Poolse vluchtelingen door uitwijzing geheel ontredderd Duikbotenorder: geld voor principes CDA krijgt met Van Velzen weer een 'blije' voorzitter LPO op springen VRIJDAG 19 DECEMBER 1986 PAGINA 11 Achtergrond ROTTERDAM - Vader Jo zef Kostuciewicz en z'n 14- jarige dochter Aldona, die ruim twee jaar geleden via een Pools cruise-schip het land zijn uitgevlucht en in Rotterdam politiek asiel hebben aangevraagd, mo gen hier niet blijven. door Bas Hoppel Staatssecretaris Korte-van Hemel (justitie) heeft hun aanvraag tot twee keer toe afgewezen. Dat bete kent dat de twee uiterlijk op 23 de cember, aanstaande dinsdag, ons land moeten verlaten. Een kort ge ding dat vandaag aanhangig wordt gemaakt, maar niet meer voor Oud en Nieuw kan dienen en waarvan de uitslag mag worden afgewacht, kan hun verblijf in ons land nog met twee tot drie weken rekken. Ontredderd Vader en dochter Kostuciewicz zijn door de gebeurtenissen totaal ontredderd en een zenuwinstor ting nabij. Dit is niet wat zij had den verwacht toen ze in augustus '84 in Gdansk, zogenaamd als ge wone toeristen, aan boord stapten van het luxueuze Poolse cruise schip Stefan Batory met de bedoe ling het Oostblok te ontvluchten. Andola's moeder en nu 7-jarig zus je bleven achter. Voor het hele gezin zo'n trip boe ken, zou onmiddellijk de argwaan hebben gewekt van de autoritei ten. Vader Kostuciewicz was in Po len timmerman en sympathiseerde met het verboden vakverbond So lidariteit van Lech Walesa. Tijdens het gesprek, samen met Aldona en haar mentor Frits Lutte- rop van haar school, houdt Kostu ciewicz zich, niet alleen om het taalprobleem, op de achtergrond. Hy vreest dat eventuele uitspraken van hem tegen z'n vrouw en doch ter in Polen zouden kunnen wor den gebruikt. "Ook op de Poolse ambassade leest men Nederlandse kranten", zegt hij in gebrekkig Ne derlands. Andola daarentegen, door haar mentor niet ten onrechte omschre- charmante meid', spreekt al verstaanbaar Ne derlands. Ze heeft dat te danken aan de opvang in de internationale schakelklas van haar school, de scholengemeenschap Wolfert van Borselen. Aldona vertelt dat haar vader en kele jaren vrijwillig in Iran heeft gewerkt bij de aanleg van een snel weg. Hij werd er echter betrapt bij het fotocopiëren van pamfletten voor de verboden vakbond Solida riteit. Hij werd ontslagen, moest te rug naar Polen en raakte er z'n huis kwijt. Bovendien werd z'n pas poort ingenomen en op alle moge lijke manieren zou hem het leven zuur zijn gemaakt. In de wetenschap nooit meer aan het werk te kunnen komen, be sloot hij te vluchten. Met het extra verdiende geld in Iran kon hij voor veel geld een ambtenaar in War schau omkopen, die voor hem en Aldona een paspoort regelde. Ver volgens boekten zij het reisje op de Stefan Batory. Eenmaal in Rotter dam stapten zij van boord en meld den zich bij de politie. Daar is volgens Frits Lutterop, haar begeleider en leraar wiskun de, door de emoties van het mo ment de fout gemaakt dat de poli tie niet alle informatie is gegeven die nodig is voor een verzoek om politiek asiel. Die toen verstrekte, te geringe informatie dreigt de twee nu noodlottig te worden. Lutterop, die zich samen met het lerarenkorps en de leerlingen van de school, het lot van de twee Po len heeft aangetrokken, zegt daar over: "Het politieverhoor bij aan komst in Rotterdam speelde zich voor hun in een stress-achtige toe stand af. Ze hadden net een zenuw achtige reis achter de rug, werden een nacht lang apart in een cel op gesloten, vader Kostuciewicz had slechte ervaringen met de Poolse politie en was daardoor terughou dend. Daardoor is onvoldoende in formatie verstrekt om een aan vraag voor politiek asiel te rechtvaardigen". Aan de andere kant gelooft Lut terop dat mevr. Korte-van Hemel te lichtvaardig over het verzoek is heengestapt. "Ze zegt eigenlijk met zoveel woorden: in Polen is al gemene amnestie verleend voor Solidariteit-medewerkers, dus die meneer Kostuciewicz hoeft hele maal niets te vrezen". De gevluchte Pool, moe van de inspanningen en de psychische druk, is daarentegen heel bang om terug te keren. Aldona: "Hij kan het niet horen. Ik weet zeker dat m'n vader in de gevangenis zal ko men of dat hem op andere manie ren het leven onmogelijk wordt ge maakt". Voor haarzelf betekent een ver plichte terugkeer dat ze van de tweede brugklas waarin ze nu zit, met uitzicht op de overstap naar de derde klas van de havo, terugvalt naar de vierde klas lagere school in Polen. De klas waarin ze zat toen haar vader de vlucht naar het Wes ten ondernam. De afgelopen weken hebben va der en dochter Kostuciewicz ette lijke ambassades afgelopen, tot aan de Nieuwzeelandse toe. Overal werd hun aanvraag voor émigrauie steeds om dezelfde reden afgewe zen: Ze zijn in ons land niet erkend als politiek vluchteling. Aldona: "We willen overal naar toe, als het maar geen communis tisch land is. We willen gewoon vrij zijn en niet in de gaten worden ge houden of steeds door iemand ge volgd. Het liefst blijf ik hier omdat ik. ondanks het gemis van m'n moeder en zusje, het heel erg naar m'n zin heb, de Nederlandse taal nu al aardig spreek en hier al veel vrienden heb gemaakt". DEN HAAG - Premier Lubbers zal zich dezer dagen wel voor zijn kop geslagen hebben, dat hij niet een zorgvuldiger formulering heeft ge kozen om de Kamer te winnen voor de leve ring van duikboten aan Saoedi-Arabië. Tijdens ,zijn wekelijkse persconferentie vorige week vrijdag zei hij al 'geen onaanvaardbaar risico' te zien voor de veiligheid van Israël. Geen onaanvaardbaar risico, dus kennelijk wel een zeker risico. Het besluit van het kabi net om RDM een exportvergunning in het vooruitzicht te stellen lokte in de fracties van PvdA en CDA dan ook felle discussies uit en een flink deel van de Kamer stemde uiteinde lijk tegen levering. door Henri Kruithof en Hans Geleijnse Het kabinet, na een informele peiling van dq grote fracties in de Kamer, dacht een grote meerderheid van de Kamer achter zich te heb ben voor eventuele levering van de duikboten. Voor de Schiedamse staatswerf RDM een zaak van levensbelang, omdat brede steun in de Tweede Kamer een goede indruk in de Saoedi- sche hoofdstad Riaad zou hebben gemaakt. Maar die vlieger ging niet op. De gevoelighe den bleken groot, ook bij het CDA en in min dere mate de WD. In de regeringspartijen wist men uiteindelijk de rijen te sluiten. Bij de PvdA lag dat anders. Daar roerden de zgn. 'Is- raël-supporters', die geen wapens aan de Ara bische vijand willen leveren, temeer waar het beleid is ook Israël geen wapens te leveren, duchtig de trom. Er werd een bondgenootschap gesloten met de 'idealisten', degenen die niets voelen voor op- en uitbouw van een wapenindustrie die flink geld verdient aan export naar derde-we reldlanden. Ex-premier Den Uyl en ex-minis ter en -staatssecretaris van defensie Stemer- dink bijvoorbeeld hoefden maar te herinneren aan het kabinet-Den Uyl, dat in 1975 een Ont wapeningsnota opstelde. Geen wapenexport naar landen in een spannings- of oorlogsge bied was daarin de belangrijkste boodschap. Donderdagavond toonden de wandelgangen tien droevige PvdA'ers die vóór levering wa ren. Buitenlanddeskundige Relus ter Beek bij voorbeeld: "Voor het eerst in vijftien jaar Ka merlidmaatschap heb ik tegen een motie van mijn eigen fractie gestemd", mopperde hij. In Rotterdam en Rijnmond, waar de PvdA zijn traditionele aanhang in havens en op wer ven met zorg ziet teruglopen, zijn de PvdA- dissidenten sinds gisteravond ongetwijfeld populairder dan de 'beginselvaste' meerder heid. Want het economische effect van deze mogelijke order is niet gering: 15.000 r werk en 3,7 miljard gulden zijn voor een bezui nigingskabinet aantrekkelijke cijfers. Zo aan trekkelijk, dat er wel heel zwaarwegende argu menten tegenover moeten staan, om nee aan Riaad te verkopen. Het kabinet had dan ook de natuurlijke nei ging om zoveel mogelijk argumenten te be denken vóór levering. Zo voert het pro-wester se Saoedi-Arabië een gematigde politiek en heeft het land een 'stabiliserende rol' in het Midden-Oosten. Uit informele contacten zou ook zijn gebleken, dat Israël zich niet al te fel tegen de Nederlandse wapenleverantie zou verzetten. "Diplomatiek gesproken moet er natuurlijk een 'foei' klinken uit Israël", zo voorspelde Lubbers een lauwe reactie. Toch gaf ook minister Van den Broek (bui tenlandse zaken) toe dat er zekere risico's zijn voor Israël. Er kan in de toekomst een ander regime komen in Saoedi-Arabië. Maar - zo kwam de aap bij Van der Broek uit de mouw - andere landen als Frankrijk en Engeland staan te trappelen om de order binnen te slepen, als Nederland zich zou terugtrekken. Een wel zeer on-principiële benadering, die een verschui ving van het Nederlandse standpunt in derge lijke gevoelige zaken aantoont.- Enkele jaren geleden zou het ondenkbaar zijn geweest dat de Nederlandse regering zelfs maar zou heb ben overwogen wapens aan welk land in het Midden-Oosten dan ook te leveren. RAALTE - Grote conferenciers als Wim Sonneveld en Toon Hermans hadden de gewoonte hun nieuwe shows altijd uit te proberen in de provincie. Politieke kopstukken hebben de voordelen van deze try- outs nu ook ontdekt. Wim Kok deed het dit voorjaar in Nijverdal, en woensdagavond had het CDA- Overijssel in Raalte de eer van het als 'wereldprimeur' aangekondig de optreden van de aanstaande partijvoorzitter drs. Wim van Vel- door Frans de Lugt Er was kennelijk in Den Haag geen ruchtbaarheid aan gegeven, want de trouwe schare van parle mentaire journalisten die stad en land plegen af te reizen als er bui ten het Binnenhof wat valt te bele ven, schitterde door afwezigheid. Het Overijsselse CDA-kader was echter op volle sterkte aanwezig, niet alleen voor het debuut van Van Velzen, maar ook omdat er nog wat af te wikkelen viel voor de komende statenverkiezingen. Van Velzen toonde zich een stra lend middelpunt. De 43-jarige Waalwijker die nogal verrassend uit de hoge hoed van de keuzeco- missie onder leiding van CDA-ar- chitect Piet Steenkamp is ge toverd, mag dan een onbeschreven politiek register hebben, onwennig gedroeg hij zich geen moment. Zo wel voor, tijdens als na zijn maiden speech spreidde hij een verrassen de zelfverzekerdheid ten toon. In druk maakte hij vooral door zijn permanente vrolijkheid. Wat dat betreft had de voorzitter in spe een zoon van Steenkamp kunnen zijn, die de eerste CDA-voorzitter was. Bukman Met de ambtenaar Wim van Vel zen (van het ministerie van onder wijs), krijgt het CDA dus een blije voorzitter. In niets lijkt deze Bra bander op zijn rechtlijnige en ta melijk harde voorganger Piet Buk man. En zo ziet hij dat zelf ook: "Dit paar", zegt hy doelend op zichzelf en de nieuwe partijsecreta ris drs. Kees Bremmer, "zal een an der zijn dan het vorige. Geef ons de ruimte om te groeien, en spaar ons niet met uw positieve kritiek". Van Velzen is een universitair afge studeerd onderwijsdeskundige, met als specialisatie het manage ment. Maar zijn huidige baas (en partijgenoot minister Deetman) zal hem binnenkort moeten missen. Want het voorzitterschap van het CDA is net als in de PvdA een full time baan. Op 1 februari treedt hij in functie, als het partijcongres hem dan wil kiezen. Dat is wel ze ker, want hij is de enige kandidaat. Van Velzen, die ook uiterlijk wel aan Steenkamp doet denken en de zelfde rappe en hoge geluiden pro duceert, is katholiek. Maar hij be schouwt zich niet als een represen tant van de voormalige KVP. "Ik ben in 1980 rechtstreeks lid gewor den van het CDA. Van de KVP ben ik nooit lid geweest, wel was ik in diverse commissies voor die party actief', zegt hij. Zijn staat van dienst in het CDA is opmerkelijk: grote functies aan het landelijk partij front bekleedde hij nog niet. Hij was een onopvallend lid van het partijbestuur. In zijn eigen Bra bant is hij voorzitter van het CDA. In het land is hij vooralsnog een onbekende Nederlander. Daar zal binnen afzienbare tijd verandering in komen, al brandde hij zich in Raalte nog in het geheel niet aan zwaar beladen politieke uitspraken. Met geen woord repte hij over partijpolitiek, de naam ka- binet-Lubbers viel niet een keer. Van Velzen had zich voorgenomen een peptalk te houden over de toe komst van het CDA en de christen democratische politiek. Dat ver haal ging er in deze thuiswedstrijd in als koek. Het waren wel koekjes van eigen deeg. Iets nieuws had hij niet te vertellen. Boodschap Van Velzen zette bekende be grippen op een rijtje: aanspreek baar op de C van christen-demo cratisch, herkenbare principes, geen kloof in de samenleving, de beheersing van het milieu, oppas sen dat mensen niet in een isole ment geraken, werkgelegenheid flexibel benaderen, de kwaliteit van het leven, gespreide verant woordelijkheid, persoonlijke be trokkenheid, de zorgzame samen leving, rechtvaardige inkomens verdeling, zorgen voor werk, een goede rechtsorde, sociaal rechtvaardige minima, dienstbaar zijn aan elkaar. Wie deze opsomming nog eens naleest komt veel affiniteit tegen met de boodschap die minister Brinkman (welzijn, cultuur) overal in het land uitdraagt. Hij zegt terug te willen naar een situatie waarin de burgers zelf zoveel mogelijk hun verantwoordelijkheid kunnen beleven voor zichzelf en hun mede mensen. "Dit is geen schaamlap voor bezuinigingen", zegt hij. "Zo als we het financieringstekort heb ben zien groeien sinds 1973 (van 4 miljard naar 28 miljard gulden) zo kunnen we niet doorgaan. We moe ten keuzes maken. Het gaat er van daag om wat we in de toekomst nog kunnen doen". Hoe die toekomst er in allerlei concrete situaties uit moet zien, laat de bijna-voorzitter wijselijk in het midden. "Wij hebben de wijs heid niet in pacht". Na afloop wil hij tegenover ons nog wel kwijt dat hij niet «als een pro-WD of een pro- PvdA christendemocraat inge deeld wil worden: "We werken nu samen met de WD en ik tref de PvdA dus in de oppositie. Maar voor mij telt slechts met wie je het meest van je programma kan reali seren. Qua voorkeur zijn die twee partyen voor my neutraal". Optimist Zijn voorzitterschap stelt hij zich voor als een periode waarin hij het gezicht van de partij als actiepartij wil benadrukken. "Een permanen te campagne naar de basis toe, dat staat mij voor ogen". Als het even kan wil hy zich in zijn nieuwe func tie gedragen conform zyn karak ter: "Ik ben een geboren optimist. Ik begin altijd uit te gaan van het goede in de mensen. Ik voel me al tijd prima. En vanuit dat gevoel wil ik ook werken. Ik heb echt die in stelling van: dit gaan we eens lek ker doen". 'Geen zin meer' De agendacommissie van het Landelijk Pastoraal Overleg (LPO) in de Nederlandse Rooms- Katholieke Kerk komt maandag in spoedzitting bijeen met als enig agendapunt de vraag of het LPO van 30 januari tot 1 februari in Noordwijkerhout al of niet moet doorgaan. Dat deelde voor zitter H. Luttikholt van de Utrechtse delegatie naar het LPO gisteren mee in de radioru briek 'Kruispunt' van de KRO. Aanleiding tot dit spoedberaad zijn de uitlatingen van kardinaal Simonis in het internationale tijdschrift 'Communio' over de feministische theologie en de rol van de vrouw in de kerk. Simo nis komt tot een totale afwijzing van deze theologie. Het artikel heeft in rooms-katholieke krin gen veel ongenoegen opgeroe pen. Daar komt nog bij, dat het bis dom Roermond helemaal zou ontbreken in Noordwijkerhout en dat bisschop Ter Schure van Den Bosch - bij gebrek aan een pastorale raad - maar een tijdelij ke afvaardiging zou sturen. Luttikholt gaf als zijn persoon lijke mening, dat het Landelijk Pastoraal Overleg geen zin meer heeft. Verscheidene leden van de agendacommissie delen die me ning. Hij verwacht dan ook, dat maandag wordt besloten het LPO niet te laten doorgaan. In een reactie op Simonis' kri tiek zegt het bestuur van het Ka tholiek Vrouwengilde (33.000 le den), dat de kardinaal met zijn artikel in 'Communio' wel een zware verantwoordelijkheid op zich heeft genomen. "Het gevolg van dergelijke uitspraken zou wel eens kunnen zijn dat veel in tegere en waardevolle vrouwen de kerk verlaten". Protest "De uitlating van dominee Huting dat niet-huwelijkse rela ties niet gelijkwaardig zijn aan het huwelijk - dat het beeld zou zijn van de relatie tussen Chris tus en Zijn gemeente - is een klap in het gezicht van allen die bewust en principieel gekozen hebben voor een andere vorm van samenleving". Dat schrijft de hervormde ker- keraad van het Friese Kimswerd (by Leeuwarden) in een open brief aan het algemeen bestuur van de hervormde synode. De kerkeraad reageert hiermee op wat synodevoorzitter Huting voor de radio zei naar aanleiding van het remonstrantse besluit om ook andere relaties dan het huwelijk kerkelijk in te zegenen. Het is voor de kerkeraad van Kimswerd de vraag of het bijbel se beeld van huwelijk zo uniform is als ds. Huting suggereerde. "Het is discriminatie als her vormden die kiezen voor een an dere relatie dan het huwelijk, van een woordvoerder van hun kerk moeten horen dat hun ma nier van liefde-geborgenheid-en- vertrouwen-delen minder zou zijn dan die van gehuwden". Niek Scheps. Kerknieuws- journalist drs. Niek Scheps (Heerlen) houdt er om gezond heidsredenen mee op. Dat bete kent het einde van zijn maand blad 'Kerkelijk Magazijn'. Wel blijft zijn kerkelijk persbureau bestaan, maar dat zal langzamer hand worden overgenomen door zijn dochter en schoonzoon. Tot vorig jaar was Scheps hoofdredacteur van het bekende weekblad 'Kerknieuws'. Door een conflict met de uitgever kwam daaraan een eind, maar een andere uitgever bood hem toen het hoofdredacteurschap aan van een soortgelijk maand blad. Dat blad maakte juist deze maand zijn eerste en tevens laat ste jaargang vol. Kerst Voor het eerst wordt zondag avond om half 8 in de sporthal 'De Tweesprong' in Roelofa- rendsveen een kerstzang gehou den waaraan bijna alle koren van Oude Wetering en Roelofarends- veen deelnemen: 'Halleluja', 'Ma ria Presentatie', Hervormd kerk koor, 'Vox Laeta', dames- en he renkoor 'Petrus Banden' en drie jeugdkoren. 'Liefde voor Harmo nie' en de organist H. van der Luit verzorgen de begeleiding, ook van de samenzang. - In de Pauluskerk aan de Warmonderweg te Oegstgeest begint zondagavond half 8 een adventsdienst met ds. A. H. van Gent als voorganger (onderwerp: 'Er is hoop voor de toekomst') en met medewerking van het Vre- deskerkkoor uit Katwijk aan Zee en Wout Hordijk aan het orgel. - In de Bethlehemskerk aan de Lammermarkt in Leiden wordt op dezelfde tijd, zondag half 8, een gospel-zangavond gehou den, uitgaande van het Evange liecentrum (Pinkstergemeente). Medewerkenden het eigen koor, de groep 'Mainstream' en het duo Efi en Arjan Knevel. Voor ganger is de evangelist J. Zijl stra. - De Leidse zondagsschool 'De Graankorrel' (Kooi-Pniëlwijk) heeft zondagavond om 7 uur haar kerstviering in de Bethle- hemkerk (Kooikapel) aan de Driftstraat. Iedereen is welkom. Koos Favier zal de samenzang aan het orgel begeleiden. Na af loop koffie in het wijkgebouw 'Irene'. - Maandagavond 22 december om 8 uur begint in de Hulp en Heil-kerk van het psychiatrisch ziekenhuis 'Schakenbosch' Voorschoten-Leidsehendam een kerstzang met medewerking van het combo 'Dawagiem', het jeugdkoor 'Alouettes' en het ge reformeerd kerkkoor uit Leid- schendam. Veel samenzang. Tus sendoor. zullen bewoners van 'Schakenbosch' declamaties ver zorgen. - Op dinsdag 23 december van 7 tot 9 uur 's avonds is iedereen, jong en oud, welkom op een open kerstavond van de interker kelijke bijbelkring 'Eljakim' in Leiden (Olmenrode 4, Meren- wyk). Zang. verhaal, muziek, ge sprek, een korte kerstboodschap en ook chocomel en koffie. - In Nieuwkoop houdt de evangelische gemeente op eerste kerstdag van 4 tot 11 uur en op tweede kerstdag van 's morgens 10 tot 's avonds 11 uur een 'kerst- herberg' in de kosterij van de re monstrantse kerk, Dorpsstraat 133. Er wordt een gevarieerd pro gramma aangeboden. - Kerstdiorama's zijn te zien in het By bels Museum aan de He rengracht 366 in Amsterdam, tot en met 11 januari. Het museum is open van dinsdag tot en met za terdag van 10 tot 5 uur, op zon dag en de beide kerstdagen van 1 tot 5 uur. Op maandag en op nieuwjaarsdag is het gesloten. In een twintigtal taferelen wordt het bijbelse kerstverhaal uitgebeeld. Naast deze tentoon stelling is het hele museum in kerstsfeer gebracht met een dia projectie van kerstkaarten, een tentoonstelling van kerst op postzegels, een speciaal video programma, een speurtocht voor jong en oud en aquarellen van Liselot Ribbens op het thema 'Licht'. Geen vrijlating. Het hoogge rechtshof van het Zuidafrikaan- se thuisland Venda heeft een ver zoek tot vrijlating van de luther se deken T. S. Farisani afgewe zen. Farisani werd op 22 novem ber zonder beschuldiging gear resteerd. Nederlandse Hervormde kerk. Aangenomen naar Heemse: J. A. J. Seeleman te Lent en Gendt. Opnieuw beroepbaar per 1-2- '87: ds. J. Kommers, Irenestraat 23, Groot-Ammers. Gereformeerde Kerken Vrij gemaakt. Beroepen te Berkum: G. Zomer Jzn te Heerenveen. Gereformeerde gemeenten. Beroepen te Beekbergen: J. Mijnders te Veenendaal; beroe pen te Unionville (Canada) en te Berkenwoude: J. C. Weststrate te 's-Gravenpolder.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 11