Heartburn' - Odeon, al.
"Meisjes die tegen een stootje kunnen'
- Le Paris (656402). 18 jr.
'Gluren' - Le Paris. 18 jr
'De Peepshow' - Le Paris. 18 jr.
AMSTERDAM
'Top Gun' - Alfa (278806), al.
'Ruthless People' - Alfa, al.
'Labyrinth' - Alfa, al.
'Bettv Blue' - Alfa, 16 jr.
'Amadeus' - Alhambra (233192), al.
'Mona Lisa' - Alhambra, 16 jr.
'The Flv' Bellevue Cinerama
(234876 266227). 16 jr
'Heartburn' - Cinerama, al.
'Crocodile Dundee' Calypso'
(266227/234876). al.
The color purple' - Calypso, al.
'Nigresses' - Centraal (248933), 18 jr.
'Target' - Cineac (243639). al.
'Hannah and her sisters' - Cinecenter
(236615). al.
Death of a salesman' - Cinecenter. 16
'Abel' - Cinecenter. al.
'French Lieutenant's Woman' - Cine
center. 16 jr.
'French Lieutenant's Woman' - Cine
ma (151243), 16 jr.
Ruthless People' - Cinema, al.
'Running Scared' - City (234579), 12 jr.
'Ferris Buellers day off - City, al.
Link' - City, 12 jr.
'52 Pick Up' - City, 16 jr.
'Na schooltijd' - City. 12 jr
'Wise Guys' - City, al.
Down and out in Beverly Hills' - City,
al.
Brazil' - Kriterion (231708), 16 jr.
'Round Midnight' - Kriterion, al.
Wild Things II' - Pansien (248933), 18
jr-
'Down by law' - The Movies (245790),
16 jr
'Hero, a strange world of misfits' -
The Movies. 16 jr.
'Diva' - The Movies. 16 jr.
"About last night' Tuschinski
(262633). 12 jr
'Flodder' - Tuschinski, al.
Round Midnight' - Tuschinski, al.
'Mona Lisa' - Tuschinski, 16 jr.
The Mission' - Tuschinski, 12, jr.
'Pirates' - Tuschinski, 12 jr.
"Trip to Bountiful" - De Uitkijk, 16 jr.
TELEVISIE
"Ik moest er iets van mezelf in
stoppen. Francois Cluzet speelt
Francis Brier, de vriend van Dale
Turner. Ik zie hem als een afsplit
sing van mezelf; de jazzfan die ik
zelf altijd geweest ben. Daarom
laat ik Brier uit Lyon afkomstig
zijn en laat ik hem samen met Dale
een bezoekje brengen aan die
stad".
"Ik vond het ook belangrijk dat,
waarom weet ik niet precies, tel
kens als ze Parijs verlaten. Dale en
Francis het water opzoeken. De
eerste keer is dat de zee bij Nor-
mandië. De tweede keer is dat
Lyon, een stad waarvan het karak
ter meer door de rivieren Rhone en
Saone bepaald wordt dan Parijs
door de Seine. Ik wilde water, om
dat het openheid geeft. In die sce
nes moesten we rigoureus weg van
de nauwe straatjes, de club, de
nacht, de enge gangetjes in hotels.
En in die scenes wilde ik Cinema
scope op een andere, nieuwe ma
nier gebruiken. Groot, open, met
niets dat op de voorgrond het zicht
op de karakters hindert".
- Er zit in 'Round Midnight' een
moment waarin jazzmusicus Dale
Turner zit te bladeren in een boek
over impressionistische filmkunst.
Heeft u daar een verband willen
leggen met 'Un dimanche a la cam
pagne'?
"Ik wilde daar laten zien dat jazz
musici in heel andere dingen geïn
teresseerd kunnen zijn. Zoiets zie
je nooit in Amerikaanse films.
Dexter Gordon bladerde door een
boek met de schilderijen van Mo
net. En toen zei hij: al die kleuren.
Ze klinken als Ravel of als bebop.
Dexter zelf heeft het uitgevonden,
maar het was voor mij buitenge
woon welkom. Ik vind het grappig
als men nu denkt dat ik er een ver
wijzing mee naar mijn vorige film
wilde geven, want dat had inder
daad zo gekund. Maar het is veel
leuker dat Dexter zelf dat verband
ontdekte: Monet is bebop".
Harmonieën
"Het interessante van die jazz-
stijl is volgens mij het best te waar
deren als je naar Lester Young luis
tert. Wat bebop toevoegde aan jazz,
aan swing, dat is het breken van
harmonieën. De melodie en de har
monie zijn niet meer hetzelfde. Dat
was heel belangrijk voor de piano
en het 'slagwerk. Tot die tijd speel
den die de harmonie achter de me
lodie. Vanaf het moment dat ze te
gen die harmonie ingingen, kreeg
je iets heel anders".
"Bebop werd eigenlijk niet ont
wikkeld vanuit de jazz, maar van
uit klassieke muziek: Ravel, Stra-
winsky, Bartók. Die hebben een
nieuwe functie geïntroduceerd
voor ritme, dat niet langer ver
plicht werd de solo te volgen. Daar
om heeft bebop een geheel nieuwe
generatie slagwerkers opgeleverd
Mensen als Art Blakey. Dat heeft
een nieuw type harmonie opgele
verd, culminerend in Charlie Par
ker die in staat was zeven, acht ver
schillende stukken muziek te ver
werken gebaseerd op één thema".
"Ik denk dat bebop de meest
verfrissend muziek was van deze
eeuw. Als je albums van Bud Po
well een paar keer zorgvuldig be
luisterd hebt, dan ontdek je dat Po
well net zo verniewend, inventief
en sterk is geweest als Erik Satie"
^oor de meest interessante film
avond moet de blik zover moge
lijk vooruit worden gericht. Keu
ze te over vrijdag. Op Nederland
2 staan twee films geprogram
meerd die beide de moeite waard
zijn. Om 19.12 uur 'Bound for
glory', waarin Hal Ashby een
portret schetst van Woody Guth
rie. David Carradine speelt de
zanger die liftend en met de trein
het land doorkruiste. Het verhaal
concentreert zich op de jaren van
de Depressie toen Guthrie met
zijn liedjes de gevoelens van de
armen vertolkte.
Even later op de avond 'II faut
tuer Birgit Haas', een politieke
thriller. Om van de terroriste Bir
git Haas af te komen, wordt een
akkoordje gesloten tussen de ge
heime diensten van Duitsland en
Frankrijk. Haas moet in het laat
ste land door Philipp Noiret om
het leven worden gebracht. Een
stijlvolle en spannende film
(23.15 uur).
Het buitenland laat zich ook
niet onbetuigd. Op België 2
'S.O.B.', een satire op Hollywood
waarvoor regisseur Blake Ed
wards zijn eigen vrouw Julie
Andrews uitnodigde om een
hoofdrol te spelen (20.55 uur).
Duitsland 1 brengt deze avond
de Franse klassieker 'Les
Amants' en Duitsland 2 de Ame
rikaanse klassieker 'Paths of
Glory'. De eerste film, geregi-
seerd door Louis Malle, deed in
de jaren vijftig veel stof opwaai
en. Jeanne Moreau werd de eer
ste filmvrouw die het gezin in de
steek liet voor een eigen leven
(23.25 uur). 'Paths of Glory' is een
anti-oorlogsfilm. Stanley Ku
brick laat zien hoe de partijen in
de Eerste Wereldoorlog duizen
den mensenlevens op het spel
zette voor een paar meter terrein
winst (23.40 uur).
Julie Andrews.
Ten slotte op BBC 2 die avond
'Conversation Piece'. In deze
film van Luchino Visconti speelt
Burt Lancaster een professor
wiens rustige bestaan plotseling
wordt verstoord door luidruchti
ge buren. Helmut Berger is één
van hen (0.20 uur).
De tweede Engelse zender be
gint morgenavond weer met
Filmclub, waarin twee met el
kaar verwante films achter el
kaar worden vertoond. Na een
introducerend praatje om 22.55
uur volgt allereerst 'Thieves like
us' van Robert Altman. Drie
mannen ontsnappen uit een ge
vangenenkamp en trekken ste
lend verder. Deze film uit 1974 is
een nieuwe versie van het 25 jaar
oudere 'They live by night' die
daarna wordt uitgezonden. Dit
maal heet de regisseur Nicholas
Ray die erin slaagde met zijn
thriller tevens een tijdsbeeld van
de jaren dertig te maken.
FILMHUIZEN
Van de onlangs overleden Russi
sche regisseur Andrej Tarkovski
vertoont LAK-Cinema aanstaan
de dinsdag 'De Spiegel'. Een filrn
met een autobiografische inslag
over een man die ziek te bed in
allerlei dromen en fantasieën
verward raakt. De Tweede We
reldoorlog speelt daarin een be
langrijke rol (20.00 uur). Daarna
wordt om 22.00 uur 'De kleur
van granaatappels' vertoond.
De Tweede Wereldoorlog vormt
hierin het decor voor een liefdes
relatie. Het wachten van de hel
din op haar vriend die de oorlog
in is gegaan, symboliseert het
leed van het Russische volk ge
durende WO II.
De vijfde aflevering in de serie
moordfilms van K&O heeft die
zelfde avond 'Le Samourai' te
bieden. De eenzaamheid van de
huurmoordenaar wordt fraai uit
gebeeld door Alain Delon (20.15
uur).
In het Kijkhuis is 'Vivement
Dimanche' tot en met volgende
week woensdag te zien. De laat
ste film van Francois Truffaut,
waarin hij zich duidelijk liet in
spireren door Alfred Hitchcock,
zijn grote voorbeeld. (19.30 uur).
'Stori di Piera' is een film van
Marco Ferreri. Hanna Schygulla
speelt een vrouw die de vrijheid
zoekt en daarmee haar man (Mar
cello Mastroianni) en dochter
(Isabelle Huppert) verdriet doet.
Tot en met zondag (20.00 en 22.15
uur).
Maandag is hier 'Salo' van Pa-
solini te zien. Een film over de
gruwelen en perversiteiten die
door het fascisme werden moge
lijk gemaakt (20.00 en 22.15 uur).
Dinsdag Ettore Scola's 'Dramma
della Gelosia', een tragi-kome-
die over een driehoeksverhou
ding (20.00 en 22.15 uur). Woens
dag in het Kijkhuis 'Gone with
the wind', het epos over een lief
desgeschiedenis tijdens de Ame
rikaanse burgeroorlog (20.00
uur).
In het Filmhuis LVC tot en
met zondag nog Brian de Pal-
ma's thriller 'Dressed to kill'
(21.15 uur). Woensdag de Brazi
liaanse film 'A hora de estrella'
van Suzanna Amaral. Daarin het
verhaal van een plattelandsmeis
je dat overeind probeert te blij
ven in de grote stad (20.00 en
22.15 uur). Donderdag draait
voor de zoveelste keer 'Kiss of
the spiderwoman' in Leiden
Twee van karakter zo verschil
lende mannen komen in de ge
vangenis nader tot elkaar (21.15
uur).
'Labyrinth'; regie: Jim Henson; hoofdrol
len: David Bowie en Jennifer Connelly;
theater: Luxor, Leiden en Euro, Alphen.
'Labyrinth' beantwoordt geheel
aan de verwachtingen die men kan
hebben van een film gemaakt door
de geestelijke vader van de Mup-
pets met in de hoofdrol David Bo
wie. Terwijl laatstgenoemde een
paar (niet al te sterke) songs ten ge
hore brengt, Komen alle voorwer
pen onder de handen van Henson
tot leven. Niet alleen bevolken vele
gemene kabouters en goeïge mosn-
tertjes de sprookjeswereld, maar
ook muren, stenen, kanonskogels,
wormen, mos en handen leiden
een geheel zelfstandig leven.
In deze wereld beleeft het tiener
meisje Sarah spannende avontu
ren. Sarah leeft helemaal in
sprookjes. Haar hond heet Merlijn
en de teddybeer Lancelot. Ze repe
teert druk aan een rol in het stuk
'Labyrinth', waarin een meisje
haar krachten moet meten met Ja-
reth, de boze tovenaar die heerst
over de kabouters. Op een avond
dat haar ouders uitgaan moet Sa
rah op haar kleine broertje passen.
Zij haat het kind omdat het altijd
huilt en zijn zin doordrijft.
In een onbewaakt ogenblik roept
zij de kabouters aan om haar van
het broertje te verlossen. Tot haar
verbazing wordt die wens onmid
dellijk vervuld. Om hem weer te
rug te krijgen moet Sarah een wed
denschap aangaan met Jareth (Da
vid Bowie): als zij niet voor een be
paalde tijd de weg door het laby
rinth naar Jareth's kasteel heeft ge
vonden, zal haar broertje door hem
in een kabouter worden veranderd.
De fantasie van het sprookje is
harde realiteit geworden. Maar zo
als het een sprookje past zal de hel
din menige onmogelijke opgave
'Rumble Fish'; regie: Francis Coppola: hoofdrollen:
Matt Dillon, Mickey Rourke en Diane Lane; theater
Kijkhuis, Leiden.
In onderstaand interview foetert Bertrand Ta
vernier op de stand van zaken in de Ameri
kaanse filmindustrie. Alles wat boven het ni
veau van de jeugdfilm uitkomt, wordt zonder
pardon afgehakt. Aldus Tavernier, die nog enic
ge genade kent voor Spielberg en Lucas.
Hij vergeet daarbij de naam Francis Coppola
te noemen. Als iemand erin is geslaagd de tie
nerfilm een aparte dimensie te geven, is het
Coppola wel 'The Outsiders' was een eerste
proeve van een dergelijke bekwaamheid.
'Rumble Fish' is een nog imponerender voor
beeld. Overigens, ook een film die al een paar
jaar oud is. Nadien maakte Coppola 'The Cot
ton Club' en de Nederlandse première van zijn
laatste film, Peggy Sue got married' is aan
staande.
De titel 'Rumble Fish' slaat op een kleine
vechtvis die eigen soortgenoten aanvalt, eigen
lijk uit is op een soort zelfdestructie. Zelfs het
eigen spiegelbeeld is niet veilig voor ze. Type
rend voor de hoofdpersonen. Niet voor niets
zijn de vissen de enige die kleurrijk worden
belicht in deze zwart-witfilm.
Net als de visjes zitten de hoofdfiguren ge
vangen in een aquarium, oftewel hun stad.
'The Motorcycle Boy' is de enige die eruit is
gebroken, maar hij kan de wortels niet echt
doorsnijden en keert vrijwillig terug. De mo
torfietsjongen is het grote voorbeeld van de
buurtjongens, in het bijzonder van zijn eigen
broer Rusty James. Niemand, en zeker hij niet.
ziet dat achter die pose onvermogen en een
zaamheid schuilgaan. 'Rumble Fish' volgt de
lotgevallen van de twee broers, meer als karak
terstudie dan in verhaalvorm.
De film is het tweelingbroertje van 'The Out
siders'. Weer is een boek van S.E. Hinton over
de jeugd in de jaren vijftig door Coppola ver
plaatst naar een kunstmatig wereld, waarin
het drama wordt opgeblazen. In Cinemascope
spreidt 'Rumble Fish' zich in onaardse beel
den voor je uit.
Met elementen uit 'Rebel without a cause'.
'West Side Story' en oude films van Fritz Lang
(veel schaduweffecten) heeft Coppola een
jeugdfilm gecreëerd die, hoe je er verder ook
over denkt, in elk geval origineel is. Onverge
lijkbaar met wat momenteel gangbaar is in dat
genre. En het zou me niets verbazen als 'Rum
ble Fish' over twintig jaar aanspraak maakt op
de status van klassieker.
BART JUNGMANN
volbrengen, dank zij de hulp van
een aantal trouwe vrienden die zij
tijdens haar tocht ontmoet. In de
eerste plaats is er Hoggle een lelijk-
manskind met een hart van goud
maar zonder durf. Daarna bevrijdt
Sarah het monster Ludo uit de
handen van zijn belagers en in hem
vindt ze een trouwe metgezel. Ten
slotte sluit ook een soort Don Qui-
chotte zich bij het gezelschap aan
en kunnen alle boze krachten be
dwongen worden!
Voor liefhebbers van de Muppet-
show en de jeugd is 'Labyrinth'
een onderhoudende en aangename
film. De fans van David Bowie ko
men duidelijk minder aan hun
trekken. Bovendien is het jammer
dat de indrukwekkende finale in
een aan Esscher herinnerend trap
penhuis, waar geen boven en on
der meer te onderscheiden is, al zo
vaak op de televisie is getoond.
LEONARD ENGEL
David Bowie (links) en Jennifer Connelly in 'Labyrinth
i
P "5 i
I
i
