The Stranglers: van schoppen tot scheppen
Eén artiest(e) in nationaal songfestival
Intocht Sint
op televisie
De kameleontische carrière van heren in het zwart
Joop Doderer
in ziekenhuis
to
Recordplaat Bruce Springsteen
'Tand des tijds': onverteerbaar spel over bejaardenzorg
WOENSDAG 12 NOVEMBER 1986
RADIO-TV-KUNST
pagina 25
ZUTPHEN (GPD) - De intocht
van Sinterklaas in Zutphen be
looft een groot spektakel te wor
den. Aan de rechtstreekse uitzen
ding van de aankomst van de
goedheiligman werken zon dui
zend kinderen mee, verscheidene
muziekkorpsen, jazzbands, com
bo's en volksdansgroepen. De
NOS rukt met groot materieel uit
voor de registratie.
Zutphen is door de televisie
mensen uitverkoren omdat de
IJsselkade, waar de boot uit
Spanje op zaterdag 22 november
zal afmeren, met zijn karakteris
tieke gevels mooie plaatjes ople
vert. Bovendien ligt de IJsselka
de vlakbij het centrum van de
stad.
Voor de televisieregistratie
worden her en der langs de route
twaalf camera's opgesteld. Ook
wordt een helikopter met een ca
meraman ingezet. Bij de IJssel
kade, waar de Sint met zijn vijf
tig Pieten wordt opgewacht door
zo'n zevenhonderd kinderen,
komt een hoogwerker te staan
met een camera er in.
De intocht van de sint wordt
zaterdagmiddag 22 november
uitgezonden van 12 tot 13.15 uur
op Nederland 2. De Canadese te
levisie zendt het programma op 5
december uit.
Publieksjury doet keus uit zes bedjes
HILVERSUM (GPD) - Welke Ne
derlandse artiest of groep mag
deelnemen aan het Eurovisie
Songfestival, zal volgend jaar op
een andere manier worden be
paald. De nationale finale komt te
vervallen. In plaats daarvan zal de
artiest of groep worden aangewe
zen door de NOS-werkgroep amu
sement in overleg met dé stichting
Conamus en het produktieteam
dat de rechtstreekse televisie-uit
zending regelt. Tijdens die uitzen
ding zullen zes liedjes worden ge
zongen. Een publieksjury bepaalt
met welk daarvan ons land deel
neemt aan het nationale songfesti
val in Brussel. De nationale voorse
lectie wordt op 25 maart gehouden
in het Koninklijk Conservatorium
in Den Haag. De muzikale begelei
ding is in handen van het Me
tropoolorkest onder aanvoering
van Harry van Hoof.
De diverse platenmaatschappij
en in ons land is gevraagd sugges
ties te doen voor de deelnemers
waaruit een keuze moet worden
gemaakt. Een van de namen die al
is uitgelekt, is die van Annie Schil
der, de voormalige zangeres van
BZN. Zij staat bovenaan het wen-
senlijstje van de platenmaatschap
pij Phonogram.
Een voordeel van de gekozen
methode is dat gerenommeerde ar
tiesten zich nu niet in een publieke
competitie behoeven te begeven.
In de loop der jaren hebben veel
bekende zangers en zangeressen
geweigerd aan de voorronde deel
te nemen uit vrees voor een terug
loop in populariteit bij het verlie
zen van de nationale selectie.
The Stranglers. Ooit
de eerste groep uit de
punkscene die met
nummers als 'No Mo
re Heroes Anymore'
en 'Something better
change' een breed pu
bliek wist te berei
ken. Ze paarden de
verbeten speeltrant
van de punk aan hel
dere, toegankelijke
melodieën.
Nu, tien jaar later,
hebben bijna alle
bands van hun gene
ratie het loodje ge
legd en zijn The
Stranglers de overle
venden bij uitstek.
Hun muziek is sinds
dien ingrijpend ver
anderd en van hun
weerspannige hou
ding resteert alleen
nog de zwarte kle
ding. Onlangs ver
scheen hun tiende LP:
'Dreamtime' en vrij
wel tegelijk daarmee
'Off the beaten track',
een verzameling van
niet eerder op LP uit
gebracht werk.
UTRECHT - Ooit gingen The Stranglers door voor één van
de ruigste acts uit de toch al niet zachtzinnige punkscene.
Heli's Angels verkeerden graag in hun omgeving, uit hun
teksten sprak sarcasme en een nihilistische kijk op het
leven en voor optredens huurden ze soms halfnaakte vrou
wen in om op het podium te dansen.
De beide onlangs uitgebrachte
LP's geven een goede indruk van
de ontwikkeling van de band. 'Off
the beaten track' bevat materiaal
van tussen 1977 en 1982. Deels pu
re rock roll zoals 'Go Buddy Go'
maar ook collage-experimenten,
een uit 1978 daterend 'Old Codger'
dat wordt gezongen door de Britse
surrealist George Melly (hij vond
The Stranglers de enige levende
dadaisten van Engeland) en een
cover van 'Walk on by'.
door
Ariejan Korteweg
Op de hoes van 'Dreamtime'
staat een tekst over de aboriginals,
de oorspronkelijke bewoners van
Australië. Muzikaal herinnert al
leen nog het orgeltje en de lijzige
zang een enkel moment aan The
Stranglers van weleer. Glijdende
melodieën, blazers, een steelgita-
rist zelfs zorgen voor een harmo
nieus geluid. De spanning en op
winding van vroeger hebben
plaatsgemaakt voor een neiging tot
het kosmische. Toch gaat de mu
ziek na een tijdje op een vreemde
manier boeien. The Stranglers heb
ben door de jaren heen hun talent
behouden voor het schrijven van
songs die beklijven en hebben zich
altijd aan hun eigen lijflied gehou
den: 'Something better change'.
Hoe vaak de muzikale koers ook
werd gewijzigd, de fans zijn hun
band door de jaren trouw geble
ven. Ze zullen na 'Golden Brown'
en 'Skin Deep' ook 'Always the
sun' weten te doorstaan en mogen
zich met 'Strangled' verheugen in
een van de betere 'fanzines'.
Een echte leider hebben The
Stranglers niet. De songs worden
gevieren geschreven' en de rechten
ervan songs berusten bij de band
als geheel. Toch is Jean Jacques
Burnel samen met Hugh Cornwell
gezichtsbepalend. Hij is een tot
Brit genaturaliseerde Fransman,
van wie altijd dezelfde twee ken
merken worden genoemd: afgestu-
LEIDEN/KAAG - De acteur Joop
Doderer (65), die vorige wéék vrij
dag door een hartinfarct werd ge
troffen, wordt in het Academisch
Ziekenhuis in Leiden verpleegd.
Doderer kreeg de hartaanval toen
hij samen met Hans Boskamp in
de auto op weg was naar Drachten
voor een voorstelling van het thea
terstuk 'Drie is te veel'.
Vijf kilometer voorbij Hoorn
kreeg de acteur het benauwd,
waarop Boskamp, die achter het
stuur zat, de wagen keerde en pijl
snel naar het ziekenhuis in Hoorn
reed. Hier constateerden artsen,
dat Joop Doderer door een hartin
farct was getroffen.
Volgens zijn vrouw maakt Dode
rer het thans redelijk. Hij ligt niet
meer aan de monitor.
deerd econoom, motorliefhebber.
Zijn zang en opvallende basspel
bepalen in belangrijke mate het ge
luid van de groep.
The Stranglers stonden ooit be
kend om hun agressieve houding
jegens journalisten die het hen in
geschrifte niet naar de zin maak
ten. En nu? "Wat wordt het: een
ondervraging of een conversatie?",
informeert Jean-Jacques Burnel.
"In het eerste geval ga ik tegenover
je aan tafel zitten, in het tweede ge
val kunnen we onze stoelen naast
elkaar zetten". We besluiten tot een
conversatie. Hun tegenwoordige
muziek verleidt niet tot een hard
handig aan de tand voelen.
Over het verleden wil Burnel lie
ver niet converseren. Wel over de
wijze waarop de band erin is een zo
lange tijd in dezelfde bezetting te
doorstaan. "Het is precies als een
relatie. Als je zoals wij twaalf jaar
met dezelfde mensen een band
vormt, moetje niet voortdurend op
eikaars lip zitten. We zijn tamelijk
goed bevriend met elkaar, maar
stappen niet voortdurend op el-
kaars schaduwen. We raken opge
wonden door nieuwe dingen. Tel
kens weer proberen we om niet als
The Stranglers te klinken. Dat
voorkomt dat we muzikaal gefru
streerd raken. Anders is er ook
geen kunst aan om door te blijven
gaan".
Wat heel belangrijk is: voor ie
der van ons vieren is er leven bui
ten The Stranglers. We leven niet
komen om een plaat op te nemen,
zijn er vier mensen bijeen die in de
tussentijd verschillende dingen
hebben doorgemaakt. Muziek is
geen oefening; het is niet iets dat in
zichzelf bestaat. In muzikaal op
zicht zijn we niet revolutionair,
geen radicale vernieuwers. Maar
met onze ideeën lopen we waar
schijnlijk net iets voor".
Voor Burnel bestaat dat leven
buiten The Stranglers vooral uit
karate. Hij is zwarte band, eerste
dan en geeft twee dagen per week
les in Cambridge.
Familie
Bij het maken van platen hante
ren The Stranglers de werkwijze
van veel bands op jaren. Ieder gaat
zijns weegs tot de tijd rijp is voor
een nieuwe verzameling muziek.
Burnel vertelt hoe 'Dreamtime' tot
stand is gekomen: "Op zeker mo
ment maakten we de afspraak dat
we binnen een paar maanden een
plaat zouden gaan maken. Vervol
gens ging ieder voor zich denken.
Twee maanden later kwamen we
bijeen en legden wat we hadden
bedacht op tafel. In de zomer na
men we alle ideeën door. Dagen en
dagen trokken we met elkaar op
probeerden alles uit in acht spo-
ren-studiootjës. Een familie-achtig
gebeuren".
"Uiteindelijk leverde dat een
aantal ideeën op waarmee we ver
der wilden op gebied van melodie,
teksten en riffs. Dat is een proces
van eliminatie, waarbij alles waar
we het niet over eens kunnen wor
den wordt verworpen. Zo komt het
dat we voor alles gezamenlijk de
Chapeau van The Stranglers: v.l.n.r. Hugh Cornwell, Jean Jacques Burnel, Dave Greenfield en Jet Black.
credits kunnen nemen. Veel groe
pen worden ontbonden om het
geld. Eén of twee mensen strijken
als songschrijvers het geld op van
de liedjes, de rest is niet veel meer
dan sessiemuzikant. Dat is vragen
om moeilijkheden".
Vroeger stonden The Stranglers
bekend als een nihilistische band.
Terwijl de meeste punkgroepen
geëngageerde teksten schreven,
ging het bij The Stranglers vaak
over de vrouw als gebruiksvoor
werp. Ook dat is drastisch veran
derd. Dat blijkt wel uit 'Strangled',
waarin de bandleden over de
meest uiteenlopende onderwerpen
schrijven: de eenwording van Eu
ropa, kernbewapening, andere
bands, Polen, surrealisme, het ma
ken van harpsichords, de oor
sprong van het uitspansel, bioche
mische experimenten, het bakken
van bruin brood, karate natuurlijk,
en T'ai Chi.
Ook de hoestekst op 'Dreamti
me' getuigt daarvan. Tijdens tour
nees is de band de afgelopen jaren
een aantal malen in Australië ge
weest. Burnel vertelt dat daar de
belangsteling voor de Aboriginals
is gewekt. "Het raakt je als je zoge
naamde primitieven ontmoet die
Gouden Ezelsoor
Fleur Bourgonje
AMSTERDAM (ANP) - De boeken
prijs Het Gouden Ezelsoor is dit
jaar toegekend aan Fleur Bourgon
je. Dit heeft de Organisatie van Fa
brikanten van Grafische Eindpro-
dukten (FGE), die de prijs heeft in
gesteld, woensdag bekend ge
maakt.
Het Gouden Ezelsoor, bestaande
uit een plastiekje met bijbehoren
de oorkonde en een geldbedrag
van 2.500 gulden, wordt jaarlijks
uitgereikt aan die debuterende
schrijver van wie in één jaar (in dit
geval 1985) de meeste boeken zijn
verkocht. Fleur Bourgonje krijgt
de prijs voor haar bij uitgeverij
Meulenhoff verschenen roman
Spoorloos. Van dit boek werden in
1985 in drie drukken 8.898 exem
plaren verkocht. Na haar debuut
met de roman Spoorloos.
meer beschaving hebben dan jij.
Dat is een cultuurschok. Hun visie
op het leven is meer beschaafd dan
de onze in veel opzichten. Hun
ideeën over bezit zijn heel anders.
Zij draaien het precies om: ik be
hoor dit land".
"We zijn niet in hun eigen gebie
den geweest, maar hebben ze in de
steden ontmoet. Daar tref je dus de
Aboriginals die hun land zijn
kwijtgeraakt en lijden vanwege de
gevolgen daarvan. Ze zijn er diep
ongelukkig en meestal verslaafd
aan de alcohol. Maar altijd ontmoet
je wel enkelen die hun waardig
heid hebben behouden. De blanke
bevolking wordt zich er in toene
mende mate van bewust wat zij de
Aboriginals heeft aangedaan en
nog steeds aandoet. Er is in Austra
lië een onofficiële politiek van vol
kerenmoord tegen hen gevoerd,
vanwege het uraniumerts dat is
aangetroffen in de gebieden waar
ze leven".
"Maar het is niet onze opzet een
politiek statement te maken. Dat is
te beperkt. Het is eerder een huma
ne stellingname. De problemen die
tegenwoordig spelen gaan de hele
wereld aan. Als in het ene land een
kerncentrale ontploft, draagt ieder
een daar de gevolgen van. Dat zijn
problemen die niet meer in links of
rechts te vatten zijn".
Compliment
Met de meeste popmuziek van
tegenwoordig wenst Burnel niet
geassocieerd te worden. Met een
ernstig gezicht noemt hij zich 'au
ral sculpturer', wat ook de titel van
de voorlaatste plaat van The
Stranglers was. Het is te vertalen
als: vormgever van geluid. "Als ik
luister naar wat tegenwoordig pop
muziek wordt genoemd - voorop
gesteld dat het dat is en dus door
muzikanten wordt gemaakt - dan
wil ik geen muzikant zijn. Natuur
lijk keek ik daar tien jaar geleden
anders tegenaan. De wereld zag er
toen ook anders uit. Ik ben tien
jaar ouder; tien jaar beter of tien
jaar vervelender, dat is niet aan mij
om uit te maken".
Vqf jaar geleden namen The
Stranglers met ruzie afscheid van
hun platenmaatschappij EMI. Die
zelfde maatschappij heeft nu 'Off
the beaten track' uitgebracht. Bur
nel beschouwt dat als een verlaat
compliment. "Het is voor ons heel
vleiend dat iemand denkt geld te
kunnen maken met het recyclen
van de b-kanten van ons singles.
We leven per slot in een wegwerp
maatschappij. Ons contact met
EMI was de laatste jaren verschrik
kelijk slecht. Het is natuurlijk geen
volwaardige LP, al staan er interes
sante nummmers op. We hebben
altijd veel aandacht besteed aan b-
kanten".
Het beeld van The Stranglers
was ooit gebouwd op nihilisme,
agressie en zwarte kleding. Wat is
daar nu nog van over? Burnel: "We
zijn nog wel eens nihilistisch, dat
raak je niet zomaar kwijt. Maar van
één ding ben ik zeker: ooit wilden
we vernietigen waar we niet van
hielden; nu willen we juist veran
deren, scheppen, opbouwen. Dat is
een kwestie van ouder worden. De
tijd van geweld is voor mij voorbij.
Ik heb mede door karate geleerd
respect te hebben voor het lichaam
van andere mensen. Vroeger voch
ten we elke avond en was een naar
het podium geworpen fles al aan
leiding genoeg. Als je wilt vechten
liggen de situaties voor het opra
pen. Ik ben nu veel positiever inge
steld. Dat heeft zijn weerslag op de
muziek".
Zelfs in hun voorkeur voor zwart
worden The Stranglers gematig
der. De tournees worden nog
steeds in strakke zwarte broeken
en leren jackies volbracht. Maar
vrolijke bolhoeden zwakken de on
genaakbaarheid af en Burnel
draagt smetteloos witte sokken.
Het poseren gebeurt zonder enig
morren; gedwee zetten ze een pasje
naar voren en lichten het hoedje.
Vier zwarte kameleons.
1(1) Don't leave me this -
Communards
2( 4) You can call me a I - Paul
Simon
3(3) Live and die - omd
4 (2) Take my breath away -
Berlin
5( 8) Love can't turn - Farley
Jackmaster Funk
6(5) Heartbeat - Don Johnson
7 (13) Rumors - Timex Social
Club
True colors - Cyndi Lau-
8 7)
9 (23)
10 (18)
13 (25)
14 (11)
15 H2)
18 (21)
19 (28)
20 (29)
21 (20)
22 (17)
23 (14)
24 (16)
25 (33)
per
You give love a bad na
me - Bon Jovi
Notorous - Duran Duran
True blue - Madonna
The final countdown -
Europe
Walk like an Egyptian -
Bangles
I've been losing you -
Aha
Wonderland Paul
Young
Word up - Cameo
Mexico - Zangeres Zon
der Naam
Lave will conquer - Lio
nel Richie
Died in your arms - Cut
ting Crew
In the army now - Status
Quo
Don't stand so close - The
Police
Words get in the way -
Miami Sound Machine
Wasted years - Iron Mai
den
Stuck with you - Huey
Lewis and News
Dont't get me wrong -
Pretenders
26 Goin to the bank - Com
modores
27 (19) Panio - The Smiths
28 (15) When I think of you - Ja
net Jackson
Up and coming - Center
fold
Rain or shine - Five Star
29 (30)
30
31 Control - Janet Jackson
32 (32) Every little kiss - Bruce
Hornsby and Range
33 (24) Seven into the sea In
Tua Nua
34 Two people - Tina Tuner
35 I'm not perfect Grace
Jones
36 (40) All I want to do - UB 40
37 (31) Gravity - James Brown
38 (26) Walk this way - Run
DMC
39 Ontmoeting-Rob deNijs
40 I want you - Elvis Costel-
(Stichting Ned. Top 40)
'Tand des tijds' van Theater de Gi
raffe. Spelers: Vincent van den Ak
ker. Erica Brand, Anne Bijlsma, An
ne Hack, Mieke Lelyveld, Cor de
Man, Piet van der Pas en Theo Wes
terduin. Gezien op 11 november in
de Leidse Schouwburg.
LEIDEN - Theater de Giraffe
heeft met 'Tand des tijds' een
zeer actueel 'issue' aangesneden:
hoe dient een samenleving om te
gaan met haar ouder wordende
mensen? 'Flankerend bejaarden
beleid' lezen we in de krant en
minister Brinkman wil zoveel
verzorgingstehuizen voor bejaar
den sluiten. 'Tand des tijds' is
een voorstelling in het genre 'Or
well 1984' en brengt op letterlijke
wijze een toekomstvisioen tot le
ven, waarin oudere mensen op
geruimd worden in een soort leg
batterijen. 'Tand des tijds' levert
onmiskenbaar maatschappijkri
tiek en is gemakkelijk met de ac
tualiteit in verband te brengen.
Zeer prijzenswaardig en zeer ge
legitimeerd natuurlijk maar het
is helaas een voorstelling gewor
den in het allerdommigste soort.
De voorstelling is onverteer
baar door een extreme overdose
ring van cynisme en galgehu-
mor. Een aaneenschakeling van
oh zo geestige platitudes schiep
een sfeer van naargeestigheid
waar je compleet beroerd van
werd. De familie als een stelletje
harteloze hyena's. Mieke Tel-
kamps 'Waarheen leidt de weg'
met op de achtergrond twee op
de muziek deinende begrafenis-
employés, kerstversiering, ster
retjes en In Excelcis Deo in De
Legbatterij, boter-kaas-en eieren
spelen (met lichtbeelden) op een
grafzerken wand, etc. Leuk?
Geestig? Maar als ik nu zeg dat er
links op het toneel drie personen
hoog op schommels zaten (bij
wijze van niet geslaagde theatra
le 'vondst') en ons vanaf die kan
selhoogte op IKON-toon fraaie
teksten voordroegen (o.a. van
Andreus, Bernlef, Juvenalis,
Kopland, Vasalis, Reve). dat er
werkelijk drie levensechte be
jaarden in de legbatterij werden
gestopt en dat het acteren van de
niet in een schommel bungelen
de acteurs vaak uiterst knullig
oogde?
Niet zo lang geleden was er op
de televisie een programma van
Karei v.d. Graaf waarin bejaar
den minister Brinkman op de
korrel namen. Wat daar aan
strijdlust, geestigheid en wijs
heid ten toon werd gespreid was
vele malen aansprekender dan
de belerende, rigide fixaties van
Theater de Giraffe.
RADBOUD ENGBERSEN
HILVERSUM - De verschijning
van nieuwe platen van grote ster
ren vermag in dit land zelden of
nooit de redacties van kranten-, ra
dio- of tv-programma ertoe bewe
gen daar een kolom of een itempje
voor vrij te maken. Recensies even
buiten beschouwing gelaten. Maar
met het uitbrengen van de box van
de 'Boss', een doos met vijf LP's
van Bruce Springsteen the E
Street Band, sinds gisteren ook in
Nederland verkrijgbaar, ligt dat
anders. Zondag deden op Radio 3
diverse discjockeys er al heel ze
nuwachtig over, gisteren besteed
den het half zes journaal, het
Jeugdjournaal en NRC Handels
blad er de nodige aandacht aan.
Vooral het feit dat er in de VS van
de box anderhalf miljoen exempla
ren op één dag van eigenaar ver
wisselden, was daar aanleiding
De meeste kopers hebben het al
bum, dat drieënhalf uur in beslag
neemt, nu hooguit één keer volle
dig kunnen beluisteren. Recense
ren kan dus nog niet maar toch kan
na één keer draaien zonder risico
worden vastgesteld dat we hier te
maken hebben met een uiterst
spectaculaire plaat, een tijdsdocu
ment dat thuishoort in het rijtje
van onsterfelijke popalbums. En
dat voor een live-LP.
De plaat is zowel voor fans van
het eerste uur als voor de yuppies
van nu die de Boss alleen nog maar
kennen van 'Born in the USA' zeer
aantrekkelijk. De eersten worden
getracteerd op veel betere versies
van nummers die ze al in huis heb
ben plus materiaal dat ze nog niet
kunnen hebben. Voor de nieuwe
fans is dit de gelegenheid om ook
de 'oude' Springsteen te leren ken
nen. En voor iedere andere belang
stellende geldt dat door de aan
schaffing van deze box, prijs zo'n
85 gulden, je getuige kunt zijn van
een voor Springsteen kenmerkend
marathon-concert. De opnamen
zijn gemaakt over de periode 1975-
1985, verspreid in 19 zalen en sta
dions. Toch is de muziek zodanig
gemixed dat van al die verschillen
in tijd en ruimte vrijwel niets meer
is te merken.
Veertig songs herbergt deze mis
schien wel beste live-LP ooit ge
maakt. En het regent hoogtepun
ten. Veel nummers krijgen een dra
matische uitvoering, zoals 'Cover
Me', andere keren worden er pak
kende rock and roll feestjes ge
bouwd. Aan het begin van kant
acht praat een al hoorbaar ver
moeide Springsteen daar tegen een
mudvol stadion over oorlog, lei
ders en zijn in Vietnam omgeko
men vrienden. Even is het stil
waarna de E Street Band de begin
tonen van het zinderende 'War',
vooral bekend door Frankie goes
to Hollywood, het honkbalstadion
inknalt.
De Boss' box is niet alleen
nieuws vanwege de verkoopcijfers,
het album is dat ook omdat er niet
dagelijks platen verschijnen die in
zo'n kort tijdsbestek bij zo veel
bewondering afdwingen.
WIM KOEVOET
