KOM EIKEN KIJKEN
Vluchtelingenprobleem
Suriname wordt nijpend
Duizend jaren
dagelijks brood
WISSE en SNELDERWAARD
OREN
HUIS
\\y Fa. Wisse Snelderwaard y
Positie loodsen ter
discussie bij rechter
Ouders Bobby Ewing bij
schietpartij omgekomen
'Vrijwilligerswerk
loopt uit de hand'
Nieuwe wijnaanpak Unigros
al meer dan 60 jaar EIKEINIGOED
vrijdag 21 nov. van 10.00 tot 17.00 uur
f GRAAG TOT VRIJDAG \\l
V Haarlemmerstraat 222-224. 2312 GJ Leiden. v
telefoon: 071-126755
DONDERDAG 20 NOVEMBER 1986
BINNENLAND BUITENLAND ECONOMIE
PAGINA 13
WILLEMSTAD - In Suriname
wordt het vluchtelingenpro
bleem steeds urgenter. Naar
schatting 6000 boslandcreolen en
indianen zijn weggetrokken uit
het oorlogsgebied. Enkele hon
derden bevinden zich in het
voetbalstadion Streepy in Para
maribo, maar zij verblijven ook
op andere plaatsen in de stad.
door
Elly Wempe
Deze mensen slagen er niet in
om onderdak te vinden bij fami
lie. Ze hebben slechts de kleren
die ze aan hebben. De regering
verstrekt de vluchtelingen voor
lopig voedsel. De bedoeling is
wel dat de gevluchte indianen en
bosnegers zo snel mogelijk ver
spreid worden over de stad.
Deze week is er nog een groep
van naar schatting zeventig men
sen in het Streepy-stadion bijge
komen. Zij zijn met een kust
vaarder van de Scheepvaart
Maatschappij Suriname (SMS)
uit de omgeving van Albina op
gehaald. Ook naar Frans-Guyana
is een groot aantal bosnegers en
indianen gevlucht. Volgens de
vluchtelingencommissie van de
Verenigde Naties zitten er onge
veer 1500 mensen in kampen bij
St. Laurent. Veel meer dan tot nu
toe werd aangenomen.
Er zijn naar schatting nog 2000
bosnegers en indianen in het oor
logsgebied achtergebleven. Zij
kampen met een gebrek aan
voedsel en medicijnen. Een ont
wikkelingsorganisatie, de Pater
Albrinck Stichting, probeert uit
eigen middelen de voedselnood
enigszins te lenigen. Ook ver
zorgt deze stichting kleding voor
de vluchtelingen. Zowel de ka
tholieke missie als de protes
tants-christelijke zending in Pa
ramaribo menen dat de medi
cijnhulp uit Nederland nog
steeds niet is aangekomen. *Van
officiële Nederlandse zijde ech
ter wordt gesteld dat de medicij
nen ter waarde van ongeveer één
miljoen gulden via het ministerie
van volkgsgezondheid en de ker
ken worden gedistribueerd.
Brunswijk
Het junglecommando van
Brunswijk is permanent aanwe
zig in het grensplaatsje Albina.
De groep blijkt in staat te zijn het
vliegveldje en andere delen van
het stadje te controleren. Het mi
litaire kamp wordt via de Maro-
wijnerivier bevoorraad omdat de
oost-west-verbinding vrijwel
constant gecontroleerd wordt
door mannen van de Brunswijk-
groep, terwijl ook de luchtver-
binding onmogelijk is gemaakt.
Twee kanonneerboten op de Ma-
rowijnerivier bewaken de door
gang naar het militaire kamp. De
mannen van Brunswijk kunnen
met hun koorjalen niet tegen de
ze boten op.
Volgens verzetsgroepen in Pa
ramaribo beschikt Brunswijk
over ongeveer 800 man in het
Marowijne- en Commewijne-dis-
trict, terwijl in Brokopondo 400
man aanwezig is. In Brokopondo
wordt nog steeds een guerrilla
strijd gevoerd. Kleine groepjes
overvallen politieposten, steken
bedrijven in brand, stelen auto's
en verdwijnen dan weer. Steeds
meer bosnegers en Hindoesta
nen sluiten zich aan bij het
junglecommando, zo verzekert
men in verzetskringen in Para
maribo. Ook militairen uit het
nationale leger lopen over bij de
gevechten. Uit Nederland zijn
niet zoveel mensen afkomstig.
In verzetskringen in Paramari
bo wordt gemeld dat het jungle
commando momenteel zwaarde
re wapens mist, waardoor het de
pantserwagens van het leger bij
voorbeeld niet aankan. „De strijd
zou binnen de kortste keren ge
wonnen zijn als de Brunswijk-
groep bijvoorbeeld over bazook
a's zou beschikken", zo stelt men
in kringen van het verzet in Para
maribo. De Brunswijkgroep
vecht momenteel met wapens
van Belgische en Russische ma
kelij. Er wordt ook een stadguer-
rillagroep opgezet om in Parama
ribo te opereren. De Hindoesta
nen hebben een eigen groep bij
Carolina. Boslandcreolen als Pa
patoe en Jankoesoe zitten in de
leiding van een groep bij Broko
pondo. Toegegeven wordt dat
Papatoe en Jankoesoe wel „mis
dadige elementen" zijn maar wat
hun feitelijke macht is is niet be
kend.
Hinderlaag
Van diverse betrouwbare
bronnen in Paramaribo is verno
men dat de afgelopen weken on
geveer tien jonge bosnegers door
de militairen zijn doodgeschoten
in de stad. Volgens informatie
van het leger negeerden zij de be
velen van de militaire politie om
te stoppen, of waren zij op de
vlucht geslagen. Buiten de stad
is een groter aantal bosnegers op
deze wijze geëxecuteerd. De lij
ken worden door het leger in be
slag genomen, naar het mortua
rium in Paramaribo gebracht. In
de meeste gevallen krijgt de fa
milie bericht om het lijk te begra
ven. Maar ook in andere gevallen
wordt de familie niet op de hoog
te gesteld. Dinsdag werd een lui
tenant met militaire eer begra
ven in Paramaribo. Hij was door
de Brunswijkgroep in een hin
derlaag gelokt bij Mungo. Over
zijn kameraad die naast hem zat
in de jeep en die ook is doodge
schoten, werd niets bekendge
maakt.
In Genève heeft de mensen
rechtencommissie van de Ver
enigde Naties bekendgemaakt
dat ongeveer 300 verdachten zich
nog steeds bevinden in Memre
Boekoe-kazerne en op Fort Zee-
landia. Het Internationale Rode
Kruis probeert opnieuw om toe
gang te krijgen tot deze mensen.
Er is een urgentieprocedure in
gezet om na te gaan in hoeverre
deze mensen gemarteld worden.
ROTTERDAM (GPD) - Is een
loods aansprakelijk voor schade
aan een schip of blijft de verant
woordelijkheid te allen tijde berus
ten bij de gezagvoerder? Deze voor
alle 800 loodsen in ons land princi
piële kwestie moet worden beant
woord door de kantonrechter in
Rotterdam.
De gemeentelijke havenloods P.
C. Paulussen, de oudste en meest
ervaren loods in het Rotterdamse
Rijnmondgebied, stond gisteren in
Rotterdam terecht omdat hij zich
moest verantwoorden voor een
aanvaring waarbij hij vorig jaar ok
tober betrokken was. De onder Pa
namese vlag varende LPG-tanker
'Sunny Queen' voer toen in het
Rotterdamse havengebied tegen
de betonnen pijler van de Caland-
brug. De schade hieraan bedroeg
f 10.000. Het schip zelf liep nauwe
lijks schade op. De officier van jus
titie mr. W. Hendriks achtte Pau
lussen schuldig aan de lichte aan
varing en legde hem bij schikking
een symbolische boete op van f 75.
Daarmee ging Paulussen niet ak
koord. Juist met het oog op de na
derende privatisering van het
loodswezen wil hij, en velen van
zijn collega's, weten of de schade
op hem als persoon kan worden
verhaald. De loodsen vrezen dat als
Poulussen zou worden veroor
deeld, vaker van dit soort aanspra
kelijkheidskwesties zullen voorko-
Een pikant detail bij de rechtszit
ting was dat officier van jusitite
mr. Hendriks vroeger zelf loods
was en destijds van Paulussen het
vak leerde. De Rotterdamse lood
sen zien de vervolging van hun
rayonhoofd dan ook als een solo
actie van hun oud-collega.
Mr. Hendriks hield gisteren vol
dat Paulussen vorig jaar aan boord
van de 'Sunny Queen' een beoor
delingsfout heeft gemaakt. Het
schip zou de gesloten brug te snel
zijn genaderd terwijl de brugwach
ter niet op de hoogde zou zijn ge
weest dat het schip, dat Rotterdam
al jaren wekelijks aandoet, erdoor
moest. „U hebt teveel op ww routi
ne vertrouwd", zo verweet de offi
cier zijn vroegere baas.
De kantonrechter doet woens
dag 3 december uitspraak.
r Patrick Duffy (Bobby Ewing) op weg naar het café waar zijn ouders
werden doodgeschoten. (fotoAP)
BOULDER (Rtr.) - De ouders van Patriek Duffy, de acteur die Bobby
Ewing speelt in de televisieserie 'Dallas', zijn dinsdagavond in het café
dat zij bezaten doodgeschoten.
De politie van Jefferson County in Montana deelde mee dat in verband
mét de dubbele moord op Terrence Duffy en zijn vrouw Marie in Boulder
twee mannen waren aangehouden. Roof is verrjnoedelijk het motief voor
de dubbele moord geweest.
Duffy maakte eerder dit jaar een 'comeback' in 'Dallas', nadat zijn per
sonage aanvankelijk door een auto was geschept en gedood. Later bleek
dat de dood in een eerdere aflevering een droom was geweest.
De stoffelijke overschotten van de Duffy's werden gevonden door een
groepje werknemers van een plaatselijke instelling voor geestelijk gehan
dicapten, die aan het einde van hun diensttijd een biertje gingen drinken.
Een vrouw in het gezelschap zag Marie Duffy op de grond liggen en
dacht dat zij een flauwte had gekregen. Toen zag ze bloed op de barman.
Ze ging terug naar buiten en hield een collega in een auto aan om alarm te
slaan.
De Duffy's hadden de exploitatie van het café een achttal jaren geleden
hervat. Zij bezaten het etablissement voordien, toen Patriek Duffy op
groeide, maar ze woonden een deel van die tijd in Oregon en verhuurden
het café aan derden. Patriek Duffy bracht slechts een deel van zijn jeugd
in Boulder door.
Een ander lid van de familie, een dochter, is politieagente in Portland,
Oregon.
Terrence en Marie ('Babe') Duffy waren beiden in de zestig.
AMSTERDAM (ANP) - Het moet
afgelopen zijn met het steeds meer
inzetten van onbetaalde krachten
in de bejaardenhulp, de kinderop
vang, de bibliotheken en de club
huizen, vindt de Vrouwenbond
FNV. De bond voert de volgende
week actie tegen uitwassen in het
vrijwilligerswerk.
Voorbeelden van misbruik van
vrijwilligers komen dagelijks op
het kantoor van de bond binnen, zo
blijkt uit de aankondiging van de
actieweek. Bejaarden- en verpleeg
huizen waar 85 tot 100 vrijwilligers
werken zijn volgens de Vrouwen
bond geen uitzondering meer.
Een verzorgingstehuis nam de
dag nadat drie vaste medewerkers
hun ontslag kregen drie vrijwillig
sters aan om hun werk over te ne
men. Met name de dochters en
schoondochters van ouderen in te
huizen worden soms opgeroepen
om mee te komen helpen met de
verzorging met de aanmaning: „U
wilt toch niet dat uw vader of moe
der hier vereenzaamt?".
De Vrouwenbond ergert zich
ook aan de toenemende stroom
van personeelsadvertenties waarin
vrijwilligers worden gevraagd die
vaak aan hoge eisen van opleiding
en ervaring moeten voldoen. „De
enige beloning die wordt vermeld
is meestal dat de vrijwilligers nog
meer werkervaring opdoen", aldus
de bond.
De Vrouwenbond FNV zal de
volgende week zoveel mogelijk
voorbeelden van excessen op het
gebied van vrijwilligerswerk bij
een garen en aan de kaak stellen.
Bedoeling van de actieweek is, be
halve het signaleren van de uitwas
sen, het helpen van vrijwilligers bij
het verkrijgen van behoorlijke
werkovereenkomsten. Ook daar
aan ontbreekt het in de meeste ge
vallen nog, aldus de bond.
ETEN EN DRINKEN
Eerst was er pap pas veel la
ter kwam het brood. Zeker al
zo'n 6 tot 7000 jaar geleden
kenden de toenmalige bescha
vingen verschillende graan
soorten en waren er boeren die
tarwe verbouwden. De korrels
werden tussen stenen gewre
ven en dat meel werd ver
mengd met water, melk of
bloed. Een voedzame pap,
maar in een woestijnklimaat
moeilijk te bewaren. Toch
duurde het nog vele eeuwen
voor iemand op het idee kwam
die graanpap te drogen in de
zon of te bakken in de hete as
van een vuur.
Dat eerste brood was plat en rond.
Versgebakken was het zacht en
heel goed eetbaar, maar eenmaal
afgekoeld werd het keihard. Het
voordeel daarvan was, dat zulk
brood eenvoudig kon worden mee
genomen op lange tochten. Tot in
onze dagen heeft dergelijk primi
tief brood voortgeleefd in de vorm
van scheepsbeschuit. Ook die
moet eerst tot pap worden ge
weekt, voor hij geschikt is om te
eten. Alleen knaagdieren zijn in
staat dergelijk hard brood te waar
deren. Daarom werd er vaak een
gat gemaakt in die ronde broden,
en werden ze aan stokken geregen:
dan konden de muizen er niet bij.
Ook vroeger reeds namen welge-
stelden geen genoegen met derge
lijk voedsel. In de tijd van de Egyp
tische farao's werd er voor de
machthebbers heel-fijn en zacht
tarwebrood gebakken, waarvan
het gewone volk niet mocht eten.
Dat at, al naar de maatschappelijke
klasse, van middelfijn tot uiterst
grof en hard brood. De slaven die
de pyramiden bouwden, moesten
genoegen nemen met pap. Voor
hen was zelfs het grofste brood nog
te goed.
Toch zal ook dat brood van de
farao in niets op onze zondagse
croissantjes hebben geleken. Het
was stug, ongerezen deeg. Pas zo'n
duizend jaar voor wij met onze
jaartelling begonnen, ontdekte een
slimme Egyptenaar per ongeluk
dat gegist deeg veel luchtiger
brood opleverde. Dat gistingspro
ces liet het deeg borrelen en bla
zen. Tijdens het bakken bleven al
die blaasjes erin sterker nog, het
brood rees luchtig omhoog en leek
wel groter te worden. Zulk zuur
deeg, of zuurdesem (in feite gis
tend of 'bedorven' deeg dus) wordt
ook in onze dagen nog wel ge
bruikt. Maar meestal bakken we te
genwoordig met een ander soort
gist ons brood.
Eerste bakkerijen
Twee eeuwen voor Christus ont
stonden in Rome de eerste bakke
rijen. Bakkers werden al gauw een
welvarende groep ambachtslieden
die onder toezicht van de staat
stonden. Aan mensen zonder werk
werden op voedselbonnen
gratis broodjes uitgereikt. Toch is
het meeste brood nog vele eeuwen
door de mensen thuis gebakken.
Pas toen de steden zich begonnen
te ontwikkelen in de middeleeu
wen, sloten de beroepsbakkers
zich aaneen tot gilden die grote in
vloed kregen.
Rond en vrij plat waren de eerste
broden. Die werden dan ook ge
broken, en niet gesneden. Om dat
r De bakkerij van farao Ramses III, 1175 voor Christus.
breken makkelijker te maken, wer
den er vóór het bakken insnijdin
gen in het deeg gemaakt. Dat ge
beurde in iedere landstreek weer
op 'n andere manier. Dit eeuwen
oude gebruik leeft nog steeds
voort: ons brood is vaak 'knip-
brood', ingeknipt voordat het werd
gebakken. En ook de kleine brood- Fantasiebroodjes
jes, die wij kadetjes noemen, heb- Toch maakten de oude Egypte-
ben in verschillende landen een naren reeds allerlei fantasiebrood-
verschillend patroon van insnij din- jes: driehoeken, vierkanten, ster
gen. ren of bloemen. En vooral dierfigu
ren: ossen of vissen. Dat heeft te
maken met het oude gebruik offers
te brengen aan de godhéid. In
plaats van een echt dier kon een
brood, in de vorm van dat dier.
worden geofferd. Zo zijn er allerlei
symbolische vormen van brood
ontstaan, die voor een deel nog
voortleven in onze folklore. Brood
en volksgeloof hebben van ouds
her nauw met elkaar in verbinding
gestaan. Tijdens hoogtijdagen wer
den heel speciale soorten brood ge
bakken, vaak ook van een ander
soort deeg, of met een bijzondere
vulling. Het brood zelf krijgt een
magische betekenis. Heel verras
send kennen vrijwel alle volkeren,
over de hele wereld, dergelijke ge
bruiken. Ook in ons land is er nog
wel iets over van die magie: de
'vrijer' of'vrijster' van speculaas
de 'Abraham' als iemand 50 wordt
het haantje van brood tijdens de
palmpasen-optocht.
Hoewel brood dan niet meer het
volksvoedsel van weleer is, ver
heugen onze ambachtelijke
werkende bakkers zich weer in een
groeiende broodconsumptie. Het
smakeloze, eenvormige fabrieks-
brood heeft vrijwel afgedaan. Heel
wat mensen bakken regelmatig
zelf brood en waarderen de diepere
betekenis van de daarvoor noodza
kelijke spierarbeid.
Het uitgangspunt van Unigros is even simpel als doeltreffend. Wie als
eenvoudige consument wijn koopt zonder de pretentie van een snobisti
sche wijnkenner, die zal het een zorg zijn wat er allemaal op een etiket
staat. Die wil slechts zoete of droge witte wijn, óf fruitige of zware rode
wijn. Als die basisgegevens in kleur op het etiket van de wijn terug te
vinden zijn, is daarmee de zoekactie van de consument voorbij. Zéker als
die kleuraanduiding ook met een prijs/kwaliteit opbouw terug te vinden
is in de schappen in de winkel.
Unigro is de overkoepelende organisatie van de vroegere ketens aan
Vivo en Végé zaken. Nu zelfstandige kruideniers onder namen als Circle
en Super. Samen goed voor 7,4 procent van de markt en na Albert Heijn
de grootste supermarktketen.
Van de literflessen huiswijn verdwenen de etiketten en kwamen er héél
duidelijke kleuretiketten voor in de plaats. Groen voor de droge witte,
graan(goud-)kleurig voor de zoete, lichtrood voor de fruitige rode en
paarsrood voor de zwaardere rode W'ijn.
De uitdenkers bij Unigros gingen verder. De tafelwijnen zouden naar
kleur in vier kratten onder in het schap voor het grijpen moeten liggen.
Eerst de droge witte en eindigend met de volle rode. Op het rek boven die
tafelwijnen zouden dan in dezelfde smaakverdeling de iets betere land-
wijnen en andere goedkope wijnen komen te staan. Daarboven weer de
iets betere en op de bovenste rekken dan de allerbeste wijnen uit het
bescheiden assortiment De klant kan in een oogopslag zien waar de
fruitige rode wijnen siaan en hoe duurder hij uit wil zijn, des te hoger
moet hij kijken. Unigros deed nog een sterke zet. Ze bedachten dat er
steeds meer kleinere huishoudens zijn en voerden opnieuw de halve liter
fles in.
Nu ook blank eiken afdeling
De uitbreiding van onze zaak
tot bijna 1000m2 is klaar
