'VS en contra's zijn
partners in misdaad
We willen uit die illegaliteit
Affaire Iran blijkens studie topje van de ijsberg
Turkse confectie-ateliers bundelen krachten
'Huting
was
voorbarig'
PAGINA 6
MAANDAG 8 DECEMBER 1986
Reportage
Sociale premies
"Om zekerheid te hebben over
de afdracht van alle sociale pre
mies, stel ik me voor dat de op
drachtgevers zelf de sociale lasten
en premies inhouden en recht
streeks afdragen. Zodat onze ate
liers ook geen enkele kans hebben
om daarvan bijvoorbeeld de lonen
uit te betalen. Er zou dan ook een
commissie moeten komen die
daarop toezicht houdt Een com
missie met drie mensen uit de Fe-
necon, de Federatie van Neder
landse Confectiebedrijven en drie
mensen van onze organisatie".
Wat zijn eigen organisatie betreft
wil Yasser ook heel sterke regels
die er toe moeten leiden dat bedrij
ven die onder de prijs duiken, of
die op andere manieren malafide
zouden werken, onvoorwaardelijk
uit de Tuboc gestoten worden. Een
goede controle op die praktijken
zou bewerkstelligd kunnen wor
den door een nieuw te ontwerpen
factuur, waarop duidelijk prijs en
aantallen vermeld staan en die zo
wel bij de ateliers als bij de op
drachtgevers te controleren moet
zijn.
"Dan moet de controle bij de op
drachtgevers alleen ook heel ade
quaat zijn. Want we moeten wel af
van het imago dat het juist de
Turkse ateliers zijn waar geknoeid
wordt. Dat is in het verleden mis
schien wel zo geweest, maar de
grootste knoeiers zaten natuurlijk
in het Confectiecentrum. Daar
loopt een mafia rond die voor een
redelijke prijs orders binnenhaalt
en voor guldens lager uitgeeft aan
de loonateliers. Die steken zonder
een hand uit te steken tonnen per
jaar in hun zak. Ook die praktijken
moeten dan onmogelijk worden".
Hoge functionarissen van de Amerikaanse regering heb
ben de afgelopen jaren grove misdaden gepleegd om de
kas van de anti-sandinistische contra-revolutionairen,
vrijheidsstrijders in de opvatting van president Reagan,
te kunnen spekken. Een zeer gedocumenteerde studie,
opgesteld in opdracht van senator John Kerry van Mas-
sachussets, meldt als conclusie dat zowel contra's als
Amerikaanse regeringsfunctionarissen zich schuldig
hebben gemaakt aan "de handel in verdovende midde
len, het wit-wassen van zwart geld, overtreding van
douane-wetten en wapensmokkel; gewelddadige acties,
inclusief moorden, samenzwering en corruptie".
De ogen van het Amerikaanse Con
gres zijn plotseling geopend door
de illegale wapenzending aan Iran
en het feit dat 10 a 30 miljoen dollar
van de geboekte winst door kolo
nel Oliver North, de inmiddels ont
slagen tweede man van de Natio
nale Veiligheidsraad, werd doorge
sluisd naar de contra's. North en
zijn directe chef, generaal Poin-
dexter, zijn in eerste instantie aan
gewezen als de twee zondebokken.
Toch gaat het in feite om alledaag
se praktijken sinds Reagan begin
1981 het Witte Huis betrad.
door
Rob Sprenkels
Een van de regeringsfunctiona
rissen die in het rapport van sena
tor Kerry van misdaden wordt be
schuldigd is de van de ene op de
andere dag wereldberoemd gewor
den kolonel North. Het gaat in feite
om een opeenvolging van wild-
west-stories. Ze werden naar bo
ven gehaald door een speciale
werkgroep onder leiding van Da
vid McMichael, een vroegere ana
list van de inlichtingendienst CIA.
Hij heeft zes maanden gesnuffeld
Cocaine
Vanaf 1983 verhandelden twee
Cubaanse Amerikanen, René Cor-
bo en Felipe Vidal, duizenden ki
lo's Colombiaanse cocaine. Corbo
en Vidal hadden hun hoofdkwar
tier in het noorden van Costa Rica,
op een terrein van John Huil, een
Amerikaanse grootgrondbezitter
in Costa Rica die al vaker in direct
verband met de CIA is genoemd.
Uit de documentatie blijkt dat de
cocaine werd verkocht in de Ver
enigde Staten.
Met de winst kochten Corbo en
Vidal tonnen wapens, explosieven
en munitie, oorlogstuig dat vanuit
landen als Israel en Zuid-Korea
werd verstuurd en via Honduras,
Guatemala en El Salvador beland
de op de terreinen van Huil, op dat
moment zo ongeveer de peetvader
van contra-leider Eden Pastora.
Douanebeambten sloten hun ogen;
topfunctionarissen als kolonel Oli
ver North en zijn assistent Robert
Owen legden de nodige contacten.
In 1984 werd er op de terreinen van
Huil een geimproviseerd vliegveld
geconstrueerd.
Omdat Eden Pastora zich bleef
verzetten om samen te werken met
contra's die de door de CIA waren
gerecruteerd onder de vroegere
Nationale Garde van dictator So-
moza werd een plan gesmeed om
hem te vermoorden. Maar Pastora
ontsnapte op 30 mei 1984 op het
nippertje aan de moordaanslag.
Uit het rapport blijkt dat Vidal
en Carbo, Huil, Adolfo Calero (de
hoogste baas van de contra's), .Ro
bert Owen, de gepensioneerde ge
neraal John Singlaub en Tom Po
sey (de door Reagan beschermde
baas van een huurlingenorganisa
tie uit Alabama) op zijn minst ieder
één keer aanwezig zijn geweest bij
samenzweringen die eind 1984. be
gin 1985 werden gehouden in Mia
mi, Houston, en Memphis.
Tijdens die gesprekken werd Le
wis Tambs, op dat moment de
Amerikaanse ambassadeur in Co
lombia, als een van de hoofdschul
digen aangewezen voor het feit dat
de Colombiaanse autoriteiten ver
schillende cocaine-fabrieken had
den ontmanteld die de voor de con
tra's gebruikte drugs aanleverden.
Er werd daarom 1 miljoen dollar
op het hoofd van de Amerikaanse
ambassadeur gezet, iéts wat onder
ede is bevestigd door Jesus Garcia,
een Cubaanse balling die door de
contra's was uitgenodigd om mee
te doen aan de actie.
Ook beraamden de samenzweer
ders een nieuwe aanslag op Eden
Pastora. Beide moorden zouden
moeten worden toegeschreven aan
de sandinisten. Volgens het rap
port werd er zelfs rekening meegf-
houden dat er op die manier wel
licht een directe Amerikaanse in
terventie tegen Nicaragua zou kun
nen worden geprovoceerd.
Dat de plannen uiteindelijk niet
werden uitgevoerd kwam waar
schijnlijk door de steeds grotere
AMSTERDAM - Naar
schatting een kleine zestig
Amsterdamse confectieate-
liers van Turkse oorsprong
hebben zich verenigd in de
op te richten vereniging Tu
boc. Doel van die vereni
ging is om de ateliers uit de
sfeer van illegaliteit en
zwart werk te halen. In Am
sterdam zijn naar de schat
ting van de Turkse initia
tiefnemers alleen al 13.000
landgenoten werkzaam,
waarvan de helft illegaal in
ons land verblijft.
door
Huub Klompenhouwer
Yasser A. (een fictieve naam, de
Turkse gemeenschap is voorzich
tig met het in de openbaarheid pra
ten over de wantoestanden in de
confectiewereld) is een van de ini
tiatiefnemers. Hij is flink ge
schrokken van de golf van publici
teit die er rond de illegale en semi-
illegale ateliers is ontstaan. "Ik ben
de laatste om te zeggen dat we aan
Turkse kant ook geen fouten ge
maakt hebben. Maar nu dreigen
wij de zondebok te worden voor
wat ik voorzichtig wel als de mafia
van het Confectiecentrum wil beti
telen. Dat kan niet. Niemand die
zich wil realiseren in welke hoek
wij geduwd zijn".
Hij wijst op zijn werkplaats. Er
werken zo'n twintig Turkse man
nen en vrouwen, een enkele Neder
lander. "Ik kan hier met 35
werken. Daar heb ik ook werk
voor. Maar hoe kom ik daar aan?
Van het arbeidsbureau heb ik zeg
ge en schrijve twee sollicitanten
gehad, beiden zonder ook maar
enige ervaring. Aan de andere kant
schat ik het aantal illegale Turken
in Amsterdam op zeker 7500. Die
mensen willen wel werken. En dan
bedoel ik niet, zoals in het verle
den, voor een hap rijst, maar voor
een normaal salaris".
"Zo heb ik zelf ook altijd de men
sen behandeld. Verzekering, alles
voor ze betaald. Toen de politie een
keer binnenviel, moest alle perso
neel mee. Legaal en illegaal. "Ja
meneer', zeiden ze toen, 'u hebt het
allemaal voor elkaar. Alleen zijn ze
toevallig wel illegaal in ons land en
dat mag niet'. Ze werden het land
uitgewezen. Wat moet ik dan? Er is
een categorie die wel wil werken,
maar illegaal is en aan de andere
kant zijn er bijna geen Nederlan
ders die wel in een loonatelier wil
len werken".
Slechte mensen
Yasser A. heeft geen moeite de
hand in Turkse boezem te steken.
"Net als onder Nederlanders heb je
ook slechte mensen onder de Tur
ken hier. Die dachten, we zijn met
een stuk of vijf, dan kunnen we wel
een ateliertje beginnen. Ze huur
den machines en namen werk aan.
Bijna voor niets. Want ja, ze zagen
het als een welkome aanvulling
van hun uitkering. Daar is in de
confectiewereld handig gebruik
van gemaakt. Maar die praktijken,
daar willen wij niks mee te maken
hebben".
Vanuit het confectiecentrum
krijgen de loonateliers van fabri
kanten en tussenpersonen de or
ders voor prijzen waarvan iedereen
met gezond verstand kan weten
dat die niet mogelijk zijn als alles
bonafide geregeld is. "Als ik er aan
denk kan ik nog kwaad worden,
maar het is niet anders. Er worden
met de loonateliers prijzen afge
maakt die schandalig zijn. Wij krij
gen voor het werk soms nauwelijks
genoeg om zelfs maar de sociale
lasten voor het personeel te beta
len".
Yasser bestrijdt dat de consu
ment veel duurder uit zal zijn als
alles volgens de wet zou geschie
den. "Dat hoeft absoluut niet. Want
kijk, als wij bijvoorbeeld een bla
zer maken, dan zal dat inclusief
stof zo'n 35 gulden kosten. Dat is
dan echt een hele kale prijs. Dan ga
ik in de winkel kijken en dan kom
ik diezelfde blazer tegen voor 140
gulden en duurder. Dan zeg ik:
waar blijft die winst? Ze komen bij
mij met dikke Mercedessen voor
rijden en hebben het liefst nog dat
je alles ook nog zwart doet. Dan
kun je gegarandeerd zijn van een
vaste opdracht voor zo'n tweedui
zend stuks in de week. Ja, ook voor
de grote warenhuizen. Maar ik ver
dom dat".
Gezond
Een diepe zucht. "We willen nu
als een sterke organisatie praten
met economische zaken hier in
Amsterdam, met het arbeidsbu
reau, met de vreemdelingendienst
en met de belastingdienst. Dan wil
len we onze problemen voorleg
gen. En proberen in goed overleg
tot een gezonde bedrijfstak te ko
men. De eerste vraag die we zullen
stellen, is of men vindt dat de loon-
confectie een belangrijke werkge
legenheid is in Nederland. Ik denk
van wel, want er zijn zeker zo'n
60.000 mensen in werkzaam. Als
we dus constateren dat die be
drijfstak belangrijk is, zullen we
ook moeten zorgen dat zo'n tak de
kans krijgt om gezond te worden".
"Ik wil met de Tuboc bereiken
dat wq helemaal bonafide kunnen
werken. Er moeten minimum-ta
rieven kómen voor het werk, waar
door geen van ons dan reden heeft
om bijvoorbeeld zwart of onverze
kerd te werken. Niemand van ons
mag dan ook onder die prijzen dui
ken om toch een order te pakken.'
De handel moet dat ook weten.
Ook de grootwinkelbedrijven. Als
het hen ernst is, zouden zij bijvoor
beeld kunnen afdwingen dat het
werk alleen aan de bij de Tuboc
aangesloten bedrijven geplaatst
mag worden".
Blijft de vraag hoe het werk uit te
voeren zonder gebruik te maken
van illegalen, als. anderen niet te
vinden zijn. Yasser: "Die 7500 ille
galen zijn een feit. Iedereen weet
ook dat het heel moeilijk is om de
ze mensen weer kwijt te raken. Er
zijn verschillende mogelijkheden.
Legaliseren als ze werk hebben, is
een mogelijkheid. Een tussenop
lossing is om ze te gedogen wan
neer wij helemaal volgens de Ne
derlandse wetten in dienst hebben.
Als we voldoen aan de minimum
lonen, sociale premies etcetera.
Dat is eerlijk".
aversie binnen het Amerikaanse
Congres tegen alles wat met de
contra's te maken had. De pogin
gen van Reagan om de hulp aan de
anti-sandinisten te legaliseren en
alle andere operaties mochten niet
in gevaar worden gebracht.
Drugsmokkelaar
In 1982 werd er op aandringen
van een functionaris van het Witte
Huis een drugssmokkelaar vrijge
laten. Het ging om Barry Seal die
eerder dat jaar was opgepakt van
wege het bezit van verdovende
middelen. Seal had al verscheide
ne keren aangeboden om in ruil
voor zijn vrijheid diensten te verle
nen aan de Amerikaanse dienst
voor drugsbestrijding, de DEA.
Met medewerking van de DEA
bleef Seal echter actief óp alle ni-
veau's, vooral gebruikmakend van
zijn contacten met de drugsmafiosi
in Honduras en Colombia.
In juni 1984 vervoerde hij voor
Jorge Ochoa, een van de belang
rijkste Colombiaanse cocaine-mag-
naten, een lading cocaine naar
Louisiana. Het opmerkelijke was
dat de tussenlanding dit keer niet
moest worden gemaakt op de ter
reinen van Hull in Costa Rica, zoals
gebruikelijk was, maar in Mana
gua. Ochoa zou de benodigde rege
lingen hebben getroffen met de
sandinisten. Zo gezegd, zo gedaan.
Seal landde in Managua maar kon
vervolgens niet opstijgen wegens
mechanische problemen. Om het
vliegtuig te kunnen repareren
moest de cocaine worden uitgela
den.
Wat de sandinisten niet wisten
was dat de CIA aan boord van het
toestel, een C-123, een geheime ca-
mera had gemonteerd om het uitla
den van de cocaine in de Nicara
guaanse hoofdstad te kunnen
Oliver North: zondebok.
filmen. En om het bewijs tegen de
sandinisten compleet te kunnen
maken nam Seal ook nog een tele
foongesprek op met een zekere Fe-
derico Vaughan, naar het heet een
naaste medewerker van Tomas
Borge, de sandinistische minister
van binnenlandse zaken.
Vermoord
De DEA, de drugbestrydings-
dienst, had het bewijs eigenlijk te
gen Ochoa willen gebruiken, maar
het Witte Huis, dat in een felle
strijd was gewikkeld om het Con
gres te overtuigen van de noodzaak
om de contra's te steunen, greep
zijn kans om een band te kunnen
leggen tussen de drugssmokkel en
de sandinisten. De informatie 'lek
te uit' naar de rechtse Washington
Times.
Een wogdende Ochoa loofde 2
miljoen dollar uit voor de executie
van Barry Seal, die inmiddels voor
alle Amerikaanse diensten nutte
loos was geworden alsnog werd be
recht voor het drugsbezit uit 1982.
Seal werd veroordeeld totP- zes
.maanden voorwaardelijke gevan
genschap die hij moest doorbren
gen in een herberg van het Leger
des Heils in Baton Rouge, Louisia
na. Zonder wapens en zonder lijf
wachten was Seal een eenvoudige
prooi.
Op 19 februari van dit jaar, Seal
had er toen net de eerste maand op
zitten, werd hij in Baton Rouge
vermoord door mensen van Ochoa.
Een van hen is geïdentificeerd als
Jose Coutin, iemand die vaak ge
zien is op de hacienda van John
Huil, de Cl A-agent.in het noorden
van Costa Rica.
"Er zijn veel mensen - contra's,
grote handelaren in verdovende
middelen en zelfs functionarissen
van het Witte Huis - die de gevol
gen hadden kunnen ondervinden
van zijn getuigenis en die zeker blij
zijn met zijn dood", aldus het in het
rapport geciteerde commentaar
van de Village Voice, een blad uit
New York. "De informatie die Bar
ry Seal had-kunnen geven is begra
ven met zijn lichaam".
Hasenfus
Het door de sandinisten neerge
schoten vliegtuig van Hasenfus, de
wapenzending naar Iran en het
geld voor de contra's, het zijn be
slist geen incidentele gevallen.
"Het programma van de contra's,
zoals alle undercover operaties,
veroorzaakt misdaad, trekt misda
digers aan en resulteert in het ver
zwijgen van activiteiten die ermee
te maken hebben", zo besluit het
rapport van senator Kerry.
Homofiele theologen:
Het Werkverband voor homo
fiele theologen is teleurgesteld
over de reactie van de hervorm
de synode-voorzitter ds. H. Hu-
ting op het remonstrantse besluit
om ook niet-huwelijkse relaties
in te zegenen. Huting sprak aan
de ene kant waardering uit voor
dit besluit, maar liet aan de ande
re kant blijken dat zoiets in de
Hervormde Kerk niet aan de or
de is. Binnen deze kerk zijn niet-
huwelijkse relaties niet gelijk
waardig aan het huwelijk, zei
Huting, die in dit verband de hu
welijksrelatie - in navolging van
de bijbel - vergeleek met de een
heid tussen Christus en Zijn ge
meente.
De homofiele theologen ne
men het in hun verklaring ds.
Huting kwalijk, dat hij met deze
uitspraak vooruitliep op de uit
komst van een discussie hierover
binnen de hervormde Raad voor
de zaken van kerk en gezin. "Die
discussie wordt door een derge
lijke uitspraak gedwarsboomd",
vindt het werkverband. "Het is
treurig, dat met zulke opmerkin
gen homo's opnieuw buiten de
kerk wórden gezet, dat hun rela
tie als tweederangs wordt be
stempeld en dat de kerk als ge
heel schade wordt berokkend
door wat bürgerlijk geldt voor
christelijk te verslijten.
Volgens het werkverband
heeft ds. Huting op deze manier
een handvat verschaft voor het
voortduren van discriminatie
van homosexuele mannen en
vrouwen. De homofiele theolo
gen waarderen het remonstrant
se besluit juist als 'hoopvol teken
van een veranderend denken, en
dat in een tijd waarin het erop
lijkt dat de duimschroeven van
homo-discriminatie in verschil
lende kringen weer worden aan
gedraaid.
IKON-radio besteedde giste
ren in de rubriek 'De andere we
reld van zondagmorgen' aan
dacht aan het remonstrantse be
sluit. Het gesprek cirkelde onder
andere om de vraag of de homo
sexuele wereld op een imitatie
huwelijk zit te wachten. Aan de
discussie namen deel mevrouw
A. A. in 't Veld, de vorige voorzit
ter van de Remonstrantse Broe
derschap, ds. W. R. van der Zee,
secretaris van de Raad van Ker
ken in Nederland en mede-au
teur van het hervormde rapport
'Herkennning en verwarring'
(over kerk en homosexualiteit),
en de homo-theoloog R. Maas
winkel.
Unieke promotie
De Vrije Universiteit in Am
sterdam beleeft op woensdag 17
december een - wat zij noemt -
unieke gebeurtenis. Dan hoopt
de 77-jarige gepensioneerde pre
dikant G. Morsink uit Aalten te
promoveren tot doctor in de god
geleerdheid. Zijn promotor is
professor dr. C. Augustijn.
Ds. Morsink werd in 1909 in
Wierden geboren en was achter
eenvolgens gereformeerd predi
kant in Bergentheim, Andijk,
Nijkerk, Leeuwarden-Huizum,
Aalten en Halfweg-Zwanenburg.
In 1974 ging hij met pensioen,
maar werkte nog tot 1978 te Nij-
kerkerveen in tijdelijke dienst.
In 1980 legde hij aan de
Utrechtse universiteit het kandi
daatsexamen Nederlandse taai
en letterkunde af en twee jaar la
ter het doctoraal examen in dit
vak aan de Katholieke Universi
teit in Nijmegen.
Het proefschrit van ds. Mor
sink is kerkhistorisch van aard
en gaat over Joannes Anastasius
Veluanus, die van 1544 tot 15(>0
pastoor in Garderen is geweest
en zich later ontwikkelde tot een
gereformeerd-bevindelijk theo
loog in de lijn van de Zwitserse
Reformatie.
lir. H. J. Kouwenhoven, die
tot mei volgend jaar als voorzit
ter van de gereformeerde synode
zal optreden, wordt met ingang
van 15 mei voorzitter van het
Centraal orgaan van de Zending
in de Gereformeerde Kerken. Hij
volgt ds. R. J. van der Veen op,
die nu voorzitter is van het gere
formeerde deputaatschap waarin
Zending en Werelddiakonaat sa
menwerken.
Kouwenhoven (56) was ook al
voorzitter van de synode van
Dokkum (1983 tot 1985). In dat
laatste jaar werd hij gekozen tot
voorzitter van de synode van
Gouda, die volgend jaar afloopt.
Sinds 1961 is hij predikant in
Vlaardingen.
Hervormde Kerk: beroepen
te Heumen-Overasselt H. P. van
der Horst Boxmeer-Vierlings
beek, te Leeuwarden S. van den
Oever Dordrecht; bedankt voor
Huizen M. Verduin Zeist, voor
Zierikzee G. Bos Urk. Gerefor
meerde Kerken: beroepen te
Best/Oirschot (hervormd-gere
formeerd) M. J. Kroon Woud-
send/Jutrijp, te Drachten A. S.
Rienstra Harderwijk.
Christelijke Gereformeerde
Kerken: beroepen te Westzaan C.
Westerink Den Helder, te Urk T.
M. Hofman Ouderkerk aan de
Amstel; bedankt voor Dordrecht
A. Baars Dundas (Canada). Gere
formeerde Gemeenten: bedankt
voor Rotterdam-centrum A.
Moerkerken Nieuw-Beijerland,
voor Apeldoorn R. Boogaard
Leiden.
Deuren dicht. Hotel Wientjes
in Zwolle heeft de huurovereen
komst met de stichting 'Evange
lieverspreiding' in die stad met
onmiddellijke ingang verbroken
toen bleek dat het omstreden
paar Lucas en Jenny Goeree de
wekelijkse samenkomst van gis
teren zou leiden; Gevolg was, dat
de belangstellenden voor geslo
ten deuren kwamen.
In een brief aan de voorzitter
van 'Evangelieverspreiding' ver
wijt de hoteleigenaar het stich
tingsbestuur, dat het hem nooit
iets heeft gezegd over betrokken
heid bij de activiteiten van het
echtpaar Goeree. Vandaag zou
het evangelistenechtpaar met
zijn advocaat overleg plegen
over eventuele juridische stap
pen.
Britten
Een opinie-onderzoek van
het Engelse blad 'Sunday Ex
press' vermeldt als resultaat dat
bijna 80 procent van de Britten
in God gelooft. Ruim 73 procent
vindt dat 'godsdienst' een rol
moet spelen in het leven van alle
dag.
Maar 11 procent gaat elke
week naar de kerk, 36 procent
van de 1500 ondervraagden nooit
en ongeveer de helft van de on
dervraagden beneden 55 jaar ty
peert kerkdiensten als 'verve
lend' en 'ouderwets'. Dagelijks
bidt 28 procent, weinigen lezen
regelmatig in de bijbel, 53 pro
cent beschouwt de kerkelijke lei
ders als 'wereldvreemd' en 65
procent wil dat de Anglicaanse
Kerk staatskerk blijft.
Jaruzelski. De Poolse staats-
en partijleider generaal Jaruzels
ki gaat binnenkort naar de paus,
volgens enkele Italiaanse kran
ten vermoedelijk half volgende
maand. Aangenomen wordt, dat
de paus en de generaal voorna
melijk zullen praten over het der
de bezoek van de paus aan zijn
geboorteland volgend jaar juni.
Kernenergie. Na de regiona
le kerken van Sleeswijk-Hol-
stein-Hamburg en van Kurhes-
sen-Waldeck heeft nu ook de
Evangelische Kerk van Hessen
en Nassau zich uitgesproken te
gen vreedzaam gebruik van
kernenergie.
"De rampen met kerncentrales
hebben aangetoond, dat kern
energie grote risico's inhoudt,
van verhoogde radio-activiteit
tot onherstelbare schade aan de
gezondheid", zegt de synode in
haar besluit. "Er mag alleen dén
in de natuur worden ingegrepen
als het leven, nu en in de toe
komst, niet wordt bedreigd".