Vier kerkdorpen krijgen
subsidie om te overleven
Zuidafrikaanse moslims boos op blanke kerk
Zuilen waren wapen tegen fascisme
'Plattelandsgemeenten voor kerk van gnot belang'
Nieuwe jongerenpastor
in rk dekenaat Leiden
ZATERDAÓ 15 NOVEMBER 1986
GEESTELIJK LEVEN
PAGINA 13
De uitspraak van de blanke Ne
derduits Gereformeerde Kerk in
Zuid-Afrika dat de islam een
'valse godsdienst' is en een 'be
dreiging' vormt voor het chris
tendom, heeft in het openbare le
ven nogal deining veroorzaakt en
die kerk weinig goed gedaan.
"Ze heeft een oorlog in de straten
ontketend", schreef een Zuid
afrikaans landelijk dagblad naar
aanleiding van een demonstratie
woedende moslims in Kaap
stad. Bij dat tumult werden
twaalf jongeren gearresteerd en
raakten twee politiemensen ge
wond.
Ook president Botha mengde
zich in het conflict. In een telex
bericht verzekerde hij de mos
lim-groeperingen in het land, dat
vrijheid van godsdienst in de
Zuidafrikaanse grondwet is en
blijft gegarandeerd.
'Valse godsdienst' een bedreiging
Succesje
Op voorstel van dominee Stof
fel Colijn, hoofd geestelijke ver
zorging van de Zuidafrikaanse
politie, scherpte de blanke syno
de eind oktober een iets gematig
der voorstel aan en noemde de
islam een 'bedreiging voor het
christendom in Zuid-Afrika en
de wereld als geheel'.
Colijn mag die dag dan een
succesje hebben behaald, of hij
er nu nog blij mee is mag worden
betwijfeld. Er gaan steeds meer
stemmen op dat hij uit zijn func
tie bij de politie moet worden
ontheven. Vooral in de Kaap
provincie en in Natal zijn veel
politie-agenten moslim. Ds. Co
lijn had op de synodevergade
ring betoogd, datje niet moet sa
menwerken met iets dat een be
dreiging voor je vormt
Ook conservatieve parlements
leden, die anders aardig te spre
ken zijn over de opstelling van
de Nederduits Gereformeerde
Kerk, zijn zeer ontstemd over de
gewraakte uitspraak. Verder rea
geerden nogal wat kerkelijke or
ganen en predikanten, zoals de
Zuidafrikaanse Raad van Ker
ken en voorgangers van de 'Sen-
dingskerk' (voor kleurlingen) en
de kerk van Indiërs, afwijzend
op het standpunt van de synode.
Dr. Allan Boesak, voorzitter
van de Sendingskerk, en een na
tionale moslimleider hebben
christenen en moslims die strijden
tegen de apartheid opgeroepen
hun eenheid niet te laten verbre
ken. Een aantal moslim-organi
saties betuigde inmiddels in
stemming met deze oproep.
Verklaring
De Nederduits Gereformeerde
Kerk zelf is met een verklaring
gekomen om de verhitte gemoe
deren enigszins tot bedaren t
brengen. Daarin wordt gezegi
dat de synode de islam als godl
dienst in Zuid-Afrika heeft gea"
cepteerd, evenals het recht va
gelovigen op beleving van hij
godsdienst, in overeenstemmir
met de principes van godsdiens
vrijheid.
Aanleiding tot de uitspraa
van eind oktober was de bespr
king van een rapport waarin bi
zorgdheid doorklinkt over het
succes van de islam onder zwar
ten. Dezen zouden in dat geloof
een bondgenoot zien in hun 'hei
lige oorlog tegen apartheid'.
Vrijwel alle islamitische groe
peringen willen, dat de Neder
duits Gereformeerde Kerk on
omwonden verohtschuldigingen
aanbiedt en haar uitspraak in
trekt. Deze kerk heeft dat tot nu
toe geweigerd. Ze wil er wel over
praten met moslims. Een kleine
groep moslims sprak al met ver
tegenwoordigers van de betrok
ken kerk, maar volgens de kerke
lijke woordvoerder dr. Pierre
Rossouw wilden zij anoniem blij
ven. Een voorstel van de Islami
tische Raad om over de kwestie
een discussiebijeenkomst te be
leggen heeft in de Zuidafrikaan
se moslimgemeenschap veel
protesten uitgelokt.
Het 'Hervormd Evangelisato-
risch Beraad', orgaan van bijstand
van de hervormde synode, zal
fl50.00p d f200.000 beschikbaar
stellen om vier kerkdorpen in Fries
land te doen overleven. Het gaat
om de kerkdorpen Makkinga, Els-
loo, Olde- en Nijeberkoop en Boijl,
die samen de streekgemeente
'Frieslands-End'
Het kerkje van Boijl bij Heerenveen.
Samenstelling
van deze pagina:
S. J. de Groot
Boek over 'NSB en de kerken'
Binnen de kerkelijke wereld
van de jaren 30 hebben vooral
rooms-katholieken en gerefor
meerden het verwerpelijke van
de nationaal-socialistische be
weging van Mussert en de zij
nen tijdig doorzien. Dat leert
een boek van de Kamper theo
loog (kerkhistoricus) H. Dam
(36). Het heet 'De NSB en de
kerken' en is een uitgave van J.
H. Kok in Kampen (f29,50). Vo
rig jaar studeerde Dam af aan
de theologische hogeschool al
daar met een scriptie over dit
onderwerp en dit jaar heeft hij
het toegespitst op de Gerefor
meerde Kerken met genoemd
boek als resultaat.
Tussen 1934 en 1937 heeft de
NSB geprobeerd, met een
'christelijk sausje' dichter by
kerkelijk Nederland te komen.
Met zoveel woorden propageer
de de party een nationaal-socia
listische staat die God beleed.
In de top van de beweging za
ten naar verhouding weinig on-
kerkelijken. Mussert richtte in
1935 zelfs een raad voor kerke
lijke aangelegenheden op.
Nog eerder dan gereformeer
den en rooms-katholieken pro
testeerde het socialistische
kamp tegen de nieuwe bewe
ging. De NSB stelde zich im
mers fel op tegen socialisten en
'bolsjewisten'.
De gereformeerde synode
verbood op 2 oktober 1936 aan
gereformeerden het lidmaat
schap van de NSB. Er kwam
een algemene regeling voor
kerkelijke tucht over gerefor
meerde NSB'ers. Een halfjaar
eerder hadden de rooms-katho-
lieke bisschoppen in een her
derlijk schrijven de NSB ver
oordeeld.
Dus fout
Motor achter het gerefor
meerde synodebesluit, vertelt
drs. Dam, was de Kamper
hoogleraar dr. K. Schilder. Al
in 1934 betoogde hij, dat de
NSB met haar totalitaire staats
opvatting een bedreiging was
voor de vrijheid van een belij
dende kerk en van de christelij
ke school. Beginselen waren bij
de kerkelijke bestrijding heel
belangrijk. De NSB had een to
taal ander uitgangspunt en was
dus fout.
Net als bij de rooms-katholie
ken was de gereformeerde 'zuil'
in staat de samenhang binnen
de eigen groep te handhaven.
Maar weinig kerkleden werden
lid van de partij. De kerkhisto
ricus Dam meent, dat de ver
zuiling in de jaren 30 als wapen
heeft gewerkt tegen het opko
mend fascisme. Het leven van
gereformeerden en rooms-ka
tholieken speelde zich af bin
nen gesloten groepen en dat
maakte de overstap naar ande
re groeperingen niet
dig.
De hervormden hadden niet
zo hun eigen zuil. Er bestond
daar groter openheid voor nieu
we politieke stromingen. Daar
door had de NSB eerder grip
op hervormden dan op ande-
Macht
In mei 1940 veranderde de re
latie tussen de NSB en de ker
ken volledig. "De kerken wer
den toen niet langer geconfron
teerd met een kleine politieke
partij met nazistische inslag,
maar met een Duitse bezetten
de macht. Ze moesten hun hou
ding bepalen tegenover een
'niet-gekozen' overheid".
Dam zet in zijn boek ten slot
te uiteen, dat fascisme en racis
me zich niet meer zo laten be
strijden als toen. Daarvoor is de
samenleving te veel veranderd.
De zuilen van de jaren 30 be
staan niet meer. "In de jaren 80
zal kerkelijk Nederland zich op
andere manier dienen te wape
nen. Het is wel zinnig dat te be
seffen".
Het initiatief tot deze subsidië
ring is uitgegaan van de provincia
le kerkvergadering van Friesland.
Met dit bedrag kunnen voor een
periode van vier jaar een pastoraal
werker en een functionaris voor
gemeente-opbouw worden aange
steld. Na die vier jaar zal moeten
blijken of de streekgemeente op ei
gen kracht verder kan.
'Frieslands-End' ligt in de Friese
Zuidwesthoek, waar van oudsher
een hoog percentage onkerkelijk
heid bestaat. De vier kerkdorpen
werden in 1973 samengevoegd tot
een streekgemeente. De laatste
predikant ging twee jaar geleden
met pensioen. Daarna verleende
een andere gepensioneerde predi
kant nog bijstand in het pastoraat.
Volgens het laatste kerkelijk
handboek telt de gemeente iets
meer dan 400 leden, maar het aan
tal meelevenden is erg klein. In elk
kerkdorp staat een kerk, waarvan
Toekomst
De predikant Chr. J. Rensinlte
Driebergen, adviserend lid van et
'Hervormd Evangelisatorisch e-
raad', vertelde, dat voor het e-
schikbaar gestelde bedrag tèe
part-timers kunnen worden aane-
steld, een voor de pastorale verir-
ging en een voor gemeentewek.
"Zij krijgen tot taak de kleine hr-
vormde gemeente zo ver te br/i-
gen dat zij zichzelf weer kan 11-
pen. Dat wil zeggen: aanwas;n
toerusting van vrijwilligers en et
werken met nieuwe vormen in
gemeente-zijn".
Volgens ds. Rensink is het in
groot belang voor de Hervonie
Kerk bezig te zijn met de ovefe-
vingskansen van kieine gemai-
ten.
"'We neigen er in de kerk toe, alle
aandacht te besteden aan de situa
tie in de grote steden. Op zich heel
begrijpelijk, gezien de nood daar,
maar we moeten niet vergeten dat
de onkerkelijkheid op het platte
land ook diepe wortels heeft. Voor
de toekomst is het van belang, uit
te vinden hoe de kerk in de dorpen
nog betekenis kan hebben".
Secretaris Tim Kansil van de
Frieee provinciale kerkvergade
ring ziet nog wel levensvatbaar
heid in 'Frieslands-End'. "De
streek heeft een heel eigen karak
ter. Er zal gezocht moeten worden
naar geschikte vormen van ge
meente-zijn. Verder is dit projekt
ook van waarde als leerproces voor
andere kleine plattelandsgemeen
ten".
Het 'Hervormd Evangelisato
risch Beraad' heeft eerder zo'n pro
jekt gesteund in het Groningse
Winsum.
'Toerusting tot eigen verantwoordelijkheid'
LEIDEN - Morgen wordt de nieuwe
rooms-katholieke jongerenpastor
van het dekenaat Leiden voorge
steld: Jan Jetse Bol (42). Dat ge
beurt op een 'dekenale jongeren
dag' van 2 uur tot half 6 in het ker
kelijk centrum 'De Regenboog' in
de Leidse Merenwijk.
De nieuwe pastor - opvolger van
de overleden Ben Juffermans - is
sinds 1976 pastor in Rijswijk (Zuid-
Holland). Hij woont in Schevenin-
gen en zal zijn werk in het Leidse
dekenaat begin januari aanvatten.
Bol is al enigermate vertrouwd met
jongerenpastoraat; hij had die
functie al van 1971 tot 1976 voor
twee parochies in Scheveningen.
Het dekenaat Leiden (Leiden,
Leiderdorp, Oegstgeest, Zoeter-
woude-Rijndijk, Wassenaar en
Voorschoten) omvat een zestiental
parochies. Pastor Bol - in Sant
poort geboren en behorend tot de
congregatie van het Heilig Hai -
gaat daar pastoraal opbouwwrk
doen, dus op het gebied van jorje-
renpastoraat initiatieven ontploi-
en en ondersteunen. "Jongererén
parochies toerusten tot een eim
verantwoordelijkheid", zei hijer
zelf van in een kort telefonisch e-
sprek. Hij kent de Leidse regio og
niet en zal de eerste tijd dan ok
vooral verkennend bezig zijn.
Ernst Evelo, voorzitter van le
werkgroep 'Jongerenpastorat':
"Met de aanstelling van een nii-
we jongerenpastor zit er- weer Kl
op bloei in het dekenale jongem-
pastoraat. Wat wij willen met die
zondag in de Merenwijk is gtn
dag van sprekers en discuses
over het wel en wee van het jone-
renpastoraat, maar een marktah-
tig gebeuren waar iedereen ^e
zich betrokken voelt bij het pai-
chiële jongerenwerk activitel-n
en ideeën aan elkaar kan laten ztï.
Jongerenpastor Jan Jetse Bol.
Om ervaringen uit te wisselen, con
tacten te versterken, elkaar te in
spireren, activiteiten op gang te
brengen".
De dag - onder het motto 'Ga d'r
maar aan staan' - wordt om half 5
besloten met een viering.
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
Pannekoek, afscheid, mmv cantorij,
11.45 studentenekklesia; Marekerk 10
dr. Meyers, 5 ds. v.d. Pol, Boskoop;
Maranathak. (L. Morsweg) 10 ds. Kool
stra; Oecumenische geloofsgemeen-,
schap De Regenboog (Merenwijk) 9.30
en 11.15 drs. v. Casteren en pastoor v.
Well; Kooikapel (Driftstr.) geen dienst;
Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) 10 ds.
Jansen, 5 ds. Hortensius; Vredesk.
(Burggravenl.) 10 ds. De Mey, gezins-
dienst; Waalse kerk (Breestr.) 10.30 ds.
Ribs; jeugdkapel Vredeskerk 10 ds.
Nauta; jeugdkapel Bevrijdingskerk 10.
.Wijk 'Stevenshof zie na geref. kerk.
Acad. Ziekenhuis 9 rk. dienst, 10.15 ds.
Terlouw-Sterk; Diakonessenhuis elke
zat. 10.30 rk. dienst, morgen 10.30 hr. H.
gem.; Petrak. (Surinamestr.) 10 ds. H. B.
van 't Hof; Oude Vest 10 ds. Veenstra;
Maranathak. zie herv. gem.; Bevrij
dingsk. zie herv. gem.; bejaardenhuis
Groenhoven 10 ds. Verdoorn; Meren
wijk zie herv. gem. Wijk Stevenshof, ge
bouwtje 'Dijkhof (Rijndijk) 10 kand. T.
H. v.d. Hoeven. Geref. K. Vnjg. (He-
rengr.) 10 en 5 ds. Houtman. Chr. Geref.
K. (Steenschuur) 10 en 5 ds. Den Hertog.
Geref. Gem. (N. Rijn) 10 en 4.30 ds.
Boogaard. Geref. Gem. in Ned. (Kooika
pel Driftstr.) 11.30 en 5.30. Evang.-Luth.
Gem. (Hoogl. Kerkgr.) 10.15 ds. Happee,
A.dam. Doopsgez.-Remonstr. Gem.
(Lokhorstk. Pieterskerkstr.) 10.30 ds.
Koek, mmv kerkkoor. Baptistengem.
(O. Rijn 3) 10 ds. Agtereek. Evang. Ge
meenschap (Middelstegr. 3) 9 evang. S.
J. Abspoel, 10.30 evang. A. Jansen.
Evangeliecentrum-Pinksterbew. (Beth-
lehemskerk Lammermarkt) 10 evang.
Zijlstra, 7.30 evang. Maasbach, wo. 8
evang. Zijlstra, mmv The Joy Singers,
vr. 8 jeugdrally mmv gospelgroepen.
Pinkstergem. (O. Vest 13) 10 evang. E. J.
Riekerk. Leger des Heils (hoek Ves-
testr./Groenesteeg) 10 en 7 (laatste zon
dag van de maand 5 u.). Nieuw-Apost.
Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30 en 4, wo. 8. Ze
vendedag-adventisten ('De Ontmoe
ting', Noordhofland V.schoten) elke
zat. 9.45 bijbelstudie, 10.45 predik
dienst. Christelijke Wetenschap
(Steensch. 6) 10.30. 'De Christenge
meenschap' (beweging tot religieuze
vernieuwing) zat. 22 nov. 9.45 mensen-
wijdingsdienst. Genootschap der Vrien
den ('Quakers') eerste zondag
(Brahmsl.) 9.30, 10.30 en 11.20. Oud-
Kath. K. (Zoeterw.singel) zo. 10, behalve
tweede weekeind van de maand, dan
zat. 7.30 nam. gez. oud-kath.-anglicaan-
se dienst. Rooms-Kath. K. Haagweg zat.
7, zo. 11; Herensingel zat. 7, zo. 9.30 en
11; Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat. 7,
zo. 9.30; Steenschuur zat. 7, zo. 8.30, 10.
11.30, 6 en 7 (lof); Boshuizerkade zat. 7,
zo. 9.30 en 11; Lammenschansweg zat. 7,
zo. 9 en 10.30; Haarl.straat zat. 7. zo. 9.30.
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10
ds. v. Driel, 7 zangdienst. Geref. Kerk 10
ds. v. Wijngaarden, 6.30 ds. Boer. Chr.
Geref. Kerk 9.30 leesdienst, 3.30 ds. v.
Amstel, Ede. Rk Kerk zat. 7, zo. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Adventskerk 10 ds. Jonkman, 6.30 ds.
Los, Pijnacker, opendeurdienst; Kruis
kerk 10 dr. F. Broeijer, Utrecht; Opstan-
dingskerk 10 ds. v.d. Heiden, 6.30 ds.
Jonkman; G. Herderkerk 10 ds. Tase-
laar, 5 ds. Verheul; De Bron 9.15 ds.
Nieuwenhuis, 10.15 ds. Verheul, 6.30 ds.
Taselaar; Ashram (Marsdiep) 10 ds. Mul
der; Driehoorne 7 nam. ds. v. Dok, ha;
Oudshóornse kerk 10 ds. Ter Bals;
Sionskerk (Meteoorlaan) 9.30 ds. Ou-
wendijk, 6.30 ds. Siebelink, Linschoten.
Geref. Kerk Mar.kerk 10 ds. Boer, 6.30
zie Adventskerk; Salv.kerk 10 hr. D. En
gel, Veenendaal, 6.30 ds. De Boer,
Hoofddorp. Geref. K. Vrijg. (aula school
Bospark) 9.30 en 5. Ned. Geref. Kerk
(school Willemstr.) 9.30 student J. van
Es, Rijsenhout, 4.30 ds. M. de Jong. Chr.
Geref. Kerk (Grijpensteinstr.) 9.30 en
4.30 ds. v.d. Meij, ha, di. 7.30 ds. v.d.
Meij. Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240)
9.30 en 4. Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1) 10
en 6.30 ds. Koekkoek. Bapt.gem. Noord
(school Kalkovenw. 62) 10 hr. G. Goes-
sens, 6.30 ds. A. v.d. Berg. Volle-evang-
.gem. ('De Ark', Pr. Hendrikstr. 54) 10
hr. C. v.d. Heuvel. Pinkstergem. (school
Batestein 16) 10. Christengemeente 'De
Hoeksteen' (geb. 'Bethel', hoek Emma-
laan) 10. Leger des H. (Zonneweg 3) 10
en 7, laatste zondag van de maand 5 u.
Remonstr. Kring (Van Mandersloostr.
36) 10 dr. Meijering, ha. Rk Kerk: Boni-
faciusk. zat. 7, zo. 9.45 en 11.30; Piusk.
zat. 7, zo. 9 en 10 30; De Bron zat. 7, zo. 9
en 11.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 ds. v.
Duijn, Hei- en Boeicop, 6 ds. v. Gorsel,
Gouda. Geref./Herv. Gem. (dorpshuis
'De Tas') 10.30 ds. Klijnsma. Geref.
Gem. 9.30 en 6 leesdienst.
BODEGRAVEN: Heiv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. v.d. Hoef, 6.30 ds. Wieman;
Salv.kerk 10 ds. De Wilde, Soest, 6.30
kand. A. Prins, Driebruggen; Bethl.kerk
10 ds. Wieman, 6.30 ds. Vreugdenhil,
Gouda. Geref. Kerk 10 ds. Elderman,
6.30 ds. v.d. Berg. Geref. K. Vrijg. (Ich-
thusk.) 9.30 ds. H. Wilschut, 5 ds. v.d.
Haar. Geref. Gem. (Stationsweg 17) 10
en 6.30 leesdienst. Evang.-Luth. Gem. 9
hr. H. Leker, Utrecht.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
ds. v.d. Pol, 6.30 ds. Vlasblom; De Stek
9.30 ds. Vlasblom. Geref. Kerk 9.30 ds. v.
't Hoff, 5 hr. J. Buitenhuis, Utrecht,
jeugddienst. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 5
ds. Ribbers. Geref. Gem. 9.30 en 6 ds. v.
Aalst.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30 ds.
De Boo, Uitwijk, 6.30 hr. Goedhart,
Nieuwkoop, jeugddienst. Geref. Kerk
10 en 5 ds. Huisman, ha. Rk Kerk: dorp
zat. 7, zo. 10 en 11.30; Anker zat. 7. zo.
8.45 en 11.15; Rijndijk zat. 7, zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. zie geref.
kerk. Geref. Kerk ('Hoeksteen') 10 ds.
Rothfusz, 5 ds. Krispijn. Rk Kerk: Mart.
zat. 7, zo. 9.30 en 11; Jozefk. zat. 7, zo. 10
en 11.30.
9.30.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. Dorpsk. 10 ds. Aarents, 6 prof. dr.
v.d. Beek; Ontm.kerk 10 ds. Smaling,
6.30 ds. Aarents. Herv. Gem. 'De Rank'
(P. Groen-college) zie Katwijk aan Zee.
Geref. Kerk 9.30 ds. v. Breevoort, 5 ds.
Kersten. Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.15.
Kerk 10 ds. Hovius, 6 dr. Vermeulen;
Ichthusk. 10 ds. Vroegindewey, 5 ds.
Driebergen; Pniëlk. 9.30 ds. v.d. Beid, 6
ds. Hovius; Maranathakerk (Rijnsoever)
10 ds. De Jong, 6 ds. Sjollema. Overduin
2.15 ds. v.d. Beid. 'De Hoeksteen' (Bur-
gersdijkstr.) 10 dovendienst, hr. P. C.
v.d. Bos. Herv. Gem. 'De Rank' (aula P.
Groen-college Pr. Frederikdreef 15) 10
ds. Muis, Warmond. Geref. Kerk
Vr.kerk 10 ds. Kersten. 5 ds. v.d. Horst;
Triumfatork. 10 ds. v.d. Horst, 5 ds. v.
Breevoort. Geref. K. Vrijg. 9.30 lees
dienst, 5.30 ds. Heida. Ned. Geref. K.
(aula Bestevaer-mavo) 9.30 en 7 ds. H.
v.d. Veen. Chr. Geref. K. 10 en 5 ds.
Slagboom. Vrije Chr. Geref. Gem. (Uni-
zaal) 10 en 5 ds. v.d. Belt. Geref. Gem.
(Remisestr.) 10 en 5. Geref. Gem. in Ned.
(Louwestr.) 10 en 5. Volle-evang.gem.
(Voorstr. 48) 9.45. Onafh. baptistengem.
(Ambachtsweg 2) 10 br. W. van Reijn,
Schaesberg, 7.30 ds. J. A. Visser, bijz.
dienst, mmv zangkoor.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. 10 ds. Bronsgeest, Leiden, 7 zie
geref. kerk. Geref. Kerk 10 dr. Bade, 7
ds. Jansen, Leiden, opendeurdienst.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref.
Kerk Dorpsk. 10 ds. Geursen, Arnhem,
6.30 ds. v. Loenen; Hoofdstr. 10 ds. v.
Loenen; Scheppingsk. 9 en 10.30 ds. v.d.
Bom; Leythenrode 10 ds. De Leeuw.
Elis.ziekenhuis 9.30 ds. Brommet, 11
hoogmis. Baptgem. (wijkgeb. Zijlkw.)
10 hr. J. de Vries. Rk Kerk zat. 7, zo. 10
en 11.30.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Schilt, 7 ds. v.d. Kooi-Dijkstra, jeugd
dienst. Geref. Kerk 9.30 ds. v.d. Kooi, 7
zie herv. gemeente. Rk Kerk zat. 7, zo.
7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds.
De Gelder; Pauluskerk 10 en 7 ds. 't
Hooft. Geref. Kerk 10 dr. Vlijm, V.scho
ten, 5 hr. Vercouteren, Voorburg. Geref.
K. Vrijg. 9.30 en 4.30 kand. J. P. van
Bruggen. Ned. Geref. Kerk (Salvatori)
10 ds. Vos, 5 ds. Waagmeester. Chr. Ge
ref. Kerk 10 en 4.30 ds. v. Dijken. Geref.
Gem. zo. 10 en 4 en wo. 7.30 ds. Den
Boer. Evangeliegemeente (Heereweg
Rooms-katholie
ke kerk Oud-Ade.
(foto Wim Dijkman)
52a) 9.45. Rk Kerk: Agathakerk zat. 7,
zo. 10 en 11.30; Poelpolder zat. 7, zo. 9 en
11.30; Mariakerk zat. 7, zo. 9 en 11; En-
gelbew. zat. 7, zo. 9.30 en 11.
1 ds.
Nooteboom. Chr. Geref. Kerk 8.30 lees
dienst, 7 ds. Boiten, Schiedam, in re
monstr. kerk. Remonstr. Gem. 10 ds.
Bosman, O.geest. Evang. gem. (Kruis
punt, Kennedylaan 33) 9.30. Rk Kerk
zat. 7,
1 10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 ds. De
Graaff, 6.30 ds. Eijsenga, Zw.dam. Ge
ref. Kerk 9.30 mevr. N. Dijkstra-Algera,
Houten, 7 ds. Mulder, Alphen. Rk Kerk
zat. 7, zo. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 ds.
v. Niel, Rijnsburg, jeugddienst, 7 ds.
Ten Voorde. Geref. Kerk 9.30 ds. Rang,
4.30 ds. Wijngaarden. Chr. Geref. Kerk
9.30 en 4.30 ds. Visser. Rk Kerk zat. 7, zo.
NOORDEN: Herv. Gem. 9.30 prof. dr.
Harman, Melbourne (Australië), 7 ds.
Geuze. Geref. Kerk (W. Verlaat) 10 en 7
ds. Schouten, Kockengen.
NOORDWIJK: Herv. Gem. Grote of St.
Jêroensk. (Binnen) 10 ds. v.d. Lee, ha, 5
ds. Vroegindewey, Katwijk aan Zee, 7
drs. G. A. Scholte; Hoofdstr. (Zee) 10 ds.
Ruitenburg; De Rank (Golfbaan) 10 hr.
Visser, Gouda. Zie ook geref. kerk. Ge
ref. Kerk Buurtkerk (Hoofdstr.) 10 ds.
Cziria, 5 ds. Ruitenburg; Vinkenl. (Bin
nen) 10 ds. Kuiper; Stichtingskerk 11 hr.
Th. de Bock. Ned. Prot. Bond (aula
O.Zeew.) 10.30 ds. Huysman, Purmer.
Evangeliegemeente 'Shalom' (geb. 'Bui-
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. Ids.
v.d. Mey. Rk Kerk Victork. zat. 7, z '9
en 11; Jozefk. zat. 7, zo. 9 en 10.30pe
Zilkzat. 7, zo. 10 en 11.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groeriof
Will.kerk 10 ds. Vegter; PauluskerilO
ds. Da Costa; Gemeentecentim
(Lijtw.) 10.30 ds. v.d. Klaauw, Srie-
dam, 7 ds. Snel, Rijnsburg. Geref. Rk
10 ds. Plomp en pastor Koster, oecaa.
dienst. Geref. Kerk Vrijg. (aula ft.
Schilderschool) 8.30 ds. Houtman, 30
kand. J. P. v. Bruggen. Ned. Geref. K;k
(Gem.centrum) 8.45 en 4 ds. De Late.
Van Wijckerslooth 4 dr. v.d. Zwaan. n-
degeest 10 pater Boshouwers. Vtp-
evangeliegem. (Gem.centrum) 4. Ik
Kerk Will.kerk zat. 7, zo. 9 en 10.30. i1
OUDE EN NIEUWE WETERIN:
Herv. Gem. 9.30 ds. Hemstede, L.dcp.
Geref. K. 9.30 en 5 ds. De Lange, As-
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kik
Mar. Pres. zat. 7, zo. 9 en 11; Petrusï.
zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem. 90
ds. v.d. Kamp, 7 ds. Terlouw, 't Wout-
Den Hoorn. Chr. Geref. K. 9.30 ls-
dienst, 2.15 ds. Bouw.
9.30 ds. De Bruijn, Maarn. Geref. K*
Petrakerk 9.30 ds. v.d. Linde, Rijswk
(NB), 5 ds. Baayen; Imm.kerk 9 en 100
ds. Ribberink, 5 ds. Koster, Katwï,
jeugddienst; Mar.kerk 9.30 ds. Baayei$
ds. Ribberink. Geref. Kerk Vrijg. 10 ft
5.15 leesdienst. Chr. Geref. K. 9.30 eö
ds. v. Sorge. Evang. Christengem. (aa
mavo) 10 br. Bol, Zoetermeer, 7.30 zt-
dingsavond (op de zolder). Rk Kerk
10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem. 9 en 10J
ds. R. J. Bakker, A.dam, 7 ds. Germai,
mmv 'De Lofstem'. Geref. Kerk 10 c
Baas. Chr. Geref. K. 10 en 5 ds. Aó
noudse. Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 ds. Snof
Scherpenzeel, 6.30 ds. De Graaf, H.w»
de. Geref. Kerk 9.30 ds. Jeroens
Hoofddorp, 6.30 dr. Bade. Rk Kerk Aa
dam zat. 7, zo. 9 en 12; kerk Langera-
zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. De Zwart, zie ook geref.
kerk; De Ontmoeting (Noordhofland) 10
ds. Blanken. Hulp en Heil (Schaken-
bosch) 10 ds. Lentz. Herv. evang. op ge
ref. grondslag (Lucas-college, Beeth-
.laan) 9.30 ds. G. H. van Kooten, 4 ds. v.
Rossem, Waarder. Geref. Kerk 10 ds. De
Zeeuw, 7 ds. De Zeeuw, zangdienst met
oude liederen. Geref. K. Vnjg. (Bach-
laan) 10.15 en 4.30 ds. Boxman. Aulage
meenschap Noordhofland 10.30 gebeds
dienst. Rk Kerk Laur.kerk zat. 7, zo.
11.30; M. Godskerk. zat. 7, zo. 10. Kerk
van Engeland (British school in The Ne
therlands, J. v. Hooflaan 3) 10.15 angli
caanse dienst.
WADDINXVEEN: Herv. Gem. Brugk.
9.30 ds. Schipaanboord, 5 ds. v.d. Hoef,
Bodegraven; Hoeksteen 9.30 ds, Goos-
sen, 6.30 ds. Schipaanboord; Bethelk.
9.30 dienst, 5 ds. Goossen; Imm.kerk 10
ds. Onstein, A.dam, 5 dr. Haitsma, Bos
koop. Geref. Kerk Kruisk. 10 ds. De
Moor, 5 ds. T. de Kok, R.dam; Ont
m.kerk 10 ds. Bongers. Geref. K. Vrijg.
(Kruiskerk 8.45 en 2.45 ds. v.d. Graaf,
Middelburg. Oud-Geref. Gem. (Mercu-
riusweg 29) 10 en 6.30 leesdienst.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10
ds. v.d. Bom, vlootpred., Den Haag, 4.30
dr. J. Hoek, Veenendaal; Kievietk. ('Sa
men op weg') 10 dr. Berkhof, Leiden;
Messiask. 10 ds. Hartzheim, Den Haag;
Dorpscentrum 9.30 kand. v. Dis. Geref.
Kerk Zijllaan 10 en 7 (avondgebed) ds.
v.d. Woude. Ned. Prot. Bond (Kerkdam)
10.30 ds. Werner, Assen.
WOUBRUGGE: Herv. Gem. 9.30 ds. De
Leeuw, Maarn, 6.30 ds. v. 't Hof. Geref.
Kerk 9.30 ds. Gesink, Noordwijk, 6.30
ds. Aalders, jeugddienst. Ned. Prot.
Bond (De Wijk) 10.30 ds. R. Thieme. Rk
Kerk zat. 7, zo. 10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 dr.
Haitsma, Boskoop. Geref.,Kerk 9.30 ds.
Snel, 7 ds. Cziria, beiden Rijnsburg
ZOETERWOUDE: Herv. Gem. 10 ds.
Wolthaus, 11.30 oecum. dienst in Chr.
Dienaarkerk. Rk Kerk St. Jan zat. 7.30,
zo. 9.30; Chr. Dienaark. zat. 7, zo. 10 en
11.30 (oecum. dienst); Meerburgkerk H.
Rijndijk zat. 7, zo. 10 en 11.30.
ZWAMMERDAM: Herv. Gem. 10 ds.
Eijsenga, 6.30 ds. De Graaff, Nieuw-
veen. Geref. Kerk 10 ds. v.d. Berg, Bode
graven, 6.30 ds. Wattel, Hoofddorp.
