'Bewijslast was gebakken lucht'
Onderzoek naar mislukte
huurmoord op Noordwijkse
zakenman zit muurvast
ZATERDAG 15 NOVEMBER 1986
PAGINA 25
ons een geluk dat hij de schietpartij had
overleefd", zegt de Noordwijkse politie-
inspecteur Schilperoord. „Aan de hand
van de gegevens die hij ons aanreikte, is
een compositietekening gemaakt".
Naar het inzicht van de Noordwijkse
politie en het assistentie verlenende re
cherche-bijstandsteam had het geteken
de mannenhoofd verdacht veel weg van
het uiterlijk van een Rotterdamse bar-
exploitant met een rijk crimineel verle
den. Op 10 januari toog de recherche an
dermaal naar het AZL om Kuijpers met
een bezoek te vereren. De gewonde pro
jectontwikkelaar kreeg de foto's van 35
bekenden van de politie voorgehouden.
De man. afgebeeld op foto nummer 23,
werd door Kuijpers geïdentificeerd als
ae scnutter. z.oals de politie al vermoed
de, het ging inderdaad om de Rotter
dammer.
Afgeluisterd
Intussen had de politie besloten de te
lefoon van de Nootdorpse handelaar in
onroerend goed af te luisteren. Onder
meer werd een gesprek opgevangen dat
de vrouw van de Nootdorper voerde met
een huisvriend. Zij vertelde over een
vreemd telefoontje, waarbij de Rotter
dammer na het noemen van zijn naam
had gezegd: „Ja, hij is dood".
Dat de onroerend goed-handelaar en
de bar-exploitant elkaar kenden, stelde
de recherche medio januari vast. Ont
dekt werd dat de Nootdorper de aan het
Rotterdamse Churchillplein gelegen flat
van de bar-exploitant precies een week
na de moordaanslag op Kuijpers had ge
kocht voor een bedrag van twee ton,
waar de eigenlijke waarde van het be
wuste pand door beëdigde taxateurs op
hooguit 140.000 gulden werd geraamd.
Het geheel van aanwijzingen en verza
melde feiten belastte het duo naar het
oordeel van de Noordwijkse recherche
meer dan genoeg om tot arrestatie over
te gaan.
In de nacht van 15 op 16 januari werd
de Nootdorper van z'n bed gelicht, hem
werd uitlokking tot móórd ten laste ge
legd. Terzelfder tijd hield een speciaal
arrestatieteam de als „vuurgevaarlijk"
De bekentenis komt van onver
dachte zijde en draagt een openhar
tige, tegelijk berustende ondertoon.
„Bij de politie kennen we proces
sen-verbaal die ijzersterk in elkaar
zitten en processen-verbaal van een
minder hechte samenstelling. Des
tijds hadden wij al een donkerbruin
vermoeden dat er in dit geval een
verbaal op tafel lag dat niet echt
sterk in elkaar zat".
Inspecteur G. Schilperoord staat er
piettemin voor in dat de manschappen
van de Noordwijkse politie zich met as
sistentie van het regionale recherche-bij
standsteam „een paar weken lang" in
tensief hebben gestreefd naar de oplos
sing van wat intern de zaak-Kuijpers
heet. „Meer dan het bewijsmateriaal dat
er nu ligt, konden we niet halen uit het
onderzoek. Voor ons gevoel wijst alles
erop dat we zowel de opdrachtgever als
de dader van de moordaanslag op Kuij
pers al in januari hebben aangehouden.
Degene die volgens óns in die bewuste
nacht op Kuijpers heeft geschoten, is
door de rechter zelfs tot zeven jaar ge
vangenisstraf veroordeeld. Maar als het
gerechtshof van mening is dat er niet
voldoende bewijs is aangedragen om de
man vast te houden, dan houdt het voor
ons op. Eens stopt het natuurlijk, uitein
delijk leven we in een rechtsstaat, voor
ons is de zaak dus gesloten. Tenzij er als
nog een gouden tip bij ons zou binnen
komen".
Spraakzamer
Bijna elf maanden nadat hij werd ge
veld door vier kogels uit een Automatic
Colt Pistol, kaliber 45, verklaart de thans
41-jarige Noordwijkse projectontwikke^
laar Matthijs Kuijpers zo langzamerhand
genoeg te hebben van „die zaak". „Ik zit
niet te wachten op het zoveelste verhaal
over die aanslag op mijn leven, vandaar
dat ik er niet aan meewerk. Hoe het nu
met mij gaat? Goed, maar ook aan mijn
gezondheidstoestand is in kranten al
heel wat aandacht besteed".
Na een verblijf van drie weken nog
maar net ontslagen uit het Academisch
Ziekenhuis in Leiden, toonde de opmer
kelijk snel herstelde Kuijpers zich op 23
januari tegenover een journalist van de
ze krant heel wat spraakzamer. In het
bewuste interview gaf de projectontwik
kelaar zichzelf bloot als iemand met een
scherp waarnemingsvermogen en als ie
mand die ook onder de meest hachelijke
omstandigheden in staat blijkt het een
in verband te brengen met het ander.
Twee fragmenten uit het op 24 januari
gepubliceerde vraaggesprek getuigen
daarvan: „De man die op mij schoot zag
er keurig uit. Hij had een stropdas om, zo
herinner ik mij. Na de schoten liep hij
rustig weg, alsof hij een boodschap had
gedaan".
..Als je op de grond ligt, denk je in een
flits aan de man van wie je vermoedt dal
hij wel eens de opdracht zou kunnen heb-
ben gegeven voor deze moordaanslag".
De toedracht van de aanslag op Kuij
pers die volgens het slachtoffer en de
Noordwijkse politie valt te betitelen als
een mislukte huurmoord, laat zich als
volgt beschrijven. In de nacht van 30 op
31 december van het vorig jaar werd
Kuijpers om tien over half een uit zijn
bed gebeld. De Noordwijkse projectont
wikkelaar deed de voordeur open. De
man die zich aandiende vroeg: „Bent u
meneer Kuijpers?" Na het bevestigende
antwoord op die vraag werd de
nachtelijke stilte in de Noordwijkse vil
lawijk rondom de Emmaweg verstoord
door het geluid van vier pistoolschoten.
Levensgevaarlijk gewond werd de pro
jectontwikkelaar vervolgens overge
bracht naar het Academisch Ziekenhuis
in Leiden, waar een team van chirurgen
zich acht uur lang inzette voor zijn leven.
'Ik ken hem'
Even tevoren had agent Houssart uit
de mond van de aangeschoten Kuijpers
de volgende woorden opgetekend over
de schutter: „Ik ken hem. ik ken hem. ik
heb hem eerder gezien. Ik weet niet hoe
hij heet". Tijdens het verhoor waaraan
de echtgenote van Kuijpers werd onder
worpen. meende zij wèl de naam te we
ten van het 'brein' achter de aanslag. Af
gaande op het proces-verbaal moet zij de
recherche hebben gewezen op het be
staan van een vroegere compagnon van
Kuijpers, een in Nootdorp wonende 37-
jarige handelaar in onroerend goed. Een
lang verhaal maakte hij kort door te con
cluderen dat hij en niemand anders tot
„dergelijke dingen" in staat was. De ver
standhouding tussen de Nootdorper en
haar man was volgens Kuijpers echtge
note „min of meer vijandig" geworden,
nadat de zakelijke relatie omwille van
een geschil over een grondtransactie
was verbroken. Na die breuk, zo vertel
de zij de politie, had zij vele nachten wa
kend doorgebracht. Omdat de Nootdor
per en zijn kornuiten, zo vertrouwde zij
de rechercheurs toe, gewend zijn „zaken
op één of andere wijze op te lossen, zoals
met mijn man is gebeurd".
Maar ook Kuijpers zelf bleek „wonder
boven wonder" spoedig in staat de
Noordwijkse politie op het spoor te zet
ten van degenen die hem vanuit zijn op
tiek uit de weg hadden willen ruimen.
Niet alleen zou hij een paar dagen nader
hand het relaas van z'n vrouw bevesti
gen, daags na de schietpartij verstrekte
hij al op z'n ziekbed een voor de politie
bruikbaar signalement van de schutter.
„Het was voor Kuijpers, maar ook voor
De woning van Kuijpers aan de Emmaweg in Noordwijk, waar in de
nacht van 30 op 31 december 1985 de mislukte moordaanslag werd ge
pleegd. (foto Wim Dijkman)
Een etmaal voor de jaarwisseling werd de Noordwijkse projectontwikkelaar
Matthijs Kuijpers neergeschoten. Levensgevaarlijk gewond werd hij overgebracht
naar het Academisch Ziekenhuis in Leiden, waar Kuijpers acht uur op de
operatietafel lag; wonder boven wonder herstelde hij spoedig. Voor de politie was het
al spoedig een uitgemaakte zaak: het misdrijf betrof een mislukte huurmoord.
Degenen die destijds werden opgepakt als het brein en de dader van de moordaanslag,
zijn al lang op vrije voeten. En hun advocaten gaan ervan uit dat dit zo zal blijven.
„Omdat de bewijslast viel te vergelijken met gebakken lucht". Alleen de
spreekwoordelijke 'gouden tip' kan de zaak nog in beweging brengen.
door Gerard van Putten
president mevrouw P. Koningsveld, „ik
op weg naar die confrontatie van twee
rechercheurs hoorde dat er met hetzelf
de wapen ook in Rotterdam zou zijn ge
schoten".
Twijfels
Het Gerechtelijk Laboratorium was
tot die conclusie gekomen na een ballis
tisch onderzoek dat werd ingesteld naar
aanleiding van een schietpartij op een
woonboot, begin januari. „Zoek dat
eerst maar uit, ik pas ervoor om ook die
schietpartij in m'n schoenen geschoven
te krijgen". Het wapen dat zowel in
Noordwijk als aan de Crooswijksebocht
in Rotterdam zou zijn gebruikt, heeft de
politie overigens niet kunnen vinden.
De raadsman van de bar-exploitant,
mr. B.B. Rietbergen uit Rotterdam, trok
tijdens de rechtzitting de waarde van de
getuigeverklaring van Kuijpers in twij
fel. De cornpositietekening die de politie
op aanwijzingen van de Noordwijker
had vervaardigd leek op iedereen, zo be
toogde hij, behalve op zijn cliënt. Boven
dien was daar die kapster die met de
hand op hart kon verklaren dat zij haar
stadsgenoot op oudejaarsdag in haar
zaak had aangetroffen om de tot over de
schouders hangende haarlokken te laten
millimeteren. Hoe valt het dan te rijmen,
vroeg Rietbergen zich af, dat Kuijpers
afgaande op de compositietekening zijn
cliënt met kort haar had gezien ten tijde
van het misdrijf?
Een zenuwarts uit het noorden des
lands, die als getuige-deskundige was
opgeroepen, plaatste al evenzeer de no
dige vraagtekens achter het waarne
mingsvermogen van Kuijpers. Hij had
gezichtsproeven - het herkennen van
mensen - genomen bij gezonde en
geestelijk aangedane mensen. Tachtig
tot achtennegentig procent herkennen
goed, had hij vastgested. Echter, de
proefpersonen die geestelijk een tik had
den gehad, scoorden aanzienlijk lager.
Het was daarom dat de zenuwarts in
twijfel trok dat Kuijpers uit 35 foto's de
dader had aagewezen.
„En wat zag het slachtoffer op de be
wuste nacht toen hij. vanuit zijn verlichte
gang de donkere nacht inblikte? Voor de
ogen zich aan die situatie hebben aange
past, gaat er wel enige tijd voorbij. Ver
moedelijk heeft hij daarna meer oog ge
had voor het wapen van de belager dan
voor het gezicht van de belager", aldus
de zenuwarts.
'Beulswerk'
Met gevoel voor theater vroeg Rietber
gen zich af waarop de officier van justi
tie mr. Klopper haar beschuldigingen
feitelijk baseerde. Als het alibi van zijn
cliënt al een hiaat vertoonde van 25 mi
nuten, dan nog had hij' „beulswerk"
moeten verrichten om binnen dat tijds
bestek van de Rotterdamse binnenstad
naar Noordwijk aan Zee te racen. Zelf
had Rietbergen het uitgetest met een
BMW. Hij was niet verder gekomen dan
van gemeentegrens tot gemeentegrens.
Ten overvloede verwees Rietbergen
naar de bevindingen van onderzoekers
van het Gerechtelijk Laboratorium die
hadden vastgesteld dat Kuijpers in de
rug was geschoten. En dat terwijl de pro
jectontwikkelaar eerder de politie had
toevertrouwd dat de schutter wijdbeens
boven hem had gestaan, nadat hij ten val
was gekomen, en dat de schutter vervol
gens met gestrekte arm het pistool op
hem had gericht.
Mr. Rietbergen: „Ook al heeft iemand
bij wijze van spreken tien moorden ge
pleegd, dan nog moet dat wettig en over
tuigend worden bewezen. In deze zaak
was er geen sprake van enig bewijs. Je
hoeft geen advocaat van beroep te zijn
om vast te stellen dat de motivering van
het vonnis er uiterst mager uitzag. Ge
steld werd dat op grond van de getuigen
en de stukken het niet onaannemelijk is
geworden dat verdachte in de nacht van
30 op 31 december in Noordwijk kan zijn.
geweest. Kan zijn geweest! Te gek voor
woorden, vandaar dat ik direct in hoger
beroep ben gegaan en het Gerechtshof
tevens om opheffing van de voorlopige
hechtenis heb gevraagd".
Dat verzoek werd medio juli gehono
reerd, half augustus herkreeg de bar-ex
ploitant zijn vrijheid nadat hij en pas
sant van de gelegenheid gebruik had ge
maakt enkele boetes uit te zitten. Zijn
advocaat Rietbergen gaat ervan uit dat
de zaak voor het Gerechtshof niet eerder
dan op z'n vroegst begin volgend jaar zal
dienen. Waar het gaat om de vervolging
van de Nootdorpse handelaar in onroe
rend goed, daarover bestaat geen enkele
duidelijkheid. „We wachten eerst de af
loop van die andere zaak af', stelt mr.
Jan de Wit, persofficier van justitie.
„Mocht die verdachte worden vrijge
sproken, dan valt meteen de grond weg
om de Nootdorper te vervolgen".
Vrij man
Procureur Rietbergen en zijn collega
Kousemaker zijn zeker van hun zaak.
Wat hen betreft kunnen hun cliënten
zich als vrij man beschouwen. „Want",
licht Rietbergen zijn standpunt toe. „het
Gerechtshof heeft de officier van justitie
feitelijk een geweldige dreun verkocht
door te stellen dat er onvoldoende be
zwaren en gronden bestonden om de
verdachte nog langer in voorlopige
hechtenis te laten. Het zou dan ook een
juridisch novum zijn als het Gerechtshof
op basis van dezelfde stukken mijn
cliënt alsnog in hoger beroep zou veroor
delen tot een gevangenisstraf'.
(Met bijdragen van Thijs Jansen)
aangeduide Rotterdammer wegens po
ging tot moord aan. De bar-exploitant
werd ingesloten in het politiebureau van
Katwijk. de onroerend goed-handelaar
werd in Noordwijk vastgezet; zonder dat
de een kennis droeg van de arrestatie
van de ander.
„Toen we bezig waren met het onder
zoek. kwamen we op een gegeven mo
ment ook in Duitsland en in Oostenrijk
uit. Ook daar zaten relaties van Kuijpers.
Maar dat spoor leidde tot niets, telkens
kwamen we weer op die twee uit", is de
verklaring van inspecteur Schilperoord.
Zó zeker voelde de Noordwijkse politie
zich na verloop van tijd van haar zaak.
dat andere al dan niet teleurgestelde za
kelijke partners van Kuijpers niet eens
aan de tand werden gevoeld.
Ontkend
De twee verdachten ontkenden alles
wat hun werd aangewreven. Schilpe
roord vertelt dat de barexploitant in
geen enkel opzicht wilde meewerken
aan het onderzoek, terwijl de handelaar
in onroerend goed zich manifesteerde
als een man met een knokkersmentali
teit. „Voortdurend probeerde hij het be
wijsmateriaal te ontzenuwen".
Hoezeer de onroerend goed-handelaar
zich ook trachtte schoon te praten
(Schilperoord: „Hij is een slimme vent"),
voor de Noordwijkse politie moest hij
wel de man zijn achter de moordaanslag
op Kuijpers. Immers, had hij zich niet
benadeeld gevoeld door een zakelijke
transactie, uitgevoerd door zijn vroegere
metgezel met wie hij zich ooit had ver
enigd in onder meer de BV Regron-
Nootdorp en de BV Regron-Noordwijk?
Een stuk grond in Noordwijk, toebeho
rend aan één van die BV's, verkocht
Kuijpers aan een andere BV, waarvan
hij de directie voerde en nog altijd voert:
Hotel Oranje Beheer BV. Het was een
transactie die weliswaar strikt legaal
was opgezet, omdat de afzonderlijke di
rectieleden volgens de BV-statuten
toentertijd „eigenmachtig bevoegd" wa
ren tot het afsluiten van overeenkom
sten, maar die in het milieu van onroe
rend goed-handelaren, projectontwikke
laars en speculanten als „niet sjiek"
werd bestempeld. Dit temeer niet, om
dat de Nootdorper niet langer zijn rech
ten kon laten gelden op het bewuste
stuk grond, maar vooral ook omdat hij
minimaal drie miljoen gulden WIR-pre-
mie derfde.
Opmerkelijk genoeg beweert de Noot
dorper meer geld van Kuijpers tegoed te
hebben. „Hij heeft,pas drie miljoen gul
den betaald van de dertien miljoen die ik
van hem tegoed had". Daarentegen
noemt de advocaat van de Nootdorper,
de Bredase procureur mr. Kousemaker,
een ander bedrag: „Hou het maar op vijf
miljoen gulden". En al heeft de presi
dent van de Haagse rechtbank beide he
ren in 1985 in overweging gegeven hun
geschil over de verkoop van de grond in
Noordwijk zelf op te lossen, mr. W.G.A.
Kousemaker benadrukt dat de civiele
procedure die zijn cliënt tegen Kuijpers
heeft aangespannen nog altijd loopt.
Levenswerk
Matthijs Kuijpers staat in zijn woon
plaats, maar ook ver daarbuiten, bekend
als een gewiekst zakenman die de bouw
van Hotel Oranje zo ongeveer be
schouwt als zijn levenswerk. Met het
prestigieuze project is een bedrag ge
moeid van 33 miljoen gulden. De Natio
nale Investerings Bank financiert twee
derde van het totaalbedrag, de rest
wordt door regionale beleggers opge
bracht.
Al in 1981 kocht de exploitatiemaat
schappij Hotel Oranje BV voor een be
drag van 195.000 gulden een stuk grond
van de gemeente Noordwijk, zulks met
het oogmerk daar een hotel te bouwen.
Het lag aanvankelijk in de bedoeling de
eerste paal in het najaar van 1982 te
slaan. Maar een omwonende tekende be-
zwaar aan tegen het plan, waardoor eerst
half oktober vorig jaar met de bouw kon
worden begonnen.
In dat kader nam de Exploitatiemaat
schappij Hotel Oranje BV ruim een
maand tevoren, op 6 september, het ei
gendomsrecht van een lap grond over
van de Westermij BV in Rotterdam. Ook
bij het kadaster in Den Haag is het koop
bedrag onbekend, wel staat vast dat
Westermij BV de grond op 21 september
1984 voor een bedrag van welgeteld 1
gulden weghaalde bij de toen in staat
van liquidatie verkerende BV Tempora-
satio. Opgemerkt zij dat het in dit geval
een financiële vestzak-broekzak con
structie betrof, omdat deze 'onderne
mingen' dochters zijn van de zogeheten
Amfas Groep BV, waarbij de ene BV als
directrice optreedt van de ander.
Op vrije voeten
Er bestaan aanwijzingen dat de Noot
dorpse onroerend goed-handelaar be
trokken was bij deze transacties, die
naar alle waarschijnlijkheid hebben ge
leid tot een samenwerking met Kuijpers.
De handelsregisters van de Haagse en
Leidse Kamers van Koophandel geven
overigens geen uitsluitsel over die rela
tie. De directie van de BV Regron-Noot-
dorp, waarvan het faillissement op 19 ju
ni van dit jaar werd opgeheven wegens
gebrek aan baten, werd behalve Kuij
pers belichaamd door een Nootdorpse
assuradeur. Wiens huis overigens vrij
wel grenst aan het pand waar de Noot
dorpse handelaar in onroerend goed een
bedrijf runt. En de directie van de BV
Regron-Noordwijk wordt gevormd door
Kuijpers en zijn plaatsgenoot De Geus,
volgens ingewijden een financieel des
kundige die ook in tal van andere BV's
als mededirecteur van Kuijpers op
treedt. Waarbij het opvallend mag heten
Het gebouw
waar alles om
draait: Hotel
Oranje te
Noordwijk.
Inzet: de
Noordwijkse
projectontwik
kelaar Matthijs
Kuijpers toont
koningin
Beatrix en
burgemeester
Bonnike de
maquette
(september
1985).
(foto's Wim
Dijkman/pr)
dat de directieleden inmiddels hebben
besloten zich niet langer als „eigen
machtig bevoegd", maar als „gezamen
lijk bevoegd" te beschouwen.
Kuijpers is inmiddels alweer geruime
tijd aan het werk, in de wetenschap ver
kerend dat de onroerend goed-hande
laar en de bar-exploitant op vrije voeten
zijn. De Nootdorper werd begin februari
al vrijgelaten. „Omdat", lichtte mr. Ver
meulen, de officier van justitie van de
Haagse rechtbank destijds dat besluit
toe, „er te weinig punten zijn waarop we
de man nog langer kunnen vasthouden".
Met enig gevoel voor pathos laat de
onroerend goed-handelaar weten dat hij
zich nog dagelijks achtervolgd voelt
do,or de arrestatie in januari. „En vooral
voor mijn vrouw en kind vind ik dat erg.
We worden in het dorp bekeken als een
stel NSB'ers. Ik kan wel zeggen dat het
mij zeer bevreemdde dat de politie mij
toen kwam halen".
Hij laat het bij die verklaring. Zijn ad
vocaat mr. Kousemaker laat niet na het
beleid dat politie en justitie ten aanzien
van zijn cliënt hebben gevoerd te kra
ken: „Wat tegen deze man aan bewijs of
wat daarvoor doorgaat is ingebracht,
daar hebben de Italianen een mooie uit
drukking voor. Aria fritta noemen ze
dat daar, gebakken lucht. Kijk, het zou
toch volmaakt absurd zijn als iemand al
zijn kansen zou verspelen in een civiele
procedure door een aanslag te laten be
ramen op degene van wie je nog enkele
miljoenen moet hebben! Als er één man
is die belang heeft bij een gezonde af
wikkeling van deze zaak, dan is het mijn
cliënt wel".
Aan de vrijlating van de bar-exploitant
ging een langere periode van hechtenis
vooraf. Sterker nog: op 7 mei werd hij
veroordeeld tot een gevangenisstraf van
zeven jaar. Vanaf het moment dat hij
werd opgepakt, heeft de Rotterdammer
geschermd met zijn alibi. By voortdu
ring wees hij de recherche erop dat hij
de avond waarop de moordaan
slag was gepleegd een kroegentocht had
gemaakt door zijn woonplaats. Zeker
twintig getuigen konden dat volgens
hem bevestigen.
Bij herhaling ook eiste hij, die in een
landelijk ochtendblad een oproep plaat
ste om voor hem te getuigen, een con
frontatie met Kuijpers. Op 13 februari
zou die plaatsvinden, maar bij nader in
zien zag de bar-exploitant van die ont
moeting af. „Omdat", zo vertelde hij op
de rechtszitting van 24 april rechtbank-
