Reagan benoemt
nieuwe adviseur
Iran-affaire gunstig voor senator Robert Dole
Peking verbiedt betogingen
Speciale man voor 'Irangate'
Brunswijk en Bouterse
laten gevangenen gaan
Franse geluidsman weer
thuis na negen maanden
ZATERDAG 27 DECEMBER 1986
BUITENLAND
PAGINA 7
WASHINGTON (UPI/Rtr.) - President Reagan heeft de onlangs afgetreden NAVO-am-
bassadeur David Abshire benoemd tot speciale adviseur van het Witte Huis in ver
band met het het Iran-contraschandadl. Abshire de activiteiten van de regering in
verband met de Iran-affaire coördineren.
PARAMARIBO (GPD) Drie
door de Brunswijk-groep gegijzel
de en woensdag vrijgelaten piloten
zijn na aankomst op het vliegveld
in Paramaribo onmiddellijk voor
verhoor naar de militaire politie op
Fort Zeelandia gebracht. Ze moch
ten op het vliegveld slechts kort
met hun familieleden spreken. De
piloot Van Amson, zoon van de mi
nister van sport- en jeugdzaken,
werd in augustus door de Bruns
wijk-groep gedwongen naar Stoel
manseiland te vliegen. In oktober
moesten ook de piloten Adel en II-
les van de Surinaamse luchtvaart
maatschappij hun toestel naar het
gebied waar Brunswijk opereert
brengen.
Aan de SLM-directie was woens
dag al toegezegd dat de piloten na
verhoor zouden worden vrijgela
ten, maar dat was gisteravond nog
niet gebeurd. Het is de familiele
den niet duidelijk of de drie man
nen nu gevangen zitten of dat zij
alleen voor verhoor in Fort Zeelan-
dia worden vastgehouden. De drie
mannen hadden zich enige dagen
geleden gemeld bij de Surinaamse
ambassade in Cayenne, in Frans-
Guyana.
Woensdagochtend heeft de Suri
naamse regering uit humanitaire
overwegingen 60 van de 110 gevan
genen, voornamelijk bosnegers, uit
Fort Zeelandia vrijgelaten. Vol
gens commandant Liew Jen Tai
gaat het „lichtere gevallen waarvan
niet zulke duidelijke bewijzen be
staan". Het onderzoek in de zaak
van de overige vijftig gevangenen
is nog niet afgerond, aldus Liew
Jen Tai. Zij zullen op een later tijd
stip aan de justitie \yorden overge
dragen.
De vrijgelaten gevangenen wa
ren voornamelijk jongens van 15
tot 20 jaar. De meesten van hen za
ten al drie tot vijf jaar gevangen
zonder dat er een officiële aan
klacht tegen hen was ingediend.
Volgens commandant Liew Jen
Tai hebben de jongens „meegehol
pen" bij de acties van Brunswijk,
waarbij enkelen daadwerkelijk
hebben meegevochten. Onder de
vrijgelatenen bevonden zich ook
enkele oude mannen, die verklaar
den dat zij familie waren van
Brunswijk. Een van hen zij dat hij
niet weet waar zijn familieleden
zijn. "Enkelen zijn mogelijk in de
gevangenis vermoord, anderen zijn
nog steeds gevangenen. Verder
kunnen wij niets zeggen, omdat we
dan opnieuw worden opgepakt".
Gedurende de feestdagen is het
militaire apparaat in staat van pa
raatheid gebracht. De Brunswijk-
groep heeft volgens een regerings
bron zelfs dynamiet gelegd op en
kele plaatsen in Paramaribo. Ook
de volksmilitie werd opgeroepen
om naar de Memre Boekoe-kazer
ne en Fort Zeelandia te komen. In
de stad zelf was echter weinig te
merken van de verhoogde militaire
aanwezigheid. De kerken waren de
afgelopen dagen overvol.
De film- en geluidsbanden van
de Nederlandse journalisten die af
gelopen dinsdag door de militaire
politie in beslag werden genomen,
zijn nog steeds niet vrijgegeven.
Uit diverse reacties in Paramaribo
blijkt vooral verontwaardiging dat
de journalisten de mensen die ze
hebben gesproken nu „in levens
gevaar" hebben gebracht.
De 60-jarige ex-ambassadeur krijgt
de rang van kabinetslid en begint
met zijn taak op 5 januari. Abshire
trad onlangs af als ambassadeur
voor de Verenigde Staten bij de
NAVO, een post die hij sinds 1983
bekleedde. Naast zijn nieuwe func
tie zal hij echter nog enkele van
zijn ambassadeurstaken blijven
vervullen totdat zijn opvolging ge
regeld is.
Met de benoeming van een spe
ciale adviseur reageert Reagan op
het dringende verzoek van zijn ei
gen partijgenoten, de Republikei
nen, de geheime Amerikaanse wa
penverkopen aan Iran en de moge
lijke overheveling yan winsten
daaruit naar de Nicaraguaanse op
standelingen serieus te nemen, al
dus waarnemers. 'Ook het feit dat
Abshire voor deze opdracht de
rang van kabinetslid krijgt getuigt
volgens hen ervan dat het Witte
Huis zich goed wil voorbereiden
op de komende onderzoeken.
Aurel omarmt zijn echtgenote na terugkeer uit Beiroet.
PARIJS (AFP/UPI/Rtr.) - De Fran
se geluidsman Aurel Cornéa die op
8 maart van dit jaar in Libanon
werd ontvoerd, is weer thuis. Cor
néa arriveerde donderdagmiddag
in een Frans militair toestel op de
luchthaven Orly. Hij werd verwel
komd door de Franse premier, Jac
ques Chirac, die zijn kerstvakantie
had onderbroken voor de terug
keer van de vrijgelaten gijzelaar.
De 52-jarige Cornéa werd sinds
maart in Beiroet door een extre
mistische islamitische groepering
in gijzeling geho9uden, samen met
drie andere leden van een Franse
Buitenland kort
Kerstboodschap
Paus Johannes Paulus II heeft
donderdag in zijn Kerstboodschap
de mensen opgeroepen tot broe
derschap en vrede. Tegelijk sprak
hij in het traditionele Urbi et Orbi
de wens uit dat de wereld gehoor
zal geven aan de oproep tot vrede
die de leiders van verscheidene re
ligies op hun bijeenkomst in Assisi
in oktober hebben gedaan.Vanaf
het middenbalkon van de St-Pieter
riep de paus in zijn kerstbood
schap op tot „een radicale verande
ring van de methoden van de men
selijke heerschappij over de aar
de".
Afghanistan
De Westduitse regering heeft de
Sowjet-Unie er „opnieuw toe opge
roepen haar troepen snel en totaal
terug te trekken uit Afghanistan".
Bonn deed dit in een communiqué
van de Westduitse minister van
buitenlandse zaken, Hans-Dietrich
Genscher. Vandaag is het zeven
jaar geleden dat de Sovjettroepen
Afghanistan binnenvielen. Bonn
spreekt zijn „steun aan het moedi
ge Afghaanse volk uit in zijn strijd
voor vrijheid, vrede en zelfbeschik
king" en spreekt zich uit voor een
„politieke oplossing" van het con
flict.
Helmut Schmidt
De voormalige bondskanselier
Helmut Schmidt zou op de 'doden
lijst' staan van de Rote Armee
Fraktion. Dat meldt het Duitse
boulevardblad Bild. De krant be
roept zich op een document dat de
Westduitse autoriteiten angsvallig
geheim hebben willen gehouden.
Het document is oorspronkelijk
een brief waarin de RAF de verant
woordelijkheid van de aanslag al
van te voren opeist. Behalve
Schmidt staan ook de minister vdn
ontwikkelingshulp Jürgen Warnke
en staatsecretaris voor buitenland
se zaken Jürgen Mölleman op de
nominatie om gedood te worden.
televisieploeg. Twee van de ont
voerden werden al in juni vrijgela
ten, de vierde, Jean-Louis Nor-
mandin, zit nog vast.
Cornéa werd woensdag door de
'Organisatie van Revolutionaire
Gerechtigheid' vrijgelaten. Don
derdagochtend werd hij naar Cy
prus overgebracht, vanwaar hij per
militair toestel naar Parijs vertrok.
Premier Chirac heeft woensdag
de Syrische president Hafez Assad
gebeld om hem te bedanken voor
zijn rol in de vrijlating van de ge
luidsman. Op het vliegveld be
dankte Chirac ook Algerije, de Li
banese regering en "Palestijnse
functionarissen" voor hun mede
werking bij de terugkeer van Cor
néa. Hij sprak de hoop uit dat bin
nenkort ook de resterende gijze
laars zullen vrijkomen. In totaal
worden nog 18 buitenlanders door
militante groepen in Libanon in
gijzeling gehouden, onder wie ze
ven Amerikanen en zes Fransen.
De belangrijkste eis van de groe
pering is steeds geweest dat Frank
rijk zijn steun aan Irak in de oorlog
met Iran staakt. Ook wil de organi
satie dat Frankrijk meer afstand
neemt van de Verenigde Staten.
De Franse regering heeft steeds
volgehouden dat zij niet met de
ontvoerders heeft onderhandeld
over de vrijlating van Cornéa.
Op 6 januari zullen de speciale
Congrescommissies met hun werk
beginnen. Tegelijkertijd onder
zoekt de onlangs tot speciale aan
klager benoemde Lawrence Walsh
de Iran-affaire en de contra-con
nectie om te bepalen of tot straf
rechtelijke vervolging moet wor
den overgegaan.
Casey
Volgens een bericht in de New
York Times woensdag heeft CIA-
directeur William Casey in 1985
een memorandum opgesteld waar
in de wapenleveranties aan Iran
worden omschreven als losgeld
voor de Amerikaanse gijzelaars in
Libanon. Ook schreef Casey hoe de
president de transactie zou moeten
rechtvaardigen als ze ontdekt
werd, aldus een in deze krant geci
teerde hoge Amerikaanse rege
ringsfunctionaris.
Casey zou hebben geschreven
dat president Reagan bij het uitlek
ken van de geheime operatie zou
moeten verklaren dat het om een
politieke opening naar gematigde
krachten in Iran ging en niet om
losgeld. In het memo erkende de
directeur van de Amerikaanse in
lichtingendienst dat de plannen
haaks stonden op de anti-terroris-
mepolitiek van de regering. Maar
hij voegde eraan toe dat Reagan
vastbesloten was de gijzelaars te
helpen die in Libanon worden
vastgehouden door pro-Iraanse
groeperingen.
De CIA-directeur schetste in het
memo de wapenleveranties aan
Iran als een handeltje om de gijze
laars vrij te krijgen, aldus de New
York Times. Sinds de Iran-operatie
begin november uitlekte heeft
Reagan herhaaldelijk gezegd dat
hy geen wapens voor gijzelaars
ruilde. Hij onderstreepte steeds dat
het een diplomatiek initiatief be
trof gericht op gematigde elemen
ten binnen het islamitische bewind
in Teheran. Het Witte Huis kan
naar eigen zeggen geen spoor vin
den van het memorandum.
Intussen heeft de Wall Street
Journal gisteren bericht dat Oliver
North, de wegens deze affaire ont
slagen functionaris van de Natio
nale Veiligheidsraad, herhaaldelijk
William Casey ontmoette. Zij zou
den hebben gesproken over pogin
gen de Amerikaanse gijzelaars in
Libanon te bevrijden en over de
hulp aan de contras, die het sandi-
nistische bewind in Nicaragua om
ver willen werpen. De krant meldt
verder dat North nauw samen
werkte met Casey en zelfs recht
streeks toegang had tot de CIA-di-
recteur.
Het ziekenhuis van de universi
teit van Georgetown in Washing
ton liet weten dat Casey weer „ge
heel bij bewustzijn is". De CIA-di
recteur is geopereerd aan een her
sentumor. De toestand van de 73-
jarige zou stabiel zijn.
Vele doden bij
offensief Iran
Bagdad (AFP/AP/Rtr.) - Irak heeft
gisteren de herovering gemeld van
het eiland Umm al-Rasas in de ri
vier Shatt al-Arab, die het land in
het zuiden scheidt van Iran. Eerder
maakte het Iraakse opperbevel be
kend dat Irak posities op de Iraak
se oever had vernietigd, die Iran
had ingenomen tijdens een woens
dag begonnen Iraans offensief te
gen het zuiden van Irak.
Met dit laatste werd tevens er
kend dat Iraanse troepen erin wa
ren geslaagd aan de Iraakse zijde
van de rivier te komen. Dit zou
voor het eerst zijn in de periode
van ruim zes jaar oorlog tussen
Irak en Iran die begon met een
bliksemaanval door Irak. Iran
claimt dat sinds woensdag 3.000
Iraakse soldaten zijn gesneuveld
en 6.500 anderen gewond zijn ge
raakt.
Iran zei dat het offensief was ge
richt op vier eilanden in de Shatt
al-Arab een „operatie van beperkte
omvang" was, die moest dienen als
vergelding voor de Iraakse bom
bardementen op „burgerzones" in
tal van steden in het noordwesten
van Iran.
DOODSTRAF - Een man uit de Oe
kraïne die terechtstond voor zijn
rol in de moord op en marteling
van Sovjetburgers tijdens de
Tweede Wereldoorlog heeft de
doodstraf gekregen, aldus TASS.
Een rechtbank in de Oekraine
achtte Grigory Sjoeroeb schuldig
aan collaboratie met de Duitsers
sinds 1943 en aan deelneming aan
de massamoord op gevangenen in
een concentratiekamp bij Tsjerni-
gov.
*PARIJS - Een Franse soldaat
wacht op het Gare de l'Est in Parijs
tevergeefs op een trein naar huis.
De spoorwegstaking in Frankrijk
duurde gisteren voort zondêr enig
zicht op een oplossing. Een aanbod
van de directie van de spoorwegen
om nieuwe onderhandelingen te
openen, „mits de treinen weer rij
den", werd met teleurstelling ont
vangen door de vakbonden. Er
rijdt slechts een minimum aan trei
nen, niet meer dan een honderdtal
in heel Frankrijk, waarvan 22 uit
Parijs.
De acties bij de Parijse metro
zijn opgeschort tot vandaag. Het
personeel van de metro was vier
dagen geleden met acties voor
loonsverhoging begonnen. Er zijn
nieuwe acties aangekondigd voor
voor 30 en 31 december. Behalvce
de stakingen in het openbaar ver
voer is er ook een blokkade van de
havens door stakende zeelieden in
Frankrijk. (fotoAP)
PEKING (UPI/DPA/AP) - Het
stadsbestuur van Peking heeft gis
teren de vrijheid om te demonstre
ren aan banden gelegd. Aanleiding
vormen de recente betogingen van
tienduizenden studenten in ver
scheidene Chinese steden. Zij ei
sen meer politieke vrijheden.
Mensen die een demonstratie
willen organiseren moeten voor
taan vijf dagen van tevoren toe
stemming moeten vragen aan de
politie. De organisatoren moeten
hun namen bekendmaken, het
doel van de betoging opgeven, het
verwachte aantal deelnemers, het
tijdstip en de route.
In Peking werden de maatrege
len getroffen „om het burgerrecht
op demonstraties te behouden en
de openbare orde in de hoofdstad
MOSKOU (ANP/Rtr) - Bij een
explosie van methaangas in een
kolenmijn in de Sowjet-Unie is
woensdag een onbekend aantal
doden 'gevallen. Het officiële
Sovjetpersbureau TASS maakte
donderdag melding van het on
geluk op grond van een verkla
ring van het centrale comité van
de communistische partij en de
regering zonder het aantal doden
te noemen.
Volgens waarnemers in Mos
kou duidt deze verklaring echter
Onbekend aantal
slachtoffers bij
Sowj et-mij nramp
op een groot aantal slachtoffers.
Het ongeluk vond plaats in de
Jasinovskaja-Gloebokaja-mijn in
de buurt van Donetsk in de Oe
kraïne, aldus TASS. Daar be
vindt zich het Donbass-bekken,
het belangrijkste steenkoolwin-
gebied in Europees-Rusland.
Het centrale partij comité, het
presidium van de Opperste Sow-
jet (parlement) en de regering
hebben hun leedwezen betuigd
met de familie van de omgeko
men mijnwerkers en met het an
dere personeel van de mijn.
TASS voegde eraan toe dat de
centrale en de plaatselijke rege
ring maatregelen nemen om de
familie van de slachtoffers te hel
pen en de gevolgen van het onge
luk uit de weg te ruimen.
te handhaven", aldus het stadsbe
stuur. Betogingen zijn verboden in
de Grote Hal van het Volk, de
luchthaven van Peking, het hoofd
kwartier van de communistische
partij in Zhongnanhai en in het
Staatshospitium Diaoyutai. Verder
zijn demonstraties die de openbare
orde en het openbaar vervoer sto
ren verboden. Overtredingen zou
den worden gestraft, maar waar
mee werd niet gemeld.
Het bestuur van Shanghai heeft
soortgelijke beperkingen ingesteld
na een weekeinde van betogingen
van tienduizenden studenten, de
grootste in China in tien jaar. De
autoriteiten in Shanghai gaven gis
teren voor het eerst toe dat er arres
taties waren verricht. Het ging om
een gieterij-arbeider en een auto
monteur, die waren opgepakt we
gens „verstoring van de openbare
orde en moedwillige beschadiging
van publiek en particulier eigen
dom", zo meldde het persbureau
Nieuw-China.
Deze maand zijn in zeker negen
steden in China betogingen geor
ganiseerd door studenten die meer
democratie, mensenrechten, aca
demische vrijheid en persvrijheid
eisen. Ook in Nanking hebben stu
denten van de afgelopen vijf dagen
vier dagen gedemonstreerd. Op
een van die dagen zou het verkeer
in de stad volkomen zijn lamge
legd door een demonstratie van on
geveer 10.000 studenten.
De oudste dochter van China's
sterke man Deng Xiaoping heeft
gisteren in Hongkong verklaard
niet te begrijpen waarom de stu
denten in China de straat opgaan.
Zij willen democratie, maar deze
komt er al aan, aldus Deng Lin,
hoofd van het Chinese bureau voor
uitwisseling van oriëntaalse kunst.
„De Chinese samenleving wordt li
beraler en alle soorten van hervor
ming dienen zich al aan. Ik kan wel
begrip hebben voor irritatie onder
studenten, wanneer zij klagen over
slecht eten in kantines of de situa
tie aan de universiteiten zelf', zei
zij.
HILTON UAL Inc., de moeder
maatschappij van Westin Hotels
and Resorts en United Airlines,
heeft met Transworld Corp. in
New York een overeenkomst ge
sloten om de internationale Hilton-
hotelketen over te nemen voor 980
mihoen dollar. De bekendmaking
kwam nadat de raad van commis
sarissen van de Koninklijke Lucht
vaart Maatschappij de plannen van
de KLM-directie om Hilton voor
975 miijoen dollar te kopen had af
gekeurd. Met de Hilton-keten erbij,
zou het bezit van UAL toenemen
van 61 tot ongeveer 150 hotels.
De politieke storm die in de Ver
enigde Staten is opgestoken naar
aanleiding van de Amerikaanse
wapenverkopen aan Iran en de ge
heime steun aan de Nicaraguaanse
Contra's lijkt één man in de kaart
te spelen: de Republikeinse sena
tor Robert Dole uit Kansas.
De senator, wiens politieke ster*
na de nederlaag van de Republikei
nen in de Congresverkiezingen
langzaam leek te doven, heeft van
de problemen van de Amerikaanse
regering gebruik gemaakt om zich
op te werpen als de man die bij het
onderzoek naar de gang van zaken
in het schandaal de onderste steen
boven wil halen. Direct gevolg
hiervan is, dat de kansen van Dole
om in 1988 de Republikeinse presi
dentskandidaat te worden althans
voorlopig sterk zijn gestegen, ten
koste van vice-president George
Bush.
Volgens een recente opiniepei
ling is de steun van de Republikei
nen voor Bush de afgelopen weken -
geduikeld van 43 procent naar 29
procent. De steun voor Dole is in
dezelfde periode toegenomen van
tien naar twintig procent. Dole
merkte onlangs zelf op dat Bush
van alle Republikeinen de meeste
schade heeft geleden van de affai-
De vice-president bevindt zich in
een uiterst benarde situatie, omdat
hij als lid van de Nationale Veilig
heidsraad geacht mocht worden op
de hoogte te zijn van het reilen en
zeilen in de kelders van het Witte
Huis. Bovendien werd Bush, die
directeur van de CIA is geweest,
juist als deskundige beschouwd op
het terrein van het buitenlands be
leid, waar de flater van het Witte
Huis zich heeft voltrokken. Hij kan
echter ook niet openlijk afstandne-
men van de kwestie, omdat dit zou
worden opgevat als gebrek aan
loyaliteit jegens de president.
Actieve opstelling
Robert Dole heeft van meet af
aan gekozen voor een zeer actieve
opstelling in het Iran-schandaal.
Het was Dole die als eerste vroeg
om een bijzondere zitting van het
Congres om een spepiale commis
sie in het leven te roepen. Deze po
ging werd overigens getorpedeerd
door de Democraten, die liever wil
den wachten tot het Congres in de
nieuwe samenstelling bijeen was,
waarin zij de meerderheid hebben.
Het was ook Dole die er bij presi
dent Reagan op aandrong speciale
medewerkers aan te stellen die
hem zouden moeten adviseren bij
Senator Robert Dole.
het oplossen van de crisis.
Door al deze activiteiten was Do
le bijna elke dag op de televisie, en
hij werd veelvuldig geciteerd als
bron van nieuwe ontwikkelingen
of adviezen aan het Witte Huis. Do
le was elke zondag in één van de
drie praatshows te zien waarin de
kwestie-Iran werd besproken;
hierdoor was hij er ook weer van
verzekerd dat hij de maandag daar
op in alle kranten zou staan.
Een dergelijke populariteit was
het laatste dat voor de hand lag,
toen Dole bij de Congresverkiezin
gen zijn positie als leider van de
Republikeinse meerderheid in de
Senaat verloor. In die positie was
hij in staat de gang van zaken in de
Senaat te bepalen, en hij fungeerde
bovendien als tussenpersoon en
spreekbuis naar het Witte Huis.
Hoewel de positie van leider van
de minderheid ook niet van belang
ontbloot is, staat die toch in geen
vergelijking met meerderheidslei
der. Die positie zal het komend jaar
worden vervuld door de Demo
craat Robert Byrd.
Veel vrienden
Het verlies van die belangrijke
post betekende een ernstige tegen
slag voor de presidentiële ambities
van de senator, omdat gezichts- en
naambekendheid bij presidents
verkiezingen een grote rol spelen.
Volgens Paul Wilson, een Republi
keins politiek adviseur, die voor
veel Republikeinse kandidaten ge
werkt heeft, heeft Dole de afgelo
pen weken met zijn optreden 'veel
vrienden' gemaakt.
Dole gaat bij zijn bemoeienissen
met het Iran-schandaal omzichtig
te werk. Hij heeft zorgvuldig ver
meden om, zoals veel andere Repu
blikeinen, meteen het aftreden van
CIA-directeur William Casey, Witte
Huis-chef Donald Regan of minis
ter van buitenlandse zaken George
Shultz te eisen.
Toch heeft Dole met zijn optre
den, hoe behoedzaam ook, de er
gernis gewekt van sommige ande
re Repblikeinen. Volgens John
Buckley, een medewerker van de
Republikeinse afgevaardigde Jack
Kemp, die ook nog steeds presi
dentiële dromen koestert, heeft
Dole zich 'te ver in de frontlinie'
gewaagd, en is hij 'te gretig ge
weest om over de rug van een po
pulaire president in het nieuws te
komen'.
Het is duidelijk dat de stroom
persverklaringen die Dole de afge
lopen weken het licht heeft doen
zien de groep aartsconservatieve
Republikeinen rond Reagan, die
vinden dat men de president onder
deze omstandigheden onvoorwaar
delijk dient te steunen, in het ver
keerde keelgat is geschoten. Deze
ergernis kan Dole in 1988, als hij
moet proberen brede steun te ver
werven voor zijn presidentiële kan
didatuur, nog stevig opbreken. De
senator wijst beschuldigingen over
gebrek aan loyaliteit zelf overigens
resoluut van de hand. Onlangs ver
klaarde hij: „Ik heb de president
steeds gesteund, en daar heeft hij
me ook voor bedankt".
