'Gemeente luisterde te veel
naar wensen Spoorwegen'
rfcfc umn
Felle kritiek op plan spoorwegverdubbeling:
Opleiding huisartsgeneeskunde
wellicht voor Leiden behouden
Deel herbarium verhuisd naar
oude universiteitsbibliotheek
VRIJDAG 23 JANUARI 1987
LEIPSCH DAGBLAD
PAGINA 13
Vc V V V. V V W W V V
WH V V WV W
i
r V y V V V V V V VVV V v ,v v vv vs VV
fc v V
V V VV V W K.V*
LEIDEN - De gemeente Lei
den heeft veel te gemakkelijk
gehoor gegeven aan de wensen
van de Nederlandse Spoorwe
gen bij de voorgenomen uit
breiding van de spoorlijn Den
Haag/Mariahoeve-Leiden. Ze is
daarmee voorbij gegaan aan de
belangen van omwonenden.
Die klacht werd gisteren geuit
door de belangenvereniging
Spoorleed, de bewoners van de
Transvaalbuurt en A. Mulder,
directeur van de Woningbouw
vereniging Leiden. Dat gebeur
de tijdens de behandeling van
de 50 bezwaarschriften die te
gen de uitbreiding zijn inge
diend in de raadscommissie
voor ruimtelijke ordening en
verkeer.
Vier van de vijf bezwaarmakers die
gisteren het woord voerden, uitten
twijfels over de verschillende on
derzoeken die de Nederlandse
Spoorwegen heeft laten verrich
ten. Ze drongen vooral aan op een
nieuw onderzoek naar de te ver
wachten geluidsoverlast. Dat on
derzoek zou echter niet in op
dracht van de Spoorwegen moeten
worden gemaakt, maar in opdracht
van de gemeente.
Wethouder Peters van ruimtelij
ke ordening wilde gisteren na af
loop van de vergadering nog niet
toezeggen of zo'n onderzoek er
komt. "We moeten er over naden
ken".
Overigens is de behandeling van
de bezwaarschiften nog niet afge
rond. De leden van de raadscom
missie hebben nog niet over deze
zaak kunnen discussiëren. Dat ge
beurt maandag tijdens een extra
vergadering van de raadscommis-
Directeur Mulder van de Wo-
ningbou -/vereniging Leiden sprak
zijn twijfels over de houding van
de gemeente tegenover omwonen
den nog het mildst uit. "Woning
bouwverenigingen moeten aan
waanzinnig veel eisen voldoen
wanneer zij huizen bouwen in si
tuaties die voor de bewoners hin
der kunnen opleveren. De gemeen
te biedt de NS daarentegen veel
ontsnappingsmogelijkheden om
geen maatregelen te hoeven ne
men. Een nieuw onderzoek en
meer geluidschermen zijn duur.
Maar over wat voor bedragen pra
ten we, vergeleken met de vele
tientallen miljoenen die de uitbrei
ding van de spoorlijn kost? De hele
sfeer hier omheen bevalt me niet.
Als ik het allemaal zo zie, denk ik:
Ik weet het niet", aldus Mulder.
Hij maakte in elk geval duidelijk
dat, wanneer de NS geen geluid-
schermen plaatst, de woningbouw
vereniging voor een groot deel van
de kosten moet opdraaien. "De
subsidies die de gemeente eventu
eel krijgt voor geluidwerende
maatregelen aan de woningen zelf,
dekken niet de volledige kosten.
De overige kosten zullen dan moe
ten worden betaald door de wo
ningbouwvereniging. Maar dat is
niet degene die de problemen heeft
veroorzaakt. Ik vind dat ook in dit
geval moet worden uitgegaan van
het principe: de vervuiler betaalt".
Vertrouwen
De vereniging Spoorleed, een
groep bewoners uit de Aquama
rijnstraat, de Carneoolstraat en de
Hoge Morsweg, liet zich feller uit.
Woordvoerder Goudzwaard meent
dat de gemeente ongenuanceerd
de zijde van de NS had gekozen
met verontachtzaming van de be
langen van haar bewoners. En ad
vocaat Landman, sprekend na
mens een groep bewoners uit de
Trarrsvaalbuurt, stelde dat Leiden
de NS te veel ter wille was en de
zaak in goed overleg met de Spoor
wegen ten einde wilde brengen ten
koste van de bewoners.
De belangrijkste kritiek is dat de
gemeente te veel vertrouwde op de
onderzoeken die de NS heeft laten
verrichten. De onderzoeken tonen
aan dat de geluidsoverlast niet dus
danig groot is dat er'geluidscher
men moeten worden aangebracht.
De verschillende bezwaarma
kers stelden echter dat die onder
zoeken niet kloppen omdat ze zijn
gebaseerd op gegevens die uit 1984
stammen. En sindsdien rijdt er op
het traject Den Haag-Leiden een
nachttrein en is het goederenver
voer 's nachts aanmerkelijk toege
nomen. Volgens woordvoerder
Kistemaker van het bewonersco
mité van de Diamantlaan, Onixhof,
dr. Lelylaan, Ametisthof en Gra
naathof (Dorlag), zou ook het aan
tal personentreinen overdag flink
zijn toegenomen. Aan de hand van
het spoorboekje was dat volgens
hem eenvoudig na te gaan.
Gemeente-ambtenaar Vellekoop
zette hier tegenover dat bij het uit
werken van de meetgegevens wel
degelijk rekening is gehouden met
de laatste ontwikkelingen. Zelfs is
gekeken wat er gebeurt als het
treinverkeer op het traject Den
Haag-Leiden met tien of twintig
procent toeneemt. Ook dan wor
den er geen limieten overschreden,
verklaarde Vellekoop. Projectlei
der Baurdoux vertelde echter dat
de NS geen prognoses heeft over
de eventuele toename van het
treinverkeer de komende jaren.
"Dat hangt helemaal van de markt
af'
'Spoorleed' bracht de commissie
nog in herinnering dat het onder
zoeksrapport waarop de NS en de
gemeente zich baseren, een verbe
terde versie is van een eerder rap
port. Dat werd ingetrokken omdat
er fouten in zaten. Maar ook in dit
rapport zit een fout, zo bleek giste-
Goudzwaard voerde aan dat uit
de tekst bleek dat het bureau bij
LEIDEN - De opleiding huisarts
geneeskunde kan voor de Leid se
Universiteit behouden blijven als
de ministerraad op 6 februari ak
koord gaat met het plan om deze
beroepsopleiding door het ministe
rie van welzijn, volksgezondheid
en cultuur te laten financieren.
Minister Deetman (onderwijs) en
staatssecretaris Dees (volksge
zondheid) zouden al overeenstem
ming hebben bereikt om deze be
roepsopleiding van het ene naar
het andere departement over te he
velen.
Daarmee geven de twee be
windslieden uitvoering aan het re
geerakkoord, waarin is overeenge
komen dat de begrotingsposten
voor de beroepsopleidingen van
Overleden: M. Boehlee, geb. 14-1-
1925, man; M.E. Webbers, geb. 29-6-
1913, vrl. echtg. van J.P. van Staden; G
Devilee, geb. 15-2-1914, man; C M. Gie-
zen, geb. 11-5-1899, vrl. geh. gew. met A.
van der Kaaij; I.K. Manintveld, geb.. 6-2-
1915, man; A.P.G. Witteman, geb. 13-6-
1906, man; H. Stoute, geb. 20-6-1904.
F.G.M. van Duivenboden, geb 23-
3-1985. man. C. Haasnoot, geb. 21-7-
1896. vrl. geh. gew. met C. Ouwehand;
E.J. de Water. geb. 11-2-1916. vrl. echtg.
van P P. van der Lelii; G. de Nobel. geb.
17-7-1915. vrl. P J. Ötgaar; T C. Kees
man, geb. 10-6-1903. vrl. echtg. van W.J.
Steilberg; M. Keijzer, geb. 2-8-1936,
man; A. Oostrum. geb. 1-3-1908, vrl geh
gew. met J.J. Broer.
het departement onderwijs wor
den overgeheveld naar onder meer
sociale zaken en volksgezondheid.
Het faculteitsbestuur van de me
dische faculteit is bereid de
huisartsenopleiding in Leiden te
handhaven, als Volksgezondheid
deze voortaan wil financieren.
Het huisartsgeneeskundig on
derzoek is met een dergelijk be
sluit overigens niet voor Leiden ge
red. Prof. De Wied, die minister
Deetman wat betreft de bezuini
gingsoperatie adviseert, acht een
vergaande concentratie van het
huisartsgeneeskundig onderzoek
noodzakelijk. Leiden komt daar
voor als vestigingspunt niet in aan
merking.
geluidmetingen ervan was uitge
gaan dat de nieuwe spoorlijnen
veel verder van de huizen komen
te liggen dan in feite het geval zal
zijn. Gemeente-ambtenaar Velle
koop erkende dit. "Maar dat is een
tekstuele fout. Het bureau heeft
zich wel degelijk gebaseerd op de
plantekeningen en heeft op de goe
de plaats metingen verricht".
Houtbalken
Woordvoerder Kistemaker. van
het wijkcomité Dorlag, vertelde de
raadscommissie dat mensen nu al
de ramen gesloten moeten houden
als er een trein langskomt omdat ze
elkaar anders binnen niet kunnen
verstaan. Hij kon zich de bewering
van de NS, dat de lawaai-overlast
na de spooruitbreiding zal afne
men, niet voorstellen. "De treinen
gaan dichter langs de huizen rij
den, de spoordijk wordt hoger, de
frequentie van de treinen neemt
waarschijnlijk ook toe, maar door
zachtere houtbalken onder de rails
te leggen, neemt het geluid af. Dat
wil er bij mij niet in".
Advocaat Landman van het
wijkcomité Transvaalbuurt, ver
klaarde dat de aanleg van de spoor
dijk niet volgens de eerdere plan
nen verliep. "Bewoners was eerst
beloofd dat na de aanleg van de
dijk, een oude spoorsloot langs
hun huizen mochten dempen. In
totaal zou er dan vijf meter grond
overblijven, die ze bij hun tuintjes
mochten trekken. Nu blijkt er ech
ter maar twee meter over te zijn.
Dat betekent dat alle metingen
over geluidoverlast, lichtinval en
dergelijke niet deugen".
Onleefbaar
Volgens de advocaat zou wet
houder Peters hebben gezegd dat
de woningen onleefbaar zijn. Hij
vindt daarom ook dat de gemeente
de woningen moet opkopen of de
NS moet verplichten de woningen
over te nemen. Hij kon echter niet
aangeven hoe de gemeente dit laat
ste zou kunnen bewerkstelligen.
Wethouder Peters kon zich niet
herinneren een dergelijke uit
spraak te hebben gedaan, zo zei hij
na afloop van de vergadering.
"Maar ik erken wel dat de toestand
in die huizen ernstig is en dat daar
aan wat moet gebeuren". Overi
gens worden langs de huizen in de
Transvaalbuurt die aan de spoor
lijn grenzen wel geluidschermen
neergezet.
De vereniging Spoorleed vroeg
alvast een financiële vergoeding
van de NS. Deze organisatie vindt
dat, doordat de spoorlijn zes meter
dichter bij de huizen komt te lig
gen dan het bestemmingsplan toe
laat, het leefklimaat in de buurt
van de Aquamarijnstraat enorm
wordt aangetast. De gemeente
moet er daarom voor zorgen dat de
uitbreiding van de spoorlijn bin
nen het bestemmingsplan blijft öf
ze moet bepalen dat gedupeerde
bewoners een royale schadever
goeding krijgen voordat de ver
gunningen worden afgegeven.
Ingang Schelpenkade 6. De nederige gevel verraadt niets
LEIDEN - Burgemeester C. Goe-
koop heeft vanmiddag de officiële
openingshandeling verricht van
het nieuwe gebouw van het Rijks
herbarium aan het Rapenburg.
Dit gebouw, dat eerst huisves
ting bood aan de Universiteitsbi
bliotheek, is na een grondige ver
bouwing geschikt gemaakt voor
huisvesting van het Rijksherba
rium. Niet het gehele instituut is
erin ondergebracht, daarvoor is het
gebouw te klein. Ongeveer eender
de van het personeel blijft nog ge
huisvest in het gebouw aan de
Schelpenkade. Na drie a vier jaar
zullen zij verhuizen naar de gebou
wen van de subfaculteit biologie in
de Nonnensteeg, waar het herba
rium van 1911 tot 1964 ook al was
gehuisvest.
door
Annemiek Ruygrok
Het Rijksherbarium werd in 1829
opgericht. Dat was het werk van
koning Willem I, die tijdens zijn re
geringsperiode op de meest uiteen
lopende terreinen actief is geweest.
Het Rijksherbarium kwam voort
uit de eigenlijk pas in 1816 serieus
op gang gekomen verkenning van
Nederlands Oost-Indië. In 1820
had de koning de zogenaamde Na
tuurkundige Commissie ingesteld,
die door het maken van ontdek
kingstochten en het bijeenbrengen
en bewerken van verzamelingen
de natuur (in de ruimste zin) in de
kolonie moest bevorderen. In dat
jaar was in Leiden het Rijksmu
seum voor Natuurlijke Historie ge
sticht.
Toen het Rijksherbarium in 1829
volgde, werd dat in Brussel geves
tigd. Nederland en België vormden
in die jaren nog één staat en om het
evenwicht te bewaren kwam het
herbarium in Brussel, terwijl 'Na
tuurlijke Historie' in Leiden bleef.
Maar in 1830 al begonnen de
woelingen die zouden leiden tot de
Trappen
Raadslid Stöxen heeft vrijdag
nacht aan den lijve ondervonden
hoe gezellig Leiden kan zijn. Hij
bezocht de jazzmarathon in het
Waaggebouw. Stöxen ging op
een bepaald moment naar bui
ten; toen hij weer naar binnen
wilde, werd hij tegengehouden
door een portier
Wat wilde meneer? Naar bin
nen? Kon niet, te druk. Even la
ter werd het raadslid in zijn ge
zicht geslagen, naar eigen zeggen
kreeg hij vervolgens ook nog een
paar trappen na.
Leiden Weer Gezellig - u zegt
het.
Volgens één van de organisato
ren van de jazzweek had het
raadslid een en ander aan zich
zelf te danken. Hij zou gepro
beerd hebben de deur van de
Waag te rammen, roepend dat hij
als raadslid toch het recht had
om binnengelaten te worden
Tsja.
In elk geval heeft het incident
geleid tot een voorstel. Dat wil
zeggen: Stöxen heeft maandag
avond tijdens een vergadering
van de commissie algemene en
bestuurlijke aangelegenheden
aangekondigd dat hij het er niet
bij zal laten zitten.
Niet, dat hij bloedwraak heeft
aangekondigd. Nee, het raadslid,
dat tijdens vergaderingen verge
leken bij zijn collega's niet zo gek
veel zegt en ook niet zo idioot
veel voorstellen lanceert, komt
binnenkort met een heus plan
netje op de proppen.
Hij gaat gedragsregels opstel
len waaraan portiers bij grote
evenementen zich moeten hou
den. Portiers zouden een lijstje
moeten krijgen. (Mogelijkheid 1
We moeten meneer Stöxen altijd
binnenlaten, ook als er niemand
meer bij kan.) Verder vindt het
raadslid dat portiers zich van te
voren bekend moeten maken bij
de politie.
Wat vindt de politie van dat
voorstel? "Om te beginnen", zegt
voorlichter Graveland, "mag een
portier natuurlijk nooit voor ei
gen rechter spelen. Wat dat be
treft hoeft er dan ook niets gere
geld te worden; dat staat gewoon
vast. En overtreedt zo'n man die
wet, dan wordt hij door ons ge
hoord".
"Nu die gedragsregels: als Stö
xen ze inderdaad opstelt en ze
worden geaccepteerd door de ge
meenteraad, dan kunnen ze wor
den opgenomen in de algemene
plaatselijke verordening".
Maar?
"Wij vragen ons af of het eigen
lijk wel zo nodig is, om het maar
eens voorzichtig uit te drukken*.
Om te beginnen staan er in die
verordening al verschillende
richtlijnen die ook betrekking
hebben op portiers. Moet je dan
nog meer regeltjes opnemen?"
En het andere verzoek van Stö
xen: de namen van portiers moe
ten van tevoren bekend worden
gemaakt bij de politie?
"Die namen zijn bij ons be
kend. Over dat punt van Stöxen
hoeft helemaal niet gepraat te
worden. Wij weten precies wie er
bij de deur staat bij grote evene
menten".
Café
Nadat een paar mensen actie
zijn gaan voeren voor behoud
van het huis van Goeie Mie. was
het Goeie Mie voor en na. Ieder
een had opeens zijn mond vol
van die illustere dame. Het leek
wel alsof de geest uit de fles was
ontsnapt.
Het ene raadslid vindt dat haar
huis een museum moet worden,
de andere vindt dat onzin, burge
meester Goekoop zingt een
Goeie Mie-lied en en zo maar
door. Alsof er geen belangrijkere
dingen bestaan.
Haar naam is in elk geval niet
meer weg te branden. Zelfs niet
met het gemeenste zuur. Sterker
nog: we schatten dat er over een
tijdje een Goeie Mie-r
zijn, een Goeie Mie-straat,
weet: ook nog Goeie Mie-beker
tjes.
Een Goeie Mie-café is er in elk
geval al.
Het café met die naam zal op
februari worden geopend in het
Vrouwencentrum aan de Doeza-
straat 34. "Op zaterdagavond
hadden we altijd een swing
avond". vertelt Pauline van het
Vrouwencentrum. "Maar toen
onze installatie was gejat, lag dat
op z'n gat".
Vandaar dat ze een alternatief
bedachten: op dinsdagavond een
café openen. "Het is geen swing
avond meer. Het moet meer iets
cultureels worden. We willen dat
er eens in de zoveel tijd wordt
opgetreden. En vrouwen die ge
dichten schrijven of verhalen
mogen in het café hun produk-
ten voorlezen. Het wordt niet iets
officieels, nee, het is meer een in
formeel gebeuren".
dels al wel kennen: dat Goeie
Mie toch in feite, ondanks al haar
boosaardigheid, één van de wei
nige vrouwen is geweest die in
de vorige eeuw naam hebben ge
maakt in deze stad.
Het café is binnenkort elke
dinsdagavond geopend, van half
negen tot sluitingstijd.
Kookkunst
Nog even een herinnering:
maandagavond is het dan zo ver.
Burgemeester Goekoop zal dan
de eerste tijd die in Camino Real
mag bewijzen dat politici niet
kunnen koken, of juist wel. Aan
vang 19.00 uur. We houden u op
de hoogte. Vielen er doden, wer
den er mensen kokhalzend afge
voerd?
Aardig detail.
Het schijnt dat Goekoop, die
onlangs een bezoek aan Japan
bracht, Japans zal gaan koken
Het is niet bekend of het plegen
van harakiri bij het menu zit in
begrepen.
Een vel uit het herbarium van Boerhaave (1668-1738). Het was toen
gebruikelijk om een sierpotje ter verfraaiing op het herbariumvel te plak
ken. (Foto uit Tchaft
afscheiding van de zuidelijke Ne
derlanden en de vorming van de
onafhankelijke staat België. Om de
collectie van het Rijksherbarium
veilig te stellen, werd die naar Lei
den verscheept. Daar werd zij on
dergebracht op Rapenburg 33,
waar de collectie zou blijven tot het
begin van deze eeuw. Geleidelijk
aan werd de band met de universi
teit hechter en nu maakt het insti
tuut deel uit van de subfaculteit
biologie.
Bewaarplaats
Een herbarium is een bewaar
plaats van gedroogde planten. In
het Rijksherbarium worden er bij
na drie miljoen bewaard en daar
mee is het één van de grootste ter
wereld Op het Rijksherbarium
wordt plantensystematiek bedre
ven, dat is de wetenschap die zich
bezighoudt met het beschrijven en
ordenen van planten.
Er worden ook veel verschillen
de plantengroepen bestudeerd:
paddestoelen (schimmels), wieren,
mossen, varens en bloemplanten
De meeste aandacht gaat uit naar
twee gebieden: Europa (en dan
vooral Nederland) en tropisch
zuidoost-Azië.
De studie van planten berust
voornamelijk op kijken en vergelij
ken. Veel kenmerken zijn met het
blote oog te zien aan de gedroogde
plant en kunnen direct worden ge
noteerd. Sommige onderdelen
kunnen slechts worden bestu
deerd na het soepel maken van het
materiaal. Zeer kleine onderdelen
worden bestudeerd met de loep.
onder de prepareermicroscoop of
zelfs onder de elektronenmicro
scoop.
Het doel van een Rijksherbarium
is om kennis over planten beschik
baar te maken. Daartoe worden
veel wetenschappelijke werken ge
produceerd, vrij droge kost voor le
ken. Die hebben meer aan flora's,
boeken waarin een overzicht wordt
gegeven van groepen planten van
een land of werelddeel. Het Rijks
herbarium verzorgt ook negen bo
tanische tijdschriften en boekense
ries en geeft ook aparte boeken uit
Het plantenmateriaal moet dege
lijk worden opgeslagen en behoed
tegen insectenvraat. Dat gebeurt
meestal door de planten onder te
dompelen in een giftige stof, of ze
daarmee te sproeien of te bekwas-
ten. Die stof moet lange tijd giftig
zijn en daartoe gebruikt men
kwikehloride Ook wordt elk ge
droogd exemplaar eens per jaar ge
desinfecteerd in een speciale ka
mer. Vroeger werd dat gedaan op
de binnenplaats van Rapenburg
33.
In de periode 1911-1913 werd een
nieuw gebouw betrokken. Het was
een gebouw dat als herbarium was
ontworpen: Nonnensteeg 1, tussen
het Academiegebouw en het in
1908 in gebruik genomen bota
nisch laboratorium.
Maar helaas was geen rekening
gehouden met de gestage groei van
de collectie en al snel begon de
toenmalige directeur, dr. H.J. Lam.
te klagen dat het herbarium uit zijn
voegen barstte. Zijn jammerklach
ten hielpen niet direct, want pas in
1956 werd er aan de andere kant
van de Hortus nog een gebouw be
trokken. Overigens een druppel op
een gloeiende plaat.-
Eind 1964 werd verhuisd naar de
Schelpenkade. Zo op het oog een
klem gebouw. De gevel verraadt
niet dat er een reusachtig complex
achter zit.
Maar de geschiedenis herhaalt
zich: ook de Schelpenkade werd te
klein. De huidige directeur, prof.
dr C. Kalkman, was echter in 1979,
bij het 150-jarig bestaan, weinig op
timistisch: hij vermoedde toen dat
het herbarium misschien nog wel
20 jaar aan de Schelpenkade zou
blijven gehuisvest.
Met de verhuizing van de Uni
versiteitsbibliotheek naar de
nieuwbouw aan de Witte Singel,
kwam er echter een riant pand aan
het Rapenburg vrij. Weliswaar ook
te klein, maar met de Schelpenka
de erbij, kan het herbarium nog be
hoorlijk uitdijen. De beroemde
Flora Malesiana, een levenswerk
van voormalig directeur prof. Van
Steenis (directeur van 1962 tot
1972) vindt hier onderdak. In deze
flora wordt het plantenrijk van In
donesië en omliggende landen,
met een geschat aantal van 25.000
soorten, beschreven. Vanzelfspre
kend bevindt zich in de collectie
van het Rijksherbarium ook de be
roemde 'Heukels', de flora van Ne
derland met 1500 soorten.
Overigens doen medewerkers
van het Rijksherbarium ook onder
zoek. onder meer naar de invloed
van milieuverontreiniging (zure re
gen) op de anatomie van het hout.
Tevens wordt onderwijs gegeven
aan biologiestudenten en worden
excursies en expedities georgani
seerd naar belangrijke gebieden in
Europa en daarbuiten.
Dat het Rijksherbarium zo'n
waardevolle en omvangrijke col
lectie bezit, komt mede door de tra
ditie dat elke Nederlandse florist
(dat is iemand die de Nederlandse
flora goed kent) zijn privé-herba-
rium aan het herbarium schenkt
