SHV wellicht
uit Zuid-Afrika
'Dit asiel heeft een signaalfunctie'
Jachtslot
ten prooi aan de vlammen
FNV-leden
akkoord met
vervoers-cao
Kleurling ambassadeur
Zuid-Afrika in Nederland
Tamilvluchteling Sridanan huist al drie maanden in Lochemse kerk
IKV nog altijd
zoekend naar
nieuwe koers
Vogelslachting op Wadden door olie
MAANDAG 12 JANUARI 1987
Na derde Makro-brand in korte tijd:
LOCHEM - Buiten is het tien graden onder
nul. Binnen, op de video in een zijruimte
van de Remonstrantse kerk in Lochem,
ontrolt zich in tropische kleuren het klas
sieke Indiase filmdrama van de arme jon
gen die tevergeefs de liefde van het mooie
prinsesje tracht te winnen.
door
Louis Engelman
Sridanan Ambalavanar (29) kijkt geboeid
naar het door vrienden geïnstalleerde tv-
scherm. De uit Sri Lanka weggevluchte Ta
mil proeft even een stukje thuis. Heimwee
brandt in zijn hart, maar zijn angst is ster
ker. De gedachte nu terug te moeten naar
zijn moederland beneemt hem de adem.
"De politie is al een paar keer bij het huis
van mijn vader geweest om te vragen waar
ik uithing", zegt hij. En Sridanan, tot twee
jaar geleden buschauffeur op het Aziati
sche eiland, weet wat dat op dit moment
betekent. Het bericht over de dood van zijn
bijrijder, geveld door politiekogels, laat
hem daaromtrent geen enkele twijfel.
Al bijna drie maanden bevindt Sridanan
zich in het gebouw van de Remonstrantse
kerk in Lochem. Naar buiten durft hij niet
te gaan, bang om door de Lochemse politie
te worden opgepakt en uitgewezen. Met als
uiteindelijk risico op het vliegtuig naar Sri
Lanka te worden gezet.
De Tamil is tegen wil en dank zelf hoofd
rolspeler geworden in een drama, dat paral
lellen vertoont met de tv-film. Staatssecre
taris Korte-van Hemel (justitie) is in dit ge
val de onbereikbare prinses, die in de ogen
van Sridanan echter steeds meer de trek
ken krijgt van de duivelse stiefmoeder van
Sneeuwwitje. Smeekbrieven heeft hij haar
geschreven om de afwijzing van zijn asiel
aanvraag ongedaan te maken. Tevergeefs
bad hij haar om een gesprek, waarin hij
haar persoonlijk zijn omstandigheden had
willen uitleggen.
In arren moede schakelde Sridanan via
een bevriend advocate de rechter in om aan
uitwijzing te ontkomen, hij ging tegen
diens negatieve vonnis in beroep en vlucht
te tenslotte naar die enig overgebleven vei
lige haven: de kerk.
'Tijgers'
Geen ogenblik had de Tamil er vóór 1985
aan gedacht vluchteling te zullen worden.
Hij leefde tot januari van dat jaar in betrek
kelijke rust. Werkte als buschauffeur op het
zonverwarmde eiland en woonde nog bij
zijn ouders in huis. Totdat vrienden van
hem, aangesloten bij de verzetsbeweging
van het 'Tamil United Libaration Front',
zijn bus stalen.
De volgende morgen werd het voertuig
teruggevonden, even uitgebrand als het po
litiebureau dat door een groep Tamil-tijgers
was aangevallen. Ipe plaatselijke politie
ging onmiddellijk naar de chauffeur op
zoek. Hij werd ervan verdacht zijn bus op-
zettellijk aan de verzetstrijders te hebben
meegegeven. Maar kennissen hadden
Sridanan tijdig gewaarschuwd. Pijlsnel
pakte hij wat spullen bij elkaar en vluchtte
het land uit.
Via Sofia, Oost-Berlijn en West-Duitsland
kwam hij in Nederland terecht, waar hij
zich bij een groep van honderd Tamils in
Amsterdam aansloot. Ze werden door justi
tie in het kader van het spreidingsbeleid in
een pension in Lochem geplaatst. In af
wachting van een beoordeling van hun
asielaanvraag.
Sommigen van hen mogen zich nu veilig
wanen. Zij kregen de zo begeerde vluchte
lingenstatus. Anderen hoorden dat zij in
Nederland mogen blijven totdat het laatste
definitieve woord in deze tijdrovende pro
cedure is uitgesproken. Maar niet Sridanan.
Korte-van Hemel oordeelde dat de Tamil
over de grens moest worden gezet. Hij zou,
aldus het door justitie opgestelde rapport,
niet bang hoeven te zijn voor vervolging in
eigen land.
Asiel
Willekeur, noemen Anna Kwakernaak en
Ine Spuls deze opstelling van de bewinds
vrouwe. Zij maken deel uit van een 125 le
den tellende solidariteitsgroep in Lochem,
die Sridanan materiële en morele steun ver
leent. "Hij is samen met drie andere Tamils
door West-Duitsland hierheen gekomen",
zegt Anna Kwakernaak. "Twee daarvan
mochten wel in Nederland blijven. De der
de is uit eigen vrije wil naar Canada ver
trokken. Waarom moet deze man dan nu
weg?"
Uit humanitaire en voor sommigen ook
religieuze overwegingen bekommert de so
lidariteitsgroep zich om het lot van Srida
nan. die met toestemming van de Raad van
Kerken voor Lochem in oktober zijn intrek
in de Remonstrantse kerk nam. "Dit kerka
siel moet als een signaalfunctie worden ge
zien", licht Ine Spuls toe. "We willen de
staatssecretaris ervan overtuigen dat zij een
vergissing maakt".
Enig optimisme putten de Lochemse
vrouwen uit het feit dat er eerder vluchte
lingen tijdelijk in de kerk hebben gebivak
keerd. Dat waren met uitzetting bedreigde
Christen-Turken, die later toch onderdak
kregen in Almelo.
Sridanan durft nauwelijks aan de nabije
toekomst te denken. Wat wordt de staatsse
cretaris voor hem, een prinses of stiefmoe
der? De Tamil klampt zich voorlopig nog
aan het eerste beeld vast. "Ik ben niet naar
Nederland gekomen omdat ik graag uit Sri
Lanka weg wilde", zegt hij ernstig. "Als de
binnenlandse problemen daar zijn opge
lost. ga ik direct weer terug naar het huis
van mijn vader".
BAEXEM (ANP) - Politie en douane hebben dit weekeinde in het Lim
burgse Baexem een illegale jeneverstokerij opgerold. In een tot woning
verbouwde schuur trof de politie een stokerij aan met een capaciteit van
4000 liter per week Daarmee behoorde de stokerij tot een van de grotere
Er werd ook 20.000 liter basisprodukt (vloeibare suiker) voorde bereiding
van alcohol in beslag genomen. De bewoners, een 46-jange man en diens
30-jarige vrouw werden aangehouden en na verhoor weer op vrije voeten
gesteld. (MoANf)
UTRECHT (ANP) - Tachtig pro
cent van de FNV-leden is akkoord
gegaan met het vorige maand be
haalde onderhandelingsresultaat
over de cao 1987. De leden die het
resultaat afwezen, hadden vooral
bezwaar tegen het ontbreken van
afspraken over de 8-urige werkdag.
De cao-wegvervoer geldt voor
zo'n 60.000 werknemers. Werkge
vers en bonden werden het vorige
maand betrekkelijk snel eens over
de cao 1987. Hoofdpunten zijn een
boetebeding voor werkgevers die
zich niet aan de cao houden, een
loonsverhoging van één procent en
vanaf 1 juli vijf roostervrije dagen
per jaar, waardoor de gemiddelde
werkweek op 39 uur komt. De vut-
leeftijd gaat van 61 naar 59 jaar, ter
wijl voor werkuren in het weekein
de een toeslag van 30 procent
wordt betaald.
De zestien ledenvergaderingen
van de Vervoersbond FNV zijn za
terdag in totaal door zo'n 500 leden
bezocht. De tegenstemmers zaten
vooral in Rotterdam, waar grote
bezwaren bleken te bestaan tegen
het ontbreken van afspraken over
een maximaal 8-urige werkdag. El
ders werd kritiek geuit op het ont
breken van drie aaneengesloten
weken zomervakantie en de hoog
te van de vut-uitkering. D sector
raad van de bedrijfsgroep beroeps-
goederenvervoer moet de oao vol
gende week nog formeel goedkeu-
Pamfletten tegen
Tamils in Assen
ASSEN (ANP) - In Assen zijn ra
cistische pamfletten verspreid
waarin wordt geageerd tegen de
groep van 54 Tamils in pension Ro
zenburg. Zij waren recent in de pu
bliciteit wegens de gewelddadig
heden door een groep van 25 Asse
naren tijdens oudejaarsnacht.
Daarbij raakte één Tamil gewond.
De pamfletten spreken van
'volksvreemde elementen die van
onze belastingcenten leven en zich
in onze samenleving proberen in te
graven om dan later hun familiele
den te laten overkomen'
De jeugd van Assen is volgens
het pamflet tijdens de oud- én
nieuwvienng spontaan in opstand
gekomen tegen de 'voorkeursbe
handeling' die de 'zogenaamde
vluchtelingen' krijgen uit Den
Haag. De ondertekenaars noemen
zich het Actiefront Nationale So
cialisten en hebben een postbus
nummer in Rotterdam. Volgens de
Rotterdamse politie gaat het om
een ultra-rechtse club uit West-
Duitsland, die in Rotterdam zou
worden geleid door de al eerder
wegens discriminatie veroordeelde
Rotterdammer Freling.
AMSTERDAM (Rtr/ANP) - Zuid-
Afrika's tweede niet-blanke am
bassadeur, de 65-jarige Frank
Quint, is gisteren in Nederland
aangekomen. Direct bij zijn aan
komst verweet de in Zuid-Afnka
verboden zwarte verzetsbeweging
ANC Quint een dienaar van de
apartheid te zijn.
De nieuwe ambassadeur en zijn
echtgenote werden op de luchtha
ven Schiphol verwelkomd door
personeel van de ambassade in
Den Haag. Quint had de luchtha
venautoriteiten verzocht bij de me
dia zo min mogelijk aandacht op
zijn aankomst te vestigen en wei
gerde op Schiphol elk commen
taar.
Thomas Nkobi, een financieel
functionaris van het ANC. noemde
Quint zaterdag een marionet van
de blanke minderheidsregering in
Zuid-Afrika. "Wij zijn ons ervan
bewust dat de Zuidafrikaanse re
gering meer stromannen zal uit
zenden om haar imago in het bui
tenland te verbeteren", zo zei Nko
bi tijdens een bijeenkomst in Am
sterdam ter gelegenheid van de
viering van het 75-jarig bestaan
van het ANC. In september vorig
jaar benoemde Pretoria de Indiër
Bhandra Ranchod tot ambassa
deur bij de Europese Gemeen
schap. Ranchod was de eerste
Zuidafrikaanse niet-blanke ambas
sadeur.
Quint sprak in oktober - toen be
kend werd dat hij de post in Den
Haag zou gaan bekleden - tegen
over het ANP de verwachting uit
dat de volgende ambassadeursbe
noeming een 'zwarte Afrikaan' zou
betreffen. Hij zei tevens zichzelf
niet te zien als een 'symbolische
zwarte', die was benoemd om het
hervormingsbeleid van de Zuid
afrikaanse regering voor de wereld
geloofwaardiger te maken. Vol
gens Quint staat Den Haag in Zuid-
Afrika te boek als een moeilijke
post. Hij verklaarde toendertijd
voorts zich ervan bewust te zijn
zijn nieuwe functie te beginnen in
een periode van gespannen ver
houdingen tussen Nederland en
Zuid-Afrika, onder meer als gevolg
van het Nederlandse streven naar
internationale sancties tegen Pre
toria en de zaak-De Jonge.
Het ANC vierde zaterdag het 75-
jarig bestaan in Amsterdam. Vol
gens bestuurslid Thomans Nkobi
heeft het apartheidsregime 'de po
litieke controle over de overweldi
gende meerderheid van de zwarte
massa's in Zuid-Afnka verloren'.
De feestelijke bijeenkomst ter vie
ring van de 75ste verjaardag van
het ANC werd omlijst met een cul
tureel programma. De Anti-Apart
heidsbeweging Nederland, de
werkgroep Kaïros en het Komitee
Zuidelijk Afrika hadden de bijeen
komst opgezet.
DEN HAAG (GPD) - Het SHV-concern overweegt zich uit Zuid-Afrika terug te trekken
nadat afgelopen zaterdag weer een vestiging van haar supermarktketen Makro in vlam
men is opgegaan. Wellicht zal het bedrijf ook het hoofdkantoor uit Nederland verplaat
sen. Dit keer woedde de brand in de Makro-vestiging in het Limburgse Nuth. De groep
Revolutionaire Anti Racistische Actie (Rara) heeft de verantwoordelijkheid voor de
brand opgeëist. De brandstichting is bedoeld als protest tegen de handelsbanden tussen
het SHV-concern en Zuid-Afrika.
DELFT (ANP) - Het IKV zoekt
met alle inzet naar een nieuwe stra
tegie. Daarbij blijft het uitgangs
punt stellingname tegen kernra
ketten om de heilloze ontwikke
ling van steeds meer en steeds
meer geperfectioneerde bewape
ning te doorbreken. Dat zei de
nieuwe voorzitter van het IKV, Ien
van den Heuvel, zaterdag in haar
nieuwjaarstoespraak voor het IKV
Delft.
Volgens mevrouw Van den Heu
vel heeft het IKV de plicht om in
de nieuwe situatie die is ontstaan
na het kabinetsbesluit kruisraket
ten te plaatsen, te zoeken naar
nieuwe oplossingen. Zij denkt dat
het voorlopig misschien niet meer
zal leiden tot een zo spectaculair
optreden als van de afgelopen ja
ren, maar vindt het precies even
belangrijk en noodzakelijk.
Bij het zoeken naar nieuwe op
lossingen kan volgens mevrouw
Van den Heuvel worden voortge
borduurd op de resultaten van de
afgelopen tien jaar, zoals de samen
werking met andere westerse vre
desgroepen in het International
Peace Coordination Centre, de al
ternatieve beleidsoplossingen en
nieuwe manier van denken vanuit
de politiek, en de uitbreiding van
de contacten met Oost-Europa.
Het was de derde keer binnen an
derhalve maand tijd dat een Ma
kro-vestiging door brand werd ge
teisterd. Eerder ging de vestiging
in Duiven in vlammen op, en werd
brand gesticht bij de Makro in Dui-
vendrecht. Die twee branden wer
den eveneens opgeëist door de ac
tiegroep Rara. De branden hebben
het concern volgens president-di
recteur Fentener van Vlissingen
150 miljoen gulden gekost.
SHV wil de komende dagen met
de overheid gaan overleggen over
een betere beveiliging van de Ma-
kro-vestigingen. Wanneer de over
heid niet voldoende bescherming
kan garanderen, zal het concern uit
Zuid-Afrika vertrekken, aldus Fen
tener van Vlissingen. Volgens de
SHV-topman is er tot nu toe nau
welijks extra politie-bewaking bij
de Makro geweest.
De president-directeur van SHV
zei gisteren voor de AVRO-radio
ook zelf enige malen bedreigd te
zijn, en vond dat dat "de politiek,
en dan vooral het parlement, het er
schandalig bij heeft laten zitten".
Hij had vooral een kamerdebat
over de brandstichtingen gemist.
Het concern zal zijn hoofdzetel
uit Nederland verwijderen wan
neer de overheid niet meer be
scherming biedt, aldus Fentener
van Vlissingen. "We zullen ons dan
af moeten vragen of we ons hoofd
kantoor wel willen hebben in een
land waar kennelijk zoveel toleran
tie bestaat ten opzichte van ter^
reurdaden", aldus de SHV-top-
De brand werd zaterdagochtend
even na half vier op twee verschil
lende manieren ontdekt. Er ging
een rookmelder bij de brandweer
HOUTEN (GPD) - Het uit 1645 da
terende jachtslot kasteel Heemste
de in Houten vórmde gisteren een
trieste bezienswaardigheid. Bevro
ren bluswater had het zaterdag
grootdeels afgebrande kasteel om
gevormd tot een navrant ijspaleis.
Het water, dat de Houtense brand
weer gistermiddag in de nog smeu
lende kasteelresten spoot, verne
velde door de wind naar de omge
ving. En daar bevroor het water
aan boomtakken en struiken. Een
cynisch wintertafreel, dat honder
den amateurfotografen en -filmers
naar Houten had gelokt.
Zaterdagmorgen om negen uur
werd de brandweer gewaar
schuwd: aan de achterzijde was op
de begane grond brand ontstaan.
Het vuur sloeg snel naar buiten en
breidde zich, vretend aan het kurk
droge hout van het interieur, uit
naar de eerste verdieping. Brand
weer en kasteel-onderhoudsman
Van Rooien hebben met behulp
van enkele omwonenden door een
snelle actie nog heel wat geschil
derde kunstwerken uit het kasteel
kunnen redden. Niet zonder risico
Belangstellend kijken pa en kinderen naar triest nasmeulende puinhoop van het kasteel
tje bij Houten. Veel mensen kwamen gistermiddag naar deze 'nieuwe attractie' kijken.
(foto ANP)
wisten ze een zevental metersgrote
en waardevolle houten schilderijen
uit het kasteel te halen.
"Maar ik denk, dat de mooiste
doeken toch verloren zijn gegaan",
vertelt Herman van Rooien, die
aan de achterzijde van het kasteel
een van de bijgebouwen bewoont.
Hij is niet meer in dienst van de
stichting Medische Bibliotheek,
die met de Medical Library Foun
dation in Zürich formeel nog eige
naar is van het kasteel. Een deel
van de bibliotheekvoorraad kon
ook nog gered worden, onder an
dere veel houten dozen met micro
scoopplaatjes.
Het grootste deel van de belang
rijke medische bibliotheekverza
meling was echter al uit het kasteel
verdwenen. Het kasteeltje zou ver
kocht worden aan een exploitatie-
groep, die plannen had om van dit
kasteel een hotel-restaurant te ma
ken en studeerde op de mogelijk
heid om hier ook een golfbaan aan
te leggen. Direct bij aankomst van
de brandweer werd geprobeerd het
vuur van binnen uit te bestrijden.
Na een klein half uur blussen werd
de brandweer door een van de be
heerders van het kasteel gesom
meerd het bouwwerk te verlaten.
Het gevaar voor een instortende
schoorsteen was te groot gewor
den.
Het kasteel is als verloren te be
schouwen. Heropbouw is een mil
joenenzaak en het is de vraag wie
dit werk op zich moet nemen.
af en bovendien zagen bijna tegelij
kertijd twee bewakers van de Ne
derlandse Veiligheidsdienst, die
buiten het gebouw patrouilleer
den, rook uit de luchtkokers ko-
De bewaking was verscherpt, na
de twee brandstichtingen in de
cember in de Makro-vestigingen in
Duiven en Duivendrecht. Diezelf
de aanslagen waren korte tijd gele
den voor de Heerlense brandweer
commandant Starren aanleiding
geweest om samen met de leiding
van de vestiging in Nuth de hele
veiligheids- en inzetprocedure nog
eens na te lopen. Afgesproken is
toen onder meer dat bij een brand
melding bij de Makro de brand
weer meteen met groot materiaal
zou uitrukken. Dat gebeurde zater
dagochtend dan ook.
In acht minuten waren de wa
gens in Nuth. De brandweer kwam
echter snel tot ontdekking dat het
vuur en vooral de rook het onmo
gelijk maakte, het grote gebouw
binnen te gaan.
Hoe de brand is gesticht is nog
niet bekend, onderzoek heeft niet
plaats gevonden. De brandweer is
gisteren en vandaag druk bezig ge
weest met nablussen. Bovendien
Een overzicht van de ravage na de brand in de Makro-vestiging in Nuth, afgelopen zaterdag. Het
pand brandde geheel uit. De schade loopt in de miljoenen.
van het pand zo aangetast, dat het
op dit moment uitgesloten is het
gebouw binnen te gaan.
In de tot de grond toe afgebrande
Makro-vestiging in Nuth verdien-
den 280 mensen hun brood. Zestig TERSCHELLING (GPD/ANP)
procent daarvan had een vaste
baan; de rest werkte op parttime-
basis. Directeur J. van Wersch be
loofde zijn personeel dat de Makro
in Nuth zo spoedig mogelijk uit
5 zal verrijzen"
De tientallen vrijwilligers die sinds
vrijdag op zoek zijn naar met olie
besmeurde vogels op de Wadden,
zijn dit weekeinde ernstig gehin
derd door zware sneeuwval. Een
sneeuwlaag van soms 40 centime-
Zaterdagochtend moesten ook ter belemmerde de hulp
i -- de omge- slachtoffers van wat al wordt ge-
wor" noemd de ernstige milieuramp op
oui zich de Wadden sinds de jaren 60.
food-af-
r woonhuizen
ving van de Makro korte tijd
den ontruimd. Toen het
een weg vrat door de nc
deling met zijn spuitbussen
verfblikken, bestond het gevaar
dat er gevaarlijke stoffen met de gi
gantische rookwolken zouden ont
snappen.
Bovendien ondervond men met
name op Terschelling veel hinder
van ijsvorming, waardoor veel vrij
willigers de eenden niet konden
bereiken. Ondanks de barre weers
omstandigheden slaagde men er
toch in 30 eidereenden te vangen.
Rijkswaterstaat onderzoekt mo
menteel de olie, die op de vleugels
van veel vogels is aangetroffen.
Waar de olie vandaan komt is nog
steeds een raadsel.
Vogelbeschermers hebben ver
ontwaardigd gereageerd op uit
spraken van Henk Brugge van het
Natuur-recreatiecentrum Texel,
dat de met olie besmeurde eide
reenden het best zo snel mogelijk
afgemaakt kunnen worden. "Wie
zijn wij om dit uit te maken?" al
dus mevrouw Visser van het voge-
lasiel de Fügelpits in Ezumazijl.
"Ik heb net een nieuw schoon
maakmiddel getest op een eide-
reend, die er als een mummie uit
zag. zoveel olie. Ik heb hoop. dat ik
toch ongeveer de helft van de eide
reenden kan redden. De meeste
zeekoeten die ik hier heb, redden
het wel".
In de Fügelpits zitten momenteel
tegen de 200 eidereenden en enke
le tientallen zeekoeten en zwarte
zeeëenden. Ze zijn vooral afkom
stig van Terschelling, waar ze on
der leiding van strandjutter Hessel
Wiegman zijn gevangen. "Dood
maken, die vogels? Dat doe je toch
niet zolang ze nog een kans heb
ben? Een paar jaar geleden dach
ten we dat we zieke zeehonden ook
niet zouden kunnen genezen, nu
blijkt dat dat best wel kan. Wij als
vrijwilligers kennen de praktijk nu
eenmaal beter dan die kantoor-
i", aldus Wiegman.
Op Terschelling was de dood
strijd van de eidereend, gisteren
toen we daar waren, akelig om aan
te zien. De meeste vogels verstop
pen zich achter een polletje gras
dat nog net boven de dikke
sneeuwlaag uitsteekt, of achter een
groot ijsblok op het strand. Als je
in de buurt komt om ze te vangen
proberen ze weg te fladderen - ver
der dan tien meter komen ze niet.
Ze vallen terug in de sneeuw, de
vleugels wijdgespreid. Andere zijn
in de ijzige sneeuwstorm gestor
ven, allemaal in dezelfde houding,
de snavel in de veren. En allemaal
even vies, een dikke, stroperige
laag olie.
Het jachtslot
Heemstede net na
het begin van de
brand. De vlam
men slaan er al
uit en de brand
weerlieden zijn
druk bezig met de
aansluiting van
de brandspuiten.
(foto ANP)
