Auteur zwartboek
verbreekt zwijgen
Klein Links wacht af tussen hoop en vrees
'Rechtsstaat niet
op zijn kop zetten'
Slepers geven
ertstanker bij
Ierse kust op
ABP'er getuigt tegen Masson
Statenverkiezingen moeten klaarheid brengen na 'klap van 29 mei'
CORK (ANP) - De bergingsbedrij
ven Wijsmuller uit IJmuiden en
Smit Internationale uit Rotterdam
hebben gisteravond hun pogingen
gestaakt de op de Ierse kust bij
Cork gestrande ertstanker 'Kow-
loon Bridge' te bergen en hebben
het aan de eigenaar teruggegeven.
Dit is namens de twee maatschap
pijen, die nu geen cent zullen ont
vangen voor hun inspanningen,
vanaf de bergingslokatie meege
deeld door Smit-woordvoerder
Kaakebeen.
Smit Tak en Wijsmuller hebben
d reder nu aangeboden om op ba
sis van uurbetaling de wrakstuk
ken van de Kowloon Bridge op te
ruimen. Volgens Kaakebeen heb
ben vijf pogingen van twee van 's
werelds sterkste sleepboten om de
Kowloon Bridge met al het be
schikbare vermogen (circa 36.000
paardekrachten) los te trekken,
nauwelijks resultaat opgeleverd.
De bergingsploegen hebben zelfs
de indruk, dat de twee delen van
het schip door de zware zeegang al
leen maar steviger op de rotsen zijn
komen te zitten.
Bovendien maken de weersom
standigheden het onmogelijk om
duikers de situatie onder water te
laten beoordelen en op grond van
hun bevindingen andere bergings
methoden te beproeven.
(zie ook pagina 17)
Sinterklaas qntmoet de Kerstman
in het Kerstdorp. Zaterdag 29
november a.s.
In Twello bespraken gisteren
twee kopstukken van het NAVO-le-
ger hun strategie, tijdens de van
daag afgesloten mobilisatie-oefe
ning Donderslag: generaal Vos
(links) en de Westduitse generaal
Chalupa. De leiding was in handen
van kolonel Kosters. Hij sprak van
een geslapgde oefening. "Het mo
reel en de inzet van de gemobili
seerde militairen was erg goed. De
kerels werkten hard. We hebben ons
ambitieus en uniek mobilisatiesys
teem waar kunnen maken ten op
zichte van de NAVO-partners. Ik
ben erg tevreden", zo verklaarde
Kosters. Hij zei wel pas echt geluk
kig te kunnen zijn als hij zeker weet
dat alle 4400 deelnemers veilig in
de trein naar huis zit. Voor zover
bekend was de 21-jarige huzaar J.
van der Elzen uit Waalwijk de eni
ge militair die bij de oefening ge
wond raakte. Hij viel van een tank
en bezeerde zijn knie daarbij zoda
nig dat hij in een militair hospi
taal moest worden opgenomen.
DEN HAAG (ANP) - Pas na de
jaarwisseling kan het Korps Ge
vaarlijke Stoffen bekijken met
welk succes het nieuwe vuur
werkteam van het korps heeft
gedraaid. Maar commandant
W.A. Modderkolk deelde giste
ren na een nieuwe vangst van
2500 zogenoemde strijkers en on
geveer 700 kilogram ander vuur
werk in Nijkerkerveen al mee
dat er op dit moment al meer ille
gaal vuurwerk is opgespoord
dan in 1985. "Dat komt omdat we
nu doelgericht werken", zo zei
hij.
De acht controleurs van het
vuurwerkteam hebben overi-
Goede vangst
vuurwerkteam
gens een verre van gemakkelijke
taak. „Het is moeilijk er achter te
komen hoe het illegale circuit
van handelaren precies in elkaar
zit", aldus Modderkolk.
Plaatsvervangend comman
dant H. Kapel maakt duidelijk
dat er in deze handel veel geld
omgaat, zodat het recherche
werk met de nodige omzichtig
heid en in de anonomiteit wordt
verricht. "Wij moeten noodzake
lijkerwijs zorg dragen voor een
zo groot mogelijke bescherming
van onze mensen", zo voegt hij
eraan toe. De controleurs van het
korps zijn niet gewapend, maar
kunnen in voorkomende geval
len wel de assistentie inroepen
van politiekorpsen.
Tot het takenpakket van het
Korps Gevaarlijke Stoffen be
hoort niet alleen het opsporen
van illegaal vuurwerk, maar bij
voorbeeld ook het controleren
van het transport van gevaarlijke
stoffen.
'DONDERSLAG'
Oud-verzetsstrijders volgeden
gisteren het kamerdebat vanaf de
publieke tribune. Zij toonden zich
na afloop tevreden met de uit
spraak dat het gewenst is pensioen
uitkeringen aan weduwen van
voormalige NSB-kamerleden te
beëindigen. Voormalig CPN-ka-
merlid Wolff gaf namens het voor
malig verzet als reactie op het aan
vaarden van de PvdA-VVD-motie
noemde de kameruitspraak van
"bijzondere betekenis". Hij heeft er
vertrouwen in dat de Kamer er in
slaagt een einde te maken aan de
omstreden staatspensioenen aan
weduwen van NSB-kamerleden.
Dat laat volgens Wolff onverlet dat
van de zijde van het voormalig ver
zet en de vertegenwoordigers van
oorlogslachtoffers druk moet blij
ven worden uitgeoefend op de ka
merleden. (foto GPD)
waarvoor hij geheel alleen de ver
antwoordelijkheid droeg - via de
ambtenarenbond AbvaKabo bij
verschillende Kamerleden te laten
belanden. "Dat het in de openbaar
heid is gekomen is niet mijn ver
antwoordelijkheid", aldus Hoeve
nagel, in wie Masson steeds de
man is gezien die hem via het (tot
gisteren anonieme) zwartboek ten
val wilde brengen.
Hoevenagel, h'oofd van de onder
afdeling algemene zaken en plaats
vervangend hoofd van de afdeling
onroerend goed, ontkende dat.
"Dat is niet conform de waarheid.
Masson is in augustus '83 ge
schorst door zijn eigen handelen".
Met het weggaan van Masson bij
het ABP is groot onheil voorko
men, meent hij. Zijn betoog was
doorspekt van beschuldigingen
aan het adres van de geschorste di
recteur beleggingen. Daarbij voel
de hij zich gesteund door de onder
zoekscommissies Polak en Gruij-
ters die sindsdien over het ABP ge
rapporteerd hebben.
Projecten werden volgens Hoe
venagel rommelig voorbereid.
Masson trok het hele proces van de
aankoop van onroerend goéd naar
zich toe (vooral de tot dan toe on
derbelichte commerciële sector) en
vulde dat solistisch in, zonder
raadpleging van medewerkers.
Van structureel overleg was geen
sprake meer: "Hij was toch al nooit
lang van stof'. Masson liet afdelin
gen ook hen wezensvreemd werk
doen. "Wij wisten niet wat hij deed,
maar hij wist wel wat wij deden.
Hij degradeerde ons werk tot in
vulling van door hem uitgezette lij-
Behalve het Weenaproject noemt
Hoevenagel in zin zwartboek ook
andere projecten waarin te duur
belegd was (Hoog Catharijne), de
kwaliteit slecht was (winkelcentra
in Arnhem, Utrecht en Heerlen
moesten al spoedig worden gere
noveerd) of van financieel dubieu
ze transacties sprake was. "Als die
man op die post komt belandt hij
in de gevangenis", had eens de in
middels overleden voorganger van
Masson, Bogaard, gezegd tegen
Hoevenagel, die dit citaat onbewo
gen in de rechtszaal deponeerde.
De zitting wordt dinsdag voort
gezet.
MAASTRICHT (ANP/GPD) - Kroongetuige mr. Willem Hoevenagel (40) ontpopte zich
gisteren voor de Maastrichtse rechtbank als schrijver van het zwartboek waarmee de
fraude- en steekpenningenaffaire bij het ABP in 1983 aan het licht kwam. Hij legde de
extreem belastende verklaringen af, waarop officier van justitie mr. J. Laumen drie jaar
zei te hebben gewacht.
Hoevenagel richtte zijn pijlen gis-
teren tijdens de voortzetting van
het ABP-proces in het bijzonder op
de voormalige directeur van het
pensioenfonds, hoofdverdachte
A.J.M. Masson. In juni 1983 stelde
hij zijn 'zwartboek' op. "Ik deed dit
omdat zich vanaf de benoeming
van Masson een groeiende be
zorgdheid van me meester had ge
maakt over de onroerend goed za
ken en het management", aldus
Hoevenagel.
Directe aanleiding voor het
werkstuk was de koop door het
ABP van het Rotterdamse Weena-
complex kocht voor 55 miljoen; 5,5
miljoen meer dan nodig volgens
Hoevenagel. Hij vreesde voor
"steeds meer oncontroleerbare toe
standen die voor een pensioen
fonds (met op dat moment een ver
mogen van honderd miljard) niet
door de beugel kunnen. Het is in
het belang van de onroerend goed
zaken, maar ook in nationaal be
lang dat de gelden van een pen
sioenfonds goed en solide beheerd
worden".
Gezien dat nationale belang koos
Hoevenagel ervoor zijn rapport -
ADVERTENTIE
Drie échte Parker Vectors om precies te zijn.
Uitgevoerd in een combinatie van edelstaal
en diverse kleuren hoogglanzend kunststof.
Samen in een luxueuse geschenkverpakking.
Tijdelijk voor een speciaal gereduceerde Sin-
terklaasprijs. Dus samen voor een prijs waar je
normaal gesproken hoogstens 'n paar gewone
pennen voor kan kopen. Wie met de vulpen
schrijft, ontdekt de geperfectioneerde Parker
techniek. De rollerball combineert het schrijf-
comfort van een vulpen met het gemak van een
ballpen en het nieuwe type Vector ballpen
geeft kilometers-langer schrijfplezier. Wie de-
ze set Parkers in z'n schoen vindt, zal roepen:
"Oh, kom er 'ns kijken" en "Dit zijn geen pen-
Van Dijk waarschuwt Kamer:
nen, dit zijn Parkers!"
t PARKER
(vervolg van pagina 1)
DEN HAAG (GPD) De Tweede Ka
mer had gisteren de grootste moei
te om een beslissing te nemen over
de beëindiging van het pensioen
van 'de zwarte weduwe'. Iedereen
wilde de uitkering van mevrouw
Rost van Tonningen, die nog
steeds de idealen van haar man
hartstochtelijk propageert, graag
stopzetten. De klemmende vraag
was echter op welke wijze dat dan
moest gebeuren.
Er waren urenlange schorsingen,
druk overleg tussen de diverse
fracties en uiteindelijk een stroom
voorstellen. Er heerste een grote
verdeeldheid. Het leidde tot de
unieke situatie dat allerlei groepe
ringen van diverse fracties eigen
moties indienden.
Nadat minister Van Dijk (bin
nenlandse zaken) het kabinets
standpunt had verdedigd, zat er
voor de Kamer niets anders op dan
zelf het initiatief voor wetgeving te
nemen. De bewindsman vond dat
niet meer dan logisch. Het kabinet
ziet geen andere mogelijkheden
dan handhaving van het pensioen,
hoe pijnlijk dat ook wordt gevon
den.
Van Dijk stelde dat de rechtsor
de niet uit het oog mag worden ver
loren. Rechtszekerheid geldt zon
der onderscheids des persoon. Se
dert de bijstelling van de pensioe
nen in 1956, die de Tweede Kamer
toen goedkeurde, hebben zich vol
gens hem geen nieuwe feiten voor
gedaan. De minister zei dat voor
een of twee mensen de rechtsstaat
niet op de kop gezet moest worden.
Van Dijk waarschuwde de Ka
mer voor het risico dat nu Rost van
Tonningen het moet ontgelden,
maar dat door de. precedentwer
king later misschien andere Ka
merleden, van wie de ideeën in de
toekomst verwerpelijk worden
geacht, de dupe worden. "De Ka
mer zet de bijl in de wortels van de
eigen onafhankelijkheid".
In de jaren zestig en zeventig
kwam het weduwenpensioen van
Rost van Toningen nog in de publi
citeit, maar niemand reageerde. Er
is dan ook geen reden om nu in
eens wel maatregelen te nemen, al
dus de minister. Van Dijk meende
dat de racistische uitingen van de
weduwe door de strafrechter moe
ten worden aangepakt. Ook wees
hij op de broepsmogelijkheid. „Het
klinkt erg wrang als mevrouw Rost
van Tonningen toegang krijgt tot
de Europese Commissie van de
Rechten van de Mens. En wat ge
beurt er als de nationale rechter of
de Europese Commissie haar in
het gelijk stelt?"
slecht opgeleide blauwe-boorden-
werker, verdween ook min of meer
het bestaansrecht van de partij.
Met het vage, sterk feministisch
getinte radicalisme van de afgelo
pen jaren is de CPN van de wal in
de sloot geraakt. In de congres-
krant passeren weliswaar alle be
kende items (bedrijvenwerk, vre-
desstrijd, internationale solidari
teit) de revue, maar van een duide
lijke (eigen) koers is geen sprake.
Dilemma
Heen en weer geslingerd tussen
nauwere samenwerking en de 'ei
gen identiteit' moddert klein links
door. Ook al biedt alleen het eerste
tenminste nog enige kans op over
leving. Maar alle partijen drijven in
toenemende mate op de oudge
dienden, die ook de sterkste emo
tionele band met de eigen identi
teit van hun partij hebben.
In plaats van een poging nog iets
van de zo nuttige horzelfunctie te
redden, wachten PPR, PSP, CPN
en EVP ieder voor zich de thuis
komst van de dwalende zonen en
dochters af. De Statenverkiezingen
zullen moeten aantonen of de in
zinking tijdelijk is geweest, of dat
klein links definitief knock-out is.
Pas daarna willen de partijen kno
pen doorhakken. Als de kiezer dat
in maart niet doet, tenminste.
Naarmate de avond van de 29ste
mei vorderde, sloeg de verbijste
ring bij klein links toe. Dat de
Evangelische volkspartij zijn ene
kamerzetel zou verliezen, was inge
calculeerd. Maar zelfs de grootste
pessimist had niet voor mogelijk
gehouden dat dé PSP twee van de
drie zetels zou verliezen, en dat de
communisten na hun intrede in
1918 uit het parlement zouden ver
dwijnen. Alleen de PPR wist zich
te handhaven. Dat de Radikalen de
tussentijds verworven derde zetel
(van de naar de PPR overgestapte
CDA-er Dijkman) niet konden be
houden, was geen verrassing.
door
Sjaak Smakman
De decimering van klein links
was verrassend. De opiniepeilin
gen hadden wel een teruggang
voorspeld, maar niet deze massale
uittocht van de kleinlinkse stem
mers naar de PvdA. De stem-Lub-
bers-weg-campagne van de socia
listen bleek ter linkerzijde in
vruchtbare aarde te zijn gevallen.
Alleen de PPR had dat zien aanko
men. Die had bij wijze van voor
zorg als centraal campagnethema
dat een stem op de PPR net zo
goed - beter zelfs - een stem was
tegen het zittende kabinet.
Met de verkiezingen, voor de Pro
vinciale Staten op 18 maart op de
agenda, stijgt de koorts in het
kleinlinkse kamp. Was 29 mei een
eenmalige ramp, of is de rol van
klein links echt uitgespeeld? Wel
licht komt een deel van de voorma
lige stemmers terug, teleurgesteld
door het feit dat hun stem op de
PvdA niets heeft uitgehaald. Maar
dé kans is net zo groot dat velen
het voor gezien houden en bij de
PvdA blijven.
Stammenstrijd
Het enthousiasme voor klein
links taant al langer. Niet alleen het
aantal stemmers, ook de ledental
len dalen gestaag en de partijen
zijn daar zelf voor een groot deel
debet aan. Behalve een rotsvast ge
loof in het eigen gelijk hebben de
kleine linkse partijen de afgelopen
jaren weinig meer geboden dan
een machtsstrijd waarvan de hon
den geen brood lustten. En de kie
zer, zo bleek, al evenmin.
De CPN werd als eerste ver
scheurd door een stammenstrijd;
tussen de 'horizontalen' - de ver
nieuwers die het gedateerd klin
kende marxistisch-leninistische
jargon wilden opkalefateren met
feminisme, en de vertikalen - de in
de koude oorlog gestaalde commu
nistische kaders. De vertikalen
verloren de bittere machtsstrijd,
verlieten de CPN en richtten de
VCN (Verbond van Communisten
in Nederland) op. Waarvan sinds
dien weinig meer is vernomen.
Bij de PSP van hetzelfde lgken
een pak. Ook hier een meerderheid
die de pacifistisch-socialistische
idealen wilde 'moderniseren' te
genover een minderheid van geen
concessie aan de oude radicale uit
gangspunten wilde weten. Deze
laatste groep onder leiding van het
gezicht van de partij, fractievoor
zitter Fred van der Spek, dolf het
onderspit en richtte de PSO (Paci
fisten voor socialisme en ontwape
ning) op. Ook dat partijtje ver
dween al snel in de coulissen.
alleen PSP en PPR hoeven het nog
maar eens te worden.
Op de vraag hoe het nu verder
moet heeft geen van de partijen
een antwoord. De EVP besloot een
dikke maand geleden nog een jaar
tje door te ploeteren en dan te be
kijken of de partij überhaupt nog
bestaansrecht heeft. Een voorstel
om de py p maar gelijk aan Maarten
te geven, haalde het (nog) niet.
Vorige week bond PPR-senator
Bas de Gaay Fortman de kat de bel
aan: als de Radikalen bij de Staten
verkiezingen op één zetel blijven
steken (of erger), dan moet de PPR
de tent maar sluiten. De PPR heeft
nooit een puur getuigenispartijtje
willen zijn, betoogde hij. Behalve
ten tijde van het kabinet-Den Uyl
(7 kamerzetels en een plaats in het
kabinet) is de PPR dat niveau ech^
ter nooit ontstegen. Sindsdien
kwijnt de PPR langzaam weg. Na
forse tegenwind werden Bas' op
merkingen snel afgezwakt tot een
taktische oproep aan de naar de
PvdA vertrokken kiezers: wie de
PPR wil houden, moet PPR stem
men. Maar toch.
De PSP congresseerde het afge
lopen weekeinde, waarbij de na
weeën van de scheuring nog goed
voelbaar waren. Opnieuw felle dis
cussies over de wijze waarop en de
mate waarin de partij moet 'moder
niseren'. Aan de linkse samenwer
king werden weinig woorden vuil
gemaakt. By wijze van adempauze
mag nu een commissie een jaar aan
de slag om het nieuwe gezicht van
de pacifisten vorm te geven.
De CPN buigt zich het komende
weekeinde over die vraag, maar de
speciale congreskrant biedt weinig
uitzicht. Met de verdwijning van
de traditionele CPN-stemmer* de
Doffe
berusting bij
de CPN na
afloop van de
laatste
parlementsv
erkiezing:
ookIna
Brouwer
(links)
raakte haar
zetel kwijt
(foto ANP)
En dan de EVP, de uit gerefor
meerde kringen afkomstige 'linkse
tegenhanger' van het CDA. Ook
hier grote interne tegenstellingen,
niet in de laatste plaats over het
matige functioneren van het ka
merlid Cathy Ubels. Die leidden
tot een bestuurscrisis. Ook hier
poogden de dissidenten een alter
natief van de grond te tillen, maar
de lancering daarvan strandde al
bij het aftellen.
De PPR heeft als enige naar bui
ten tot de eenheid weten te bewa
ren. De Radikalen werden de afge
lopen jaren alleen gekweld door de
overstap van enige prominenten
naar de PvdA, zoals Erik Jurgens.
De ook hier aanwezige interne
machtsstrijd werd binnenskamers
gehouden en daarvoor hebben de
kiezers .de partij op 29 mei blijk
baar willen belonen.
Samenwerking
Als partijen elkaar intern al zo
wat de strot afsnijden, dan kan de
onderlinge samenwerking ook
nooit wat worden. Alle pogingen
om de krachten te bundelen en zo
een geloofwaardig alternatief te
vormen voor de PvdA, zijn op niets
uitgelopen. Dë samenwerking is
van meet af aan geblokkeerd ge
weest door het dilemma dat kleine
partijen per definitie getuigenis
partijen zijn (al pretendeert de
PPR nadrukkelijk anders). Wie die
'eigen identiteit' opoffert in een sa
menwerkingsverband, zaagt de po
ten onder zijn eigen stoel weg.
Bij alle samenwerkingsbespre-
kingen heeft daarom ook nooit een
van de deelnemers het eigen voort
bestaan ter discussie gesteld. Maar
ook van de intensieve samenwer
king dieN PPR-fractievoorzitster
Beckers kort voor de verkiezingen
nog triomfantelijk aankondigde, is
weinig terechtgekomen. Met enig
cynisme kun je zeggen dat de kie
zer op 29 mei die samenwerking
een stuk dichterbij heeft gebracht:
