Blanken Z-Afrika
gaan naar stembus
Vele doden bij hotelbrand
Pinochet: ballingen Chili mogen terugkeren
mmsm
Waarschijnlijk in april
Afghaans leger neemt
wapenstilstand in acht
VS schorten gesprek
over Iran-tegoeden op
Flatgebouw weggevaagd
VRIJDAG 2 JANUARI 1987
PAGINA 7
JOHANNESBURG - Op 30 januari aanstaande, bij de opening van het nieuwe parlemen
taire jaar, zal de Zuidafrikaanse president Pieter Botha de datum bekend maken voor de
verkiezingen van de blanke Volksraad. Aldus kondigde Botha zelf woensdagavond aan
in zijn traditionele nieuwjaarstoespraak.
MOSKOU (AP) - De Afghaanse lei
der Najibullah heeft tijdens een
bijzondere vergadering van de par
tijleiding van zijn land aangekon
digd dat de regeringstroepen met
ingang van 15 januari een wapen
stilstand in acht zullen nemen. De
duur van dit bestand is afhankelijk
van de wijze waarop de oppositie
reageert. Najibullah's verklaring
werd door het Russische persbu
reau Tass bekend gemaakt.
Najibullah, die sinds mei partij
leider is, riep wederom op tot een
regering van nationale eenheid,
waaraan ook door vertegenwoordi
gers van stammen die zich tegen
de regering verzetten zou moeten
worden deelgenomen.
De voor 15 januari afgekondigde
wapenstilstand is bedoeld om een
beter klimaat te scheppen voor een
dialoog met de oppositie.
Namens de alliantie van zeven
guerrillagroeperingen verklaarde
Mohammad Nabi Mohammadi in
Islamabad dat deze het aanbod van
Najib verwerpen omdat zij hem
niet vertrouwen. Een andere
woordvoerder zei dat aanvaarding
van het bestand erkenning van de
regering in Kaboel en gehoorzaam
heid aan haar bevelen zou beteke
nen. Deze strijd wordt gevoerd om
dat het volk deze regering niet er
kent, aldus de woordvoerder.
Het 'programma van nationale
verzoening' dat Najib aankondigde
omvat de volgende punten:
- staakt-het-vuren
- beëindiging van de strijd en van
het bloedvergieten, gepaard aan
het oplossen van de huidige en toe
komstige Afghaanse problemen
- rechtvaardige vertegenwoordi
ging van het gehele volk in de poli
tieke structuren en het econo
misch leven
- geen vervolgingen wegens
vroegere politieke activiteit en een
algemene amnestie
- bescherming en voortzetting
van historische, nationale en cultu
rele tradities
- eerbiediging van de islamiti
sche religie.
Een geliefde uitspraak van Sow-
jetleider Gorbatsjov gebruikend
beklemtoonde Najib dat zijn pro
gramma voortkomt uit 'een nieuwe
politieke filosofie, een nieuwe ma
nier van politiek denken'. „Het be
tekent geen nederlaag, capitulatie,
of het verzaken van onze stand
punten. Het volk is de zich voorts
lepende strijd moe en eist vrede".
Inmiddels hebben Afghaanse
verzetsleiders in Islamabad don
derdag bekend gemaakt dat de op
standelingen in Afghanistan in het
afgelopen jaar in totaal 206 vlieg
tuigen en helicopters van de tegen
partij hebben neergehaald. Voorts
werden nog eens 36 toestellen op
de grond buiten werking gesteld.
In totaal kwamen bij deze acties 48
Russische piloten en 139 Afghaan
se piloten om het leven, aldus de
verzetsleiders die niet met name
genoemd wensten te worden.
Hiermee is een eind gekomen aan
een periode van onzekerheid, die
ruim een half jaar heeft geduurd.
Gedurende het afgelopen jaar heb
ben regelmatig geruchten gecircu
leerd, dat Botha vervroegde ver
kiezingen zou uitschrijven.
door
Ruud de Wit
Omdat de Zuidafrikaanse grond
wet wil, dat tussen de aankondi
ging van de verkiezingsdatum en
de feitelijke verkiezingen minstens
56 dagen zitten, kunnen de verkie
zingen voor het blanke gedeelte
van het nationaal en internationaal
zeer omstreden driekamerparle-
ment pas op zijn vroegst in april
worden gehouden. Politieke waar
nemers menen dat half april het
meest waarschijnlijke tijdstip is.
Het gaat bij deze verkiezingen
om 166 blanke zetels. In de Volks
raad zitten 178 parlementariërs,
maar 12 van hen worden door de
president rechtstreeks benoemd.
Op dit moment heeft de Nationale
Partij een meerderheid van 127 ze
tels. De belangrijkste oppositiepar
tij is de Progressieve Federale Par
tij van Colin Eglin en Helen Suz-
man, met 27 zetels. Doch de groot
ste aanval op het regeringsbeleid
wordt verwacht van de kant van de
rechtse politieke partijen, zoals de
KP met 17 zetels en de HNP met 1
zetel.
Buitenland kort
Sikhs
In de Indiase deelstaat Punjab
zijn gisteren en eergisteren in to
taal vijf mensen gedood door ge
wapende Sikhs. In de stad Batala
bleef een avondklok van kracht na
dat protest van Hindoes tegen de
terreuracties van extremistische
Sikhs woensdag op geweldadighe-
den was uitgelopen. De slachtof
fers van de acties waren werkne
mers van het elektriciteitsbedrijf.
Meer dan zeshonderd werknemers
van het bedrijf organiseerden gis
termiddag een demonstratie om
kracht bij te zetten aan hun eis om
bescherming tijdens het werk.
Contra's
Ongeveer vierduizend anti-San-
dinistische opstandelingen zijn in
1986 bij gevechten gedood. Het
aantal Contra's is in de loop van
het jaar gedaald van elfduizend tot
6.500. President Ortega van Nicara
gua deelde dit woensdag in zijn
nieuwjaarstoespraak mee. De 'con
tra-revolutie is nagenoeg vernie
tigd' zo zei hij. De oorlog heeft tot
nu toe meer dan 35.000 slachtoffers
geëist. De economische schade be
loopt bijna drie miljard dollar.
Concentratiekamp
opzichter
De tien dagen geleden wegens
moord veroordeelde voormalige
concentratiekampopzichter Otto
Heidemann is gisteren in het zie
kenhuis van de gevangenis Moabit
in West-Berlijn overleden. De
doodsoorzaak was een hartstil
stand.
Aftreden
De Israëlische minister van bin
nenlandse zaken, de rabbijn Izaak
Peres, is woensdag afgetreden. De
minister nam zijn ontslag nadat het
hooggerechtshof zijn maatregel in
strijd met de grondwet had ver
klaard dat in het paspoort van een
Amerikaanse immigrante die tot
het jodendom was overgegaan, het
feit van de bekering vermeld
moest worden. De vrouw werd
door een liberale rabbijn in Ameri
ka in het jodendom opgenomen en
dat had volgens Peres een orthodo
xe moeten zijn, omdat in Israël al
leen de orthodoxie op dit punt zeg
gingsmacht heeft.
Brandstichting
Onbekenden hebben afgelopen
woensdag brand gesticht in een
opvangcentrum voor vluchtelin
gen uit de Derde Wereld, dat was
gevestigd in een voormalig sanato
rium in Koenigstein, een plaatsje
op 25 kilometer van Frankfurt.
Niemand raakte gedeerd maar de
vluchtelingen, die politiek asiel in
West-Duitsland zoeken, moesten
in allerijl worden geëvacueerd. De
brand vernietigde het dak van het
zes verdiepingen tellend gebouw.
De bewoners zijn overgebracht
naar een centrum voor asielzoe
kers in Limburg, zo'n honderd ki
lometer ten noord-westen van
Frankfurt.
In Zuid-Afrika is door iedereen
in de officiële blanke politiek met
tevredenheid gereageerd op Bo
tha's aankondiging van verkiezin
gen. Oppositieleider Eglin ver
klaarde de verkiezingen met ver
trouwen tegemoet te zien en hoe
wel hij toegeeft, dat het niet realis
tisch is om te denken dat de PFP
de meerderheid van de NP kan
overnemen, is hij ervan overtuigd,
dat de PFP de belangrijkste oppo
sitiepartij zal blijven. De KP en
HNP menen echter dat zij de be
langrijkste oppositiepartijen zullen
worden, en met een eensgezind op
treden zelfs de meerderheid van de
NP kunnen bedreigen.
Het zwarte verzet in Zuid-Afrika
heeft echter de verkiezingen voor'
de blanke Volksraad afgedaan als
iets dat in het geheel geen invloed
zal hebben op de ontwikkelingen
in het land. De Anglicaanse aarts
bisschop Tutu noemde het een
'volslagen onbelangrijke gebeurte
nis' en ook Winnie Mandela, de
vrouw van de tot levenslang ver
oordeelde ANC-leider Nelson Man
dela, liet zich in soortgelijke be
woordingen uit. Volgens Tutu en
Mandela bewijzen deze verkiezin
gen opnieuw dat Botha zich
slechts druk maakt om de blanke
belangen.
De Zuidafrikaanse minister van
buitenlandse zaken, Roelof 'Pik'
Botha zorgde op nieuwjaarsmor
gen overigens voor een vreemd in
cident. Woensdagavond had Botha
de door de regering gecontroleerde
nationale omroep SABC gebeld,
met de mededeling, dat hij de Ver
enigde Staten de wacht wilde aan
zeggen. Tijdens de nieuwsuitzen
ding van de ontbijttelevisie op
nieuwjaarsdag meldde de SABC
dan ook prompt, dat Botha de Ver
enigde Staten had gewaarschuwd,
dat Zuid-Afrika alle luchthavens
en havens voor de Amerikanen zal
sluiten, als deze doorgaan met hun
anti-Zuidafrikaanse politiek.
Tien minuten nadat de SABC dit
bericht had gebracht, belde Botha
echter op met de mededeling, dat
zijn verklaring een 'grap' was ge
weest en dat het bericht niet meer
uitgezonden mocht worden. Een
woordvoerder van de SABC beves
tigde later het incident met het
droge commentaar 'dat de minister
blijkbaar niet serieus was geweest'.
Doorgangskamp
vluchtelingen
in Thailand
gesloten
WASHINGTON (UPI) - Het Ameri
kaanse ministerie van buitenland
se zaken heeft woensdag het be
sluit van Thailand betreurd om het
doorgangskamp voor vluchtelin
gen uit Cambodja in Khao I Dang
te sluiten en de nog resterende in
woners over te brengen naar kam
pen met een permanent karakter
dichter bij de Cambodjaanse
grens.
Woordvoerster Phyllis Oakley
wees er op dat de Verenigde Staten
een kleine 140.000 kampbewoners
hadden opgenomen en nog steeds
gesprekken voerden om geschikt
heid voor toelating vast te stellen.
De regering van Thailand had bij
de bekendmaking van de sluiting
gezegd dat de westerse landen die
een nieuw vaderland voor de inwo
ners van Khao I Dang hadden kun
nen zijn, hun belangstelling voor
de vluchtelingen hadden verloren
en hun toelatingseisen zodanig
verzwaarden dat er voor de reste
rende 26.000 vluchtelingen nog
maar weinig kansen waren.
Studenten in
China opnieuw
de straat op
PEKING (Rtr) - Ongeveer dui
zend studenten hebben afgelo
pen nacht op het historische
Tiananmen-plein in Peking be
toogd voor meer democratie en
vrijheid. Functionarissen van
de universiteit overreedden
hen vanochtend vroeg hun pro
testactie te beëindigen. In bus
sen werden de betogers terug
gebracht naar de campus.
De duizend maakten deel uit
van een grotere groep betogers
die gisteravond de vrijlating
hadden geëist van studenten
die eerder gisteren bij een pro
testactie waren opgepakt. Na
dat er 24 studenten waren vrij
gelaten ging ongeveer de helft
van de betogers naar huis. De
andere helft zette het protest
voort en trok naar het Tianan-
menplein. Onder hen was één
van de 24 die zojuist waren vrij
gelaten.
De betogers die naar het
plein trokken, verklaarden met
de protestactie door te willen
gaan ondanks de inwilliging
van hun eis de arrestanten vrij
te laten. „De vrijlating van stu
denten is slechts één doel. Wij
willen ook meer persvrijheid
en verkiezingen. Als we van
avond niet doorgaan, zouden al
onze protesten tot nu toe waar
deloos worden", aldus een stu
dent.
De politie greep niet in toen
de betogers doordrongen tot op
het plein, dat wordt geflan
keerd door de voornaamste re
geringsgebouwen.
De media stelde een kleine
groep onruststokers verant
woordelijk voor het aanzetten
van studenten tot illegale pro
testacties. Opnieuw werd ge
waarschuwd dat het tarten van
de communistische partij niet
geduld zal worden
door
gaslek, hebben gisteren tend negentien
de voorgevel van een vier verdie
pingen tellend flatgebouw in Du- den vernield
blin weggevaagd. Een echtpaar schadigd dat
vond de dood en een brandweer
man raakte licht gewond door een
vallend stuk puin, aldus de politie.
Bijna 12 uur nadat de explosies
hadden plaatsgevonden maakte de
politie gisteravond bekend ervan
uit te gaan dat geen verdere slacht
offers gevallen zijn. Niettemin zou
vandaag voor alle zekerheid nog
maals in de brokstukken van het
gebouw worden gezocht.
Pat Kiely zei namens de plaatse
lijke politie dat alle bewoners van
het in totaal 92 appartementen tel
lende flatgebouw inmiddels zijn
gelokaliseerd. De meesten van hen
bevonden zich elders in verband
met de feestdagen.
Inmiddels heeft
parlementariërs geëist dat
middellijk diepgaand onderzoek
wordt ingesteld naar de oorzaak
van de explosies. Tijdens de kerst
dagen waren bij het gasbedrijf van
Dublin meldingen binnengeko
men over een doordringende gas-
lucht in het gebouw. De bewoners
kregen daarop de verzekering dat
er niets aan de hand was.
Bij een ontploffing in een 18 ver
diepingen tellend flatgebouw in
gewond
geraakt. Drie flatgebouwen
enkele zodanig be-
onbewoonbaar zijn
geworden. De brandweer kende de
oorzaak nog niet.
DEN HAAG/TEHERAN (AFP/AP)
- De Amerikanen hebben woens
dag "eenzijdig en plotseling" be
sloten tot het opschorten van de
onderhandelingen met Iran over
de teruggave van bijna 508 miljoen
dollar aan Iraanse tegoeden die in
de VS worden vastgehouden. Dit
heeft ajatollah Nouri, de leider van
de Iraanse delegatie, woensdag in
Den Haag verklaard.
Functionarissen van de Ameri
kaanse en de Iraanse centrale bank
waren maandag onderhandelingen
begonnen over financiële compen
satie voor de Iraanse tegoeden en
militair materieel dat na de Iraanse
revolutie in de VS is geblokkeerd.
De besprekingen vinden plaats on
der auspiciën van het zogenaamde
claimsbureau, dat is gevestigd in
het Vredespaleis in Den Haag en
dat onderdeel uitmaakt van het in
ternationale Hof van Arbitrage.
Volgens de Iraanse delegatielei
der waren de onderhandelingen in
een "eindstadium" beland, maar
zijn zij op "verrassende wijze" plot
seling op gezag van Washington af
gebroken. De Verenigde Staten
zijn bereid de besprekingen te her
vatten, maar hebben daarbij geen
datum bekendgemaakt. Tegenover
een dergelijk gedrag meent de Isla
mitische Republiek "het recht te
hebben gepaste maatregelen te ne
men", aldus Nouri. Een woord
voerder van het Amerikaanse mi
nisterie van buitenlandse zaken
verklaarde woensdagavond dat er
ondanks de onderbreking vooruit
gang is geboekt bij de onderhande
lingen in Den Haag.
Volgens een uitspraak van het
Hof van Arbitrage in augustus
1986, moesten de twee partijen het
binnen vier maanden eens worden
over de bestemming van het be
drag van ruim 500 miljoen dollar.
Dit is een "restbedrag" van de 3,6
miljard dollar aan Iraanse tegoe
den in de VS, die indertijd door de
Amerikanen werden bevroren. Het
bedrag van 500 miljoen dollar werd
bij de vrijlating van de diplomaten
in Teheran in 1981 gedeponeerd op
de speciale dollarrekening Num
mer 1 bij de Amerikaanse Centrale
Bank, met het oog op de afwikke
ling van Amerikaanse schadever-
goedingseisen uit bevroren Iraanse
activa in de VS.
De vraag is welk deel van dit
restbedrag voor Amerikaanse ei
sen tot schadevergoeding kan wor
den gebruikt en welk deel kan wor
den terugbetaald aan Teheran.
Nouri zei dat Iran vlak voor de op
schorting van de besprekingen
met de Amerikanen akkoord was
gegaan dat 62 miljoen van de 500
miljoen dollar zou worden afge
trokken voor eventuele schadever
goeding aan een aantal Amerikaan
se banken.
Op oudejaarsavond in Puerto Rico
SAN JUAN (AP/AFP) - De autori
teiten in Puerto Rico vrezen dat
misschien wel 100 mensen zijn om
gekomen bij de brand, die op oude
aantal Ierse jaarsavond het luxe-hotel Dupont
Plaza in San Juan in as heeft ge
legd. Tot dusver zijn 60 lijken ge
borgen, waarvan de meeste ver
koold waren. Het samenstellen van
een lijst met slachtoffers wordt
verder bemoeilijkt doordat bij de
brand het gastenboek beschadigd
het hotel geplaatst, aldus de diplo
maat die echter niet zei op welke
bronnen hij zijn verklaring baseer
de.
De afgelopen dagen waren in het
423 kamers tellende hotel meerde
re kleine brandjes uitgebroken.
Sommige overlevenden van de
grote brand van oudejaarsavond
verklaarden dat er geen alarmsire
ne had geklonken en dat de
sprinkler-installatie kennelijk niet
was ingeschakeld. Tijdens de
brand van woensdag werden nood-
instructies omgeroepen door mid
del van megafoons, maar dit ge
beurde in het Spaans terwijl de
meeste gasten engelstalig waren,
afkomstig van het Amerikaanse
vasteland.
Ouders zien
kinderen voor
ogen omkomen
DUSSELDORF (DPA) - Een
machteloos ouderpaar in Oberhau-
sen in de Westduitse deelstaat
Noordrijn-Westfalen heeft op ou
dejaarsavond zijn vier kinderen
(twee jongens en twee meisjes van
resp. 8, 7,3 en 1 jaar) voor zijn ogen
omkomen bij een brand. De
moeder hadden zich op
de
BELFAST- Een 43-jarige reservist ^C1, u
van het Ulster Defense Regiment vader
en zijn 72 jaar oude moeder zijn het laatste ogenblik uit de
gisteravond de eerste slachtoffers kunnen redden. De bran
geworden van het geweld in woning van het gezin was „w,
Noord-Ierland in het nieuwe jaar. buurvrouw ontdekt. Toen vier mi-
z,ij raakten gewond toen zij door nuten later de brandweer arriveer-
twee mannen onder vuur werden
genomen bij het uitzwaaien van
hun nieuwjaarsvisite in het dorp
Markethill, 50 kilometer ten zuid
westen van Belfast.
de sloegen de vlammen al uit alle
ramen en deuren en liepen de ou-
Vanaf het dak en de balkons wer
den meer dan 100 mensen gered
met behulp van helikopters. Hon
derdnegen mensen werden voor
behandeling van rookvergiftiging
of ander letsel naar ziekenhuizen
gebracht. De meesten werden na
behandeling heengezonden, aldus
de leider van de centrale medische
hulppost, dr. Carlos Gomez. Acht
tien mensen waren er ernstig aan
toe.
Intussen heeft gouverneur Her
nandez Colon gezegd dat onder
zocht wordt of er sprake is geweest
van brandstichting. Hij zei dat er
mogelijk een verband bestaat met
een arbeidsgeschil tussen de hotel
directie en een vakbond, waarbij
ongeveer de helft van de 450 perso
neelsleden is aangesloten.
Vertegenwoordigers van de vak
bond hebben de suggestie woe
dend van de hand gewezen. Vak
bondswoordvoerder José Cardiz
loofde een beloning uit van 15.000
dollar voor informatie oVer de oor
zaak.
De Spaanse consul, Juan Los Ar-
cos, verklaarde gistermiddag in
San Juan voor de Spaanse radio
dat de brand is veroorzaakt door
vier bommen. De bommen waren
op vier verschillende plaatsen in
De familie Dorbecker is nog helemaal ontdaan door de brand in het
Dupont Plaza Hotel. De familie was uit het raam van hun kamer op de
vierde verdieping naar beneden gesprongen om het vuur te ontvluchten.
(foto AP)
SANTIAGO (AP/ANP) - President
Pinochet van Chili heeft woensdag
in zijn nieuwjaarsboodschap be
kendgemaakt dat de staat van be
leg die nog van kracht is in de regio
Santiago en twee andere districten,
op 6 januari zal worden opgeheven.
Bovendien zal het militaire bewind
binnen 90 dagen toestemming ge
ven voor de terugkeer van de
meesten van de 3500 Chilenen die
ip ballingschap leven.
De 71-jarige generaal zei dat bei
de beslissingen waren bedoeld om
de nationale eenheid te bevorde-
Pinochet zei dat een door de re
gering aangestelde commissie voor
de mensenrechten de komende
drie maanden de gevallen zal bekij
ken van alle 3.500 Chilenen die om
politieke redenen zijn verbannen.
De meesten van hen zullen mogen
terugkeren, zei Pinochet, met uit
zondering van een klein aantal dat
„nog steeds een ernstige bedrei
ging voor het nationale leven
vormt". De teruggekeerde ballin
gen zullen wel nauwlettend in de
gaten worden gehouden door de
autoriteiten, waarschuwde de pre
sident, om te voorkomen dat zij
„de binnenlandse orde verstoren".
Sowjetleider Michail Gorbatsjov
wenste woensdag het Amerikaan
se volk een voorspoedig 1987 toe
en zei dat de supermogendheden
met elkaar moeten leren leven 'of
wij elkaar mogen of niet'.
Hij zei verder dat de Sowjet-Unie
in 1987 de impasse wil doorbreken
die is ontstaan in de ontwapenings
besprekingen in Genève. "Daar
hébben we in Reykjavik naar toe
gewerkt en in 1987 zullen we daar
met nog meer energie op voortbou
wen".
Voor het ontwapeningsproces
hechtte Gorbatsjov groot belang
aan stopzetting van de kernproe
ven. Gisteren liep de eenzijdig
door de Sowjet-Unie afgekondig
de kernstop af. De Sowjet-Unie zal
weer met kernproeven beginnen
het is een Par ij se traditie dat direct na het inluiden van het nieuwe jaar
de meisjes de politiemannen 'Gelukkig Nieuwjaar'. De rechter politieman
wacht oiigeduldig op zijn beurt. (foto api
Via de zender Voice of America
richtte president Reagan zijn
nieuwjaarsboodschap tot de Sow-
jetbevolking, een boodschap die
volgens het Witte Huis werd ge
stoord door Moskou. Reagan zei in
zijn toespraak dat hij had gehoopt
zoals vorig jaar het Sowjetvolk via
de televisie te kunnen toespreken
en Gorbatsjov het woord te laten
richten tot het Amerikaanse volk.
De Sowjetregering had echter dit
aanbod van de hand gewezen.
Reagan meende dat zo een ma
nier voor het opbouwen van we-
derwijds vertrouwen verloren was
gegaan en wederzijds vertrouwen
was belangrijk voor het vestigen
van vrede. "Wapens vestigen geen
vertrouwen, wantrouwen maakt
wapens".
Reagan zinspeelde in zijn toe
spraak op de recente vrijlating van
Sacharov en diens vrouw Jelena
Bonner, toen hij zei dat herstel van
iemands burgerrechten bijdraagt
tot een groter vertrouwen en bete
re samenwerking tussen de twee
grootmachten.
President Kurt Waldheim van
Oostenrijk zei gisteren in zijn
nieuwjaarstoespraak dat hij 'kriti
sche stemmen uit het buitenland'
niet lichtvaardig opneemt en zal ij
veren voor hun verstomming. De
president, die vooral van joodse zij
de in Amerika wordt beschuldigd
van een besmet nazi-verleden, ging
niet rechtstreeks in op de kritiek,
maar zei dat men tegenover 'niet
gerechtvaardigde kritiek in alle
rust en gelatenheid een overtui
gend beeld van de werkelijkheid
moet plaatsen'.
De Franse president Mitterrand
concentreerde zich op het terroris
me, het belangrijkste probleem
van het voorafgaande jaar. De ge
beurtenissen van 1986 hebben de
noodzaak aangetoond dat het ter
rorisme zonder aarzeling tegemoet
moet worden getreden", aldus de
president.
