Z-Afrika breidt
perscensuur uit
wéé RSI
Opschudding in Turkije over sluierverbod
Afghaans verzet
zoekt toenadering
Na advertentie voor legalisering ANC
Afrikaanse studenten
in Peking woedend
HHL t Wr 11 j
Grondwet Nicaragua
bekrachtigt revolutie
VRIJDAG 9 JANUARI 1987
BUITENLAND
PAGINA 5
PEKING (AP) - Ruim 200 Afri
kaanse studenten hebben gisteren
in Peking gedemonstreerd uit pro
test tegen een op de universiteiten
circulerende brief die volgens hen
racistische beledigingen bevatte.
De studenten marcheerden met
geheven vuisten en onder het roe
pen van „Afrika" van het Instituut
voor Buitenlandse Talen in een
buitenwijk naar de Afrikaanse am
bassades in het centrum van Pe
king.
Honderden politie-agenten volg
den de optocht en waarschuwden
de studenten via megafoons dat zij
de „gevolgen van hun actie moes
ten begrijpen". Voorafgaand aan
de mars hadden de politie en de
Chinese Studentenfederatie ge
poogd de Afrikanen van hun voor
nemen af te brengen door hen te
JOHANNESBURG (DPA/UPI/AFP) - In diverse Zuidafrikaanse kranten is gisteren een
paginagrote advertentie verschenen waarin wordt opgeroepen tot legalisering van het toestemming van de politie verbie-
ANC, dat precies 75 jaar geleden is opgericht. Regeringsgezinde kranten zoals The Citi- den.
zen weigerden de advertentie, die is betaald door de belangrijkste anti-apartheidsorgani
saties.
Over racistische bejegening
Vrijwel direct kwam de Zuidafri
kaanse regering met een maatregel
die de kranten verbiedt om adver
tenties of reportages te plaatsen
waarin verboden organisaties in
een gunstig daglicht worden gezet.
ANC-leider Oliver Tambo deed
van zijn kant vanuit Loesaka, waar
de organisatie zetelt, een oproep
aan blank Zuid-Afrika zich aan te
sluiten bij de strijd van het ANC
tegen het apartheidsbewind.
Het Verenigd Democratisch
Front (UDF) stelt in de advertentie
dat het ANC aanvankelijk legaal
actief was maar pas de wapens op
nam tegen de apartheidsregering
toen alle andere middelen voor
vreedzaam protest waren uitgeput.
Zonder de organisatie, die in 1960
werd verboden, 'is een oplossing
van de problemen in Zuid-Afrika
onmogelijk', zo staat in de adver
tentie, die verscheen in liberale
kranten als Business Day, The Star
en het vooral door zwarten gelezen
dagblad The Sowetan.
Naast het UDF betaalden ook
het Nationaal Crisiscomité voor
het Onderwijs (NECC), de Zuid
afrikaanse Raad van Kerken
(SACC) en organisaties zoals het
zwarte vakverbond Cosatu, de
voetbalbond en de rugbybond mee
aan de advertentie. Deze is getooid
met een foto van Tambo en een
profiel van de gevangen ANC-lei-
der Nelson Mandela, van wie geen
foto's mogen worden afgedrukt
sinds hij in 1964 tot levenslang
werd veroordeeld. Er wordt wel ge
citeerd uit zijn toenmalig pleidooi.
Sommige kranten kwamen trou
wens uit met een advertentie van
een halve pagina waarin wordt
aangedrongen op de vrijlating van
Mandela.
Tambo wees in zijn oproep aan
de blanken erop dat het ANC elke
mogelijkheid zal aangrijpen om via
onderhandelingen een oplossing te
vinden voor beëindiging van het
geweld in Zuid-Afrika. De blanken
moeten zich „verenigen en een
deel worden van de motoren ach
ter de democratische revolutie".
Die democratisering is voorwaarde
voor een oplossing van de proble
men, aldus Tambo.
Hij kondigde verder aan dat de
gewapende arm van het ANC,
Umkhonto We Sizwe (Speer der
Natie), zijn activiteit in Zuid-Afrika
zal uitbreiden en versterken, zon
der daarover in details te gaan.
Tambo riep ook de zwarte scholie
ren op hun onderwijsboycot, die
een belangrijke bijdrage leverde
aan de agitatie tegen de apartheid,
te staken en weer naar de school te
gaan. Hij omschreef het als een re
volutionaire daad die 'ons in een
betere positie" plaatst voor het
voortzetten van onze strijd'.
In het kader van de veijaardag
van het ANC hing Klaas de Jonge,
die al 18 maanden in de Nederland
se ambassade in Pretoria verblijft,
zelfgemaakte protest-affiches op
voor de ramen van zijn kamer. Hij
maakte affiches in de kleuren van
de verboden verzetsbeweging:
zwart, groen en goud. Bovendien
plakte hij de advertentie op aan de
ramen die uitkijken op de voor
naamste straat in Pretoria. "De po
litie was erg kwaad", zei De Jonge,
"maar het publiek, vooral de zwar
ten, vonden het prachtig".
Het Zuidafrikaanse ministerie
van buitenlandse zaken diende als
reactie op de affiches een protest in
bij de Nederlandse ambassade in
Pretoria.
De studenten waren in alle sta
ten over een in het Engels gestelde
brief waarin stond dat China zich
ontwikkelde tot een modern land,
maar dat dit niet betekende dat het
„ongecultiveerde Afrikanen" zou
voeden. De brief bevatte ook kri
tiek op het gedrag van Afrikaanse
studenten tegenover Chinese vrou-
Volgens de bronnen die de in
houd van de brief bekendmaakten
was deze ondertekend door „de
Studentenbond". Het persbureau
Xinhua maakte woensdag bekend
dat de brief een vervalsing was die
onder buitenlandse studenten in
Peking was verspreid. De Chinese
Studentenfederatie sprak van een
„verderfelijke aanval" op de Afri
kaanse studenten en zei dat de
brief was opgesteld door „herrie
schoppers" die er evenwel niet in
zouden slagen spanningen te creë
ren tussen Chinese en Afrikaanse
studenten.
Afrikaanse studenten hebben in
juni van het afgelopen jaar ook al
een protestmars gehouden in Pe
king tegen wat zij noemden discri
minatie van zwarten in China na
dat in drie steden ongeregeldhe
den waren uitgebroken tussen
Afrikaanse en Chinese studenten.
De Chinese leider Deng Xiao
ping heeft geëist dat professor
Fang Lizhi, de plaatsvervangend
directeur van de Universiteit van
Wetenschappen en Technologie in
Hefei, uit de communistische par
tij wordt gezet. Dit heeft het Japan
se persbureau Kyodo gisteren ge
meld. De stap van Deng wordt in
verband gebracht met de recente
studentenonlusten in China.
Volgens Kyodo zou Deng over
professor Fang hebben gezegd:
„Wij moeten hem niet vertellen de
partij te verlaten, hij moet worden
weggezuiverd".
De geschriften van Fang werden
geciteerd op muurkranten aan de
Universiteit van Peking en de de
monstrerende studenten in Shang
hai verklaarden dat zij waren geïn
spireerd door een redevoering die
Fang op de Jiaotong Universiteit
had gehouden.
Fang heeft China's intellectuelen
herhaaldelijk opgeroepen zich on
afhankelijker op te stellen en niet
te aarzelen kritiek uit te oefenen op
de leiders.
Tegenover een groep partijlei
ders zei Deng dat de studentende
monstraties van de afgelopen tijd
„de schaduwzijde van onze onder
neming" hadden laten zien. Hij oe
fende kritiek op de partijleiders,
omdat zij zich onvoldoende had
den gekweten van hun taak de be
volking te overtuigen van het feit
dat China de communistische par
tij en het socialisme nodig heeft.
Tot zover Kyodo.
Het in Hongkong verschijnende
pro-communistische dagblad Wen
Wei Po schreef woensdag dat zij uit
welingelichte bron heeft vernomen
dat een aantal „leidende" leden uit
de communistische partij zouden
worden verwijderd, vanwege hun
opvattingen van democratie naar
westers model.
Op een bijeenkomst van partij
leiders op 30 december zou Deng
hebben gezegd; „Iedereen die
meent de principes en discipline
van de partij simpelweg te kunnen
negeren en blijft volharden in het
nastreven van burgerlijk liberalis
me, moet de gelederen van de par
tij verlaten."
Jlll
*-
L**
(ImRh
1 md TM* CM LO*£X 1
mt» s iEaB.
Gesprek met Moskou geopperd
rechts hangt zijn zelfgemaakte affiche c
ISLAMABAD (AP) - Een van de
leiders van het Afghaanse verzet
heeft gisteren in Pakistan een op
roep gedaan voor rechtstreekse be
sprekingen met Moskou over de te
rugtrekking van de Russische troe
pen en een tijdelijk bestand waar
toe de Afghaanse regering had uit
genodigd. Andere vertegenwoordi
gers van de guerrilla-beweging ver
wierpen zijn voorstel echter.
Jalaladin Haqqani, leider van de
opstandelingen in de oostelijke
provincie Paktia, zei tijdens een
persconferentie bereid te zijn deel
te nemen aan het overleg over te
rugtrekking van de Russische troe
pen. Voor de periode van de onder
handelingen willen de opstande-
Muurschilder
Wolfram Hasch,
van de DDR, is gisteren in Oost-
Berlijn tot één jaar en acht maan- cvvu
den cel veroordeeld. De aanklacht fident
MEXICO STAD (GPD) - Een ge
mengde economie, politieke ver
scheidenheid en niet-gebonden-
heid blijven de drie pilaren van de
Sandinistische revolutie in Nicara
gua. Vandaag worden die princi
pes definitief bevestigd met de of
ficiële proclamatie van een nieuwe
grondwet.
De Sandinisten hebben besloten
om er opnieuw een massa-demon
stratie van te maken. Elke gelegen
heid moet worden aangegrepen
om de wereld, en in het bijzonder
de Amerikanen, te tonen dat we
nog altijd op grote steun onder het
volk kunnen rekenen, zo redene
ren de revolutionaire leiders blijk
baar.
De grondslag is liberaal, hoewel
in bepaalde zinsneden enigszins de
marxistische sympathieën door
klinken. Zoals in alle Latijnsameri-
kaanse landen gaat het om een
sterk presidentieel systeem waarin
het parlement een ondergeschikte
rol speelt. Ondanks het bestaan
van de oorlog met de Contra's en
de openlijke vijandigheid van de
Verenigde Staten zijn er in princi
pe niet meer uitzonderingstoestan
den of vrijheidslimieten dan in de
grondwetten van de omringende
landen.
Opgesteld door het parlement en
met medewerking van een meer
derheid van de aldaar vertegen
woordigde oppositie is de nieuwe
grondwet in feite een poging van
De demonstratie zal worden bij- de Sandinisten om de revolutie de
finitief vast te leggen.
Tegelijkertijd is het document
tegen hem luidde 'herhaaldelijk Z j" .1" ZZ t"de Sandinisten legelykertyd is het document
onwettig overschrijden van de een nieuwe verdediging tegen alle
A Wl1 bewijzen. Om duidelijk te ma- beschuldieineen van Washineton
grens" tussen Oost- en West-Ber- ken "daTCTook ontevredenheid'i
lyru Hasch is de eerste muurschil- Nicaragua heerst heeft de
der die door de autoriteiten van de
DDR gearresteerd en gevonnist is.
De westkant van de Berlijnse
Muur, die zich op het grondgebied un'nHrpH
lion do nnn ie- mmrJnW U g
vatieve oppositie, onder
ring van het particuliere bedrijfsle-
tegen-demonstratie aange-
de DDR bevindt, is overdekt
met graffiti die varieert van kleuri
ge spotprenten en banaliteiten tot
politieke protesten. De DDR-
grenswachten roepen vaak waar
schuwingen naar de 'kunstenaars', v_ JUS
komen gewoonlijk alleen gjng te ondersteunen. De nieuwe
In de ogen van de conservatie
ven gaat het om een 'politieke far-
:e', maar tot nu toe heeft de oppo
sitie geen duidelijke voorbeelden
weten te geven om die beschuldi-
naar de westkant van de Muur
het verrichten van reparaties.
Soep
Zestien gevangenen
wakers die zij in gijzeling houden
in de Barlinnie-gevangenis in het
Schotse Glasgow hebben gisteren
een kop soep gekregen nadat de
temperatuur 's nachts tot onder het
vriespunt was gedaald. Het Scot-
tisch Office, de deelregering voor
Schotland, zei dat voortdurend
met de gevangenen werd onder
handeld.
Staatsgreep
De Salvadoriaanse president
Duarte heeft gezegd dat extreem
rechts, onder leiding van de afge
zette majoor d'Aubufsson, en
staatsgreep wil plegen tegen zijn
regering. De president ontkende
dat hij toegegeven had aan druk
om af te treden. Rechts in El Salva
dor heeft felle kritiek geleverd op
de president in verband met prijs-
en belastingverhogingen.
Adoptie
Er worden geen Hondurese kin
deren geadopteerd door buiten
landse echtparen die commerciële
bedoelingen hebben met hun orga
nen, zo verklaarde de vrouw van de
Hondurese president gisteren.
Daarmee neemt Miriam de Azcona
die voorzitter is van een welzijns
organisatie, afstand van opmerkin
gen van een hoge functionaris uit
het land. Hij zei dat 'heel wat echt
paren kinderen met fysieke gebre
ken adopteren om hen in 'stukjes
te verkopen'.
grondwet is in feite niet veel
ders dan die van zichzelf respecte
rende Latijnsamerikaanse repu
blieken als Argentinië, Peru en
drie be- Costa Rica.
beschuldigingen van Washington
dat de Sandinisten een leninis-
tisch-marxistische dictatuur vor
men. Ook al worden de banden
tussen Moskou en Managua steeds
nauwer, de nieuwe grondwet
houdt Nicaragua vooralsnog onder
de Westerse invloedsfeer.
Een gemengde economie, poli
tieke verscheidenheid en niet-ge-
bondenheid. Tal van garanties
voor privé-ondernemers, vakbon
den en politieke partijen. Maar Ni
caragua is en blijft een land in oor
log. En daarom zal bijvoorbeeld de
vrijheid van meningsuiting voorlo
pig nog uitblijven onder de staat
van beleg.
Acht jaar
in berggrot
HARARE (AP) - Een guerrilla
strijder in Zimbabwe heeft acht
jaar in een berggrot gewoond,
omdat hij in de veronderstel
ling verkeerde dat de Zimbab
waanse onafhankelijkheidsoor
log, die in 1980 ten einde kwam,
nog steeds voortwoedde.
De krant The Herald meldde
gisteren dat William Bonga in
1978 zijn toevlucht zocht in een
grot in het oostelijk berggebied
en met niemand gesproken had
tot een groep jagers hem in no
vember ontdekte. De jagers
droegen de man over aan de po
litie in Harare.
Bonga was een verzetsstrij
der van de Zimbabwaans-Afri-
kaanse Nationale Unie (ZA-
NU), die in 1980 aan de macht
kwam na algemene verkiezin
gen. Bonga sloot zich in 1977
aan bij de opstandelingen in
een ZANU-kamp in Mozambi
que en werd in 1978 op zijn eer
ste missie de Rhodesische
grens overgestuurd. Tijdens
een storm raakte hij zijn metge
zellen kwijt en later had hij op
zijn tocht door het oerwoud
ook nog zijn geweer verloren.
Daarop was hij in de grot ge
vlucht, die hij alleen 's avonds
verliet om voedsel te zoeken,
uit angst dat hij zou worden op
gepakt door Rhodesische vei
ligheidstroepen. Zijn achtjarig
bestaan in eenzaamheid lijken
Bonga niet gedeerd te hebben.
Volgens de politie was hij in
uitstekende conditie.
Vietnam meldt hevige strijd
HANOI (AFP/UPI/Rtr.) - De grens
gevechten tussen Vietnam en Chi
na duren voort en volgens het Viet
namese persagentschap AVI zijn
daarbij maandag, dinsdag en
woensdag 1.500 Chinese soldaten
gedood. De gevechten waren het
hevigst op woensdag, toen, aldus
AVI, 900 Chinese soldaten omkwa
men. Over Vietnamese verliezen is
niets gezegd.
In politieke en militaire kringen
in Hanoi voert overigens voorzich
tigheid tegenover China de boven
toon. Men onthoudt zich van mon
delinge aanvallen op Peking en
laat zich nagenoeg niet uit over de
achtergrond van de hernieuwde
Vliegtuig
verwoest
in Beiroet
BEIROET (UPI/AFP) - Bij hevige
bombardementen op de Libanese
hoofdstad Beiroet is gisteren op
het internationale vliegveld in het
westelijk stadsdeel een vliegtuig
verwoest (zie foto AP). Het toestel,
dat door de passagiers al was verla
ten, brandde geheel uit. In beide
stadsdelen vielen bij de beschietin
gen tien doden en 46 gewonden.
Dit heeft de politie meegedeeld.
Betrouwbare bronnen verklaar
den ervan overtuigd te zijn dat de
aanval op de luchthaven in ver
band staat met de strijd tussen Pa-
lestijnen en sji'itische moslimmili
ties. De luchthaven staat onder
controle van de Amalmilitie van
minister van justitie Nabih Berri.
Amal levert al geruime tijd strijd
tegen de Palestijnen rond de
vluchtelingenkampen in Beiroet
en het zuiden van Libanon om te
gevechten. Met Peking weet je
nooit precies waar je aan toe bent,
aldus een Vietnamese diplomaat.
China is de belangrijkste militai-
•re steun van het Cambodjaanse
verzet, vooral van de Rode Khmers
aan wier bewind eind 1978 door
Hanoi een einde werd gemaakt.
Peking viel daarop zes noordelijke
grensprovincies van Vietnam bin
nen. Sindsdien laaien de gevech
ten aan de grens geregeld op en Pe
king windt er geen doekjes om dat
de constante militaire druk op
Vietnam bedoeld is om Hanoi te
dwingen troepen uit Cambodja
over te brengen naar de grens met
China.
lingen een bestand accepteren, zei
hij.
„Om een einde aan de oorlog te
maken moeten de Russen binnen
drie maanden vertrekken", zei hij
voorts.
De overkoepelende organisatie
van de belangrijkste Afghaanse op
standelingenbewegingen heeft
echter laten weten zich niet aan
een bestand te zullen houden. De
organisatie weigert met de com
munistische regering van het land
in overleg te treden en eist de on
middellijke terugtrekking van de
Russische troepen.
Vertegenwoordigers van ver
schillende groeperingen zeiden
gisteren dat Haqqani niet gerech
tigd was namens de overkoepelen
de organisatie te spreken. Haqqani
sprak zichzelf tegen; aanvankelijk
beweerde hij uitsluitend voor zich
zelf te spreken, later zei hij alle an
dere opstandelingen te vertegen
woordigen.
Haqqani presenteerde verder en
kele tegenvoorstellen voor een op
lossing van de problemen. Moskou
zou ermee akkoord moeten gaan
dat de Afghaanse communisten
buiten de onderhandelingen met
het verzet worden gehouden. Daar
naast stelde hij voor de duur van
een jaar een tussenregering voor.
Tijdens dat jaar zouden 3N-troepen
in Afghanistan moeten toezien op
nationale verkiezingen. De nieuwe
republiek die hem voor ogen staat
zal zich strikt aan de islamitische
wetgeving moeten houden.
voorkomen dat de PLO zijn
machtsbasis in het land herovert.
De politie zei nog niet te kunnen
zeggen of er verband bestaat tus
sen de beschieting van de luchtha
ven en de bomaanslag op ex-presi
dent Camille Chamoun van woens
dag. De aanslag werd opgeëist
door een tot dusver onbekende
groep 'Libanese strijdkrachten-
Beshirs vrije troepen'. Ze dreigde
bovendien om president Gemayel
te vermoorden. In een telefoontje
aan het dagblad As Safir in Beiroet
verklaarde een anonieme persoon
dat de aanslag van woensdag werd
uitgevoerd tegen 'verradelijke
krachten' die wijlen president Bes-
hir Gemayel hebben bedrogen. Hij
kwam in 1982 om het leven bij een
bomaanslag kort voordat hij als
president zou aantreden.
ATHENE - De Turkse president
Kenan Evren heeft gisteren in de
stad Adana voor de rectoren van de
28 universiteiten en 500 studenten
de tot nu toe felste aanval gedaan
op de 'Irtica', het religieuze funda
mentalisme dat in Turkije de kop
opsteekt. Hij noemde het „een
minstens even groot gevaar als
communisme en fascisme" en ver-
door
Frans van Hasselt
geleek het met „een vuur dat ons
omringt en dat we bijtijds moeten
blussen".
Evren refereerde aan het reeds
bekende feit dat de laatste tijd bin
nen de strijdkrachten en ook in het
militaire onderwijs een zuivering
heeft plaatsgevonden waarbij circa
honderd aanhangers van een zich
fetallah noemende religieuze elite
beweging werden ontmaskerd. Di
recte aanleiding tot de toespraak,
die op radio en televisie werd uit
gezonden, was echter de kwestie
van de hoofdbedekking van vrou
welijke studenten die de laatste da
gen in het middelpunt van de aan
dacht staat. Gelijktijdig is in de
staatscourant een wet verschenen
die bepaalt dat de kledij en uiterlij
ke verschijningsvormen van de
studenten binnen de universiteit
voortaan „respectabel moet zijn en
in overeenstemming met de mo
derne tijd".
Vier manlijke studenten in Istan-
boel waren deze week een honger
staking van vier dagen begonnen
uit solidariteit met vier vrouwelij
ke collega's die met bedekte
hoofden op de colleges willen blij
ven verschijnen. Zij betogen dat
Allah hen heeft bevolen hun haar
te bedekken èn te studeren en dat
ze niet voor de keus willen worden
gesteld: het een of het ander.
Reeds een maand eerder waren
de voorschriften door de hoge uni
versiteitsraad verscherpt. Evren
bezocht bij die gelegenheid een
studentenverblijf waar hij ook en
kele meisjes met hoofddoeken ont-
waarde.„Hier hindert het niet", zei
Maar binnen de universiteiten
moeten bepaalde regels in acht
worden genomen, anders komen
studenten straks ook met shorts".
Verboden werd de carsaf, dat is
een hoofddoek die onder de kin
wordt vastgeknoopt. Toegestaan
bleef de zogenaamde turban, een
soort halsdoek die ook de haren
bedekt. Aangenomen wordt dat
deze nu ook taboe is geworden,
evenals - aan het andere uiterste -,
blue jeans en voor mannen baar
den en overdreven snorren. Funda
mentalistische studenten hebben
aangekondigd dat zij met pro
testacties, waaronder marsen, zul
len doorgaan. Gisteren werd in Is-
tanboel een exemplaar van de 'in
ternationale verklaring van de
mensenrechten' verbrand „omdat
die voor Turkije niet geldt".
De kwestie van de kledingvoor
schriften in Turkije gaat terug tot
Atatürk, de stichter van de moder
ne republiek. In zijn streven naar
Europeanisering van Turkije ver-
Tot ongenoegen van de militaire autoriteiten in Turkije gaan steeds
meer vrouwen over tot het dragen van een sluier, overeenkomstig de wet
ten van de islam. Op de universiteiten is dit verboden. Op de foto (AP)
zijn vrouwelijke studenten bezig met het schrijven van protesttelegram-
bood hij mannen de fez en de tul
band, en de vrouwen 'ontraadde'
hij de sluier. Religieuze functiona
rissen mochten zich niet meer i
ambtskledij op straat vertonen.
De laatste jaren ziet men in c
steden steeds meer n
biedwaardige' kleren,
met hoofdbedekking en vaak ook
met lange gewaden. Er kwamen
weer islamitische modemagazij
nen. Dit is stellig niet alleen een
uitvloeisel van het feit dat vrouwen
meer dan vroeger buitenshuis ko
men, maar ook van het opleven
van geheime en sinds 1926 verbo
den sekten, vanwaaruit sympathie
of in ieder geval bewondering voor
Chomeini wordt beleden.
Pikant is dat premier Ozal, leider
van de conservatieve moederland-
party, de afgelopen weken blijk
heeft gegeven veel minder zwaar te
tillen aan het gevaar van funda
mentalistische penetratie in het
onderwijs. „Drie of vier hoofddoe
ken", zei hy, „betekenen nog geen
fundamentalisme. Een seculiere
staat betekent geen atheïstische
staat. Fanatisme is een uitvloeisel
van verboden, niet van vrijheden"
Het optreden van Evren houdt
een duidelyke reactie in op deze
uitlatingen en menigeen specu
leert over kansen op een breuk tus
sen de president en de premier.
