NIEUW
TretforcLeen nieuwe Ontdekking
A in Wollen vloerbedekking.
|207. KORTING
WINKEIS
tretford'
In Florence en Venetië
zijn wonderen verricht
Tweedehands ski-markt
W. J. ZIRKZEE B.V.
AUTO
RADIO'S
mm ma
vana'
Wintersport in Winkelhof
20% KORTING
DEKBEDDEN MET 20% KORTING
Haarlemmerstraat 111, Leiden, tel. 123867
chter de naam Tretford gaat véél meer schuil dan
ribbclgestapijt
Tretford heeft een royale kollcktie kamerbreed tapijt
Van zuiver scheerwol en menggarens. In méér dan 60
verrassende en originele kleuren.
Er is een Tretford voor elk interieur. Voor kamerbe
woonsters, jonge gezinnen metkinderen. Voor mensen
die van klassiek en van karpetten (Marokkaanse
berbers) houden.
Stap 'ns bij uw woninginrichter binnen. En ontdek de
1001-mogelijkheden van de Tretford vloerbedekking.
Pure klasse van vezel tot kleur!
Originele vloerbedekking van Tretford kunt u bekijken
en bewonderen bij
INTERIEURVERZORGING
ZEEMANLAAN 22 - LEIDEN - TEL. 142627
Hoog water zorgde 20 jaar geleden voor ramp
ROME - Het is deze week pre
cies 20 jaar geleden dat twee van
Italiës mooiste steden, Florence
en Venetië, door watersnood
werden getroffen. Op die ramp
dag, 4 november 1966, trad in
Toscane de rivier de Arno buiten
zijn oevers en steeg het water in
de Venetiaanse lagune tot een
hoogte die nooit eerder in de ge
schiedenis was bereikt. De ge
volgen waren in beide gevallen
desastreus.
door
Hein ten Kortenaar
In Florence kolkte een vier me
ter hoge watermuur door de
smalle straten van de binnenstad
tot het hele centrum met zijn mo
numenten, kunstwerken en bi
bliotheken blank stond.
In Venetië, door de eeuwen
heen gewend aan hoog water,
werden ditmaal de slecht onder
houden granieten stormwerin-
gen, nog een erfenis van de 'aller-
doorluchtigste republiek' van de
Doges, door de vloedgolf ver
woest en begon men zich voor
het eerst te realiseren dat de
overlevingskansen zelf van de
stad op het spel stonden.
Merkwaardig genoeg drong
het nieuws van de tragedie die
dag niet tot de rest van het land
door: de 4e november was toen
nog een nationale feestdag ter
herinnering aan de overwinning
in de Eerste Wereldoorlog, de re
gering woonde de militaire para
de en andere feestelijkheden bij,
radio en tv spraken vaag van
overstromingen in Toscane en
Noordoost-Italië. Pas in de vol
gende dagen begon men zich re
kenschap te geven van de om
vang van de ramp.
Verbeelding
Van het begin af was het vooral
Florence, bedreigd met het defi
nitieve verlies van duizenden on
vervangbare kunstwerken en
honderdduizenden boeken en
documenten, dat het meest tot
de verbeelding sprak. Lang voor
dat de overheid in het geweer
kwam, begonnen de vrijwilligers
toe te stromen. Jongeren uit alle
landen van Europa en uit Ameri
ka zwoegden dag en nacht om de
metersdikke laag stinkende
modder uit de straten, huizen,
kerken en musea te ruimen, de
autokarkassen en de tonnen vuil
nis die het terugtrekkende water
had achtergelaten weg te slepen
en vooral de kunstvoorwerpen,
sculpturen, schilderijen en de ki
lometerslange rijen boeken en
archiefdocumenten in veiligheid
te brengen. Zwaaiend van ver
moeidheid, tot hun haren onder
de modder en tot op hun huid
nat werkten ze dagen en weken
door en moesten ze diep in de
nacht bijna met geweld in hun
slaapzakken worden gedreven.
Deze 'modder-engelen' waar
aan Florence nu nog met dank
baarheid terugdenkt, waren de
redding van de stad en van de
daarin bewaarde schatten. De
waterschade was niet het ergste:
door het geweld van de vloed wa
ren ook alle rioleringen en, nog
erger, alle stookolietanks van de
centrale verwarmingen gespron
gen en het was vooral de olie die
de ergste ravage had aangericht.
Het symbool van de ramp
werd het beroemde kruisbeeld
van Cimabue in de kerk van San
ta Croce, dat door alle deskundi
gen als reddeloos verloren werd
opgegeven. Toen de noodtoe
stand voorbij was, zag de stad er
als een melaatse uit en het duur
de nog jaren voor de lucht van
schimmel en bederf eindelijk
was weggetrokken.
Meesterwerk
Intussen was de restauratie
van de aangetaste werken al da
delijk begonnen. Met de modern
ste wetenschappelijke instru
menten werd de schade geanaly
seerd en de beste herstelmetho
de vastgesteld en het moet ge
zegd dat er wonderen zijn ver
richt. Zelfs Cimabue's meester
werk kon in de oorspronkelijke
staat worden hersteld en is nu
weer in zijn vroegere glorie in
Santa Croce te zien.
Maar er zijn tientallen kunst
werken die nog onder handen
genomen moeten worden en het
staat wel vast dat de historische
documentatie voor altijd hiaten
zal blijven vertonen door niet
meer te herstellen schade aan
een deel van de boeken en oor
konden. Van het gedane en nog
te verrichten werk geeft Floren
ce binnenkort rekenschap met
een tentoonstelling onder de titel
'Gerestaureerd - te restaureren'.
Heel anders gingen de zaken in
Venetië, waar geen kunstwerken
waren aangetast en de aangerich
te schade niet onmiddellijk tot
de verbeelding sprak. Maar ook
hier duurde het niet lang voor de
internationale kunstwereld zich
realiseerde wat er op het spel
stond.
Overal ontstonden reddingsco-
mité's, die in de loop van de jaren
enorme sommen hebben verza
meld en gecoördineerd door het
spoedig opgerichte Unesco-kan-
toor op de Piazza San Marco be
langrijke restauraties aan histori
sche bouwwerken hebben ver
richt. Maar anders dan in Floren
ce ging het hier niet zozeer om de
onmiddellijke schade die door
de overstroming was aangericht
alswel om een sinds decennia
voortdurende ondermijning die
door de watersnood alleen maar
aan het licht was gebracht.
Aangetast
De Venetiaanse lagune is een
uiterst delicaat kunstmatig mi
lieusysteem, in de loop van vele
eeuwen aangelegd en van dag tot
dag liefdevol onderhouden, tot
het in deze eeuw in de grond
werd aangetast door de indus
trialisering van Marghera, op het
vasteland tegenover Venetië, en
door de waterwerken die daar
voor noodzakelijk waren.
Twee van de drie zeemondm-
gen, die van Chioggia en Mala-
mocco, moesten worden ver
breed om moderne zeeschepen
toegang te verlenen, er werd een
kanaal voor petroleumtankers
uitgebaggerd en een autoweg
dwars door de lagune aangelegd.
Het gevolg van dit alles was, be
halve een toenemende vervui
ling, dat Venetië weerloos was
uitgeleverd aan de zee, die het
eeuwenlang had weten te be
heersen. Hier was het probleem
van veel grotere omvang dan in
Florence en de oplossingen nog
veel onbekender.
Het kan niet worden gezegd
dat de afgelopen 20 jaar even
vruchtbaar zijn geweest: on
danks een tweetal speciale wet
ten en de vele miljarden die door
de regering zijn uitgetrokken
voor de redding van Venetië is er
tot nu toe niets gebeurd. Het be
schikbare geld kon niet worden
uitgegeven, omdat de plaatselij
ke partijen het in eindeloos gere
detwist niet eens konden worden
over het hoe
Nu pas, na de goedkeuring van
een derde wet en de toekenning
van nog meer geld, komt er iets
op gang. Een consortium van
staats- en particulere bedrijven is
begonnen met de uitvoering van
een groot saneringsplan, dat
voorziet in de herordening van
het omliggende gebied, de aan
leg van kanalen en dijken en uit
eindelijk van een beweegbare
stormwering die de stad tegen
overstromingen als die van 1966
moet beschermen. Er zullen nog
jaren mee heen gaan, maar dan is
Venetië veiliger dan Florence,
waar bitter weinig is gedaan om
nieuwe rampen te voorkomen.
Er is een afwateringskanaal ge
graven en er wordt gewerkt aan
een stuwmeer, maar daarmee
wordt het gevaar maar ten dele
bezworen. Zolang de Arno min
der dan 3400 kubieke meter wa
ter per seconde aanvoert, kan hij
worden bedwongen, maar mocht
hij onverhoopt verder zwellen
(zoals in 1966 toen hij 4200 kubie
ke meter per seconde moest ver
werken), dan is de stad opnieuw
verloren. De enige troost voor de
Florentijnen is dat zoiets maar
eens in de zoveel
komt.
Meer dan 40 type's
Off. dealer van o.a.
PIONEER
KENWOOD
PHILIPS
KONITECH
ZEER SCHERPE PRIJZEN
Inbouwen, reparatie, inruil,
omruilgarantie en blijvende
auto/hop/
rjrjoordemQ
LEIDEN
BREESTRAAT 33, TEL. 122484
'<\ARLEMMERSTRAAT 241, TEL. 140833
Rijden op autogas is om
meerdere redenen goed.
Voor uw portemonnee,
want de literprijs van
autogas of benzine
verschilt meer dan een
gulden!
Voor het milieu, want
autogas is een ongekend
schone brandstof.
LET OP!
Bij Gabo de inbouw van
gas-installaties in de
meeste merken auto's,
incl. montage en btw al
1295,*
2 jaar garantie!
Desgewenst RDW
gekeurd en leenauto
beschikbaar.
Nu ook de nieuwste
elektr. installatie voor nog
komfortabeler gasrijden
vanaf j A-A
1350.-
Van maandag 3 t/m zaterdag 8 november staat Winkelhof Leiderdorp in het teken van de wintersport.
Demonstraties free-style skieèn, mode, hapjes en drankjes en ook een
Een goedkope wintersport begint op zolder!
En hier is zo'n prachtige gelegenheid om voordelig uw ski's, ski-schoenen
en/of ski-kleding te kopen of te verkopen!
IDRAKA P0LY GOUDCEL
Is.G. 40 SOFT MET KEURMERKl
I INTRODUCTIE PRIJS MET
80x190 cm 270,- nu 219,-
90x200 cm 340,- nu 269,-
1140x200 cm 530,- nu 429,-
OOK OP ONZE NIEUWE MATRASSEN KOLLEKTIE 1986-87
PRESIDENT
14 cm dik S.G.40I
80x190 cm 229,-nu 179,-
90x200 cm 279,-nu 209,-
120x190 cm 345,-nu 259,-
140x190 cm 419,-nu 319,.
140x200 cm 449,-nu 339,-
180x200 cm 630,-nu 479,.
QUEEN
16 cm dik S.G.45I
80x190 cm 319,-nu 239,.
90x200 cm 399,-nu 299,-
140x200 cm 639,-nu 479,-
160x200 cm 769,-nu 579,-
180x200 cm 879,-nu 659,.
Winterkant schapenwol
Beide zijden beslaapbaar
Geen verschuiven v.d. damast
100% Draka polyester
*100% kwaliteits garantie
Tientallen tot honderen
guldens voordeliger
BOHEME
14 cm dik
S.G.35
80x190 cm 199,-
nu 1 49,"
90x190 cm 225,-
nu 1 69,'
90x200 cm 249,-
nu 1 89,'
120x190 cm 309,-
nu 229,'
130x190 cm 330,-
nu 249,"
140x190 cm 369,-
nu279,.
1140x200 cm 398,-
nu 299,
