'Streven blijft een marathon op de plassen'
Politie komt in actie
om vele inbraken in
scholen in te dammen
Biggetjes gered uit
brandende boerderij
Infanteristen 'Oude Vierde'
houden drukbezochte reünie
Nieuwkoopse Landijsbaan bestaat honderd jaar
MAANDAG 12 JANUARI 1987
LEIPSCH iüb DAGBLAD =iST
Penningmeester G. Sanders (links), bestuurslid N.C. van den Helder (midden) en voorzitter S.C. Bode
graven van de Nieuwkoopse Landijsbaan laten een paar oude Hollandse schaatsen zien. "Die krullen
waren levensgevaarlijk bij wedstrijden waar het op snelheid aan kwam". (foto Nanno Bioupot»
NIEUWKOOP - De leden van de
Nieuwkoopse Landijsbaan staat
een winter vol feestelijkheden te
wachten. De vereniging bestaat
dit jaar precies een eeuw. In het
ijsclubgebouw aan de Bernhard-
laan in Nieuwkoop is een ten
toonstelling over schaatsen en
sleeën door de eeuwen ingericht.
Voor de komende maanden staat
onder meer een demonstratie
van dertig schaatsers in oude
klederdrachten op het program
ma. Jeugdige leden kunnen mee
doen aan wedstrijden en in
maart gaan ze naar de kunstijs
baan in Leiden.
door
Jeannette van Haatten
De schaatsvereniging begon
honderd jaar geleden met het
houden van wedstrijden op een
baan over de Ringsloot, midden
in het dorp. "Als hoofdprijs werd
een varken uitgereikt en als er
een jaar geen vlees beschikbaar
was, haalden ze snoeken uit de
plas", vertelt bestuurslid N.C.
van den Helder. "De prijzen die
bij het ring- en schoonrijden in
de wacht werden gesleept, gin
gen naar de behoeftigen die het
in de wintertijd extra moeilijk
hadden".
Pas in 1962 verhuisde de ver
eniging naar de huidige ijsbaan
bij het industrieterrein. Voorzit
ter S.C. Bodegraven herinnert
zich dat het een spannende tijd
was. "We hadden geen geld. De
kosten voor het aanleggen van
een bedijking waren op driedui
zend gulden geschat en we had
den maar zo drie a vierhonderd
gulden in kas. De vijftien be
stuursleden staken toen de kop
pen bij elkaar en besloten het
geld zelf op te brengen. De kos
ten voor de aanleg vielen echter
wat tegen. Er bleek tweeduizend
gulden meer nodig te zijn. Dat
hebben we toen bij elkaar gekre
gen met verlotingen en een rad
van avontuur.
Houten keetje
"Er hoorde een houten keetje
bij dat van ellende bijna instort
te. In 1982 hebben we in samen
werking met de duivenvereni-
ging De Vooruitgang een stenen
clubhuis laten bouwen. De dui-
venfokkers gebruiken het zo
mers. Wij beginnen in september
met klaveijasavonden en het
voorbereiden van de piassen-
tochten".
Tot 1919 was de vereniging een
zuivere mannenaangelegenheid.
Vrouwen konden geen lid wor
den, alleen donatrice. Nu telt de
ijsclub zo'n 450 gezinnen die eeh
contributie van zes gulden per
jaar betalen. Het bestuur bestaat
uit vijftien, voor het merendeel
enthousiaste schaatsers. Secreta
ris J.H. van Leeuwen spant de
kroon. Ondanks zijn ruim tachtig
jaar gaat hij minstens één keer
per week op de kunstbaan in
Utrecht schaatsen.
Hoogtepunt
"Zo gauw het een paar nachten
gevroren heeft en het ijs goed is,
gooien we de baan open", aldus
Bodegraven. "Onze baan gaat
eerder open dan elders. We doen
dit met opzet om vooral de jeugd
van de - dan nog onveilige - plas
weg te houden". Het bestuur
zorgt samen met vrijwilligers
voor het onderhoud en het dwei
len van de baan. De ene winter
valt het ijs mooier uit dan de an
dere en het onderhoud verschilt
dan ook van jaar tot jaar. "En dan
hopen we dat het doorvriest en
we de plas opkunnen", vervolgt
Bodegraven. "Het uitzetten van
de plassentochten is voor ons het
hoogtepunt van het jaar. We or
ganiseren dit in samenwerking
met twee andere schaatsvereni
gingen in Nieuwkoop en Noor
den".
De samenwerking tussen de
verenigingen, de gemeente en de
rijkspolitie is prima volgens de
voorzitter. "We hebben heel kort
de tijd om de evenementen te or
ganiseren en het is geweldig hoe
veel werk er in dit tijdsbestek
wordt verzet. Kijk, de elfsteden
tocht heeft een grote reputatie en
wordt landelijk door radio en te
levisie gevolgd. Maar aan de
tochten over de Nieuwkoopse
plassen doen drie keer zoveel
mensen mee als aan de tocht in
Friesland. Ik schat dat er vorig
jaar ongeveer honderduizend
mensen op de plassen hebben
geschaatst".
Zwartrijders
Bodegraven vindt het wel pret
tig dat de plassentochten niet zo
veel publiciteit krijgen. "We wil
len niet dat er te veel mensen
meedoen". Behalve de schaat
sers die zich officieel voor een
tocht inschrijven, rijdt nog zo'n
vijftig procent illegaal mee. "Vo
rig jaar kwam zo'n zwartrijder na
afloop van de tocht nog even
netjes betalen", herinnert Bode
graven zich. "Dit jaar, laten we
tenminste hopen dat er ijs komt,
gaan we de tochten uitbreiden.
Het wordt dan mogelijk verschil
lende soorten medailles te beha
len". De sfeer tijdens de wedstrij
den is uniek, vindt hij. "Mis
schien komt dat omdat in tegen
stelling tot andere sporten de tijd
dat men van het ijs kan genieten
zo beperkt is".
Al eeuwenlang heeft jong en
oud zich op de schaats gewaagd.
De verzameling schaatsen die de
vereniging tentoonstelt omvat
ongeveer 250 paar en is uitge
leend door A.C. Broere uit Di-
dam, een dorpje in de buurt van
Zevenaar. "De oudste schaats
van de collectie stamt uit 1482",
weet Van den Helder. "Die
schaats is gemaakt van de rib
van een koe. Er is er nog maar
één van. Benenschaatsen of glij
ders kwamen al in de prehistorie
voor. Men bewoog zich hierop
voort zoals op een prikslee, met
behulp van stokken".
Zwieren
"IJzeren schaatsen zijn ook al
heel oud. Vroeger had ieder zich
zelf respecterend dorp een eigen
smid die in het stille seizoen een
leuke bijverdienste had aan het
maken van schaatsen. De tim
merman en de zadelmaker zorg
den voor het 'tuigje'. De Holland
se schaatsen hadden een grote
krul, al dan niet met een fraai
versierde hals. Deze werden ge
bruikt om op te zwieren. Voor
wedstrijden waarbij het op snel
heid aankwam, waren ze door
die krullen levensgevaarlijk.
Daarvoor werd dan ook de Hol
landse baanschaats gebruikt. Die
was korter en meer gedrongen.
Ook de bekende Friese doorlo
pers waren beter geschikt voor
het hardrijden.
In de loop der eeuwen is de
schenkel - het ijzeren gedeelte
dat in het hout zit - veel hoger
geworden, waardoor men min
der last heeft van oneffenheden
in het ijs. De laatste jaren rijdt
bijna iedereen op kunstschaat
sen of noren. "Veel makkelijker
om niet meer met verkleumde
handen loszittende bandjes vast
te hoeven maken", vindt Van
den Helder.
IJssleeën
Op de tentoonstelling zijn ook
enkele ouderwetse ijssleeën te
zien, waaronder twee van de ver
eniging zelf. Deze zijn beschil
derd met Nieuwkoopse tafere
len. De nestor van de landijs
baan, ere-lid Kranenburg opende
gistermiddag om twee uur de ex
positie, die duurt tot 18 januari.
Het clubhuis is in deze periode 's
middags van twee tot vijf uur ge
opend. Schoolklassen kunnen
op verzoek buiten de openingsu
ren een rondleiding krijgen.
Na een halve eeuw bestuurslid
te zijn geweest, kent Kranenburg
het klappen van de zweep. Hij
stelde dan ook als voorwaarde
dat er gisteren direct na de ope
ning een neutje op tafel zou ko
men. "Schaatsen en een neutje
horen bij elkaar. Daar blijven we
warm bij", oordeelt het bestuur
eensgezind.
Gevraagd naar de wensen en
plannen voor dit jaar antwoordt
Bodegraven dat de schaatsclub
gewoon op dezelfde voet wil
voortgaan. "Een machine om be
ter ijs op de baan te maken blijft
een grote wens. En wat we bij
zonder graag zouden willen
doen, is een marathon op de
Nieuwkoopse plassen organise-
Dure campagne moet zichzelf terugverdienen
LEIDEN/STREEK - De poli
tiekorpsen in de regio hebben
gezamenlijk een brochure ge
maakt in een poging het aantal
inbraken in scholen terug te
dringen. De brochure die is
vervaardigd door de regionale
bureaus voorkoming misdrij
ven wordt door de rijkspolitie
en gemeentelijke korpsen,
waaronder die van Leiden,
Katwijk en Noordwijk, de ko
mende maanden op alle acht
honderd scholen in de provin
cie Zuid-Holland overhandigd.
"Het inbreken in scholen gebeurt
vreselijk veel en het aantal stijgt
ook", verklaart C.B. Jongh, regio
naal coördinator voorkoming mis
drijven het waarom van de kleu-
renbrochure. "Het gebeurt vooral
door jeugdigen. Ouderen breken
zelden in". De jeugdige dieven
hebben het vooral gemunt op vi
deo's, televisies, computerappara
tuur en dergelijke en richten vaak
een enorme ravage aan. De totale
schade is onbekend, maar loopt in
de tientallen miljoenen guldens.
Zeker als de vele schoolbranden
worden meegeteld, want die zijn
vaak het gevolg van een inbraak.
Sterker nog, in veel gevallen wordt
er alleen maar ingebroken om de
school in brand te kunnen steken.
Maar ook als diefstal het enige
doel is, blijft het een kostbare ver
liespost. "Een school zit toch altijd
met zo'n inbraak. Vaak wordt dan
aan de politie gevraagd wat er kan
worden gedaan om het in de toe
komst te voorkomen. Iedere poli
tieman gaf dan een eigen advies. Al
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Zestig biggetjes zijn gisteravond gered
uit een brandende stal bij een boerderij aan de Koudekerkse Hondsdijk.
De stal ging geheel verloren, maar het aangebouwde woonhuis van de
boerderij 'Vredebest' kon worden behouden. De bewoners haddert pas
zes maanden geleden de boerderij overgenomen.
De brand brak rond half zes uit door nog onbekende oorzaak. Toen de
Koudekerkse en Hazerswoudse brandweerkorpsen ter plaatse kwamen,
hadden de bewoners met hulp van buren de biggen al uit de stal gehaald.
Het blussen werd bemoeilijkt door de ijzige kou. Een waterpomp bevroor
ter plekke. Hoe de brand is ontstaan, is nog onduidelijk.
De schade bedraagt volgens de brandweer ongeveer honderdduizend
gylden. De stal zal geheel moeten worden herbouwd. Het woonhuis liep
alleen waterschade op en dat was een gelukje want het heeft een gemak
kelijk ontvlambaar, rieten dak. De stal had pannen op het dak liggen.
deze adviezen hebben we nu bij el
kaar gebracht in deze brochure",
aldus Jongh.
De brochure geeft in heldere taal
weer wat de belangrijkste oorza
ken zijn van het steeds groeiende
aantal inbraken in scholen en wat
er tegen kan worden gedaan. Een
school is een makkelijke prooi
voor inbrekers omdat er 's avonds,
in de weekeinden en in de vakan
ties niemand in het gebouw is. Een
kraak in een school levert altijd
wat op. Bovendien hebben de in
brekers niet het gevoel iemand
persoonlijk te benadelen.
Via een preventieplan wordt uit
gezocht wat er moet worden bevei
ligd, waartegen en hoe dat moet.
Het gaat soms om eenvoudige
maatregelen, zoals het opbergen
van waardevolle spullen in een
speciale, beveiligde berging. Ook
het coderen van video's en andere
dure zaken wordt aanbevolen,
evenals het aanbrengen van goed
hang- en sluitwerk.
Behalve goedkope maatregelen
worden in het boekwerk ook duur
dere mogelijkheden behandeld.
Zoals het aanbrengen van alarmin
stallaties. Verder wordt er aan
dacht besteed aan de omgeving
van de school. Het gebouw zou niet
achter bosjes en bomen verscholen
moeten liggen, maar zichtbaar
moeten zijn voor de omwonenden.
Hier en daar verlichting in de
school kan ook helpen, mits de
school in het zicht ligt. Anders is
het slechts een hulpmiddel voor de
inbreker die in het donker zijn weg
zoekt. In de praktijk blijkt overi
gens dat dergelijke maatregelen
zichzelf heel snel terugverdienen.
De brochure is bestemd voor
schooldirecties en -besturen, maar
het is ook zaak haar aan medewer
kers en conciërges te laten lezen,
aldus de politie. Het is de bedoe
ling dat in het najaar wordt onder
zocht of de actie succes heeft ge
had. Op dit moment wordt via een
enquête onderzocht hoe vaak scho
len door inbrekers worden be
zocht. Herhaling van dat onder
zoek in het najaar moet aantonen
of het aantal inbraken in scholen is
verminderd en of scholen beveili
gingsmaatregelen hebben getrof
fen.
De brochure is in ieder geval al
wel aangeslagen. Oorspronkelijk
bedoeld voor de regio Zuid-Hol
land midden is zij vanaf februari in
heel het land verkrijgbaar bij de
politiekorpsen. Het maken van de
brochure was volgens Jongh niet
goedkoop. "Alles bij elkaar heeft
het een ton gekost, maar als de ad
viezen worden opgevolgd, hebben
we dat er zo weer uit".
LEIDEN - De whiter heeft onverwacht snel toegesla- Overigens is het ijs op vele plaatsen nog zwak. Zo
gen. Op plaatsen waar zaterdag nauwelijks een laag- kon de ijsbaan in de Stevenshof gisteren nog niet open
je ijs lagkon zondag al worden geschaatst. En vooral omdat het ijs het verwachtegrote aantal bezoekers
op sloten lag genoeg ijs en kon er bijvoorbeeld al een nog niet kan dragen. Vandaag zou de baan wel toe-
stevig partijtje ijshockey worden gespeeld. gankelijk zijn voor publiek. (foto Henk Bouwman)
Roemrijke historie Leids regiment herleeft even
VALKENBURG - Ruim 200 oud
militairen hebben zaterdag in Val
kenburg deelgenomen aan de reü
nie van het zogenaamde 'Oude
Vierde' (4RI). Het oude vierde is
een voormalig infanterieregiment
dat tot na de strijd in Indië heeft
bestaan.
De geschiedenis van 4RI gaat te
rug tot 1814. In dat jaar werd het
infanterieregiment opgericht. Der
tigjaar later kwamen de infanteris
ten naar Leiden. Het regiment was
samengesteld uit militairen uil de
sleutelstad en omgeving en dat is
tot de opheffing zo gebleven.
Tien jaar na de bevrijding werd
de eerste reünie gehouden. Toen
waren de reünisten nog te gast in
de garnizoensstad Leiden. Aan de
eerste ontmoeting namen onge
veer 1300 oud-militairen deel. Na
de sluiting van de Doelenkazerne
werd de reünie verplaatst naar Val
kenburg. In 1966 werd daar de eer
ste bijeenkomst van het 'Oude
Vierde' gehouden.
Die keuze voor Valkenburg was
niet toevallig. Het vierde regiment
streed in de meidagen van 1940 in
het Rijndorp tegen de Duitsers.
Een ander deel van het vierde
vocht in die dagen bij de Moerdijk-
brug tegen de bezetters.
Volgens bestuurslid L.Th. Rig-
thart van Gelder van het oude vier
de regiment infanterie viel de op
komst zaterdag niet tegen. "Er is
nogal wat reclame gemaakt voor
de bijeenkomst in Valkenburg en
dat heeft succes gehad. Zelfs wa
ren er nog enige deelnemers, die
voor het eerst aan de reünie deel
namen en dat is erg plezierig. Er
vallen voortdurend mensen weg en
dan is wat vers bloed uiterst wel
kom", aldus Rigthart van Gelder.
Tot de deelnemers aan de reünie
behoorden onder anderen generaal
buiten dienst W. van Rijn, kolonel
buiten dienst Th. Wessels van de
voormalige Leidse kokschool, de
algemeen voorzitter van de Bond
van Wapenbroeders, T. Meinez en
Valkenburgs burgemeester C. Sin-
ke. De oudste reünist was de 89-
jarige Leidenaar Landzaat.
Veel belangstelling van de deel
nemers was er in De Terp voor de
foto-expositie. In ongeveer 80 fo
to's - eigendom van Rigthart van
Gelder - werd een beeld gegeven
van de strijd in de meidagen van
1940 in Valkenburg. "Veel van de
deelnemers zagen die foto's voor
het eerst en dat maakte soms wel
wat los bij de mensen", aldus Rig
thart van Gelder.
Amsterdammers eigenen zich
in Leiden herenkostuums toe
RIJNSBURG/LEIDEN - De poli
tie van Rijnsburg heeft drie Am
sterdammers aangehouden we
gens diefstal van zes herenkos
tuums uit een herenmodezaak in
de Breestraat in Leiden. Het drietal
heeft inmiddels bekend.
De politie kon tot aanhouding
overgaan nadat zij was gealar
meerd door het winkelpersoneel
van een modezaak aan de Oegst-
geesterweg in Rijnsburg. De Am
sterdammers, in leeftijd variërend
van 21 tot 25 jaar, hielden zich in de
winkel verdacht op.
Eenmaal op het politiebureau
van Rijnsbürg bekenden de Am
sterdammers de diefstal in Leiden.
Het drietal is daarop overgedragen
aan de Leidse politie.
Ruil-, contact- en veilingavond postze
gelvereniging 'De Postzegelvrienden',
zaal open vanaf 19.30 uur.
Stadhuis, Breestraat - Gemeenteraads
vergadering, 20 uur.
De Waag, Aalmarkt - Jamsession, non-
Stichting Burcht, Burgsteeg - Open
jazzpodium, 17 tot 01 uur.
Kapelzaal K&O, Oude Vest 43 - Beetho
ven-concert van Johannes Leertouwer
en Julien Reynolds, 20.15 uur.
Voorschoten
Ambachtshuis, Voorstraat 12 - Nieuw
jaarsborrel WD, vanaf 20 uur.
Leiderdorp
Muzenhof, Gordijnsingel - Leiderdorps
Vrouwenoverleg presenteert zich, 20
DINSDAG
Schouwbürg, Oude. Vest 45 - 'My fair
Lady' met Luc Lutz," 20.15 uur.
De Waag, Aalmarkt - Hele dag jazz-zes-
daagse.
Stichting Burcht. Burgsteeg - Open
jazzpodium, 17,tot 21 uur.
Gezondheidscentrum, Bevrijdingsplein
60 - Gymnastiek voor 55-plussers, 11
- Schaatsruilbeurs, 18.30-19.30 i
APOTHEKEN - De avond- en nacht
dienst van de apotheken in de regio Lei
den wordt tot 9 januari waargenomen
door Zuider apotheek. Lammenschans-
weg 7, Leiden, tel. 123553 en apotheek
Boehmer, Florijn 21, Leiderdorp, tel.
894400.
ONGEVALLENDIENST - Dagelijks
Academisch Ziekenhuis, behalve van
dinsdag 13 tot woensdag 13 uur Diaco-
nessenhuis Leiden, en vrijdag 13 tot za
terdag 13 uur: Elisabeth ziekenhuis Lei
derdorp.
AMBULANCE - tel. 071-212121
S.O.S.-DIENST - Telefonische hulp
dienst voor degenen die in moeilijkhe
den verkeren, dag en nacht: tel. 071-
125202.
DIERENHULPDIENST - Tel. 071-
174141.
BUREAU VOOR RECHTSHULP - He
rengracht 50, tel. 123942, spreekuren
ma. en di. 10-12.30 woe. 13.30-16 en do.
18.30-20.30 uur.
LEIDSE RECHTSWINKEL - Juridisch
adviesbureau, Ketelboetersteeg 10, tel.
130775.
BURGERRAADSLIEDEN - Breestraat
92, tel. 254142, spreekuurtijden: maan
dag van 11-12 uur, dinsdag en woensdag
van 11-12.30, alleen op afspraak, donder
dag van 18.30-20 uur, vrijdag van 9.30-
10.30 uur, voor buitenlandse vrouwen.
PSYCHOLOGISCHE PRAKTIJK BOS
- Morsweg 18, tel. 140111, open psycho
logisch spreekuur, zaterdag en zondag
VROUWENTELEFOON SEKSUEEL
GEWELD - dins, bereikbaar van 14-17,
woe. van 20-23 uur, vrijd. 09-12 uur, tel.
NVSH - Infocentrum Rapenburg 48, tel.
149987, geopend op werkdagen van 14-
16 uur en op dinsd. van 20-21 uur.
MELDLIJN AGRESSIE EN DISCRI
MINATIE - voor homoseksuelen, zon
dag van 20-24 uur, tel. 221008
