Weissenbruch schilderde
als het zonnetje scheen
Cristina Deutekom integere zangeres
Overzichtsexpositie van romanticus
KRO meldt ledenwinst
KIJK UIT
VRIJDAG 2 JANUARI 1987
RADIO-TV-KUNST
PAGINA 21
DORDRECHT - Jan Weis
senbruch was misschien
wel een beetje een mooi
weer schilder. Dat is niet
slecht bedoeld, want zijn
stadsgezichten en land
schappen zijn evenwichtig
van compositie, van een fij
ne tonaliteit en vooral ook
zonnig. Aan het werk van
deze schilder die leefde van
1822 tot 1880 is nu voor het
eerst een overzichtsexposi
tie gewijd. Momenteel in
het Dordrechts Museum en
daarna in de Commanderie
van Sint-Jan in Nijmegen.
door
Frans Keysper
Willem Laanstra uit Zaandam
voelt zich thuis in de romantische
schilderkunst van de 19de eeuw,
door sommigen ook wel de 'Nieu
we Gouden Eeuw' genoemd. Het is
waar dat er momenteel met meer
waardering tegen de schilderkunst
uit de eerste helft van de vorige
eeuw wordt aangekeken. Enkele
jaren geleden presenteerde Laan
stra al een monografie over de be
faamde stadsgezichtenschilder
Cornelis Springer. Want zoals dat
gaat, wordt er eenmaal een uitvoe
rige studie over een kunstenaar ge
publiceerd en vooral wanneer hij
allang dood is. dan pas blijken nog
meer documenten en werken op
onbekende adressen te sluimeren.
Ook over Jan Weissenbruch stel
de Willem Laanstra een monogra
fie samen, die prachtig is uitgege
ven door Tableau Amsterdam. Met
de kleurenlitho's is getracht de
oorspronkelijke schilderijen zo
goed mogelijk te benaderen.
Eén ding is bij Willem Laanstra
in elk geval duidelijk geworden tij
dens zijn jarenlange speurtocht
naar deze enigszins op de achter
grond gebleven schilder: Jan Weis
senbruch is duidelijk onderge
waardeerd Wat dat betreft vindt er
nu een revaluatie plaats.
Dat Jan Weissenbruch eropuit
ging wanneer het zonnetje scheen
blijkt wel uit zijn eigen woorden in
een brief aan zijn vriend de schil
der David Bles (28 nov. 1841): "Nou
wil je wat van me werk weten, ik
heb sedert dat schilderij waarvan
ik heb geschreven nog niets ge
daan als gestudeerd, wel niet veel
naar de natuur, maar veel naar
Prout en Harding". En dan is er
ook nog het briefje uit 1842: "Da-
HILVERSUM - De KRO heeft het
afgelopen jaar afgesloten met een
ledental van 639.156, een record in
de geschiedenis van de 61-jarige
omroep. Bijna 6300 nieuwe leden
konden er in 1986 worden geno
teerd. Voorzitter Ben Schmitz zei
op nieuwjaarsdag voor de radio dat
hij de record-ledenstand ziet als
vid. nu Hebben we tegenwoordig
slecht weer, anders zou ik gaan
schilderen jongen, mooie dingen
op Loosduinen en in Rijswijk, ge
valletjes voor HardingWat hij
dan binnenskamers wel maakte
blijkt uit een schetsboek, waarin
we studies en kopieën vinden naar
de twee genoemde Engelse roman
tische schilders. Maar zeker ook de
oude Hollandse meesters dienden
hem tot voorbeeld. Daaronder be
vond zich Rembrandt, van wie hij
bijna diens gehele oeuvre etsen be
zat. Hij kon het niet nalaten pren
ten en afbeeldingen te kopen.
Navolger
Het tekentalent van Jan Weis
senbruch werd al vroeg ontdekt
door diens ouders, reden waarom
zij hem op 17-jarige leeftijd lieten
inschrijven aan de Haagse Acade
mie. Al in het eerste jaar werd van
hem een tekening geaccepteerd op
een tentoonstelling, die hij ge
maakt had naar een origineel van
Wijnand Nuyen.
Deze Nuyen was zelf leerling ge
weest van Schelfhout, de vermaar
de schilder van stadsgezichten en
landschappen. Op zijn beurt gaf hij
Elton John
onder 't mes,
zegt concert-
afspraken af
SYDNEY (AP) - De Britse pop
zanger Elton John zal volgende
week ineen Australisch zieken
huis worden geopereerd aan
zijn keel. In verband daarmee
heeft hij al zijn concert-afspra
ken voor 1987 afgezegd.
John's agent. Patti Mostyn,
verklaarde dat de 39-jarige zan
ger al geruime tijd klaagt over
keelproblemen. Hij heeft vier
specialisten bezocht, maar
geen van hen kon een diagnose
stellen. De operatie zou dienen
om de oorzaak van de proble
men te ontdekken. Berichten
dat de zanger poliepen op zijn
stembanden zou hebben, wees
Mostyn als speculatief van de
hand. Zij verklaarde dat de
naam van het ziekenhuis op
verzoek van de zanger geheim
wordt gehouden.
een aanwijzing voor het vertrou
wen dat men in de KRO stelt. "Men
ziet ons zitten en dat is meer dan
velen van een katholieke omroep
in Nederland hadden gedacht".
Met de protestants-christelijke
zuil NCRV gaat het minder. Deze
omroep daalde met 749 leden tot
een totaal van 531.482.
les aan Leickert. die net als Schelf
hout om zijn winters nog heden
wordt begeerd. Tijdens zijn korte
leven (1813-1839) gold deze Nuvcn
vanwege zijn koloriet en techniek
zijn tijd ver vooruit. In de ogen van
Willem Laanstra is Jan Weissen
bruch een navolger van deze
Nuyen geweest.
Dat Weissenbruch een kind van
de romantiek was. blijkt overdui
delijk uit zijn werk. Straatjes en
pleinen met keuvelende mannen
en vrouwen, die kennelijk alle tijd
van de dag hebben, trage schuiten
in de grachten. Dat alles enigszins
statisch en met een loomheid ken
nelijk veroorzaakt door de zon. Ge
zapig ook en wat dat betreft werd
de sfeer van ons land in zijn schil
derijen en aquarellen goed getrof
fen. Want in de 19de eeuw gold Ne
derland in het buitenland toch wel
terecht als achtergebleven. Was el
ders sprake van een industriële re
volutie. hier ging alles nog op zijn
Jan Boerefluitjes. Het is misschien
wel deze hunkering naar rust en
mooie plaatjes, die de belangstel
ling voor de romantiek heeft doen
opleven En in dit geval in het bij
zonder naar Weissenbruch. tot
voor kort in de schaduw van zijn
tijd.
Vernieuwing
Waarin Weissenbruch zich van
zijn tijdgenoten onderscheidt is die
andere tak van beeldende kunst
die hij ook beoefende: het etsen.
Hij volgde hier niet de gewoontes
en opvattingen van zijn tijd na.
maar zocht naar vernieuwing. Zijn
belangstelling voor grafiek dateer
de al van zijn jeugd, al valt nu niet
meer te traceren wanneer hij met
etsen is begonnen.
Dat hij zich in het maatschappe
lijk leven wist te roeren blijkt wel
uit het feit dat hij tot de mede-op
richters van het genootschap
Pulchri Studio behoorde en het
voortouw nam bij de oprichting
van de Nederlandse Etsclub. Daar
om is het eigenlijk wel tragisch dat
hij zich in de laatste periode van
zijn leven steeds meer van zijn om
geving afzonderde. Zijn werk is al
leszins de moeite waard en zal ze
ker een breed publiek aanspreken
Jan Weissenbruch (1822-1880)
Dordrechts Museum. Museum
straat 40. Open: dinsdag tot en met
zaterdag 10 tot 17 uur. zondag van
13 tot 17 uur. Tot en met 11 januari
Daarna van 24 januari tot en met 1
maart in Commanderie van Sint-
Jan. Franse Plaats 3. Nijmegen
Open maandag tot en met zater
dag van 10 tot 17 uur. zondag 13 tot
17 uur. Johannes (Jan) Weissen-
Wat men ook van haar (beperkte)
acteervermogens mocht denken,
hoe verschillend er is gedacht over
de kwaliteit van haar stem, over
ëën ding zijn voor- en tegenstan
ders het altijd eens geweest: Cristi-
na Deutekom is een integer, kei
hard werkende zangeres geweest.
door
Hans Lutz
En dat zal ze blijven. Want ook al
heeft ze aangekondigd, dat ze on
middellijk met haar optredens is
gestopt, als pedagoge en jurylid
van grote concoursen zal zij zeker
nog anderen laten profiteren van
haar inzet en grote ervaring.
Zeldzaam
Cristina Deutekom, afkomstig
uit het amateurcircuit, maakte pas
laat haar professionele debuut. Ze
was al dertig jaar, toen ze in 1963 in
één klap internationaal furore
maakte als 'Koningin van de
Nacht' in de Zauberfiöte van Mo
zart. Haar zeldzame stemsoort -
een dramatische coloratuur-so
praan - maakte haar zeer geschikt
voor deze rol en ze trad er in op op
alle grote podia in de wereld. Met
name haar eerste optreden (in
1967) in de Metropolitan Opera in
New York droeg bij tot de interna
tionale erkenning van haar grote
bruch - schilder, graficus Door
Willem Laanstra, uitgeverij Ta
bleau. Amsterdam Prijs 375 gul
den.
stemmiddelen. Haar stem maakte
haar ook zeer geschikt voor het
Verdi-repertoire, waartoe zij zich
dan ook grotendeels heeft beperkt,
ook al werden haar rollen in Lucia
di Lammermoor (Donizetti) en
Norma (Bellini) zeer geprezen
Cristina Deutekom kende haar
beperkingen als actrice. Het maak
te haar voorzichtig in de keuze van
haar rollen. Ze had zich veel voor
gesteld van de uitvoering van Ros
sini's 'Semiramide', waarmee ze
eind januari, begin februari onder
meer in Utrecht en Groningen zou
optreden. Ook dat zal niet door
gaan.
Rillingen
De opera-liefhebbers zullen het
moeten doen met de herinnering
aan haar laatste optreden als opera
zangeres in de rol van Turandot
van Puccini Volgens sommigen
waren daar de tekenen van haar
verminderende vocale middelen
duidelijk herkenbaar; vele anderen
kregen er nog steeds rillingen van
genot van. Ze zullen Deutekom
niet licht vergeten.
JEUGDJOURNAAL - Gerard Die
lessen (31) wordt per 1 april 1987
eindredacteur bij het jeugdjour
naai. Hij is thans journalist bij het
Utrechts Nieuwsblad.
Dielessen volgt Huub Spall op.
die het jeugdjournaal vorige
maand verliet.
UTRECHT - Niemand zal Cristina Deutekom ('La Deute
kom', de 'Hollandse Nachtegaal' zoals zij door vele fans in
binnen- en buitenland is genoemd) wijsheid ontzeggen.
Haar besluit om onmiddellijk te stoppen met optreden is
kenmerkend voor de absolute overgave, waarmee ze haar
hele loopbaan heeft opgebouwd: alles of niets.
Christina Deutekom met Marco Bakker in 'Ein Abend in Wten' vorig jaar februari.
Exposities
Leiden
Rijksmuseum Boerhaave -
straat, 'Balans van een eeuw'. T
landse natuurwetenschappen
neeskunde in de 19e eeuw, t/rr
De Lakenhal
houwwerk va
di. t/m za. 10-17
Oude Singel.
Jan Wolkers, t
13-17 i
Rijksmuseum voor Volkenkunde -
Steenstraat, keramiek van Keiko Ha-
segawa, t/m 5/1; di. t/m za. 10-17 uur.
Rijksmuseum voor Geologie en Mine
ralogie - Hooglandse Kerkgracht,
'Dieren, vroeger en nu', t/m 26/4; ma
t/m vr. 10-17 uur, zo. 14-17 uur.
Rijksmuseum van Oudheden - Ra
penburg, 'Verdwenen dorpen, her
vonden sporen', t/m 11/1; di. t/m za.
10-17 uur. zo. en ma. 12-17 uur
Galerie Denise Stephan - Bakker-
steeg. Eddy Gheress. beelden en teke-
I ningen, t/m 4/1; vr. t/m zo. 13.30-17.30
Openbare Bibliotheek - Nieuwstraat,
presentatie van Leiden Museumstad,
t/m 16/1; ma. en woe. 10-17 en 19-21
uur. di. 10-17 uur. do. 10-21 uur, vr.
10-17 uur, za. 10-13 uur.
Leidse Schouwburg - Oude Vest, apl-
licaties en grafiekcollages van Nancy
en Onno Hoekstra, t/m 31/1; ma. t/m
vr. 11-15 uur, za. 10-12 uur
Galerie Fotomania - Koppenhink-
steeg, foto's Harry Sengers, t/m 10/1;
woe. t/m za. 13-17 uur.
Galerie 't Huys beneè - Nieuwe Rijn.
expositie Leny Noyen, vr. 14-16 uur.
za., zo. van 12-16 uur
Lakgalerie - Cleveringaplaats, Tony
van Wassem, schilderijen, Eric van
Straaten, foto's, t/m 23/1; ma. t/m vr.
10-22 uur.
De Burcht - Burgsteeg, Paul de Mol
'De valse beeldenmachine 1', levende
TV sculpturen, tot 3/1.
Werkplaats De Bange Duivel - Rijn
dijkstraat, monumentale grafiek van
Arthur Puts. tot 29/1; do. 13-17 en
19.30 tot 22.15 uur; za. en zo. van 13-17
Leiderdorp
Gemeentehuis - Statendaalder. werk
van de kunstkring-leden. Mary van
Delft, Ine Groot. Riet Horstink. Janny
van der Linden en Ylonka Rector-
Wilhelmus. t/m 7/1; ma. t/m vr. van 8-
17 uur.
Leythenrode Hoogmadeseweg.
aquarellen van J.P. Boomsma, t/m 7/
1; dag. 8-20 uur.
Muzenhof - Gordynsingel, expositie
van leden Kunstkring, t/m 7/1; ma. tl
m vr. 13-18 uur.
Voorschoten
Ambachts-en Baljuwhuis - Voorscho
ten in oude foto's, t/m 11/1, dag. van
14-17 uur.
Rijnsburg
Museum Gen. Oud Rijnsburg - Oude
Vlietweg 6. 'De Andere Middeleeu
wen' en 'Toen ik op school was', t/m
1/2; vr 19-21 uur. za. 10-16 uur.
Acteurs en actrices van de nieuwe Nederlandse musical 'Publiek' V.l.n.r. Marjolein Sligte, Simone
Kleinsma. Jan Elbertse, Serge Henri Valcke, Erna Sassen, Hein van Beem, Victor van Swaay en Marloes
Warmond
Galerie De Pomp - Dorpsstraat,
Kerstachtige sfeer in 't zilver, t/m 2/1
woe., do., za. en zo. van 14-16 uur.
Het Oude Raadhuis - Dorpsstraat,
Ikonen van Thea du Croix-Timmer-
mans, t/m 8/1; woe., do., zo. 14-16 uur.
za. 10-16 uur.
Alphen
Galerie Alba - José Calsina, aquarel
len, schilderijen en grafiek, t/m 4/1;
vr za. en zo. van 10-20 uur
Nieuwveen
De Veenhoeve - expositie van Fred
Concerten
Klassiek
Het nieuwjaars-koffieconcert wordt
op zondag 4 januari in de Stadsge-
door Stanley Hoogland. Zij spelen
werken van Beethoven, Mendelssohn
en Ravel. Het concert begint om 11 30
Het trio Lanny Kho, piano, Irene den
Herder, viool en Andy Lim, cello,
treedt op maandag 5 januari in de Ka
pelzaal van het K&O-gebouw op. Zij
De violist Robert Szreder en de inter
nationaal bekende pianist Aquiles
Delle Vigne voeren op woensdag 7 ja
nuari het laatste concert van de Liszt-
cyclus uit. Het programma bestaat uit
de compositie 'Epithlam' voor viool
en piano, de grote sonate op een the
ma van Chopin, voor viool en piano
en uit pianowerken van Chopin die
Liszt inspireerden tot het compone
ren van zyn werken voor viool en pia
no. (Mazurka's en de grote pianosona
te op. 35 met de treurmars). Aanvang
20.15 uur in de Kapelzaal van het
K&O-gebouw
Een lunchconcert heeft donderdag 8
januari plaats in de Kapelzaal. De gi
taristen John Fillmore en Tony Clin
ton zullen flamanco-muziek ten geho
re brengen. Aanvang 12.45 tot 13.30
uur in de Kapelzaal.
Leiden
Oen Haag
de Maximonsters'.
Diligentia
woe 31, 19 uur. Purper 'De vyfde van
Purper'
do 1,14.30 uur, nieuwjaarsconcert Je
remy Menuhin, piano,
zo 4, 20.15 uur. Haagse Comedie met
'Hooikoort' van Noél Coward
Amsterdam
Schouwburg
vr 2, za 3. 20.15 uur, 'Publiek', nieuwe
musical van Seth Gaaikema en Bob
Zimmerman.
woe 7, 20 15 uur. De Zaak met 'De
Oresteia' (of een andere tragedie),
do 8. 20 15 uur. F
Koninklijke Schouwburg
woe 31,19.30 uur, do 1, vr 2, 2015 uur,
Willem Nijholt Show
za 3, 20.15 uur, zo 4, 14 uur, Haagse
Comedie 'Een bruid in de morgen'
van Hugo Claus
zo 4, 20.15 uur, Haagse Comedie met
'De Storm' van Shakespeare.
ma 5. di 6, 20 15 uur, 'Een nieuwe
dood' van Jos Brink
woe 7, 20.15 uur, Intro-dans: drie
nieuwe balletten
Circustheater
za 3, 20.15 uur. Het Nationale Ballet,
George Balanchme-programma.
Concertgebouw
do 1, 15 uur, Nederlands Blazers En
semble 'Muziek Theater'
za 3, 20.15 uur, Concertgebouworkest
o.l.v. Riccardo Chailly m.m.v. Boris
Christoff, bas.
zo 4, 20.15 uur, Radu Lupu, piano,
di 6, vr 9, 20.15 uur, Nederlands Phil-
harmonisch kamerorkest o.l.v Anton
Kersjes m.m.v. Olga Martinova, viool.
Cultureel Centrum Amstelveen
za 3, 20.15 uur, Pleuni Touw en Hugo
Metsers in 'Het kan vreemd gaan'
woe 7, do 8, 20.15 uur, Kitty Janssen.
André v.d Heuvel e.a. in 'Allemaal
leugens'
De Kleine Komedie
vr 3. za 3. zo 4, 20.15 uur. Hans Liberg
'Berg Berg'
Het Muziektheter
do 1, 14 uur, 25 jaar Nationale Ballet,
m.m.v. Nederlands Balletorkest o.l.v
Roelof van Driesten.
De Nieuwe Kerk
do 1. 15 uur, Nieuwjaarsconcert.
Nieuwe De La Mar Theater
do 1 t/m ma 5, 20.15 uur, zo alleen 14
uur, De Nieuw Amsterdam 'Voor
vrouwen die in regenbogen geloven
maar ook zelfmoord overwogen'
vanaf di 6, 20.15 uur, 'Agnes van God',
met o.a. Linda van Dijck.
Stadsschouwburg
do 1, 13.30 uur, De Nederlandse Ope-
'De
i 'Max en de Maximon-
do 1. 21 uur, Freek de Jonge 'Het da
mestasje'.
vr 2. za 3, 20.15 uur, Toneelgroep
Theater 'Pip' naar Great expecta
tions' van Charley Dickens
zo 4, 19 uur, Scapino Ballet 'De Note-
kraker'.
