IJsland-pakket op
tafel in Genève
Parijs mist zicht op M.-Oosten
Mozambique rouwt om Machel
VS: voortbouwen op Reykjavik
Zanderij
's nachts
gesloten
Oppositieleider Chili opgepakt
Franse politiek ingegeven door achterhaalde realiteiten
WOENSDAG 29 OKTOBER 1986
PAGINA 7
WASHINGTON - De Amerikaanse regering heeft, met het oog op de ontwapeningsge
sprekken met de Sowjet-Unie in Genève, een pakket voorstellen samengesteld dat gro
tendeels uitgaat van de punten van overeenstemming tussen president Reagan en de
Russische leider Gorbatsjov bij hun top in IJsland.
Die top liep vast, omdat de twee
supermogendheden het niet eens
konden worden over Reagan's
plannen voor ruimteverdediging,
beter bekend als „Star Wars".
Gorbatsjov wilde alle voorstellen
Ontmoeting
Shultz en
Sjevardnadze
WASHINGTON (Rtr.) - Ameri
kaanse en Russische autoriteiten
zijn gisteren in Washington bespre
kingen begonnen over methoden
om het vreedzame gebruik van de
ruimte te bevorderen. Dit heeft de
zegsman van het ministerie van
buitenlandse zaken, Charles Red
man, meegedeeld.
Redman zei dat de bijeenkomst
was overeengekomen op de top in
Reykjavik. Vandaag begint in Was
hington een andere bijeenkomst,
waarop de consulaire betrekkin
gen tussen beide landen onder de
loep genomen worden.
Wat het overleg over de ruimte
betreft zullen de Amerikaanse en
Russische deskundigen bekijken
of men samen Mars kan gaan ver
kennen. Het Strategie Defense Ini
tiative wordt niet behandeld. "Dat
hoort op tafel in Genève thuis", al
dus Redman.
tot kernontwapening
wèl overeenstemming was bereikt,
alleen laten doorgaan als de VS
zich gedurende een periode van
tien jaar onthielden van het testen
van „Star Wars" buiten het labora
torium.
De uitgangspunten van de Ame
rikaanse onderhandelaars in Genè
ve zullen niettemin nu juist de vèr-
stgaande voorstellen tot ontwape-
door
Henk Dam
ning zijn, waarover Reagan en Gor
batsjov, vóór hun meningsverschil
over „Star Wars", het eens waren.
En dus zullen de Amerikaanse
onderhandelaars voorstellen om in
een periode van tien jaar alle inter
continentale ballistische raketten
te vernietigen, na een reductie met
50 procent in de eerste vijf jaar.
De Amerikanen zullen verder
pleiten voor de vernietiging van al
le middellange-afstandsraketten in
Europa, wapens als de kruisraket
ten, Pershing-2-raketten en de
Russische SS-20's.
Over het pakket voorstellen is
begin deze week op het Witte Huis
overeenstemming bereikt. Ken
neth Adelman van het ontwape
ningsbureau op het ministerie van
buitenlandse zaken in Washington
merkte gisteren op: „Ik hoop dat
de Sowjets nu ernstig over de re-
'Geen akkoord onder Reagan
BERLIJN (AP) - Zolang Ronald
Reagan president van de Verenig
de Staten is zal er geen akkoord
van enig belang komen tussen de
Sowjet-Unie en de VS, zo heeft een
vooraanstaande Russische journa
list gisteren gezegd.
Alexander Bowin, de belangrijk
ste commentator van de Izvestia
vertelde journalisten in Berlijn dat
hij 'er persoonlijk van overtuigd is
dat er geen wezenlijk akkoord kan
worden bereikt zolang de huidige
regering aan de macht is'.
Bowin verklaarde dat de Sowjet-
Unie over ontwapening zal blijven
onderhandelen en bereid is tot
compromissen. Bowin zei verder
niet te verwachten dat er spoedig
een ontmoeting plaatsvindt tussen
Reagan en de Russische partijlei
der Gorbatsjov. 'Niet in 1986 en
1987 valt nog te bezien,' zei Bowin.
sultaten van Reykjavik willen pra
ten. Dat hebben ze tot dusver niet
gedaan".
Interessant aan het pakket Ame
rikaanse voorstellen is, dat Reagan
is blijven vasthouden aan de ver
nietiging van alle ballistische ra
ketten. Daarachter zijn de afgelo
pen dagen door Amerika's bondge
noten (met name Engeland en
Frankrijk), alsmede de Amerikaan
se militaire top, nogal wat vraagte
kens gezet.
De plannen rond de ballistische
raketten maken verder duidelijk,
dat Reagan niet van plan is alle
strategische wapens (dus inclusief
kernbommen aan boord van bom
menwerpers, en kruisraketten op
onderzeeërs) overboord te gooien.
Volgens de Russen heeft de
Amerikaanse president dat in
Reykjavik aanvankelijk wel be
loofd.
Gesprek over
vreedzame
ruimtevaart
WASHINGTON (AP) - De Ameri
kaanse minister van buitenlandse
zaken Shultz zal volgende week in
Wenen een onderhoud hebben met
zijn Russische ambtgenoot Sje
vardnadze, wanneer beiden de
opening bijwonen van de confe
rentie over veiligheid en samen
werking in Europa.
De woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie, Charles Red
man, zei gisteren dat de details
voor de ontmoeting nog uitge
werkt moeten worden.
De conferentie over veiligheid en
samenwerking in Europa moet toe
zien op de naleving van de Helsin-
ki-akkoorden van 1975. De akkoor
den voorzien in een gedragscode
en een overlegforum tussen Oost
en West over onder meer de men
senrechten, economische betrek
kingen en militaire veiligheid.
r Treurende en huilende militairen in Mozambiq
PARAMARIBO (ANP) - De Suri
naamse autoriteiten hebben de in
ternationale luchthaven Zanderij
voorlopig gesloten voor nacht
vluchten. Dat heeft de directeur
van de Surinaamse luchtvaart
maatschappij (SLM), M.Mungra,
meegedeeld. Het besluit is geno
men op aandrang van verzeke
ringsmaatschappijen, die het vlieg
veld ten zuiden van Paramaribo
door de strijd tussen het Surinaam
se leger en de groep-Brunswijk be
schouwen als een luchthaven met
verhoogd risico.
Uit betrouwbare bron is verno
men dat de brug over de rivier de
Cottica buiten gebruik is, nadat die
in de nacht van maandag op dins
dag in brand gestoken was.
JOHANNESBURG - Tienduizen
den Mozambikanen en 400 verte
genwoordigers uit meer dan 100
landen hebben gisteren in de
hoofdstad Maputo de laatste eer
bewezen aan de Mozambikaanse
president Samora Machel, die ruim
een week geleden by een vliegtuig
ongeluk om het leven kwam.
door
Ruud de Wit
De vijf uur durende plechtig
heid, die plaatsvond in een steeds
heviger wordende regen en werd
begeleid door een kille wind uit de
Indische Oceaan, stond geheel in
het teken van Machel's strijd tegen
de apartheid. Zuid-Afrika was dan
ook een van de weinige Afrikaanse
landen die niet officieel bij de
plechtigheid was vertegenwoor
digd.
Al vroeg in de ochtend hadden
zich duizenden Mozambikanen
verzameld langs de route, die de
begrafenisstoet zou volgen. Bij het
'monument van de gevallen hel
den' werden 21 saluutschoten afge
vuurd. Machel werd bijgezet in de
tombe van dit monument, dat na
de onafhankelijkheid van Mozam
bique in 1975 vlak bij de internatio
nale luchthaven van Maputo werd
opgericht.
Naast de buitenlandse gasten,
volgden zeker 2000 militairen de
kist van Machel tijdens zijn laatste
tocht, die begon bij het stadhuis
van Maputo. Machel's vrouw en
hun drie kinderen reden in een
zwarte limousine achter de kist
aan, die was geplaatst op een ge
pantserd voertuig en bedekt met
de Mozambikaanse vlag.
De belangrijkste toespraak
kwam van Marcelino dos Santos,
die nu de eerste plaats inneemt in
SANTIAGO (AFP/UPI/ANP) -De leider van de Chi
leense communisten, Ociel Nunez, is in de Chileense
hoofdstad Santiago gearresteerd omdat hij volgens de
regering van generaal Augusto Pinochet de wet op de
binnenlandse veiligheid heeft overtreden. Dit hebben
de advocaten van Nunez bekend gemaakt.
Nunez, die de verboden communistische partij ver
tegenwoordigt binnen de Democratische Volksbewe
ging (MDP), een coalitie van oppositiegroepen, werd
gearresteerd vanwege een verklaring die hy enkele
weken geleden had afgelegd. De militaire regering be
schouwde zijn uitlatingen als subversief.
Op 11 november wordt in de Wereldbank gestemd
over het al dan niet toekennen van een steunverlening
aan Chili van 250 miljoen dollar/Nederland moet daar
in een negatieve stem uitbrengen. Aldus een petitie
van het Chili Comité die gisteren aan premier Lubbers
is overhandigd door CNV-voorzitter Hofstede.
Lubbers zei, nadat hij de petitie in ontvangst had
genomen, daarover met de ministers van Buitenland
se Zaken en Financiën contact op te zullen nemen. Hij
voelde zich in deze kwestie persoonlijk aangesproken,
zei hy, en zei verder onder de indruik te zijn van het
breed maatschappelijk draagvlak van deze petitie.
Jasser Arafat van de PLO en Joe Slovo van de verboden communistische
partij van Zuid-Afrika (réchts) wonen de begrafenisplechtigheid in Ma
puto bij. (foto AIM)
de Frelimo hiërarchie. In zijn bijna
een uur durende rede noemde Dos
Santos Machel 'een onvermoeibare
strijder die is gevallen in de strijd
tegen de apartheid'.
Dos Santos voegde eraan toe, dat
Mozambique zal doorgaan met het
bestrijden van het racisme en dat
het de strijd tegen de apartheid in
Zuid-Afrika zal blijven ondersteu
nen. Vele militairen, Frelimo-offï-
cials en toeschouwers lieten tij
dens deze toespraak hun tranen de
vrije loop.
Onder de buitenlandse gasten
bevonden zich de dochter van de
Amerikaanse president, Maureen
Reagan; de leiders van de frontlijn-
staten alsook vele diplomatieke
vertegenwoordigers. De Europese
Gemeenschap werd vertegenwoor
digd door de Portugese premier
Mario Soares. Nederland werd
door de minister van justitie. Kort
hals Altes vertegenwoordigd.
Demonstratie
Ook leiders van verschillende
bevrijdingsbewegingen namen aan
de begrafenisplechtigheid deel, zo
als Jassar Arrafat van de PLO, Sam
Nuyoma van de Namibische be
vrijdingsorganisatie SWAPO en
ANC-president Oliver Tambo. Een
opvallende aanwezige'was verder
Joe Slovo, de leider van de gewa
pende vleugel van het ANC, Umk-
honto we Sizwe.
In Zuid-Afrika waren alle her
denkingsplechtigheden voor Ma
chel verboden. Het kwam tot een
incident, toen ondanks het verbod
15 blanke vrouwen toch een vre
desdemonstratie hielden, die sa
menhing met de begrafenis van Sa
mora Machel.
De vrouwen hielden hun demon
stratieve herdenkingsplechtigheid
voor het militaire Witscommando
in het centrum van Johannesburg.
De bijeenkomst was georganiseerd
door de organisatie van dienstwei
geraars in Zuid-Afrika, die al veel
langer blootstaat aan vervolging
door de Zuidafrikaanse politie.
Toepolev
De Zuidafrikaanse minister van
buitenlandse zaken, Roelof Botha
deed gistermiddag een beroep op
de Amerikaanse regering om een
deskundige ter beschikking te stel
len, die kan assisteren bij het ope
nen van de zogenaamde 'zwarte
doos'.
In feite gaat het om vier recor
ders, die na het ongeluk met de
Russische Toepolev werden aange
troffen. De recorders werden on
middellijk verzegeld in aanwezig
heid van Mozambikaanse autoritei
ten en bevinden zich nu, volgens
Botha, 'op een veilige plaats'.
De Russen proberen Zuid-Afrika
ervan te overtuigen dat de recor
ders slechts in Moskou kunnen
worden afgeluisterd, maar de rege-
ring-Botha is daarvan niet over
tuigd.
Op een persconferentie zei Botha
er voorstander van te zijn, dat de
recorders in Zuid-Afrika zelf wor
den afgeluisterd. „Niet omdat wij
de Russen niet vertrouwen, maar
om te voorkomen dat ze ergens an
ders belanden".
Botha gaf wel toe, dat alle docu
menten in het wrak van het presi
dentiële vliegtuig, waarmee Ma
chel verongelukte, door de Zuid
afrikaanse veiligheidspolitie zyn
gefotokopieerd. Hij kon niet beves
tigen of de documenten ondertus
sen zijn overgedragen aan de Mo
zambikaanse autoriteiten.
Politieman in
Bilbao vermoord
MADRID (GPD) - Amper drie da
gen na de aanslag in San Sebas
tian, waarbij de militaire gouver
neur van de provincie Guipuzcoa
werd vermoord, heeft de Baski-
sche terreurorganisatie ETA-mili-
tar opnieuw toegeslagen. Gisteren
middag werd de politieagent Julio
Sanchez Rodriguez in Bilbao ver
moord.
Op het moment, dat de agent met
zijn drie kinderen, die hij juist van
school had gehaald, het portaal van
zijn woning wilde betreden, werd
hij met een schot in het hoofd neer
geschoten. Korte tijd later overleed
de politieagent, die geen belangrij
ke functie bekleedde, maar als taak
had het politiebureau van Bilbao te
bewaken, aan de gevolgen van zijn
verwondingen.
ADVERTENTIE
PARIJS - Frankrijk zal, net als de
andere EG-landen, zijn ambassa
deur in Syrië niet terugroepen, al
dus werd maandag in Luxemburg
besloten. De Britten, die dit wel
hebben gedaan, keken op hun
neus en geven nu de Fransen van
alles de schuld'. Hun populaire pers
liep gistermorgen over van haat te
gen de Fransen, die er kennelijk al
les voor over hebben hun oude
banden met het Nabije-Oosten niet
te verbreken.
door
Rudolph Bakker
Nog steeds denken opeenvolgen
de Franse regeringen dat ze de
Sowjets buiten de Syrische gren
zen, en hun eigen invloed er bin
nen, houden door de Syriërs te
voorzien van wapens en geld. Ten
slotte was Syrië een van hun eigen
creaties en nemen ze maar schoor
voetend aan, dat hun rol in dit deel
van de wereld is uitgespeeld. De
Britten daarentegen hebben beslo
ten dat ze hun energie beter elders
kunnen aanwenden. Dat is ook een
van de redenen waarom vooral
Frankrijk in Luxemburg een ge
heel ander standpunt heeft ingeno
men dan de vroegere Britse rivalen
in wat eens het rijk der Turken
De relaties van Frankrijk met de
islam lopen van premier Jacques
Chirac terug tot de heroische da
gen van Karei de Grote, al open
baarde naakte veroveringszucht
zich pas duidelijk met de komst
van Napoleon, die in 1797 zijn be
roemde expeditie naar Egypte on
dernam. Het eerste aspect van deze
expeditie was zuiver kolonialis
tisch. Napoleon wilde een 'kolonie'
Fransen in Egypte achterlaten. Het
tweede aspect echter speelt door
tot in onze dagen. Dat was de riva
liteit tussen de Britten en de Fran
sen in het Nabije-Oosten. Napo
leon wilde vanuit Egypte optrek
kend de Indië-route van de Britten
barricaderen.
Het doorslaggevende moment in
de moderne historie van het Na
bije-Oosten kwam toen Napoleon
zich, na de verovering van Egypte,
naar het noorden wendde en de
strijd met de Turken aanging in de
Levant. Om in deze stryd te win
nen zocht Napoleon de steun van
Arabische stammen. Maar hij pro
beerde ook de hulp te krijgen van
de joden in het gebied. En hij be
loofde hen in ruil voor hun inzet
een onafhankelijke joodse staat in
Palestina. (Opgemerkt is dat de
Britten na de Eerste Wereldoorlog
deze napoleontische politiek heb
ben gekopieerd).
Oliebronnen
Bonaparte verloor het Levantijn-
se avontuur, ook door de bemoeie
nis van de Britten. Toch luidde de
napoleontische expeditie voor de
Arabieren een geheel nieuw tijd
perk in. Ze betekende het einde
van 'de lange Arabische slaap'.
Geo-politici kunnen zich afvragen
door welke geheime motor de Brit
ten en Fransen gedreven werden
om mensen, geld en energie te in
vesteren in delen van de Levant
waar geen economische opbrengst
te verwachten viel, want van olie
bronnen was toen nog geen sprake.
Rond 1840 hebben Britten en
Fransen zich ieder op hun eigen
manier in het Nabije-Oosten ver
schanst. De Fransen wierpen zich
op als de beschermers van het
christendom en ze trokken zich het
lot aan van de Maroniten in de Li
banon. De Britten speelden suike
room van de Druzen. In het geheim
stookten agenten van beide landen
Maroniten en Druzen op elkaar
naar het leven te staan. De Turken
zagen kans intussen in troebel wa
ter te vissen.
Met de vloedgolf van de Eerste
Wereldoorlog werd de Turkse
macht in Syrië en Libanon wegge
vaagd. De Arabieren wilden onaf
hankelijkheid, de Britten en Fran
sen beloofden van alles, maar hiel
den vast aan wat ze hadden en slui
ten samen een uiterst belangrijk
akkoord, dat wordt genoemd naar
de Britse onderhandelaar Sir Mark
Sykes en de Franse onderhande
laar Georges Picot.
Volgens dit Sykes-Picotverdrag
- dat in strijd was met de beloften,
aan de Arabische machthebbers
gedaan - werd het gebied tussen
de Middellandse Zee en Persië
(Iran) opgedeeld in een Franse en
een Britse invloedssfeer, met uit
zondering van Palestina, dat onder
internationaal bestuur kwam te
staan. In 1917 werd Palestina aan
de joden beloofd als een nationaal
joods thuisland. De blauwdrukken
lagen daarmee klaar voor rampen
die Sykes en Picot in hun stoutste
dromen niet hadden voorzien.
Het waren de Fransen in hun ei
gen 'invloedssfeer' die er toe beslo
ten Libanon tot onafhankelijke na
tie uit te roepen (1920). Syrië kreeg
na veel geharrewar dezelfde status,
al bleef de Franse invloed ondanks
dit alles van overheersend belang.
Britten en Fransen voerden geen
onverdachte politiek in het Nabije-
Oosten, waarbij ze er bovendien
voortdurend op uit waren elkaar in
de wielen te rijden. De toestand
nam komisch-tragische vormen na
het uitbreken van Tweede Wereld
oorlog en de bezetting van een deel
van Frankrijk door de troepen van
Adolf Hitler. De Franse troepen in
Syrië en Libanon hielden zich aan
de bevelen van Maarschalk Petain
en zijn 'onafhankelijke' regering in
Vichy. De Franse machthebbers in
het gebied werden door de maar
schalk benoemd, terwijl in Londen
generaal de Gaulle zijn vrije Fran
sen om zich heen verzamelde.
Invasie
Op het moment dat 'Vichy' de
Duitsers toestemming gaf vliegvel
den in Syrië, en Libanon voor hun
oorlog te gebruiken, ging een Brits
leger, aangevuld met een beperkt
contingent 'vrije Fransen' in Bei
roet aan land. Het gevolg van deze
invasie was dat Fransen er tegen
Fransen vochten. Voor de Britse
eerste minister Winston Churchill
was met deze operatie een histo
risch moment gekomen. In het La
gerhuis verklaarde hy met zoveel
woorden: „Er is geen sprake van
dat Frankrijk na de oorlog in de
Levant de positie behoudt die de
zijne was voor de oorlog". In '43
leidden verkiezingen in Syrië en
Libanon tot eigen parlementen en
presidenten. De Franse rol was
voorlopig ten einde.
In de na-oorlogse jaren werd de
Franse politiek ten opzichte van de
oude invloedssferen voornamelijk
bepaald door sympatie met de
nieuwe staat Israël. En Britten en
Fransen traden werkelyk geza
menlijk op in 1956 in de overigens
jammerlijk mislukte poging presi
dent Nasser van Egypte militair uit
te schakelen, nadat die het Suezka-
naal had genationaliseerd. Met het
uitroepen van de vijfde republiek
en de komst van generaal de Gaul
le kwam er aan de Franse pro-Is-
raëlische politiek een einde. Ook
de opvolgende presidenten Pompi
dou, Giscard d'Estaing en Mitter
rand voerden een sterk pro-Ara
bisch beleid op politieke en ook
moralistische gronden.
De opvallende hulpeloosheid,
waarmee de regeringen van de af
gelopen jaren op de Arabische ra
zernij hebben gereageerd, zou af te
leiden zijn dat meer dan een eeuw
koloniaal bewind in Syrië en Liba
non de Fransen geen inzicht heeft
verschaft in een wereld die ze de
baas wilden worden. Ook na de
conferentie in Luxemburg wordt
opgemerkt dat de regering-Chirac,
in zijn zucht de Syrische mach
thebbers tot het laatst toe te beha
gen, zich niet zou realiseren dat de
ze machthebbers in feite in min
stens drie machtsgroepen uiteen
gevallen zyn waarvan er minstens
een verantwoordelijk moet worden
geacht voor de terreurdaden in
Frankrijk en ook voor die in Enge
land. De Britten hebben de conse
quentie aanvaard. De Fransen zul
len na een eventuele nieuwe golf
van terreur in hun hoofdstad op
niet veel internationale solidariteit
meer kunnen rekenen. Dat is ook
de tendens van de commentaren in
de Britse media.
HIJ vindt dat meer mensen moeten weten wie HIJ
eigenlijk is, hoe HIJ denkt over mode en over kwaliteit.
En HIJ vindt dat u dit moet lezen, want
PERFEKTE SHIRTS MET EEN FOUT PRIJS
KAARTJE, want deze shirts zijn volmaakt: ze zijn van
100% geruwde katoen, in "7 modellen en 15 ver
schillende dessins, ze zijn behaaglijk en in de mode,
alleen HIJ begrijpt ook niet hoe dat kan de prijs
moet een vergissing zijn.
Want tijdelijk hangt aan deze shirts een bij
zonder ongeloofwaar-1
dig prijsje, namelijk
Prijs geldig t/m 8 november a.s.
