Botha onder
zware druk
bedrijfsleven
Gematigde stromingen in
Midden-Oosten monddood
Brunswijk nadert Paramaribo
Reagan doet beroep op pers
Mozambique verontwaardigd
Vliegverkeer op Zanderij ligt stil
Apartheid afschaffen'
Zwarten staken
in Kinross-mijn
Speculaties riskant voor gijzelaars'
HET VERSCHIL TUSSEN VOORWERPEN DIE VEROUDEREN
EN DINGEN DIE ALLEEN MAAR FRAAIER WORDEN.
ZATERDAG 8 NOVEMBER 1986
BUITENLAND
PAGINA 7
JOHANNESBURG (UPI/Rtr.) - De Kamers van Koophan
del en Industrie in Zuid-Afrika hebben gisteren in een
gezamenlijke verklaring aangedrongen op „de volledige
afschaffing van rassendiscriminatie in alle geledingen
van de Zuidafrikaanse samenleving".
De verklaring volgde na een beslo- economie van het land niet zal
ten zitting van het „topberaad"
200 ondernemers en regerings
functionarissen. De economische
adviseurs van de Zuidafrikaanse
president Pieter Botha hebben ge
waarschuwd dat de stagnerende
beteren totdat hij met een duide
lijk programma komt om de ras
senwetten te hervormen en het ras-
sengeweld te beëindigen.
„Er is een algemene behoefte aan
duidelijker aanwijzingen over de
richting die moet worden gevolgd
met de politieke hervormingen en
het behoud van wet en orde", zo zei
Botha's economische adviesraad
in een rapport aan het „topbe
raad". De afgevaardigden van de
ondernemerswereld stemden in
met het rapport en waren van me
ning dat de wet die voorschrijft dat
aparte woonwijk
moet wonen, dient te worden afge
schaft. Dit is door woordvoerders
gezegd na afloop van de besloten
zitting.
Botha heeft eerder
nomische vooruitzichten. Indien
hierin geen verandering komt, i
slagen wegens zijn activiteit
de NUM. De mijndirectie voert vol
gens de vakbond een gerichte actie een reëel gevaar dat Zuid-Afrika
tegen vakbondsactivisten, die de binnen afzienbare tijd niet in zal
afgelopen tijd de veiligheidssitua- slagen zijn financiële betrekkingen
JOHANNESBURG (DPA/Rtr.)
Duizenden zwarte mijnwerkers elk
hebben gisteren het werk neerge
legd in de Kinross-goudmijn. waar
bij een brand in september 177
mijnwerkers om het leven kwa
men. Een woordvoerder van de
vakbond van zwarte mijnwerkers deze wet niet tijdens zijn leven zal
verklaarde dat de stakers eisen dat worden ingetrokken. In de ogen
drie onlangs ontslagen vakbonds- van de economische adviesraad
functionarissen weer in dienst dient Botha's hervormingspro-
worden genomen. De stakers wil- gramma „voldoende geloofwaar-
len met name dat de mijndirectie dig zijn om effectief te zijn tegen de
het ontslag ongedaan maakt van de negatieve invloed van de bestaan-
regionale vakbondsleider van de de politieke en veiligheidssituatie
NUM, Eric Vala. Hij zou zijn ont- op de binnen- en buitenlandse eco-
David Jacobson omarmt Peggy Say, een zuster van Terry Anderson die
nog steeds in Libanon in gijzeling wordt gehouden. iroto ap»
WASHINGTON - De zondag be
vrijde Amerikaanse gijzelaar Da
vid Jacobson is gisteren in zijn va
derland aangekomen en heeft daar
een dringend beroep op de media
gedaan om toch vooral voorzichtig
te zijn bij het rapporteren over gij
zelingszaken.
door
Henk Dam
"Gedraagt u zich in godsnaam
verantwoordelijk en houdt u in",
aldus Jacobson in de tuin van het
Witte Huis waar hij werd ontvan
gen door president Reagan. "Sim-
pele speculatie van uw kant kan tot
de dood van mijn vrienden Tom
Sutherland, Terry Anderson of Joe
Cicippio leiden".
Jacobson reageerde met zijn in
dringende oproep op de stroom be
richten die de laatste dagen in
Amerikaanse en andere kranten
heeft gestaan over de overeen
komst tussen Iran en de VS, waar
bij hij zou zijn vrijgelaten in ruil
voor wapenonderdelen.
Drie Amerikaanse gijzelaars zou
den, als gevolg van deze overeen
komst, de afgelopen 14 maanden
door Libanese terroristen zijn vrij
gelaten. Iran kan bij deze vrijlatin
gen een sleutelrol hebben gespeeld
omdat het land veel invloed heeft
op groepen als islamitische Jihad.
Reagan zei deze week dat onder
meer niet te willen "omdat het dan
moeilijker voor ons wordt drie nog
gevangen zittende gijzelaars ook
vrij te krijgen".
Toen Reagan en Jacobson giste
ren in de tuin van het Witte Huis
waren, vroegen verslaggevers de
president opnieuw een einde te
maken aan alle speculatie. Reagan
draaide zich kwaad om en ant
woordde: „Omdat het nog eens en
nog eens moet gebeuren tot we alle
gijzelaars terug hebben. Alles dat
we nu vertellen over de manier
waarop, brengt hen in gevaar".
Inmiddels heeft minister Shultz
(buitenlandse zaken) impliciet be
vestigd dat hij het niet eens was
met de overeenkomst met Iran. Tij
dens een tussenlanding in Ierland
zei hij dat niet onderhandelen zijns
inziens de enig juiste manier van
omgaan met terroristen is. Hij wei
gerde echter te zeggen of bij de
vrijlating van Jacobson die be
leidslijn was losgelaten. „Dat is een
zaak voor het Witte Huis", zo ant
woordde hij kortaf.
ADVERTENTIE
Sommige voorwerpen blijven voor
eeuwig in trek. Ze zijn van, vaak functionele,
gebruiksvoorwerpen tot verzamelobjecten
geworden. Omdat er een onbetaalbaar
element aan toegevoegd is: tijd!
Dat geldt in hoge mate voor de klas
sieke collecties van de zes meest gerenom
meerde meubelzaken van de Randstad.
Meubelen die in de loop der tijd alleen maar
fraaier worden. Bezichtig de collecties en
verwerf om uzelf te verrijken.
VANDENBERG INTERIEUR
Elandstraat 9/Piet Heinstraat 28, Den Haag. Tel.: 070-459443
BULTHUIS INTERIEUR
Schoolstraat 32, Voorschoten. Tel.: 01717-3609
HOME-STYLE
HEIDA INTERIEUR
Lindelaan 291-293, Rijswijk. Tel.: 070-904634
MAISON DROUOT
Kneuterdijk 4, Den Haag. Tel.: 070-467214
SANDERS INTERIEUR
Fred. Hendriklaan 229-256-262. Den Haag. Tel.: 070-544678
ZES VERSCHILLENDE MEUBELZAKEN DIE EEN DING GEMEEN HEBBEN: AANDACHT VOOR KLASSIEK
JOHANNESBURG - De Mozam-
bikaanse regering heeft veront
waardigt gereageerd op de Zuid
afrikaanse suggestie dat wijlen
president Samora Machel erop uit
was om het bewind van president
Banda van Malawi om ver te wer
pen. Dat zou blijken uit documen
ten die zouden zijn aangetroffen in
het vliegtuig, waarmee Samora
Machel op 19 oktober j.l. veronge
lukte. Ze zijn naar buiten gebracht
door de Zuidafrikaanse minister
van buitenlandse zaken, Roelof
Botha.
door
Ruud de Wit
Uit de documenten kan worden
opgemaakt, dat Mozambique sa
men met de regering in Zimbabwe
werkte aan de val van Banda. Mala
wi is er de afgelopen maanden eni
ge keren van beschuldigd de Mo-
zambikaanse rebellenorganisatie
MNR van'af zijn grondgebied te la
ten opereren. Zuid-Afrika zou de
MNR indirect ondersteunen via
Malawi, het enige land in Afrika
dat volledige diplomatieke relaties
onderhoudt met de regering in
Pretoria. Machel heeft al eens ge
dreigd raketten tegen Malawi in te
zetten als de steun aan de MNR
niet zou ophouden.
Volgens de Mozambikaanse mi
nister van informatie Hunguana is
het vrijgeven van documenten uit
het vliegtuigwrak "een vulgaire
poging om van een slachtoffer (Ma
chel) een beschuldigde te maken".
Hij ontkende het bestaan van even
tuele documenten niet. "Wij weten
niet of een document, zoals Botha
dat toonde, werkelijk in het vlieg
tuig was". Hunguana beschuldigde
Zuid-Afrika ervan het onderzoek
naar de dood van Machel te vertra
gen en afleidingsmanoeuvres te
verzinnen. Volgens hem stelt Zuid-
Afrika alles in het werk te stellen
om te voorkomén, dat de 'zwarte
doos' daadwerkelijk ontcijferd
wordt.
Tot nu toe heeft Zuid-Afrika de
'zwarte doos', ondanks garanties
dat er een Zuidafrikaanse delegatie
bij de decodering ervan aanwezig
kan zijn, niet aan de Russen over
gedragen. Deze zeggen, dat de
'zwarte doos', die mogelijk de oor
zaak van het ongeluk duidelijk kan
maken, slechts in Moskou kan
worden gedecodeerd. Zuid-Afrika
vertrouwt de Russen niet en wil
een internationale deskundige bij
de decodering aanwezig laten zijn.
Praten over vrede kun je alleen
met je vijanden; onder dat motto
kwamen deze week Israëli's en
Palestijnen bijeen in de Roemeen
se badplaats Constinesti. Een vol
slagen onschuldig samenzijn van
journalisten, wetenschappers en
politici, louter ter wederzijdse be
moediging. Maar de Israëlische
regering en de extremistische
vleugels van de Palestijnse Be
vrijdingsorganisatie PLO denken
daarover anders en daarom was
de ontmoeting toch van beteke-
nis. De samenkomst alleen al kan,
als beide tegenstanders hun zaak
serieus nemen, verstrekkende ge
volgen hebben.
door
Ton van Brussel
de fanatieke rabbijn Kahane en
zijn Kach-partij te bezweren. Het
rechtse Likoed-blok van premier
Sjamir zag het vredespad van links
gaarne gedwarsboomd met wetge
ving die alle contacten met extre
mistische organisaties verbood.
Beide, leidende politieke stromin
gen in Israël bleken niet bijster van
eikaars voornemens gecharmeerd,
maar vanwege hun regeringssa
menwerking was een vergelijk no
dig om een breuk in de coalitie te
voorkomen. Vandaar de ruil.
De Arbeiderspartij trok onmis
kenbaar aan het kortste eind. Haar
initiatief-voorstel werd eerst volle
dig 'uitgekleed' en in de versie die
uiteindelijk de parlementaire eind
streep haalde zag zelfs Kahane
geen reden meer om tegen te stem
men. De afgelopen maanden is er
ten overvloede door vele juristen
op gewezen dat de wet nauwelijks
aanknopingspunten biedt voor
toepassing.
Spontaan
In het geval van de antiterreur
wet, in eerste instantie gericht te
gen de PLO, is de praktijk veel
simpeler. Elk formeel contact is
verboden, een uitzondering is er
slechts voor spontane ontmoetin
gen. Bijeenkomsten zoals die in
WILLEMSTAD - Het jungle-com
mando van Ronnie Brunswijk
komt steeds dichter bij de Suri
naamse hoofdstad Paramaribo. De
afgelopen dagen heeft de Bruns-
wijk-groep de aanwezigheid ge
toond in het noorden van het dis
trict Brokopondo. Donderdag zijn
bij gevechten in de omgeving van
Brownsweg volgens ooggetuigen
elf militairen gesneuveld.
door
Elly Wempe
Het oliepalmbedrijf Pheadra is
door de groep-Brunswijk overge
nomen. De politieagenten van de
districtshoofdwacht Brokopondo
zijn ontwapend, terwijl in Klaas
kreek communicatieapparatuur is
meegenomen. Ook brandstof en
voertuigen zijn buitgemaakt.
Volgens recente berichten is het
kantoor van de tweede oliepalmon-
derneming in Brokopondo Victo
ria in de as gelegd. Hier wordt de
bewerkte palmolie van Patamacca
en Pheadra verder verwerkt. De
Roemenië vallen uiteraard buiten
deze categorie.
De Israëlische regering heeft tot
aan de vooravond geprobeerd het
samenzijn aan de Zwarte Zee te
voorkomen. De organisatoren had
den dergelijke druk voorzien en
juist daarom het oog op Costinesti
laten vallen.
Roemenië is een buitenbeentje
in het Warschau-Pact. Het hand
haafde na de oorlog van '67 als eni
ge in het Oostblok de diplomatieke
betrekkingen met Israël. Boeka
rest is sedertdien regelmatig het to
neel van geheime Israëlisch/Arabi
sche contacten op hoog niveau.
Partijleider Ceausescu zwichtte
niet voor de druk uit Jeruzalem en
gaf de bijeenkomst zelfs een offi
ciëler karakter door zich persoon
lijk met de delegatieleden te ver
staan.
Die houding heeft hij met een
bomaanslag op de Roemeense am
bassade in Beiroet moeten beko
pen en gevoegd bij de dreigemen
ten van de PLO-fractie van Abu Ni-
dal, zag de organisatie voldoende
reden om de bijeenkomst eerder te
beëindigen. De deelnemers ver
trokken gistermorgen huiswaarts.
Alle ogen zijn nu gericht op hun
groep-Brunswijk heeft de machi
nes op Victoria onklaar gemaakt,
zodat deze belangrijke inkomsten
bron voor de Surinaamse overheid
nu wegvalt.
Afgelopen maandag was er een
stroomstoring van een uur in Para
maribo. Geruchten deden de ronde
dat Brunswijk een generale repeti
tie had gehouden. Een feit is dat de
Brunswijk-groep vanuit het dis
trict Brokopondo veel activiteiten
in het land kan lamleggen, want de
centrale bij Paranam verzorgt via
kabels de elektriciteit voor de
Boorpersoneel
schrikt van
helikopterramp
LONDEN (GPD) - Britse dui
kers hebben op de bodem van
de Noordzee wrakstukken van
de verongelukte Chinook-heli
kopter gevonden. De cockpit
met de belangrijke zwarte doos
oftewel de stemrecorders gelo
kaliseerd. In het voorste ge
deelte van de helikopter bevin
den zich drie stoffelijke over
schotten; 26 passagiers gelden
nog als vermist. In totaal zijn 45
mensen omgekomen in het dra
ma, dat donderdag nabij de
Shetland-eilanden gebeurde
Slechts twee inzittenden heb
ben de ramp met de Chinook
overleefd. Alles concentreert
zich nu op de vraag wat er mis
is gegaan met de Chinook, een
toestel dat speciaal is uitgerust
met een amfibisch vermogen
om zelfs in een onstuimige golf
slag te kunnen landen en te
blijven drijven.
Over wat er zich in de laatste
fatale momenten in de volle he
likopter heeft afgespeeld, moe
ten de twee overlevenden, de
45-jarige gezagvoerder Pusht
Vaid en de 20-jarige leerling
technicus van Shell. Erik Mór-
rans, nog steeds officieel wor
den gehoord. Het ongeluk heeft
grote schrik en ontsteltenis ver
oorzaakt onder het personeel
van de booreilanden, afhanke
lijk als dat is van helikopters
voor hun verbinding met de
vaste wal.
thuiskomst. Komt het tot arresta
ties en nieuwe aanslagen?
Sjamirs conservatieve Likoed-
collega's zullen zeker aandringen
op vervolging, want zij hebben het
tij mee. Sinds de breuk tussen de
koning Hoessein en PLO-leider
Arafat heeft zich tussen Israël en
Jordanië een opmerkelijke toena
dering voltrokken, gericht op hef
uitbannen van de invloed van de
PLO op de door Israël bezette
westelijke Jordaanoever. Israël is
verheugd over de consequenties
die Hoessein uit Arafats wispeltu
righeid heeft getrokken en heeft in
Hoessein nu eindelijk een bondge
noot gevonden die ook in de prak
tijk bereid is zijn nek uit te steken.
Zo is Hoessein doende de Pale
stijnen op de Westbank te paaien
irfet een vijfjarenplan voor econo
misch herstel. Dat moet een soort
visitekaartje worden dat de bood
schap van Arafat in de schaduw
stelt. Maar terwijl er nog veel twij
fel bestaat aan de financiële haal
baarheid van Hoesseins ambities,
kan het niemand ontgaan dat de
Jordaanse koning op deze manier
uitgerekend de PLO-stroming be
strijdt die af en toe toe praten be
reid is.
De radicale Palestijnen, formeel
hoofdstad en voor de bauxietbe-
drijven.
Ultimatum
Het nationale leger heeft het ulti
matum voor de bewoners (zij moe
ten het oorlogsgebied voor donder
dagavond twaalf uur ontruimen)
opgeschort. De bewoners van
Stoelmanseiland, Langatabbetje,
Moengotapoe en Ajoemakondre
moeten hun omgeving verlaten
omdat het leger de noodzakelijk
geachte acties moet uitvoeren. Ge
ruchten deden de ronde dat Libi
sche vliegtuigen in Brazilië aan de
ketting zijn gelegd. De vliegtuigen
zouden zijn gekomen om in Suri
name bombardementen uit te voe
ren. Omdat zij nu in Brazilië vast
zitten is het ultimatum uitgesteld,
zo meldden sommige geruchten in
Paramaribo.
Het vliegverkeer van en naar Pa
ramaribo ligt bijna volledig lam.
Volgens de Surinaamse Lucht
vaart Dienst hebben een aantal
buitenlandse luchtvaartmaat
schappijen hun vliegschema ver
anderd vanwege de opgeblazen be
richten in de pers. De Surinaamse
Luchtvaart Maatschappij heeft zelf
zijn vlucht afgelopen donderdag
naar Miami afgelast.
De Antilliaanse luchtvaartmaat
schappij is niet in staat het vlieg
schema zodanig om te gooien dat
het ALM-toestel overdag op Zan
derij landt; daarom heeft de ALM
deze week zijn vlucht vanuit Cura
cao moeten afgelasten. De SLM-
vlucht vanuit Paramaribo naar
Amsterdam ondervond woensdag
grote vertraging zonder dat de re
den daarvan werd opgegeven. De
KLM stationeert 's nachts geen
vliegtuigen meer op Zanderij en de
Braziliaanse maatschappij Cruzei
ro del Sur schortte haar diensten
voor onbepaalde tijd op.
AIDSVIRUS - Assistenten van de
Franse viroloog Luc Montagnier
hebben in West-Afrika een tweede
type van het aidsvirus gevonden.
Naar Montagnier gisteren op een
internationaal aids-congres in
West-Berlijn meedeelde onder
scheidt de genetische code van dit
type zich sterk van het eerste virus
type HIV. Het nieuwe virus, dat
Montagnier HIV Type 2 noemde,
veroorzaakt net zulke ernstige
aids-ziekten als het eerste type. De
tegen HIV 2 gerichte antilichamen
zijn echter moeilijker te herken-
ongeorganiseerd als ze zijn, lopen
'vrij' rond en zullen zeker van zich
doen spreken. Ingewijden in de be
zette gebieden, zoals de voormali
ge plaatsvervangend burgemeester
van Jeruzalem, Meron Benvenisti,
steken hun cynisme over Hoes
seins door Israël gesteunde plan
nen, niet onder stoelen of banken.
"Palestijnen zijn niet te koop. Dat
is een oud-koloniaal idee. Ook al
krijgt Hoessein het geld voor zijn
plan bij elkaar, dan zal dat de keu
ze van vrijwel alle Palestijnen voor
de PLO niet beinvloeden", aldus
desgevraagd Benvenisti.
De bijeenkomst in Roemenie
heeft de gevaren van de huidige
Jordaanse/Israëlische koers ten
overvloede zichtbaar gemaakt. Ge
matigde en goedwillende krachten
worden (soms letterlijk) mond
dood gemaakt; de ijzervreters heb
ben in beide kampen vrij spel.
Malawi: welvarend land
door 'pact met de dniveT
NAIROBI (DPA) - Malawi is het enige Zwartafnkaanse land dat volledige
diplomatieke betrekkingen met Zuid-Afrika onderhoudt. Dit is het werk
van een man die heeft verklaard dat hij zelfs een pact met de duivel zou
sluiten, als dit van voordeel is voor zijn land. Door zijn contact met Zuid-
Afrika heeft de sterk anti-communistische president voor het leven Has
tings Kamuzu Banda zich verder in Afrika politiek totaal geïsoleerd.
Maar tevens is deze grijze, vroegere arts, die in 1966 aan de macht kwam
een van de weinige leiders van het continent die succes boekt met de
economie van zijn land. De autoritaire heerser onderhoudt ook diploma
tieke betrekkingen met landen zoals Israël, Zuid-Korea en Taiwan. Voor
al de dodelijk verongelukte president van Mozambique, Samora Machel.
heeft Banda er steeds van beschuldigd de door Zuid-Afrika gesteunde
Mozambikaanse Renamo-rebellen toe te staan Malawi als basis te gebrui
ken. Dit heeft Banda steeds tegengesproken.
TEL AVIV - De groep Israëli's, die in Roemenië had gesproken met
vertegenwoordigers van de PLO, zijn gisteren bij terugkomst in Israël
begroet door woedende demonstranten. 'Weg met de verraders,' schreeuw
den zij. Vier leden van de groep moesten zich bij de politie melden voor
ondervraging. De Israëlische wet kent sinds augustus een verbod op ont
moetingen met officiële vertegenwoordigers van de Palestijnse bevrij
dingsorganisatie.
Tot het viertal behoort de leider van de delegatie Latif Dori, een actief
lid van de socialistische Mapampartij. Wij werken aan de vrede", riep
Dori verslaggevers en demonstranten toe, terwijl hij door de politie werd
afgevoerd (zie foto EPA)
De 29 leden tellende groep, bestaande uit linkse activisten, schrijvers en
journalisten, was woensdag naar Roemenie vertrokkenondanks een
waarschuwing van premier Yitzhak Shamir. De bijeenkomst in Costines
ti aan de Zwarte Zee werd al na ëën dag afgebroken vanwege het dreige
ment van Arabische extremisten dat de 15 Palestijnse deelnemers ver
moord zouden worden.
In het Israëlische parlement
werd deze zomer een omstreden
wet aangenomen die alle contacten
tussen Israëli's en PLO-leden ver
biedt. Op overtreding staat een ho
ge gevangenisstraf. In de anti-Ara-
fat-vleugels van de PLO geldt een
soortgelijk verbod. Vele Palestij
nen hebben een gematigde opstel
ling met hun leven moeten beko
pen. Het Roemeense uitstapje is
met andere woorden een provoca
tie, met name van de Israëlische re
gering van nationale eenheid.
Koppelverkoop
Een meerderheid in het parle
ment in Jeruzalem ging op 6 au
gustus j.l. akkoord met een merk
waardige koppelverkoop. De
linkse Arbeiderspartij van vice-
premier Peres hechtte aan een an-
ti-racisme-wet om het gevaar van
