Kamer uit kritiek op kosten defensie Zaak Hans Kok: bittere nasmaak blijft Wilma gentleman' in Nieuwegein Van Eekelen moet meer 'afwegen' 'Niemand is veilig voor aids-virus' 'Kerk als vrijplaats buiten de rechtsorde' Advocaat familie Kok wil beklag doen bij hof VRIJDAG 12 DECEMBER 1986 BINNENLAND PAGINA 5 DEN HAAG (GPD/ANP) - De drie grote partijen in de Tweede Kamer hebben forse kritiek geleverd op het nieuwe defensieplan voor de komende tien jaar van minister Van Eekelen. Daarin wordt meer dan 1 miljard gulden uitgetrokken voor nieuwe ma terieelprojecten, zoals verbetering van de Leopard-tank, aanschaf van twee extra onderzeeboten en aankoop van een meervoudig raketwerpersysteem (MLRS) voor de landmacht. Tijdens het debat over de defensie- partijen zich voor uitspraken over moeten hebben voor het F16-pro- begroting voor 1987 zei CDA- de defensie-uitgaven na 1990. De gramma. Ook dit vliegtuig wordt woordvoerder Frinking, dat Van PvdA had de Kamer gevraagd uit geacht vijandelijke troepen en Eekelens plannen niet grondig ge noeg zijn voorbereid en financiële onderbouwing missen. Hij zet gro te vraagtekens bij de voorgestelde uitbreiding van het aantal onder zeeboten en raadde de minister "zijn mouv het debat dat begin volgend jaar met de Ka mer wordt gehouden. PvdA-defensiespecialist Van te spreken dat de defensieuitgaven tanks uit te schakelen, na dat jaar niet mogen worden ver hoogd. VanrEekelen had betoogd dat dit voornemen ("zoals ik uit de kran ten heb vernomen") van minister op te stropen" voor Ruding (financiën) desastreuze ge- het defensieplan, volgen zou, hebben. Hij becijferde ten gerieve van Ploeg dat het mi nisterie bij het schrappen van de 2 procentsgroei na 1990 jaarlijks te- AMSTERDAM - De dodelijke, nog niet te genezen virusziekte aids neemt in Nederland epidemische vormen aan als de bevolking niet snel grootscheeps wordt voorge licht. Massaal moet safe sex (veilig vrijen) met goede condooms wor den gepropageerd. De internatio naal bekende Amsterdamse huis arts Marjo Meijer, lid van het plat form Vrouwen en aids, vindt dat de overheidsvoorlichting tot nu toe door angst voor paniek wordt be heerst. door Pieter van de Vliet "De autoriteiten stellen zich veel te terughoudend op. Ze lijken bang te zijn voor de angst onder de be volking voor aids. Stimuleren dat er in brede lagen van de bevolking openlijk en feitelijk over kan wor den gepraat is noodzakelijk om een epidemie, en dus echte paniek, te voorkomen. Maar dat gebeurt niet". Te gemakkelijk wordt de 'schuld' van de verspreiding van het dodelijke virus aan allerlei vrouwen gegeven die - raak zouden doen op seksu- eel gebied. Gestigmatiseerden worden nog eens extra in de hoek gedrukt, zodat de doorsnee van de bevolking zich veilig waant voor het virus. Fatsoensrakkers krijgen de kans krijgen iedereen die niet monogaam is te veroordelen. Of doen voorkomen dat aids de straf van God is voor een zondig leven. Huichelarij speelt een grote rol. Meer mensen hebben meerdere seksuele contacten, meer dan ze voor elkaar willen weten, meer dan de maatschappij wil weten. Tach tig procent van de Nederlandse mannen gaat wel eens naar de hoe ren, zo blijkt uit een onderzoek. En hoeveel mannen zeggen tegen hun vrouw dat ze wel eens iets met een man hebben? Dokter Meijer: "De voorlichting is te eenzijdig gericht. Ten onrech te wordt vrijwel uitsluitend de na druk gelegd op de zo geheten risi cogroepen, zoals homofiele man nen, biseksuelen, drugsgebruikers, heroinehoeren en hun klanten. Nog steeds wordt in brede lagen van de bevolking gedacht dat aids amelijk een 'mannenziekte' "Maar overdracht via vaginaal contact blijkt even effectief als via anaal contact. Dat de ziekte zich in het Westen het eerst bij homofiele mannen heeft geopenbaard, is vol gens mij een toevalligheid. Het vi rus trekt zich niets aan van man of vrouw, homo of hetero en evenmin of de liefde nu betaald is of niet". In Afrika verspreidt het virus zich vooral via heteroseksueel con tact. In de VS gebeurt dat in toene mende mate. Het seksueel contact hoeft beslist niet veelvuldig te zijn. In San Francisco is het geval be kend van een vrouw die sinds 1979 maar één keer met een ander naar bed is geweest: zij heeft aids. Zij is niet de enige Amerikaan die door slechts één onveilig contact is be smet. De brave huisvrouw en de oppassende huisvader lopen ook de kans besmet te worden, aldus Maijo Meijer. Het aids-virus wordt overgedra gen als besmet zaad of bloed (ook menstruatiebloed) in contact komt met bloed van een ander. Bijvoor beeld door seksueel contact of door het gezamenlijk gebruik van injectienaalden. Daarom worden goede condooms aangeraden. Het intraveneus (in de aderen, dus di rect in de bloedbaan) injecteren van drugs met vuile spuiten wordt ontraden. Het aantal aids-patienten in Ne derland komt dit jaar boven de 200. In Europa is dat 4500. In de VS 30.000. In 1990 zal het aantal in Ne derland rond 6000 liggen. Het aan tal mensen dat seropositief is, dat wil zeggen aids kan krijgen, kan tussen 300.000 en 600.000 zijn. Op een bevolking van 14 miljoen is dat een beangstigend aantal. "Het kan alleen in gunstige zin worden beinvloed als het tot nu toe gevoerde passief-actieve voorlich tingsbeleid - dat zich vooral terug houdend opstelt ten opzichte van het merendeel van de bevolking - vaarwel wordt gezegd", meent me vrouw Meijer. den Bergh meende dat Van Eeke- gen de 280 miljoen gulden tekort len op de "nooit-genoeg-lijn" zit c berekende dat iedere gezinseen heid in Nederland jaarlijks 2000 komen, dus over tien jaar 3 miljard. "Dat kan niet binnen de begrotingen worden opgevangen, gulden aan defensie betaalt. Sinds dan moeten taken worden afgesto- 1976 heeft defensie er reëel 40 pro- ten", zo zei hij. cent bijgekregen, aldus Van den Bergh. WD'er Ploeg adviseerde Frinking (CDA) zei gisteren des- zijn Van Eekelen "de prioriteiten gevFaagd dat dedoor Xan Eekalen nog eens goed af te wegen". 1990 gewenste groei van 2 pro- VVD en CDA wilden echter geen ,canf, voor hem "geen heilig gege- steun verlenen aan socialistische - - voorstellen om volgend jaar al 250 niljoen op defensie te bezuinigen. "Maar nu al vaststellen dat 11990 geen cent extra naar defen- i e mag, is ook teveel van het goe- Ook hadden de ïwee"regerings": de"> voegde hij eraan toe. CDA en WD gingen gisteren ak koord met het uittrekken van 690 miljoen gulden voor MLRS-syste- men voor de landmacht, raketwer pers die nodig zijn voor de moder nisering van de artillerie. Staatsse cretaris Van Houwelingen had aan gevoerd dat plaatsing van de order i 1 januari veel duurder Anderhalf jaar cel voor aanslag Turks theehuis ROTTERDAM (ANP) - De recht- vallen. Frinking verbond daaraan bank in Rotterdam heeft gisteren echter wel de voorwaarde dat de i 18-jarige jongen uit Schiedam aanschaf van dit systeem, gericht veroordeeld tot anderhalf jaar ge vangenisstraf wegens het plegen van een bomaanslag op een Jurks theehuis in Schiedam. De bom ont plofte in de brievenbus van het pand in de vroege morgen van 10 augustus van dit jaar en richtte aanzienlijke schade aan. Er vielen geen slachtoffers. Tijdens de behandeling van de zaak hield de Schiedammer vast aan zijn discriminerende opvattin gen over buitenlanders, al vond hij zelf met de bomaanslag "wel wat te ver" te zijn gegaan. In zijn woning werden onder meer een groot aantal discrimine rende publicaties over buitenlan ders gevonden, terwijl de Schie dammer ook zelf volgens recht bankpresident mr. M. van der Grinten "walgelijke stukken" over het joodse volk had geschreven. Van der Grinten overwoog in zijn vonnis dat de jongen uit "puur racistische motieven" heeft gehan deld. Hij stelde vast dat de Schie dammer, hoewel deze spijt heeft betuigd voor de bomaanslag, blijft vasthouden aan zijn denkbeelden. "Dat doet het ergste vrezen voor de toekomst", aldus Van der Grinten. De rechtbank veroordeelde twee Rotterdammers van 20 en 19 jaar tot respectievelijk vijf maanden en twaalf maanden gevangenisstraf waarvan vier voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaar wegens medeplichtigheid. Die medeplich tigheid bestond vooral uit het hel pen vervaardigen van de bom. tegen grondtroepen, gevolgen GRONINGEN (ANP) - Staatsse- danks toezeggingen toch gedwon- cretaris Korte-Van Hemel (justitie) gen terugstuurt naar hun land a Indisch verzet krijgt monument DEN HAAG (GPD) - Minister Brinkman (cultuur) heeft giste ren de ontbrekende 150.000 gulden op tafel gelegd voor een Indisch monument. Brinkman zei dit gisteren op een bijeen komst van het bestuur van de Stichting Indisch Monument. Het monument krijgt een plaatsje aan de prof. Telders- weg in Den Haag. tussen Madu- rodam en het Congresgebouw, zo deelde stichtingsvoorzitter prof.dr.I. Samkalden mee op een persbijeenkomst. De kosten voor de bouw van het monument, dat in het voor jaar van 1987 gereed moet ko men, zijn begroot op vier ton. Met de gemeente Den Haag en een speciaal daarvoor opge richte commissie wordt nog overlegd wie het gedenkteken mag ontwerpen. Volgens Sam kalden moet het gedenkteken de 'onverschilligheid en on- achtzaamhaamheid doorbre ken jegens de mensen die tij dens de Japanse bezetting in Nederlandsch Indie hebben ge leden'. ROTTERDAM - Scholieren en leerkrachten van de Wolfert vanBorselenschool demonstreerden gisteren voor het stadhuis in Rotterdam voor een verblijfsvergunning voor Aldona Kostuciewicz (links), het 14-jarige Poolse meisje, dat met haar vader sinds 1984 in Nederland verblijft, moet van de autoriteiten voor 23 december het land Uit. (foto ANP) vindt dat kerken buiten de rechts orde treden wanneer ze zich open stellen als vrijplaats voor vluchte lingen. De staatssecretaris stelde dit gisteravond aan de orde op een CDA-bijeenkomst in Groningen. "Als men tracht kerkgebouwen als een soort oud-testamerttische vrij plaats te bestempelen is men op de verkeerde weg", aldus Korte-Van Hemel. In haar toespraak uitte de staats secretaris waardering voor mensen die zich inzetten voor vreemdelin gen. Maar een dergelijke inzet mag volgens haar niet bestaan uit het onbeperkt verlenen van steun aan hen die niet voor asiel in ons land in aanmerking komen. Zij vroeg zich af, of de betrokkenen zich wel voldoende rekenschap geven van de zware verantwoordelijkheid die men op zich neemt en van de ver wachtingen, die ten onrechte kun nen worden gewekt bij hen aan wie steun wordt geboden. Korte-Van Hemel kondigde ook aan dat zij bereid is de zaak van de vijf met uitzetting bedreigde Ta mils in Groningen opnieuw te be kijken als West-Duitsland hen on- herkomst Sri Lanka. De vijf Ta mils, twee gezinnen, hebben hun toevlucht gezocht in twee kerken in Groningen. Volgens de staatssecretaris krijgt van de 5000 mensen die jaarlijks in Nederland asiel zoeken de helft daadwerkelijk asiel. De wereld telt momenteel 15 miljoen vluchtelin gen en volgens Korte-Van Hemel wordt de internationale vluchtelin- gensituatie 'steeds somberder'. INTERNATEN - De Tweede Ka mer heeft gisteren een motie van de CDA'er Koetje aangenomen, waarin de regering wordt aange spoord geen financieel gat te laten vallen bij zo'n 120 Kinderbescher mingsinternaten die op 1 januari organisatorisch verhuizen van het ministerie van justitie naar dat van WVC. Staatssecretaris Korte-Van Hemel (justitie) kreeg de opdracht om bij minister Ruding (financiën) drie miljoen gulden los te weken die daarvoor nodig is. Minister Brinkman (WVC) wil komend jaar 23 miljoen gulden op de internaten beknibbelen. Bouwbedrijf maakte toch winst op ABP-projeet MAASTRICHT (GPD/ANP) - Bouwbedrijf Wilma is er financieel in het project stadscentrum Nieu wegein - ondanks de opgedrongen samenwerking met het Haarlems bouwbedrijf J. P. A. Nelissen - goed uitgesprongen. Dit bleek gis teren voor de Maastrichtse recht bank waar ex-directeur Simon de Graaf (43) van Wilma hierover als getuige werd gehoord. Hoewel Wilma helemaal niet blij winstmarge tussen de 5 en 8 pro cent op het 100 miljoen gulden kos tende project had gecalculeerd. De Graaf legde gisteren uit waar om hij door de knieën was gegaan voor de eis om Nelissen mee te ne men. "Ik stond voor een voldongen feit. Ik moest me gewonnen geven. We zaten onder druk. De inwoners van Nieuwegein waren jaren ver stoken van voorzieningen en onze kwam in het geding als we met zijn bouwpartner denkt afgehaakt hadden. Ik had wethou- De Graaf nog met genoegen terug aan het gevecht dat met Nelissen is geleverd over het winstpercentage dat elk van de partners zou opstrij- der Ter Stege van Nieuwegein bo vendien beloofd dat ik de belangen van de gemeente zou laten prevale ren indien er moeilijkheden met is geen sprake van rancune. De ge sprekken met Nelissen werden ge woon hard en zakelijk gevoerd", al dus De Graaf. Later zei hij nog dat Fonds Bouwnijverheid (SFB) bou- het hele project i Het SFB had zich daarbij zekerd van advies van Amstelland, moeder van bouwbedrijf Nelissen, dat mede in de bouw zou participe ren. Toen het SFB in '81 als beleg ger afhaakte meende Wilma niet meer vast te zitten aan J. P. A. Ne lissen. Wilma bood het project toen aan bij het ABP. Masson wordt verweten dat hij indertijd als ABP-directeur J. P. A. Nelissen toch aan Wilma heeft op gedrongen als bouwpartner, met daarbij zijn zakenvriend Van Zon als bemiddelaar. Die zou hier vier ton courtage aan hebben verdiend, waarvan Masson weer een ton kreëg. Masson zegt evenwel dat de samenwerking met Nelissen een voorwaarde was van de gemeente Nieuwegein. Een merkwaardige rol speelt wethouder Hagenaar van Nieuwe gein in dit geheel: hoewel het pro ject niet in zijn portefeuille viel (hij had volkshuisvesting), bemoeide hij er zich toch nadrukkelijk mee. Hagenaar geeft toe tegen Masson gezegd te hebben dat er "morele verplichtingen" ten aanzien van Nelissen zouden zijn. Tijdens het proces zijn hem al ve le rollen toebedeeld. Arrangeur van het inmiddels beroemde eten tje met mensen van Nelissen en ABP bij Pay Bas in Utrecht? De naïeve man die de ABP-top wilde ontmoeten (zijn eigen woorden)? De ambitieuze wethouder die droomde over grote woningbouw projecten? Of slechts een pion in het spel van Masson om anderen ervan te overtuigen dat niet hij Ne lissen opdwong aan Wilma, maar de gemeente? Vragen waarop nie mand antwoord kan geven. Het proces wordt dinsdag voort gezet. De Graaf: geen DEN HAAG - "Het blijft een ui terst schokkende gebeurtenis voor de overheid". Met die woorden sloot minister Korthals Altes van justitie gisteren een uitermate pijn lijk onderwerp voorlopig af. Pijn lijk, omdat het onderzoek naar het overlijden van kraker Hans Kok in een Amsterdamse politiecel niet op alle vragen antwoord heeft kun nen geven. En voorlopig, omdat de Tweede Kamer zich nog moet uit spreken over het eindoordeel van de minister. door Jos Heymaris De feiten: meer dan een jaar gele den belandt de 23-jarige Hans Kok samen met 32 andere arrestanten in een politiecel vanwege zijn aan deel in de rellen tijdens de ontrui ming van een kraakpand. Om streeks zeven uur die avond wordt hij, geboeid, naar de wachtcom mandant gebracht. Kok maakt een suffe, slome en dronken indruk. Een politieman vraagt hem of hij verslaafd is. Kok ontkent, maar zegt wel me thadon (een afkickmiddel voor he roïnegebruikers) te slikken. Voor alle zekerheid wordt een arts ge waarschuwd, die omstreeks half negen arriveert en de kraker volko men gezond verklaart. Hij gaat niet in op het dringende verzoek van Kok om aan hem methadon te ver strekken. Ook vindt hij het niet no dig de methadonarts op te roepen. Kok moet maar tot de volgende ochtend wachten. De kraker, bang voor ontwenningsverschijnselen in de loop van de nacht, dringt aan op medicijnen. De arts geeft hem uiteindelijk 50 mg. van het rustgevende middel li brium. Kok valt in zijn cel in slaap en wordt om tien uur gewekt. Hij moet voor een confrontatie met po litiemensen naar een andere ruim te worden gebracht. De kraker ziet lijkbleek, zweet en zakt voortdu rend door de knieën. Politiemen sen besteden er weinig aandacht aan. De een meent dat Kok slaap dronken is, de ander dat hij over vermoeid is. De confrontatie gaat niet door. Kok is te vroeg, wordt naar zijn cel teruggebracht waar hij opnieuw in diepe slaap valt. Een halfuur later wordt Hans Kok opnieuw voor de confrontatie opgeroepen. Het kost de politie mensen moeite Kok wakker te krij gen. Hij is onvast ter been en heeft een glazige blik in de ogen. Een po litieman vraagt hem of hij wellicht verslaafd is. Kok zegt dat dat hem niet aangaat en dat er al een dokter bij hem is geweest. Na de confron tatie wordt Kok voorgeleid aan de hulpofficier van justitie. Die be sluit dat Kok in verzekering moet worden gesteld. De kraker wordt omstreeks elf uur naar zijn cel te ruggebracht. Gijs van Dam Op dat ogenblik is het een drukte van belang in het cellencomplex. Naast de 32 krakers moet er ruimte worden gevonden voor de drie ont voerders van Gijs van Dam die dig dag na een wilde achtervolging zijn gegrepen. De drie bewaarders, die op dat tijdstip aan hun nachtdienst beginnen, hebben geen tijd om de kens en matrassen aan de arrestan ten uit te delen. De volgende ochtend om vijf uur worden de arrestanten gewekt en de maaltijden uitgereikt. Geen van de drie bewaarders kan zich later herinneren wie de cel van Hans Kok heeft bezocht. Twee uur later vertrekken de bewaarders, hun nachtdienst zit erop. De dagploeg neemt de zorg over. Om half twéé die middag treft een van de be waarders Hans Kok dood in zijn cel aan. Onderzoek wijst uit dat Kok is overleden aan een gecombi neerd gebruik van methadon en al cohol. De verstrekte librium zou mogelijk bevorderend hebben kunnen werken. Geruchten over een andere doodsoorzaak, vooral gevoed door een woedende Amsterdamse kraakbeweging, die de politie van moord beticht, blijven enige tijd aanhouden. Maar deskundigen die op verzoek van de ouders van Hans Kok een tegenonderzoek hebben gedaan, komen tot dezelfde con clusie als het Gerechtelijk Labora torium. Zij stellen wel vast dat de kraker veel meer methadon moet hebben gebruikt dan hij gewoon lijk innam. Getuigen bevestigen dat. Zij hadden gezien dat Kok in de wachtruimte bij de wachtcom mandant een flesje pillen, voor eenderde gevuld, aan de mond had gezet. Toch blijft er twijfel, niet in de laatste plaats omdat de Amster damse politiewoordvoerder Klaas Wilting in de eerste dagen na de dood van Kok voortdurend ver keerde voorlichting geeft. "Als Wil ting onjuiste informatie krijgt, is dat hem niet te verwijten", zou de minister later zeggen. Twijfel blijft ook bestaan over de temperatuur in de cel. Door het ontbreken van een matras en dekens zou die te laag zijn geweest. TNO stelt een bnderzoek in en noemt de temperatuur in de cel 'comfortabel koel'. De dood is niet ingetreden als rechtstreeks gevolg van afkoeling. Een van de deskun digen, prof. Becker, stelt vast dat niet is aan te geven in welke mate lichamelijke afkoeling een rol bij het overlijden heeft gespeeld. Vol gens prof. De Wolff doet de factor afkoeling niets af aan zijn conclu sie dat Kok is overleden ten gevol ge van methadonvergiftiging. Twee vragen die van essentieel belang zijn om te kunnen vaststel len of door de bewaarders uit de nachtdienst strafbare fouten zijn gemaakt die tot de dood van Kok hebben geleid, blijven onbeant woord. „We hebben niet kunnen vaststellen wie verantwoordelijk was voor het uitgeven van slaap- fournituren en wie verantwoorde lijk was voor het verstrekken van het ontbijt", aldus minister Kort hals Altes. Het valt niet te bewijzen of de bewaarders wisten van de slechte gezondheidstoestand van Hans Kok. Overtuigend bewijs voor grove nalatigheid is er niet. De bewaar ders van de dagploeg die Kok dood in zijn cel vonden, kan niets wor den verweten. De kraker moet voor het begin van hun dienst al zijn overleden. Geen bewijs De uitkomst van het onderzoek, dat veertien maanden heeft ge duurd, had niet teleurstellender kunnen zijn. Geen bewijs, dus geen vervolging. Maar ook geen bewijs voor het tegendeel. Het staat niettemin onomstotelijk vast dat de richtlijnen voor het toezicht op verslaafde arrestanten onvol doende zijn of niet naar behoren worden nageleefd. Minister Kort hals Altes verwacht daarover vol gende week een fikse discussie met de Tweede Kamer. Samen met zijn collega Van Dijk van binnenlandse zaken, verant woordelijk voor de gemeentepoli tie, voert hij volgende week woens dag een mondeling overleg met de Kamercommissies van justitie en politie. De regels zullen ongetwij feld worden bijgesteld. De meeste fracties hebben al geluiden in die richting laten horen. Maar of nala tigheid tot de dood van Kok heeft geleid, zal niet kunnen worden vastgesteld. Dus ook de vraag of hij gered had kunnen worden, blijft onbeantwoord. Enkele tientallen krakers en sympathisanten hebben gisteravond affi ches met onder andere een foto van Hans Kok op allerlei plaatsen in Amsterdam opgeplakt. De actie is bedoeld als protest tegen de uitkomsten van de onderzoeken rondom de dood van Hans Kok. AMSTERDAM (ANP) - De advo caat van de familie Kok, H. Kerst- ing uit Amsterdam, onderzoekt de mogelijkheid om ten aanzien van de zaak Hans kok in beklag te gaan bij het gerechtshof in Amsterdam. Hij zal dan verzoeken om de drie bewakers, alsmede een aantal an dere mensen van wie hij al eerder vervolging heeft gevraagd, alsnog te laten vervolgen. Kersting zei dit gisteren tijdens een persconferentie in Amster dam. Het verzoek tot vervolging van andere functionarissen, onder wie de hulpofficier van justitie die Hans Kok in verzekering heeft ge steld, diende Kersting in bij minis ter Korthals Altes terwijl het voor onderzoek tegen de drie bewakers nog gaande was. De minister heeft daarop geantwoord dit te kennen te zullen geven aan de rechter commissaris. Dit heeft volgens Kersting echter tot niets geleid. Vooral de zaak van de hulpofficier is naar zijn mening echter een "kat-in-het-bakje". "Hij heeft Hans Kok in een hulpeloze toestand achtergelaten. Daar is hij strafrechtelijk voor aansprakelijk. Dat deze man toch buiten vervol ging is gebleven is dan ook van de gekke", vindt Kersting. Hij is ervan overtuigd dat de bur gemeester en de autoriteiten de po litie niet durven aan te pakken, omdat ze vrezen voor acties, zoals stakingen van de zijde van de poli tie. "De politie heeft een algehele vrijbrief voor haar optreden bij on geregeldheden. Dat gaat maar door en niemand roept ze tot de orde", aldus Kersting.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 5