Henk van Stipriaan even
terug naar tempo doeloe
'Profiel van Veronica veel
belangrijker dan ledental'
Als presentator van radioprogramma op Radio 5
'We etaleren onze herkomst weer duidelijk
Rob Out, directeur van snel groeiende omroep:
„Ik heb weer echt het oude
handwerk mogen uitoefe
nen: met een microfoon de
straat op en dan vertellen
wat je ziet. Vroeger was dat
normaal. Zoiets moest je ge
woon kunnen als je bij de
radio kwam werken. Toen
ik bij de VARA solliciteerde
gingen Broeksz en De
Troye met mij naar een
filmzaaltje, waar ze me een
hele ochtend films zonder
geluid lieten zien. Daar
moest ik dan commentaar
bij geven. Ik heb in die be
gindagen wel anderhalf uur
moeten volpraten bij het
sterfhuis van Evert Ver
meer, al zal ik daar vast niet
de schoonheidsprijs voor
hebben gekregen".
Henk van Stipriaan bewaart goede
herinneringen aan zijn jongste re-
portagereis naar Indonesië, zijn
land van herkomst. Hij ging erheen
voor de TROS, waar hij sinds zijn
vertrek bij de VARA, enkele jaren
geleden, onder meer het radiopro
gramma 'Tempo Doeloe' presen
teert. Elke woensdagavond praat
hij op Radio 5 met mensen die op
de een of andere manier iets te ver
tellen hebben over het oude Indié
of het huidige Indonesië, afgewis
seld met de klanken van een live
opererend krontjongorkestje.
door
Hans Visser
Vrijwel altijd is de lokatie een
vergeten feestzaaltje boven een In
disch restaurant in Den Haag.
Maar nu, na een paar seizoenen,
leek het producer Wim Droge wel
eens aardig om Van Stipriaan zelf
met een recorder naar Indonesië te
sturen. Een goed idee, want tempo
doeloe, de zoete herinneringen aan
een verleden tijd, bestaat alleen in
Nederland. Het Indonesië van nu
kijkt vooruit.
Schoenen
Van Stipriaan maakte er vier
programma's van een half uur. „In
Jakarta heb ik gesproken met een
Indische dame die daar in een
kampong woont. Over haar leven,
de kinderen, hoe ze zichzelf onder
houdt. In de tweede uitzending
loop ik op Pasar Senen. Voor veel
mensen die het land kennen, is die
markt zeker geen onbekende
plaats. Het is daar enorm druk en
ze verkopen er van alles: vis, huis
houdelijke artikelen, kip, noem
maar op. Voor het derde program
ma ben ik naar Pondok Gede ge
weest, waar een kinderhuis staat
van de stichting Pa van der Steur,
die vroeger in Magelang zat. In de
vierde uitzending geef ik wat sfeer
vanuit het bekende hotel Homann
in Bandung. Je hoort de jangkrik's
(krekels) en de cicak's (kleine ha
gedissen). Er zit dan ook een ge
sprek in met een Indische dame in
een tuin bij Sukabumi en een inter
view met de zoon van Ben Snij
ders, de zanger van het Indische le
venslied. Die zoon is nu hoogleraar
medicijnen aan de universiteit van
Jakarta".
Henk van Stipriaan woonde tot
1950 in Jakarta. Later keerde hij er
nog vele malen terug als reisleider.
„In 1980 voor het laatst. Het valt
mij op dat de welvaart erg is geste
gen. Schijnbaar, want je weet het
natuurlijk nooit. Maar ik zag ieder
een goed gekleed gaan en op
schoenen lopen en dat is voor men
sen die de oude situatie kennen
niet zo gewoon. Ook heb ik veel
minder bedelaars gezien en er
wordt veel gerestaureerd. Maar de
luchtvervuiling...."
Vergeten
„Je merkt op zo'n reis toch ook
weer datje ouder wordt. Zo heb ik
de mensen die in 1950 in ons huis
kwamen wonen goed gekend. In
'80 ben ik daar nog geweest, maar
nu ik weer ging kijken waren ze
weg. En straks doet er iemand
open die niet eens weet dat er ooit
Nederlanders in dat huis hebben
gewoond".
„Hetzelfde had ik met het vroe
gere kamp Adek, waar ik in 1942
ben gei'ntemeerd. Voor het eerst
durfde ik daar weer te gaan kijken.
Maar de moeite die ik daar voor
heb moeten doen.... Toen ik de weg
vroeg wist niemand wat ik bedoel
de. In de Nederlandse tijd zaten
daar de Javanen die werden geron
seld om als koelie op Sumatra te
gaan werken en in de oorlog zaten
wij daar. Nu is het een politiekan
toor. Toen ik daar eindelijk stond
vroeg ik me af hoeveel mensen die
tijd zouden hebben overleefd. Op
dat moment realiseerde ik mij wat
een bofkont ik ben".
„Nee, ik heb er geen opnamen
gemaakt. Ach, het is ook maar zo'n
kleine groep voor wie dat de moei
te waard kan zijn. In Jakarta is
kamp Adek zelfs al vergeten. Daar
is nu echt een generatie overheen
gegaan".
Huilen
Van Stipriaan kreeg van de
TROS een hypermodern draagbaar
opname-apparaat mee. „Fantas
tisch om mee te werken, maar het
is om te huilen als je straks hoort
hoe dat via de middengolf is te ont
vangen. Zo kun je horen hoe ik in
Bandung het hotel uit loop en de
straat op ga. Het heeft er pas gere
gend en dan kun je horen hoe de
wielen van becak's over het natte
asfalt gaan. Tijdens het monteren
hoorde de technicus mij daarover
in die opname vertellen. Hij vond
dat gek, want dat moetje toch kun
nen horen. Ja, maar niet als je mid
dengolf hebt. Hoge tonen vallen
zelfs weg. Maar volgend jaar ga ik
toch weer op reis met zo'n appa
raat. Naar Florida om daar met In
dische Nederlanders te praten".
Dat wordt dus opnieuw even te
rug maar 'het oude handwerk'. „Ja,
vroeger had je mensen als Felder-
hof, Kleywegt en Jan de Troye. Je
moest wat kunnen. Tegenwoordig
moet je om bij de radiojournalis-
tiek te komen politiek in het juiste
straatje passen en familie hebben.
Als je in de kantine tegen iemand
een mooie volzin zegt bij een portie
zuurkool kun je morgen beginnen.
Iedereen kan alles, is het principe".
Uitzendingen: elke woensdag
avond, TROS Radio 5, van 18.30
tot 19.00 uur met de komende vier
weken reisimpressies van Henk
van Stipriaan.
11 (17) Livin' on a Prayer - Bon
Jovi
12 (10) Jij bent alles - André
Hazes
13 (16) Rock around the Clock -
Zangeres zonder Naam/
Normaal
14 (20) Each time you break -
Nick Kamen
15 (15) Radar Love - Centerfold
16 (35) For America - Red Box
17 (24) C'est la vie - Robbie Ne-
vil
18 9) Don't leave me this way
- Communards
19 (14) Later als je groot bent -
Henny Huisman
20 (11) You can call me Al -
Paul Simon
21 (31) Is this love? - Alison
Moyet
22 (27) Stay with me til - New
London Chorale
23 So cold the night - Com
munards
24 Sometimes - Erasure
25 (19) Goin to the Bank - Com
modores
26 Die Laaielichter - Ge
rard Cox
27 Shake you down - Gre
gory Abbott
28 (28) Jabdah - Koto
29 (33) French Kissin - Debbie
Harry
30 (37) Breakout - Swing Out
Sister
31 (18) Mexico - Zangeres Zon
der Naam
32 You keep me hangin on -
Kim Wilde
33 (23) Amanda - Boston
34 (22) Rumors - Timex Social
Club
35 (36) Stranger in a Strange
Land - Iron Maiden
36 (21) You give love a bad na
me - Bon Jovi
37 (39) Geef ons Vrede - Robert
Long
38 Dance around the World
- Richenel
39 (25) Control - Janet Jackson
40 De Verzoening - Frank
Boeyen Groep
(Stichting Ned. Top 40)
1(1) Walk like an Egyptian -
The Bangles
2(4) Showing out - Mel
Kim
3(3) Through the Barricades
- Spandau Ballet
4(2) Suburbia - Pet Shop
Boys
5(5) War-Bruce Springsteen
6 (7) Don't give up - Peter Ga
briel Kate BiLsh
7(6) Rock the Night - Europe
8 (8) Celebration Rap - MC
Miker G DJ Sven
9 (12) Open your heart - Ma
donna
10 (13) Land of Confusion - Ge
nesis
Rob Out: op naar het miljoen.
KRO-voorzitter B.A. Schmitz:
HILVERSUM - Opvallend maar
niet spectaculair. Zo omschrijft
KRO-voorzitter mr. B. A. Schmitz
de groei die zijn omroep heeft
doorgemaakt. De KRO is met zijn
639.156 leden nu groter dan ooit.
„Wij groeien vrij gestaag. In 1972
zaten we op een dieptepunt, een
jaar later kwam de Mikro-gids op
de markt en groeiden we weer".
Tot op de dag van vandaag, zo
blijkt uit de onlangs gepresenteer
de jaarcijfers.
Volgens Schmitz heeft het suc
ces te maken met een aantal facto
ren. „Heel belangrijk zijn de bla
den, Studio en de Mikro-gids. Bo
vendien is de KRO veel minder
omstreden dan deze omroep jaren
lang is geweest. Sinds begin jaren
tachtig hebben we een heel bewus
te programmering waarbij we hoge
kijkcijfers niet schuwen. We etale
ren onze herkomst weer duidelijk.
Dat blijkt met name uit program
ma's als 'Tussen hemel en aarde',
'De ver van mijn bed show' en uit
de keuze van een aantal onderwer
pen in de gewone rubrieken. Op de
radio brengen we een ruime hoe
veelheid catechese. Met onze mar
kante programmering schamen we
ons niet voor onze herkomst. Inte
gendeel, we bekommeren ons niet
om de hoogste kijkcijfers".
De r.-katholieken hebben een
toenemende behoefte aan een her
kenningspunt, denkt Schmitz en
dat vinden zij bij de KRO. „Of je
helemaal niet meer of juist wel ge
regeld naar de kerk gaat, de KRO is
een soort geestelijke bijtank, een
herkenningspunt. We hebben veel
aandacht gegeven aan gebeurtenis
sen in de katholieke gemeenschap.
door
Bert Mol en
Renate van Iperen
We hebben daar fatsoenlijk over
bericht en ook de onaangename in
formatie overgebracht. Dat geeft
op den duur toch een zekere be
trouwbaarheid".
Die betrouwbaar vertaal je in le
denwinst. Ook in de toekomst
voorziet Schmitz nog enige groei.
„We zullen keihard moeten werken
om een zekere groei te houden. U
zult mij nu niet horen zeggen dat
we naar 700.000 leden zullen stij
gen. Ik zal buitengewoon tevreden
zijn met een groei als we nu elk jaar
kunnen waarmaken. Dat moet er
in zitten, als we maar heel hard
werken".
De programma's alleen leiden
niet tot een succes van de KRO.
„Er wordt door onze leden ook veel
gekeken naar de programma's van
andere omroepen. Ze kennen niet
zo'n trouw als de leden van de
NCRV of de EO. Katholieken vor
men een heel open bevolkings
groep. Een groot deel van hen is
KRO-lid omdat men ons niet uit
het omroepsysteem wil missen".
Aan het eind van de jaren zestig
stond de KRO voor de keuze: of de
'K' voor een'katholieke omroep of
de 'A' voor een grote omroep.
Schmitz: „De beste marketing
mensen voorspelden dat als we
voor de K kozen, we de A wel kon
den vergeten. Achteraf blijkt dat
een volstrekt verkeerde inschat
ting te zijn geweest. Onze eigen
keuze is bijzonder goed geweest".
Ruim 80 procent van de KRO-le-
den is r.-katholiek.
Een veel belangrijkere rol in het
ledental spelen de omroepbladen,
erkent ook Schmitz. De aanwas
van de KRO van het afgelopen jaar
is geheel toe te schrijven aan het
toenemend aantal abonnees op de
Mikro-gids. „De programma's zijn
slechts één factor in de omroep-
keuze en zeker niet de belangrijk
ste. De omroepbladen én het ima
go van de zendgemachtigden zijn,
of je het nu leuk vindt of niet, veel
belangrijkere factoren. Ik ben niet
iemand die dagelijks de kijkcijfers
bestudeert, maar toen ik een paaf
weken geleden wel die cijfers zag,
constateerde ik tot mijn verbazing
hoe ver Veronica programma's in
populariteit bij andere achterblij
ven. En toch groeit die omroep. Er
zit blijkbaar iets in Veronica".
Veronica staat voor 'jong en dy
namisch', TROS biedt 'voor elk
wat wils'. De KRO laat zich echter
heel wat minder gemakkelijk een
etiket opplakken. Schmitz heeft
het er dan ook moeilijk mee zijn
eigen omroep te omschrijven. „We
bedrijven betrouwbare omroep-
journalistiek met een gedegen be
handeling van wat er aan de hand
is. Men verwacht van ons ruime
aandacht voor ontwikkelingen in
en rond de kerk. We spreken een
grote groep katholieken aan, die
niet zo hevig geinteresseerd is in
KRO-voorzitter B.A. Schmitz
'Keihard werken om groei te behou
den'. (foto ANP)
Russisch in de kerk, maar die toch
het leven na dit leven heel belang
rijk vinden. We zijn er voor een
heel grote brede groep".
blijven er nog steeds kindertjes ge
boren worden. Het is beslist niet zo
dat we onze groei van andere om
roepen halen".
Veronica blijft zich richten op
mensen van 15 tot, pakweg, 40 jaar.
Programma's voor ouderen passen
dan ook niet in het programmabe
leid van Out en de zijnen. „Over
het algemeen halen wij de pro
gramma's die erg goed scoren bij
het oude publiek uit de program
mering. Ik zal meer kunnen berei
ken als we 'Wedden dat' brengen.
Een dergelijk programma spreekt
een heel groot publiek aan, maar
we brengen dat heel zelden. Juist
om niet te verzanden en niet te ho
ren bij de omroeporganisaties die
inderdaad zeggen dat ze er voor ie
dereen zijn. Wij hebben speciaal
gekozen voor een jongere omroep.
Met wat experimentele mogelijk
heden, met durf. Als ik bij een an
dere omroeporganisatie zou zitten,
zou ik de film 'Emmanuelle' niet
uit durven zenden, omdat je weet
dat je dan heel wat oudere kijkers
zal afstoten. Het is altijd de taak
om de grootste te worden, maar het
is zeker geen absolutisme. Als ik
ergens blijf steken, dan blijf ik ste
ken. Veronica heeft nu eenmaal ge
kozen voor die bepaalde groep".
„Het profiel van Veronica is be
langrijker dan het ledental. Je hebt
best kans dat de aanpak van Vero
nica, de snelheid, de keuze van de
programma's, de oudere mensen
niet meer aanspreekt. Dan lopen ze
vanzelf weg. Dat risico zit er in.
Maar ik vind het veel belangrijker
het profiel vast te houden dan dat
je zegt: ik leg me op wat de mensen
willen en als die 60-jarige een leuk
kookprogramma wil zien, dan wei
ger ik dat absoluut. Wij hebben al
tijd quizzen geweigerd. Typisch
programma's voor ouderen".
Hoe lang Veronica nog deel zal
uitmaken van het Hilversumse om
roepbestel is onduidelijk. Zeker is
dat Out en de zijnen elke mogelijk
heid om commerciële omroep te
bedrijven zullen gebruiken. „Ik wil
morgen al beginnen, maar beslist
niet onder de voorwaarde die WVC
heeft gesteld. Daarbij hebben we
de keus uit het vullen van één net
met twee andere zendgemachtig
den of met één andere. In het laat
ste geval ben je vier dagen com
mercieel en drie dagen niet. Krank
zinniger kun je het natuurlijk niet
bedenken. Ik zie niet in hoe je een
optelsom kunt maken van AVRO,
TROS en Veronica".
„Commerciële omroep is onont
koombaar, maar ik denk dat we er
in deze kabinetsperiode niet meer
aan hoeven te denken. Ik vermoed
echter dat men er na deze regering
wel wat realistischer over gaat den
ken. In België zijn nog steeds plan
nen om snel te beginnen met com
merciële omroep. Ik word daar
over goed geïnformeerd. De filoso
fie van de Belgen is heel duidelijk:
voor zeven miljoen Vlamingen
hoeven ze niet te werken. Maar ze
zetten de zender gewoon op de
grens en zorgen dat ze 21 miljoen
Nederlandstalige mensen berei
ken. Zo simpel ligt dat. En voor de
adverteerders is het heel interes
sant".
Rob Out is er van overtuigd dat
hij commerciële omroep kan ma
ken met hooguit 150 medewerkers
gedurende zeven dagen per week
van 's ochtends zeven tot 's avonds
één uur. „Het is zeker te doen.
Wanneer je alle salarissen, m'n ei
gen cameratrein en een eigen stu
dio meerekent, heb ik niet meer
nodig dan honderd miljoen gul
den. Officieel wordt steeds uitge
gaan van een bedrag van 500 mil
joen gulden".
Waarom wil Out zo graag zijn
huidige postitie in het omroepbe
stel inleveren voor de commerciële
status? „Het feit dat je geen geld
krijgt, maar juist alleen belasting
betaalt, bezorgt je een groot stuk
vrijheid en ongebondenheid. In
een commercieel opgezet bedrijf is
het mogelijk om van de ene op de
andere dag een andere program
mering te maken. Nu moet ik
maanden, jaren van tevoren sche
ma's inleveren en eindeloos verga
deren. Hilversum is vastgeroest".
Financiële risico's voorziet Out
niet: „Je zou eens moeten weten
hoeveel bedrijven en bankiers hier
al langs gekomen zijn met de vraag
wanneer ik commercieel ga en hoe
veel geld ze er in moeten steken".
'La Deutekom' op tv
AMSTERDAM (ANP/GPD) Als
gevolg van de beslissing van Cristi-
na Deutekom om met onmiddellij
ke ingang een punt te zetten achter
haar theater- en concertloopbaan
zijn alle uitvoeringen in het land
van de opera 'Semiramide' afge
last. Dit heeft de Nederlandse Ope
ra dinsdag meegedeeld. Cristina
Deutekom zou de titelrol in deze
opera zingen.
Operaliefhebbers die al een
plaatskaart hadden gekocht voor
één van de voorstellingen van 'Se-
miramide' kunnen hun geld terug
krijgen.
Cristina Deutekom komt overi
gens vrijdag op tv. Deutekom zal in
de show van Ivo Niehe vertellen
waarom ze gestopt is. Ze doet dat
bij de TROS, omdat ze voor deze
omroep engagementen had, die
niet meer doorgaan.
De plaats van Deutekom in het
TROS-concert op 17 januari in De
Doelen wordt ingenomen door de
sopraan Charlotte Margiono.
HILVERSUM - Je bent jong
en je groeit maar door. Sommi
ge andere omroepen boeken
winsten van hooguit een paar
duizend nieuwe leden, Veroni
ca schrijft ze met niet minder
dan tienduizenden tegelijk bij.
De jongste omroepvereniging
zag het afgelopen jaar de aan
hang groeien met 76.000 leden
tot 726.000, en verdrong daar
mee de TROS van de tweede
plaats. En het is nog niet afge
lopen, als het aan algemeen di
recteur Rob Out ligt. „Ons po
tentieel is zo groot dat we het
miljoen wel kunnen halen".
door
Renate van Iperen
en Bert Mol
Toch valt niet te ontkennen dat de
groei stagneert. Veronica sloot
1985 af met een winst van 90.000
leden, het jaar daarvoor was zelfs
een winst geboekt van 100.000 le
den.
Out: „Ik ontken niet dat we het
in het begin wat gemakkelijker
hebben gehad. Iedereen moest
over de streep gehaald worden.
Het was eerst de C-status, vervol
gens moesten we de B-status ver
krijgen, ten slotte de A-status: daar
haalde het nieuwe lid zijn motiva
tie uit. Daarom verbaast het me nu
dat we desondanks toch nog 76.000
leden winst kunnen halen, terwijl
we die A-status al hebben. In eer
ste instantie was het de 'underdog'-
positie waarin we zaten. Ten slotte
krijg je het effect dat mensen bij
een winnaar willen horen".
„Wij hebben het geluk dat we de
(foto ANP» jongeren aantrekken en gelukkig
