Duizenden doden na offensief Iran Geen economische reden voor aanpassing munten Israël dè zondebok in Iran-affaire Nieuwe bloedige fase in Golfoorlog NAVO-kruisraketten in West-Europa zoek Beschuldiging Witte Huis Russen sturen nieuwe onderhandelaar naar Genève Stakers stoppen even met stroomstoringen Israël doodt Ierse soldaat van UNIFIL in Libanon MAANDAG 12 JANUARI 1987 BUITENLAND PAGINA 5 NICOSIA (AP/AFP/Rtr/UPI) - Iran en Irak hebben gisteren allebei gemeld dat duizenden tegenstanders zijn gedood bij het jongste Iraanse offensief, dat vrijdag is begonnen. Volgens Radio Teheran zijn sinds vrijdag 15.000 Iraakse soldaten gedood of gewond en 1000 Irakezen krijgsgevangen gemaakt. TEL AVIV (GPD/AP/ANP) - De beschuldiging van het Witte Huis dat Israël een doorslagge vende rol heeft gespeeld in de Iran-affaire zorgde gisteren in Je ruzalem voor opschudding en te- gelijktertijd bezorgdheid. Pre mier Izaak Sjamir noemde de door president Reagans staf dit weekeinde vrijgegeven geheime documenten 'vals'. De rapporten onthulden dat het Israels initia tief was geweest wapens aan Iran te verkopen. Israël vreest nu dat deze bekendmakingen van het Witte Huis een anti-Israëlische stemming onder de Amerikanen en binnen het Congres zal ver oorzaken. De Washington Post van zater dag kwam met een op betrouw bare bronnen gebaseerde tweede beschuldiging aan het adres van Israël. Volgens deze krant zou de anti-terreur adviseur van de toenmalige Israëlische premier, Amiran Nir, het idee hebben ge opperd de winsten van de wa pendeal via geheime Zwitserse bankrekeningen naar de Con tra's van Nicaragua te sluizen. Dit zou de Amerikaanse Senaat commissie voor geheime dien sten tijdens getuigenverhoren van vorig jaar zijn verteld, aldus de Washington Post. De publikatie van de rappor ten werd in Israël beschouwd als een poging een zondebok aan te wijzen voor Reagans mislukte beleid. De documenten bevatten eigenlijk geen nieuwe informa tie. Al vanaf het begin van het schandaal was Israël van ver schillende kanten aangewezen als het brein achter de omstre den wapenleveranties en de fi nanciële afwikkeling daarvan. Waterdichte bewijzen daartoe zijn echter tot nu toe niet op tafel gekomen. Israël heeft steeds al les ontkend. Minister van buiten landse zaken Peres herhaalde gisteren licht geïrriteerd zijn eer dere verklaringen in de affaire: „We zijn door Amerika als een vriend benaderd onze medewer king te geven en we hebben als een vriend geantwoord". Pleidooi In Israël gaan steeds meer stemmen op de trouwe houding tegenover Washington te laten varen, want tot op heden stemde Jeruzalem haar verklaringen af op de ontwikkelingen in de affai re om vooral het Witte Huis niet in verlegenheid te brengen. Commentatoren van Israëlische kranten hielden gisteren een ste vig pleidooi de code van trouw aan Reagan en zijn staf te door breken. aren gisteren het wekelijks Jeruzalem te Die geluiden ook na afloop v kabinetsberaad horen. Minister tie Arnon Rubinstein vond de ontkenningen van Sjamir en Pe res niet voldoende. „Ik heb nog geen reden het waarheidsgehalte van die verklaringen in twijfel te trekken, maar om alle schijn van bedrog weg te nemen is het no dig dat een onafhankelijke staatscommissie de zaak onder zoekt", aldus de minister. Hij deed deze suggestie mede, om dat de Amerikaanse senaatcom missie die het schandaal behan delt de betrokken Israëli's wil verhoren, hetgeen Israël als soe vereine staat niet kan toestaan. In Amerika maakte de New York Times afgelopen weekein de bekend dat twee Amerikaan se kolonels vanaf 1983 betrokken geweest zijn bij pogingen wa pens aan Iran te verkopen. Ze de den dat uit persoonlijk winstbe jag. Volgens de krant blijkt ook dat er meer mensen bij het wa penschandaal zijn betrokken dan tot dusver is toegegeven en dat er miljoenen dollars nog niet boven tafel zijn gekomen. De twee kolonels zijn thans al lebei met pensioen. Het gaat om Ralph Broman, die ten tijde van zijn eerste wapenverkopen aan de Amerikaanse ambassade in Parijs verbonden was, en Wil liam Moth, die aan de ambassade van de VS in Londen werkte. De New York Times zegt dat een onderzoek van vijf weken heeft aangetoond, dat de twee kolonels te maken hadden met particuliere ondernemingen die aan Iran wapens als tanks, straal jagers, raketten en onderzeebo ten wilden leveren. Een deel van die wapens was afkomstig uit Amerikaanse de pots in Europa, waarbij valse do cumenten werden gebruikt om ze vrij te krijgen. Maar de# wa pens, waarvan niet bekend is hoeveel er daadwerkelijk in Iran arriveerden, kwamen ook uit an dere bronnen. Hulp Het Amerikaanse televiesiesta- tion NBC meldde gisteren dat de Amerikaanse regering Saoedi- Arabië heeft verzocht 31 miljoen dollar financiële hulp aan de Contra's te doen toekomen op een moment dat dergelijke hulp krachtens de Anerikaanse wet geving verboden was. In mei 1986 besloot de Natio nale Veiligheidsraad tijdens een vergadering president Reagan ie mand, waarvan de naam in het kopie van de NBC was doorge streept, 31 miljoen dollar aan de politieke arm van de Contra's, de Verenigde Nicaraguaanse Oppo sitie, had doen toekomen. Vol gens de bron betrof het hier Sa- oedie-Arabië. Het televisiestation NBC maakte verder bekend dat de CIA militaire inlichtingen ver strekte aan een particuliere Ame rikaanse organisatie die wapens leverde aan de Nicaraguaanse re bellen. Dat gebeurde ondanks een uitdrukkelijk verbod van het Congres. JAMASTRAN - Een Amerikaayise soldaat slaat een vliegtuig van de VS-luchtrnacht gade die bij de Hondurese plaats Jamastran parachutis ten dropt. Militairen van de VS en Honduras zijn het afgelopen weekein de nieuwe oefeningen begonnen in de buurt van de grens tussen Honduras en Nicaragua. De oefeningen zullen vier maanden duren en er zullen zo'n 5000 VS-militairen aan deelnemen. President Ortega van Nicaragua heeft gewaarschuwd dat de VS-rege- ring mogelijk op korte termijn zal proberen een definitief einde te maken aan de sandinistische revolutie. Hij noemde dat als één van de redenen om de noodtoestand in Nicaragua te handhaven, ondanks de vrijdag officieel geproclameerde nieuwe grondwet waarin tal van democratische vrijheden staan genoemd. (foto api WASHINGTON (AP) - Amerikaan se regeringsfunctionarissen heb ben gisteren gezegd dat zij geen doorbraak verwachten in de onder handelingen met de Sowjet-Unie, nu het Kremlin een onderminister heeft benoemd tot delegatieleider in Genève. Minister van defensie Weinber ger zei dat de Amerikanen „geen enkele aanwijzing" hebben dat de Russen nu „meer bereid zullen zijn een volledig controleerbaar ak koord te tekenen over ingrijpende wapenvermindering". Hij zei niet te vermoeden dat de benoeming van Joeli Vorontsov tot hoofdon derhandelaar een teken is van een veranderend beleid. „Ik geloof niet dat het individu dat naar Genève gaat belangrijk is, maar de autoriteit die hij heeft," al dus Weinberger voor de Ameri kaanse televisie. Volgens een militair communiqué van het Iraakse persbureau heeft Iran 250 tanks verloren en zijn ze ker 5000 Iraanse soldaten gedood. De Iraakse televisie vertoonde gisteren beelden van president Saddam Hoessein, die een bezoek bracht aan het slagveld. Volgens het commentaar waren de licha men die her en der verspreid lagen de lijken van Iraanse soldaten. De Iraanse televisie vertoonde overi gens gisteren ook beelden van het slagveld, waarop de lijken van vele Iraakse soldaten te zien zouden zijn. Buitenlandse diplomaten gelo ven niet dat het jongste Iraanse of fensief de al zo vaak door Iran in het vooruitzicht gestelde 'beslis sende stap' is in de ruim zes jaar aan de gang zijnde Golfoorlog. In de loop van gisteren vuurden de twee landen raketten af op be langrijke doelen in het gebied van de vijand. Zo lanceerde Iran raket ten op Bagdad en Basra, terwijl Irak ter vergelding raketten af vuurde op de Iraanse steden Dez- ful, Nahavand en Ramhormaz, alle drie in het westen van het land. Ra- dio-Teheran volstond met te zeg gen dat er doden waren in Naha vand, waar zaterdag een Iraakse ra ket 66 leerlingen en hun leraar ge dood zou hebben in een school voor gehandicapte kinderen. Bij raketaanvallen door Irak op vier Iraanse steden werden zaterdag 135 mensen gedood en 416 perso nen gewond, aldus een laatste Iraanse balans. De oorlogscommuniqués uit Te heran en Bagdad spreken elkaar regelrecht tegen wat betreft de ver liescijfers en de eigen vorderingen Ontslagen Een hoge ambtenaar op het Chi nese ministerie van propaganda is ontslagen en vervangen door zijn eerste assistent. Het gaat om Zhong Peizhang, die sinds februari 1983 directeur was van de afdeling voorlichting op het betreffende mi nisterie. Zhong is de eerste hoge ambtenaar die zijn baan verliest in het kader van een campagne tegen het 'burgelijk liberalisme' die on langs werd afgekondigd als reactie op de acties van de studenten voor meer democratie. Oproer Aan het oproer in de Barlinnie- gevangenis in de Schotse stad Glasgow is afgelopen zaterdag een einde gekomen toen de laatste elf muitende gevangenen zich overga ven aan het gevangenispersoneel. Ze zongen 'We shall overcome' toen ze van het dak afkwamen. En kele uren voor hun overgave had den zij hun laatste gijzelaar vrijge laten. Het oproer was vorige week maandag begonnen op het slagveld. Zo meldde Irak dat zijn derde legerkorps gisteren is doorgegaan met het uitschake len van de laatste vijandelijke een heden. Tegelijk riep Iran om dat zijn strijdkrachten er op verschil lende fronten in slaagden de ver bindingen tussen het 3e en het 7e Iraakse legerkorps te verbreken. Bagdad meldde verder dat het Iraakse leger elf divisies van wach ters van de islamitische revolutie ('Pasdaran') en vier Iraanse briga des had uitgeschakeld. Teheran meldde van zijn kant dat sinds het begin van het offen sief "Kerbala-5", genoemd naar een voor sji'ieten heilige stad in Irak, 14.000 Iraakse soldaten zijn gedood of verwond, 25 vliegtuigen zijn neergeschoten en ongeveer honderd tanks en heel wat gepant serde voertuigen zijn vernield. Zoals gebruikelijk in de oorlog - die president Saddam Hussein van Irak in september 1980 als 'Blitz krieg' begon in de verwachting dat hij kon profiteren van de verwar ring in Iran na de islamistische re volutie van anderhalf jaar eerder - verschaffen de twee landen nauwe lijks bijzonderheden over hun ei gen verliezen aan materieel of mensenlevens. Voor Iran is de oorlog hoe langer hoe sterker een principekwestie geworden. Irak als agressor dient volgens Teheran schadevergoe ding te betalen voor de aan het buurland toegebrachte economi sche schade. Maar Iran verlangt bovendien dat president Saddam Hoessein van Irak wordt afgezet en berecht wordt, voordat Teheran over een bestand in de oorlog wil spreken. BRUSSEL - Economisch onnodig, maar politiek onvermijdelijk. Zo kenschetste bijna iedereen de afge lopen nacht de herschikking van de munten in het Europees Mone tair Stelsel. De gulden en de mark werden er wat duurder door, en Nederlanders krijgen nu wat meer Franse francs of Italiaanse lires voor hun guldens, maar als het aan de monetaire experts had gelegen was de hele operatie niet doorge gaan. door Hans de Bruijn „De economische situatie in Eu ropa gaf geen enkele aanleiding tot deze herschikking", zei minister van financiën dr. Onno Ruding na afloop van het beraad. Hij schreef de hele commotie van de laatste veertien dagen in de internationale geldwereld toe aan de daling van de Amerikaanse dollar, de stakin gen in Frankrijk en de pogingen van enkele landen om onrust in de geldwereld te creëren. Die onrust begon een paar we ken geleden, toen de dollar steeds verder in waarde begon te zakken. Beleggers zochten daardoor hun heil in andere munten. In West- Duitsland is de rente hoog en de D-mark werd dus veel gevraagd. Volgens de wet van vraag en aan bod ging de prijs van de mark daar door de hoogte in. Dat leidde voor al tot problemen met Frankrijk, een van de grootste handelspart ners van de Bondsrepubliek. Door de sociale onrust in Frank rijk kwam de franc onder druk te staan. Daardoor werd de kloof tus sen mark en franc groter dan de 2,25 procent die als marge in het Europees Monetair Stelsel is opge nomen. In dat geval zijn de natio nale banken verplicht om via de aankoop of verkoop van valuta de orde weer te herstellen. Dat is de afgelopen week op grote schaal ge beurd. De Duitse Bundesbank heeft in een week tijd voor tien miljard D- mark aan Franse franken gekocht. „Extreme bedragen", noemde mi nister Ruding dat. Deze interven ties hadden echter onvoldoende re PARIJS (AP) - Het Franse vakver bond CGT heeft gisteren beloofd dat er bij de staking tegen het elek triciteitsbedrijf EDF geen opzette lijke stroomstoringen zullen wor den veroorzaakt zolang de huidige koudegolf aanhoudt. De communistisch geleide CGT is intussen de enige bond die nog tegen EDF staakt. De CGT zei zich niet aan te sluiten bij de oproep van vier andere bonden om het werk te hervatten, maar dat er wel naar andere actiemiddelen zal wor den gekeken om de bevolking on der de huidige omstandigheden niet te zwaar te duperen. Het is tijdens de recente stakin gen bij EDF gebruikelijk dat de werknemers wel op het werk ver schijnen maar, in overleg met de directie en werkwilligen, de elek- triciteitsproduktie verminderen. De maatschappij moet dan rote- sultaat. De Duitsers vonden daar om dat Frankrijk tot een devalua tie van de franc moest besluiten. De regering-Chirac wees dat echter verontwaardigd van de hand, om dat volgens haar de hoge rente stand in de Bondsrepubliek de oor zaak van alle kwaad was. Dat leidde donderdag en vrijdag tot gebakkelei tussen de twee lan den. „We hadden een paar jaar ge leden afgesproken dat we her schikkingen van de munten in het EMS zouden de-politiseren. Dat is blijkbaar niet gelukt", zei minister Ruding dan ook laconiek. Door di verse politici in beide landen z\jn de laatste dagen onverstandige uit spraken gedaan, meende Ruding. Beide landen hebben volgens de minister nagelaten om een 'opti maal rentebeleid' te voeren. De Duitsers hadden hun mark minder aantrekkelijker kunnen maken door de rente te verlagen, de Fran sen hadden hun frank meer in de aandacht kunnen krijgen door juist de rente te verhogen. „Zij hebben dat niet gedaan. België en Denemarken daarentegen wel", al dus Ruding. De Belgen verhoog rende stroomonderbrekingen ge lasten, waarbij de arbeiders naar verhouding hun salaris blijven ont vangen. De CGT zei niet hoe de acties zul len worden voortgezet. In sommi ge gebieden echter hebben vak bondsleden de afnemers aangesla gen voor het goedkope nachttarief, of geweigerd de levering aan wan betalers te staken. Het laat zich ra den dat zulke acties het publiek veel liever zijn dan de roterende Minister van buitenlandse zaken Shultz zei dat de Amerikanen werken aan een algemene verbete ring van de betrekkingen met de Sowjet-Unie. Hij zei dat Washing ton bereid is iedere dialoog met Moskou aan te gaan om dat doel te bereiken. Weinberger zei bezwaar te heb ben tegen een nieuwe „mini-top" zoals die in oktober in IJsland werd gehouden, „tenzij er een aan wijzing is dat zij bereid zijn veran- den vorige week nog hun disconto. Hoewel dat niet zwart-op-wit is vastgelegd „verwachten de andere landen nu toch wel iets van de Duitsers", zei Ruding. De Duitse minister Stoltenberg heeft zijn col lega's op dit punt echter niets toe gezegd. Hij wacht vermoedelijk ook eerst af wat er met de dollar gaat gebeuren. Zakt die nog verder in, dan zal de Bondsrepubliek wel in actie moeten komen, om nieuw onheil in het EMS te voorkomen. Blufpoker Opmerkelijk was het optreden van de Belgische minister Mark Eyskens, die er net als toen in slaagde om de schade voor de Bel gische frank zeer beperkt te hou den. De Belgische frank stond vo rige week immers ook sterk onder druk. Maar Eyskens speelt bij dit soort gelegenheden een soort bluf poker dat telkens weer succes heeft. België heeft een handelsover schot en een lage inflatie, dat is waar. Maar ook een groot over heidstekort en driekwart miljoen stroomonderbrekingen, die vorige week leidden tot spontane protes tuitingen bij EDF-kantoren in ver scheidene Franse steden. Drie bonden verklaarden zich bereid een salariscontract te teke nen waarin de werkgevers hebben aangeboden om bovenop de alge mene loonsverhoging een bonus te betalen. Een vierde bond zei de overeenkomst te steunen, maar wilde eerst het oordeel van de le den afwachten. Vanmiddag zouden twee concur- BRUSSEL (DPA) - De NAVO heeft met haar jongste opgave van het aantal in West-Europa gestatio neerde middellange-afstandsraket- ten voor de nodige hoofdbrekens gezorgd in Brussel. Het probleem komt erop neer dat men 96 kruisra ketten zoek is. Op het bondgenoot schappelijk hoofdkwartier wordt een diep stilzwijgen bewaard over de plaats waar deze raketten opge steld staan. Volgens vorige week door de NAVO verstrekte cijfers zijn tot dusverre 316 van de in het Dubbel- besluit voorziene 572 middellange- afstandsraketten geplaatst en ge- vechtsklaar. Daarbij gaat het om 108 Pershings-II-raketten, die alle in de Bondsrepubliek staan, en om 208 kruisraketten, gestationeerd op Amerikaanse bases in Italië, Groot-Brittannië, West-Duitsland en België. dering aan te brengen in de hou ding die zij daar aannamen."Die onderhandelingen liepen stuk op de weigering van Reagan om con cessies te doen op het gebied van zijn Strategisch Defensie Initiatief. Star Wars. Volontsovs voorganger Viktor Karpov was 22 maanden delegatie leider, maar volgens waarnemers zou hij onvoldoende bewegings vrijheid hebben gehad. werklozen. Eyskens roept echter steeds weer dat België bij de sterke landen (Duitsland, Nederland) thuishoort en niet bij zwakke broe ders, als Frankrijk of Denemarken. Hij wil de frank bij voorkeur op een lijn met de mark en de gulden brengen. Dat is des te opmerkelijker, om dat de België monetair-econo- misch altijd sterk op Frankrijk is gericht geweest. Met deze tweede revaluatie van de frank ten opzich te van de franc lijkt de breuk met dat verleden nu wel voorgoed tot stand gebracht. Voor de Nederlandse economie heeft de herschikking maar heel geringe gevolgen. Onze grootste handelspartners zijn de Bondsre publiek en België, en de verhou ding tot de mark blijft gelijk, ter wijl de gulden ten opzichte van de frank slechts een procentje duur der wordt. Het is trouwens ook ver keerd te verwachten dat nu Franse en Italiaanse produkten ineens goedkoper worden. Het meest zal de verandering merkbaar zijn voor wie guldens omwisselt in francs of lires. De rerende demonstraties in Parijs plaatsvinden als protest tegen de stakingen bij het elektriciteitsbe drijf maar ook bij de spoorwegen en het Parijse bus- en metrosys teem. De ene demonstratie is geor ganiseerd door de neo-gaullisti- sche RPR van premier Jacques Chirac, de ander door het ultra rechtse Front National. Bij de spoorwegen meldde de di rectie een verloop van de bijna vier weken oude staking. Zo'n 70 pro cent van de treinen liep gisteren weer, aldus de SNCF. De staking bij de Parijse bus en metro duurde onverminderd voort. Edmond Maire, landelijk leider van de vakbond CFDT, suggereer de een minimale dienstverlening op iedere lijn zolang de koude aan houdt. Een vakbondsafdeling in Parijs wees de suggestie echter on middellijk van de hand en riep op tot "verharding" van de actie. De NAVO heeft altijd geweigerd details te verschaffen over de plaats van de 208 kruisraketten. Maar volgens deskundigen moeten tot nu in Groot-Brittanniè 64, in Italië, West-Duitsland en België ie der 16 kruisraketten geplaatst zijn. Dat is in totaal 112. Blijft er een verschil van 96 als men ervan uit gaat dat er 208 zijn opgesteld. Krachtens een in maart 1985 ge nomen besluit van de Belgische re gering worden de 32 resterende kruisraketten van de 48 die er in België moeten komen, pas in 1988 gestationeerd. Althans als de Ver enigde Staten en de Sowjet-Unie in de tussentijd geen ontwapenings akkoord hebben bereikt. De eerste 16 kruisraketten staan op een basis bij het plaatsje Florennes. In Ne derland is de basis Woensdrecht nog niet klaar. Dus dringt de vraag zich op: waar zijn de 96 kruisraket ten gebleven? Voor eind 1988 moeten alle 572 raketten van het Dubbelbesluit op gesteld staan, tenminste als de on derhandelingen tussen de twee su- permogendheden voor die tijd geen overeenkomst hebben opge leverd. De in totaal 464 kruisraket ten worden als volgt over de vijf betrokken stationenngslanden verdeeld: Groot-Brittannië 160, Ita lië 112, Bondsrepubliek 96 en Bel gië en Nederland ieder 48. TEL AVIV/DUBLIN (AP) - Het Is raëlische militair opperbevel heeft gisteren toegegeven dat Israëlische soldaten zaterdagavond een Ierse UNIFIL-soldaat hebben gedood toen ze een zogenaamde groep ter roristen met tankgeschut onder vuur namen. Volgens de bekendmaking maakte de Ier, kapitein Dermot McLoughlin (33), deel uit van een eenheid UNIFIL-soldaten die gele gerd was in een observatiepost vlak bij de .terroristen'. De Israëli sche minister van defensie Izaak Rabin en de chef-staf van het Israë lische leger Moshe Levi hebben hun Ierse ambtgenoten laten we ten dat ze het incident betreuren, en het Israëlische leger stelt een onderzoek in. Volgens de woordvoerder van UNIFIL, Timur Goksel, is het de eerste keer dat Israël toegeeft dat een VN-soldaat door Israëlische soldaten is gedood. Het Ierse con tingent UNIFIL-soldaten bedraagt ongeveer 700 man. De Ierse regering heeft veront waardigd gereageerd op het be richt over de dood van de Ier, en men liet doorschemeren ernstig te overwegen de deelname aan UNI FIL stop te zetten. McLoughlin is de 21ste Ierse soldaat die in Liba non om het leven komt tijdens de nu negen jaar durende aanwezig heid van UNIFIL. prijzen van Franse auto's of Ita liaanse schoenen zullen heus niet zakken. Al is het alleen maar om dat bijvoorbeeld in Franse auto's Nederlands staal en Duitse onder delen worden verwerkt, en daar voor zullen de Franse fabrikanten nu dus meer moeten gaan betalen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 5