Winst voor smaakmaker
'Ik ben er gewoon bang voor
Ijs nog niet sterk
genoeg voor Tocht
Loting EK
Problemen liggen in noord-Friesland
ZATERDAG 17 JANUARI 1987
De Elfstedentocht mag dan nog eer weg zijn. I
gisteren in Eernewoude het nationaal kamp it
Wijheen Yep Kramer enkele seconden tekort.
Van der Duim snelste in marathon op natuurijs
Secretaris jhr Gustaaf Witsen
Elias: „Laat ik het zo zeggen: als er
geen verandering ten koude komt
dan is er geen enkele reden om een
nieuwe afspraak met de rayon
hoofden te maken. Zoals het zich
nu laat aanzien is de vorst te gering
om aan donderdag te denken". Er
wordt dan ook nog geen informa
tiecentrum in de Frieslandhal inge
richt.
Ir. Jan Sipkema zei dat er nog
nooit zoveel ijs was geweest bij een
eerste vergadering met de rayon
hoofden, maar bij onder andere
start en finish is nog onvoldoende
dikte. In de Zuidwesthoek is de si
tuatie probleemloos; overal ijs van
bijna twintig centimeter dik.
Kroes: „In het verleden zouden we
hierbij watertanden". De proble
men liggen vooral in het Noorden
waar de bevroren sneeuw deze
week als een deken over de Blik
vaart. de Sexbierummervaart en
vooral de Dokkummer Ee lag. "De
kwalster werkte zo isolerend, dal
er op de Dokkummer Ee nog door
niemand is geschaatst", meende
ijsmeester ïr. Henk Kroes, „liet ijs
is daar niet alleen slecht, maar
vooral ook dun. Sommige stukken
maten slechts zes centimeter".
De gisteren op de rayonhoofden
vergadering aanwezige weerkundi
ge John Bernard voorspelt voor de
komende dagen afnemende vorst.
In het weekeinde zal volgens hem
de vorst niet meer dan matig zijn.
Dinsdag en woensdag wordt zelfs
lichte vorst verwacht. Bernard wil
de geen voorspellingen doen over
het weer na woensdag. Weerman
Hans de Jong in Gorredijk echter
voorziet voor donderdag een nieu
we koude-inval. De meteoroloog
van de vliegbasis Leeuwarden, ka
pitein Wim Zikkenheimer, daaren
tegen spreekt van „een winter die
langzaam wegebt".
Voor het op Elfstedenpeil bren
gen van de route is echter nog drie
dagen en nachten flinke vorst no
dig. „Het moet goed vriezen en niet
maar zo'n beetje", zei rayonhoofd
Schaaff van Sint Annaparochie. Dc
laatste dagen bevriest het grond
water dat van de landerijen op het
ijs en de sneeuw sijpelt nic-t meer.
Met „flink vriezen" bedoelt hij tien
graden onder nul of meer. „Met
vier graden zet het te weinig aan".
„Alles hangt af van de toekomsti
ge weersvoorspellingen", sprak
Sipkema dan ook bij herhaling. Hij
had het uit zichzelf niet over Huns
Wiegel. De commissaris van de ko
ningin in de provincie Friesland, in
'85 en '86 de grootste voorstander
van de schaatsklassieker. maakte
een ernstig voorbehoud bij een
mogelijke aankondiging van de
vijftiende Tocht. Wiegel wilde
vooraf een oplossing zien voor or
deverstoringen. zoals ze zich vorig
jaar op verschillende plaatsen in
Friesland hebben voorgedaan.
Op de vraag of de waarschuwing
van Wiegel ook in de vergadering
was besproken reageerde Sipkema
geprikkeld. „Dat zal ik hem zelf
wel vertellen". Even later verklaar
de hij niet te weten hoe het pro
bleem van dronkenschap, plunde
ringen en straatschennis op te los
sen. „Wij hebben altijd de steun
van de overheid en de politie ge
had. Ik weet niet wat wij er aan
kunnen doen".
EERNEWOUDE (GPD) - Hilbcrt
van der Duim begint zich steeds
meer te ontpoppen als een echte
allrounder. Na twee wereld- en Eu
ropese titels, een werelduurrecord
en zeven nationale kampioen
schappen werd de Friese onderwij
zer gistermiddag in Eernewoude
ook nationaal kampioen marathon
op natuurijs. De overwegend Frie
se toeschouwers - toch nog zo'n
drieduizend ondanks de kou - wa
ren door het dolle heen toen Van
der Duim na een boeiende wed
strijd Dries van Wij he en Yep Kra
mer in de eindsprint voorbleef.
„Ik vind dat ik verdiend heb ge
wonnen". Dat was zowat het eerste
wat Van der Duim gistermiddag
uit kon brengen na de fraaie ont
knoping op De Princenhof. Zijn
ontboezeming kwam voort uit eer
dere marathonwedstrijden op de
kunstijsbanen waar zijn aanvallen
de manier van rijden nauwelijks
tot succes leidde. Meerdere keren
werd smaakmaker Van der Duim
tot de orde geroepen en konden de
rustig 'meedrijvende' sprinters de
vetste prijzen verdelen.
Populariteit
Van der Duim liet daarover nim
mer echt het achterste van zijn
tong zien, maar dat het hem niet
lekker zat. werd steeds meer dui
delijk. De oud-wereldkampioen zat
op een goede aansprekende over
winning te wachten. En hij niet al
leen. want bij het publiek is Hilbcrt
nog steeds de grote man. Zijn po
pulariteit is na gisteren opnieuw
flink toegenomen en dal kan ook
gezegd worden van het marathon-
schaatsen. dal gouden tijden be
leeft
Ondanks de kou. de lengte van
de wedstrijd en het hoge tempo
was dit vierde kampioenschap op
natuurijs geen lastige wedstrijd.
De vroegtijdig eelosten zullen er
vermoedelijk anders over denken
maar de hoofdrolspelers vonden
de wedstrijd niet echt zwaar. Op
het voordewindse gedeelte reed
vrijwel iedereen maximale snel
heid en was ontsnappen onmoge
lijk. Het stuk tegenwind daarente
gen was zo lastig, dat demarreren
vanuit een samenwerkend peloton
óók al onmogelijk was. Het werd
dus een afvalwedstrijd, die- na
twaalf ronden (tachtig kilometer)
in de beslissende fase kwam.
Yep Kramer leidde de beslissing
in en kreeg achtereenvolgens mee
Van der Duim. titelverdediger
Dries van Wijhc, Jos Niesten. Hen
ri Ruitenberg, Lubbert van der Mo
len, Wim Vos. Dries Klein en de
verrassend sterke B-rijder Edward
Hagen. Deze negen, waarbij verras
senderwijs niet natuurijs-specialis-
ten Jonker en Kooiman, kregen la
ter nog gezelschap van Gert Ja-
kobs en Frits Schalij, die. onafhan
kelijk van elkaar ook nog aanslui
ting wisten te krijgen. Een opmer
kelijke verrichting en een vinger
wijzing voor komende nog grotere
gebeurtenissen.
Spanning
De laatste ronde stond bol van de
spanning met een steeds maar aan
vallende Dries van Wijhe. De Kerk-
dorper had zich donderdag ver van
het ijs gehouden en de voorberei
ding in zijn tot ovenhitte verwarm
de caravan ter hand genomen. Ont
spannen met een sigaartje en een
glaasje glühwein, dat was ditmaal
het Van Wijhe-recept. Hel was
Dries te koud om een wedstrijd te
rijden, laat staan te trainen. Het op
zetje leek bijna succes te hebben
want veertiger Van Wijhc sprong
als een jonge hond op de gekste
plaatsen weg uit de kopgroep.
Links en rechts onder de rietkra
gen taachtte hij zijn gezellen te ver
schalken maar Jos Niesten - die
vorig jaar in Giethoorn tweede ach
ter Van Wijhe eindigde - liet hem
geen keer gaan.
„Jammer", vond Van Wijhe later.
..had Jos maar eens doorgereden,
dan hadden we het opnieuw samen
uit kunnen vechten. Nee, ik denk
niet dat hij bewust tegen mij heeft
gereden. Jos is een sportieve jon
gen, zoiets doet hij niet".
Omdat Niesten Van Wijhe niet
liet gaan en Kramer ook al verdedi
gend werk afleverde ten nadele
van Ruitenberg en Jakobs draaide
het uit op een sprint tussen de elf
koplopers. Ruitenberg en Hagen
leidden in de laatste bocht maar
Van der Duim wendde alle routine
uit een grote carrière aan en sprint
te onweerstaanbaar uit hun spoor
naar de'eerste plaats. Heel verras
send werd Van Wijhe nog de ern
stigste bedreiger voor Van der
Duim. iets wat hem zou doen zeg
gen. „Ik ben nu veertig en kan ook
T andengeknars
EERNEWOUDE (GPD) - Voor
Wim Vos uit Kockengen, al ja
ren begenadigd marathon
schaatser, werd het gisteren
een duur dagje in Eernewoude.
Ondanks een geld opleverende
achtste plaats was de totaalba
lans van een dagje NK mara
thon voor hem puur negatief.
Bij een verzorgingspost kreeg
hij een bidon warm drinken
toegeworpen van een helper.
Vos kon de kruik maar ten dele
vangen waardoor het 'projec
tiel' tegen zijn mond kwam.
Het kostte de stoere Utrechter
twee kronen van zijn bovenge-
bit, een schadepostje van onge
veer vijftienhonderd gulden
nog sprinten. Had ik dat honderd
meter eerder geweten, dan was ik
misschien nog wel verder geko
men. Als ik hem aan de broek zit.
win ik misschien nog wel"
Geluk
Hilbert van der Duim, nooit een
echt uitgelaten type, toonde zich
blij met zijn zoveelste titel maar
wilde over de waarde ervan niet
verder gaan dan 'een leuke aanvul
ling op een sportcarrière'. „Ach,
het kan de volgende wedstrijd wel
weer minder gaan", relativeerde
hij. „en je moet ook een beetje ge
luk hebben. Dat heb ik vorig jaar in
Giethoorn gemerkt. Hier heb ik
niet echt naar toe geleefd. Ik wist
donderdag nog niet eens of ik van
daag wel vrij van school kon krij
gen". De weer herstelde Leidenaar
Alex Jansen finishte als 22ste.
Bij de vrouwen continueerde de
snelle Lilian van Tol de successen
van het kunstijs. De Noordholland
se uit Nes aan de Amstel won op
vakkundige wijze de eindsprint
voor titelverdedigster Ingrid Paul.
die opnieuw leek te gaan winnen
maar de plaats van de finishlijn
toch niet goed had ingeschat. Het
brons was na 52 koude kilometers
voor de Groningse Erna Uitham.
Ook de veteranen werkten hun
78 kilometer lange wedstrijd in de
koude ochtenduren af. In de laat
ste ronde leken Arie Kooiman uit
Schagerbrug en Jeen van den Berg
uit Heerenveen op weg naar een
complete verrassing, maar in de
sprint ging het toch weer tussen de
mannen die ook in de KNSB-cup
wedstrijden de lakens uitdelen.
Jan van der Meulen uit Stiens was
van de twaalf koplopers ditmaal de
snelste voor Jellummei Piet de
Boer en Jan Visser uit Hoogkar
spel. de titelverdediger
Er komt voorlopig geen Elfstedentocht. Dal meldde voorzitter Sipkema
gisteravond op een persconferentie in Leeuwarden. Ijsmeester Kroes ver
andert og.de routekaart alvast het. jaartal in 1987, (foto ani'»
Eisen Wiegel
LEEUWARDEN (ANP) Voor
er een beslissing valt over de
vaststelling van de vijftiende
Elfstedentocht, moet er een
grondig overleg komen tussen
het bestuur van de Vereeni-
ging De Friese Elf Steden en
de provincie Friesland, de
burgemeesters van de betrok
ken steden en de rijkspolitie.
Die eis werd gistermiddag,
voor de microfoon van Hier en
Nu-radio, gesteld door Hans
Wiegel, de commissaris van de
Koningin in Friesland. Wiegel
kwam met de eis voor een
boog beraad wegens de onge
regeldheden, die rond de laat
ste editie van de Elfsteden
tocht hebben plaatsgevonden.
Toch op weg
LEEUWARDEN (GPD> Ve
len willen de eersten zijn De
57-jarige Piet Zeldenrust uit
Sncek heeft vanmorgen om
half vijf op de Boksumerdam
de schaatsen ondergebonden
om in zijn eentje het traject van
de Elfstedentocht af te leggen
Twee jaar geleden is hij in die
opzet al eens een keer geslaagd.
Niet alleen Zeldenrust kan
niet wachten op Sipkema's
groene licht. Ook Age Veld
boom uit Eernewoude en Griet
zen Wijma uit Oudega reden
vanmorgen de Zwette uit voor
het fameuze rondje. Na dagen
van wachten op geschikt ijs
meldde het tweetal zich 'rede
lijk enthousiast' aan de eigen-
bedachte start.
UTRECHT (GPD) - Er zijn Frie
zen van wie het direct mag op
houden met vriezen. Een Elfste
dentocht 1987, die met de dag
meer realiteit wordt, zal dan in
dat geval niet doorgaan. Tot
vreugde van die Friezen die
Neerlands grootste schaatseve-
nement liever aan hun noordelij
ke deur voorbij zien gaan.
Neem bewoners van het mini-
dorp Bartlehiem. Wie kent het
niet; Bartlehiem, het beroemde
punt waar de schaatsdeelnemers
aan de Elfstedentocht twee keer
voorbijkomen. In 1985 stonden
duizenden liefhebbers de helden
toe te juichen. Een jaar later wa
ren dat er vele tienduizenden.
En dat bezorgde de 79 bewo
ners van het piepkleine gehucht
een hoop overlast. Bewoonster
Joos Rienks. die pal naast het be
roemde bruggetje van Bartle
hiem woont: „Het was niet leuk
meer. Al die duizenden mensen.
Dc hele boel vertrapt en ver
nield. Weet je, als er dit jaar een
tocht komt. dan houd ik mijn
hart vast". En haar buurvrouw
Fiet Botter: „Ik ben er gewoon
bang voor".
Gekkenhuis
Joos: „Ik wil niks zeggen over
1985. Toen was het hier ook druk
maar hartstikke gezellig. Eén
grote familie die tot 's avonds
laat de schaatsers toejuichten.
Maar in 1986 was het een gekken
huis. Het begon al de nacht voor
de tocht. Er werden hier busla
dingen vol mensen gedropt. Die
werden volkomen aan hun lot
overgedragen. Ze dachten dat ze
hier in Bartlehiem wel wat ver
tier konden vinden. Maar..„er is
hier niets, behalve een paar hui-
Dan de dag van de tocht zelf.
Joos opnieuw: „Waar iedereen
vandaan kwam? Ik weet 't niet.
Al die mensen. Het was een grote
chaos. Mijn toilet was binnen
korte tijd verstopt. Er zijn das-
nou eens kijken, gooien ze die
sneeuw op mijn pad waar ik uren
heb staan bezemen"
Dat een Elfstedentocht ook dit
jaar zeker tot de mogelijkheden
behoort bewijzen vier lokale po
litiemannen die nerveus op het
ijs schuifelend een kijkje komen
nemen in Bartlehiem. Een uni
cum, zoveel agenten bij elkaar in
het durp. Ze komen de boel een
beetje controleren, leggen de
Friese dienders gewillig uit. Een
politieman: „We kennen de
klachten van dc Bartlehiemers.
Er zal dit jaar. als er een tocht
komt, betere politiebewaking bij
hun huizen komen"
Controle
Dat is ook de eis van Bartlehie-
mer Freek van Tuinen Hij zegt
„Vorig jaar is het echt uit de
hand gelopen. De politic had er
geen controle meer op. Ik vind
dat in de toekomst de toegangs
weg moet worden afgesloten. Op
deze wijze kan het publick beter
in bedwang worden gehouden
Ook zal er meer gesurveilleerd
moeten worden".
Op het beruchte punt in Bart
Iehiem waait een snijdende ijs
koude wind. Sneeuw stuift me
tershoog op en vormt sneeuw
duinen. Ondanks lange onder
broeken, warmte-isolatiepakken,
wollen mutsen en dikke hand
schoenen: de kou snijdt overal
dwars doorheen. Dc KNMI-
waarschuwing is terecht heb je
buiten niets te zoeken, blijf dan
binnen.
Maar wat is dat? Gebogen figu
ren. Krrrrtsch. krrrrtch. Schaat
sers. Drie mannen. Kaart in de
hand. Niet te geloven. Ze zijn het
parkoers van de Elfstedentocht
alvast aan het verkennen. „Over
het algemen goed ijs, op sommi
ge plekken slechtmelden ze
bibberend. Hun ogen glimmen
van de tranen, hun neuzen zo
rood als aardbeien. En daar
schuifelen ze weer weg: het Frie
se sneeuwlandschap in
Vunderink mikt
op duurrecord
EERNEWOUDE (ANP) Robert
Vunderink bleef gisteren weg van
de nationale titelstrijd op natuu
rijs. De marathonrijder uit Raalte
blijft mikken op het werelduurre
cord. Ploegcoach Egbert van 't Ot
ver:,.Het zou gekkenwerk zijn nu
aan deze zware wedstrijd mee te
doen. Ook een uur rijden bij wijze
van test leek me niet verstandig.'
Vunderink wil maandag op de
overdekte 400-meterbaan van het
Thialfstadion Hilbert van dei-
Duim zijn uurrecord afhandig te
maken. „Is-ie ziek", was de reactie
van Van der Duim nadat hij van de
afwezigheid van Vunderink had
GRONINGEN (ANP) Yvonne van
Gennip komt vandaag op de eerste
dag van het toernooi om het Euro
pees schaatskampioenschap voor
vrouwen uit tegen de Zweedse An
nette Carlen en de Russin Ljoed
mila Titova. Carlen is tegenstand
ster in de tweede rit van de 500 me
ter; met Titova opent Van Gennip
de 30UU-meten aces Titelverdedig
ster Andrea Ehrig ontmoet op de
sprint in de Poolse Lidia Olcon en
rijdt op de 3000 meter tegen Grietje
Mulder.
De belangrijkste ritten. 1 Mooi
huizen (Ned)- Titova (Sov), 2. Van
Gennip Carlen, 3 Artamonova
(Sov) - Bórner (DDR). 4 Hoiseth
(Noo) - Lapoega (Sov). 5. Stam
(Ned) - Mulder (Ned). 6 Ehrig
(DDR) Olcon (Pol), in Sclioii
brunn (DDRi Tartia (Fil I h
3000-meter 1. Titova VanG.nmp
2. Moolhuizen - Carlen, 4 Stam
Olcon, 5. Mulder - Ehrig, 6 La pot
ga - Artamonova, 10. Sehonbrunn
Tomporowska (Pol).
Er zijn Friezen van wie het mag ophouden te vriezen
sen, sjaals, jassen, wanten van
mijn kapstok gepikt. Mijn laar
zen en moonboots? Verdwenen.
Verder trapte het publiek mijn
planten plat. Mijn heg ging naar
de knoppen. Een tuinhek, pas
nieuw, uit de grond gerukt. En zo
kan ik nog wel even een tijdje
doorgaan. Het was echt niet
leuk".
Buren Fiet en Ferrie Botter ko
men ook met verhalen. Fiet:
„Ook bij ons werd de boel platge
trapt. En dan de brutaliteit van
sommige mensen. Er stond een
rij bij mijn toilet. Op een gegeven
moment zeg ik: mag ik even naar
de wc. „Dan moet je achteraan
sluiten", zeiden ze boos. Mijn ei
gen wc, in mijn eigen huis..."
Steeds meer Bartlehiemers
schuiven aan in de woning van
Joos Rienks en vertellen hun
verhaal. Er zijn ook pro-Elfste-
dentocht-bewoners. Hans Hak
kaart is er een van. „Bij mij is vo
rig jaar ook wel de tuin kapotge-
trapt. Maar ach. Ik heb in de zo
mer weer de hele boel aan kant
gemaakt. En als het nu weer ge
beurt. Je moet gewoon positief
blijven".
En als het aan Jannie en David
van Kampen ligt, ook vlak bij het
Bartlehiemse bruggetje wonend,
mag er morgen een Elfsteden
tocht gehouden worden. David
„Natuurlijk het was hartstikke
druk. En er zal ook best eens iets
zijn gebeurd. Maar het is toch
een fantastisch evenement".
Politie-controle in Bartlehiem. De 'toestand' bij, rond en straks mogelijk op de brug baart zorgen
(foto GPD)
Na de Elfstedentocht bleef
Bartlehiem toch met een kater
zitten Ferrie Botter: „We hebben
hier de enorme rommel zelf moe
ten opruimen. En het was hier
een troep. Honderden flessen,
tonnen met afval, noem maar
op".
Na de tocht trokken de bewo
ners aan de bel van de gemeente
en het Elfstedencomité. Reactie:
nul komma nul. Joos: „Er is hier
wel eens een man van het comi
té geweest die ons verzocht een
lijstje te maken van alle schade
die is aangericht. Hij zou later te
rugkomen. We hebben nooit
meer iets van hem vernomen".
Bij de gemeente verzochten de
bewoners, voor het geval er ooit
weer een tocht gehouden zou
worden, om openbare toiletten
en meer politiebewaking. Fiet
Botter: „Ook daar hebben we
nooit antwoord op gekregen"
Tijdens het gesprek scharrelen
elke keer figuren voor het huis
van Joos. Nieuwsgierigen die het
ijs komen bekijken. „Het is van
slechte kwaliteit", zegt een ken
nelijke kenner.
Ook komen er plotseling ge
meentewerkers met ijsschuivers
opdraven. Ze verwijderen de
sneeuw van het hobbelige ijs.
Joos Rienks: „Daar kan ik me zo
kwaad om maken hé. De wegen
hier laten ze ongemoeid, die zijn
spekglad, levensgevaarlijk. Maar
aan het ijs wordt alle aandacht
aan geschonken. Daar... moet je
LEEUWARDEN (GPD/ANP) - Het lijkt vrijwel uitgesloten dat volgende week woensdag
of donderdag een Elfstedentocht wordt verreden. ,,Als er niets verandert aan het weer en
aan de weersverwachtingen, dan gebeurt het op die dagen niet", zei ijsmeester ir. Henk
Kroes gisteravond in Leeuwarden na afloop van de vergadering met de 21 rayonhoofden.
„Als het februari was, haden we het wel kunnen vergeten".
