Londen houdt adem in voor de 'Big Bang' Logboek onthult activiteiten CIA Effectenbeurs rekent in één klap af met aloude tradities Achtergrond 'Oecumene moeilijke leerschool' 986 WOENSDAG 22 OKTOBER 1986 PAGINA 15 LONDEN - „We hoeven niet uw geld en we hoeven niet uw orders, maar bid voor ons", sprak David Steen, bestuurslid van de Londense effectenbeurs, een paar weken geleden op een bijeenkomst in Amster dam. Het financiële centrum van Londen maakt zich op voor 27 okto ber, de dag waarop de aloude regels die sinds 1911 leidraad waren voor het handelen op de Londense effectenbeurs, overboord gaan en de concurrentie vrij spel krijgt. De zenuwen staan strak gespannen. Want de gevolgen van 'Big Bang', zoals de operatie is gaan heten, strekken ver, tot in Amsterdam toe. De legendarische bolhoeden en paraplu's waren al weg uit de City. Maar nu gaan ook de al even legendarische lunches tot het verle den behoren. Vanaf maandag zal het er in één klap agressiever, Ameri- kaanser aan toegaan. „Het is zoiets als rechts gaan rijden in plaats van links. Dat kan je niet geleidelijk doen. Vandaag is het links, morgen is het rechts". De grote Amerikaanse, Europese en Japanse banken en effecten huizen zitten al lang in Londen, vooral voor de handel in Euro bonds (obligaties in valuta bui ten het land van oorsprong, waarvoor Londen dé markt is). Maar pas sinds maart kunnen zij lid zijn van de effectenbeurs en ze moeten nog tot maandag wachten voordat alle beletselen zijn verdwenen om voluit te con curreren met de Britse banken en effectenhuizen. door Jannie Roos (ANP) De aanzet tot de veranderingen in Londen werd gegeven in 1983, toen de beurs besloot de vaste provisies waarmee Jobbers" en „brokers" werkten, los te laten. Daaraan was een actie van de re gering voorafgegaan die de beurs voor de rechter dreigde te slepen als dit systeem, dat door de rege ring als monopolistisch werd be schouwd en niet in het belang van de beleggers, zou blijven be staan. Vanaf maandag vervallen ook de vaste provisies en zal per transactie kunnen worden on derhandeld over de prijs. Keith Campbell Golding, directeur van de Londense tak van de Amro- bank, verwacht dat de provisies als gevolg daarvan als snel zullen zakken tot gemiddeld een kwart procent. In het oude systeem lig gen de provisies volgens hem ge middeld op 0,4 procent. Het loslaten van de vaste pro visies leidt automatisch tot op heffing van het onderscheid tus sen 'jobbers' en 'brokers'. De laatsten zijn effectenmakelaars tegen vaste provisies orders aan brengen bij de jobbers, die han delen op de beurs en een prijs maken. Zij zijn te vergelijken met de hoeklieden op de beurs in Amsterdam, met dit verschil dat ze nimmer rechtstreeks zaken mogen doen met beleggers. Typisch Brits De strikte scheiding tussen brokers en jobbers was een ty pisch Brits verschijnsel. De ge dachte er achter was dat klanten alleen onpartijdig advies kunnen krijgen van iemand die niet zelf handelt in de stukken. Het sys teem werkte goed zolang de or ders betrekkelijk klein waren, maar met de opkomst van grote beleggers als verzekeringsmaat schappijen en pensioenfondsen werkte het steeds minder bevre digend. Duidelijk is dat het ook voor de beursleden zelf een comforta bel systeem was, dat onderlinge concurrentie vrijwel uitsloot. Zij konden zonder al te veel moeite tussen 10.00 en 16.00 uur, onder broken door een lunch van twëe uur, een goed bestaan bij elkaar verdienen. Die tijden zijn voor bij. In de City verschijnen steeds meer eethuisjes voor snelle hap pen en alle effectenkantoren van betekenis zijn bezet tot minstens na de sluiting van Wall Street, laat in de avond. Vrijwel alle jobbers en brokers zijn inmiddels gefuseerd of opge kocht door Britse of buitenland se banken en effectenhuizen. Ook dat is nieuw. Vroeger moch ten buitenstaanders slechts een belang van maximaal 10 procent bezitten in een beursfirma. De Britten moeten het gaan opne men tegen reuzen als de Japanse Namura en de Amerikaanse Mer rill Lynch en Salomon Brothers. Huren en salarissen in de City zijn (tijdelijk?) tot fabelachtige hoogten gestegen. Deze dramati sche kostenstijging zal, samen met de daling van de provisies, moeten worden terugverdiend door stijging van de omzet en door het innemen van zeer grote posities, waarbij de winst moet komen uit het verschil tussen aan- en verkoopprijs van grote partijen stukken voor eigen reke ning. De risico's zijn groot. Beeldscherm Alleen de zeer kapitaalkrachti ge huizen zullen het hoofd boven water kunnen houden, temeer omdat de liberalisering van de Londense beurs, na New York en Tokio het derde financiële centrum van de wereld, gepaard gaat met de introductie van een nieuw, technologisch zeer gea vanceerd, handelssysteem: ge worden (Stock Exchange Auto mated Quotation), dat de beurs- vloer in theorie overbodig maakt. Elke handelaar kan straks zijn werk doen met be hulp van een beeldscherm en een telefoon. Voor gewone te lefoons en dicteer- apparaten is van af maandag geen plaats meer. Ed die Pelc. verant woordelijk voor de installatie van het nieuwe com putersysteem, veegt er de Lon dense beursvloer ,De investeringen in dit sys teem zijn gigantisch geweest. Publiciteitschef Lynton Jones van de Londense effectenbeurs schat dat de verbouwingen en in stallaties in totaal ongeveer 500 miljoen pond hebben gekost. „Wij alleen al hebben 25 miljoen pond gestoken in het verbouwen van de beursvloer. Ik weet dat een groot huis als Barclays De Zoete eenzelfde bedrag heeft geïnvesteerd en er zijn zeker nog vijftien firma's die dergelijke be dragen hebben uitgegeven". Vrijwel iedereen in de City zegt erop te rekenen dat er kop pen gaan vallen. Zeker als onver hoopt de beurskoersen over de hele wereld gaan zakken. „Dan wordt het bloed aan de paal", voorspelt Jones. Maar ook zon der koersval verwacht hij al een „dramatische daling" te ver wachten van het salarisniveau van handelaren. Nu de vrijge maakte markt moet wórden ge nomen is de vraag personeel enorm en jonge onervaren han delaren verdienen tonnen. Maar Jones is zeer gedecideerd over de houdbaarheid hiervan: „Al de komende lente is het afgelopen". Amsterdam De gebeurtenissen in de City zullen doorgolven tot ver buiten Londen en Groot-Brittannië. Moet ook Amsterdam de 'Big Bang' vrezen? Directeur Camp bell Golding van de Amrobank in Londen denkt van wel. Lon den wordt heel aantrekkelijk voor Amerikaanse en Japanse ef fectenhuizen en banken en er zou wel eens veel handel in Lon den terecht kunnen komen die zonder de Big Bang naar ajjdgre Europese markten zou zijn ge gaan. Dat kleine en middelgrote beleg gers wel eens in omgekeerde .richting de wijk zouden kunnen nemen omdat zij minder scherpe condities kunnen stellen, staat volgens Campbell Golding nog te bezien. Hij verwijst naar de Verenigde Staten, waar een soort effectenwarenhuizen zijn ont staan, die tegen lage prijzen or ders uitvoeren voor kleine beleg gers. Mr. G.M. de Marez Oyens, alge meen secretaris van de Amster damse effectenbeurs, ziet het minder somber in. Londen is tenslotte al heel lang hét cen trum van de handel in euro-pa- pier en het is irreëel te veronder stellen dat de Amerikaanse en Japanse reuzen naar Amsterdam zouden zijn gekomen, indien Londen geen Big Bang beleefde. Tenslotte heeft de markt in Am sterdam de omvang van onge veer een tiende van Londen. De Marez Oyens gelooft eerder het omgekeerde; hij heeft de in druk dat ze juist door Big Bang ook naar Amsterdam komen. Gi ganten als de Amerikaanse Citi corp en Credit Suisse First Bos ton (CSFB, dat het kantoor Jo nas en Kruseman overnam) en de Japanners Namura, Daiwa en Yamaichi zijn al lid van de Am sterdamse beurs. Zij zijn op CSFB na (nog) niet actief hande lend ter beurze, maar ze willen hier voet aan de grond hebben voor het geval het in Londen een puinhoop mocht worden, zo ver onderstelt De Marez Oyens. Laatste nieuwtjes De Marez Oyens gelooft ook heilig in het handhaven van de beursvloer, waar handelaren el kaar tegenkomen en persoonlijk handel kunnen drijven. „Tech nisch is het mogelijk te handelen zonder ooit op de vloer te komen, maar ik weet één ding en dat is dat de grote Amerikanen alle maal hun handelaren op een kluit hebben zitten in zalen die groter zijn dan onze beursvloer. Om elkaar te kunnen beschreeu wen en de laatste nieuwtjes te horen. Dat is het klimaat waarin gahandeld wordt", meent hij. Lynton Jones van de Londen se beurs geeft de Nederlanders gelijk; er is ruimte voor meer dan één effectenbeurs in Europa. Amsterdam noemt hij een dyna mische en progressieve beurs, die zeker kan profiteren van de handel die het nieuwe Londen zal aantrekken en op gang bren gen. Die handel komt vrijwel niet van Europese beurzen, maar bij voorbeeld uit Japan. Big Bang zal volgens Jones handel op gang brengen die er niet was, en handel aantrekken van over zee. „Andere Europese beurzen kunnen daar alleen maar profijt van hebben, als zij zich voortdu rend aanpassen aan nieuwe om standigheden. Er zijn in Europa beurzen die dat niet doen. Hun zal het slecht vergaan", zo voor spelt Jones. De geheime oorlog tegen Nicaragua WASHINGTON - In het door Amerikanen gevlogen vrachtvlieg tuig dat twee weken geleden boven Nicaragua werd neergehaald, zijn documenten gevonden waaruit blijkt dat voor de contra's een uit gebreid bevoorradingsnetwerk is opgezet. Uit de documenten valt op te maken dat de bevoorrading werd uitgevoerd met verschillende vliegtuigen, dat zeker één piloot ook op Amerikaanse militaire ba ses vloog en dat sommige vluchten mogelijk zelfs ten behoeve van mi litaire operaties werden uitge voerd. door Robert Parry/AP De documenten, die openbaar werden gemaakt door de Nicara guaanse regering* leggen een nauw verband tussen de bevoorrading 'en de Amerikaanse luchtvracht- maatschappij Southern Air in Mia mi, die vroeger eigendom was van de Amerikaanse geheime dienst CIA. Southern Air heeft verklaard dat de piloot van het neergehaalde toestel, Wallace Sawyer, tot 1985 in dienst was van de luchtvaartmaat schappij. In Sawyers persoonlijke logboek staat echter dat hij nog in februari '86 twee keer een vliegtuig heeft gevlogen dat aan Southern Air was verhuurd. Het ene toestel vloog hij naar de luchtmachtbasis McClel- lan in Californië en het andere naar het militaire vliegveld Ilopango in El Salvador, dat het middelpunt zou zijn van de bevoorrading voor de contra's. William Kress, woordvoerder van Southern Air, wilde geen ant woord geven op de vraag waarom Sawyer vliegtuigen voor Southern Air vloog, als hij niet langer in dienst was. Volgens het Amerikaanse minis terie van defensie werd Southern Air in 1983 een particuliere maat schappij, waaraan het leger vaak bevoorradingsvluchten uitbe steedde. De CIA had Southern Air begin jaren '70 opgekocht. Particulieren Nadat het Amerikaanse Congres de geheime hulp van de CIA aan de contra's had verboden, begonnen Amerikaanse burgers, vaak met nauwe banden met hooggeplaatste functionarissen, geld in te zamelen en hulp te geven aan de contra's - de rebellen die de sandinistische regering van Nicaragua ten val wil len brengen. Amerikaanse functio narissen, Amerikaanse burgers die de contra's steunen, en leiders van de contra's hebben gezegd dat het Witte Huis met hulp van tussen personen leiding gaf aan het parti culiere initiatief om de rebellen te bevoorraden, terwijl president Reagan het Congres zover kreeg om de militaire hulp aan de con tra's te hervatten. Volgens de zegslieden was luite nant-kolonel Oliver North, onder directeur voor politiek-militaire aangelegenheden van de Nationale Veiligheidsraad, de eindverant woordelijke voor de bevoorrading. Zijn belangrijkste tussenpersonen waren generaal-majoor b.d. John Singlaub en de conservatieve acti vist Robert Owen. Het Witte Huis heeft ontkend dat Norths activiteiten in strijd waren met het verbod van het Congres op verdere hulp aan de contra's. Het verbod gold van oktober 1984 tot afgelopen zaterdag, toen Reagan de begroting voor dit jaar tekende, waarbij 100 miljoen dollar voor de contra's is inbegrepen. Volgens een zegsman bij de CIA was de omvang van de hulp aan de contra's, zoals gebleken uit de buit gemaakte documenten, veel groter dan de CIA aan de diverse Con grescommissies had doen voorko- Eugene Hasenfus, de enige over levende uit het neergehaalde vrachtvliegtuig, die gevangen is genomen door het Nicaraguaanse leger, vertelde dat de bevoorrading vanuit Ilopango werd verzorgd door tussen de 24 en 26'mensen en werd geleid door twee Amerikaan se Cubanen. Deze twee, Max Go mez en Ramon Medina, werken volgens Hasenfus voor de CIA. De geheime dienst heeft toegegeven dat Gomez, wiens echte naam Fe lix Rodriguez luidt, vroeger een agent van de CIA is geweest, maar nu niet meer. Logboek Volgens zegslieden die betrok ken zijn bij de bevoorrading van de contra's, is Rodriguez in Ilopango gestationeerd door Donald Gregg, een medewerker van vice-presi dent Bush, en Nestor Sanchez, een hoge functionaris van het Penta gon die verantwoordelijk is voor het hulpprogramma voor Latijns- Amerika. Bush en Gregg hebben ontkend dat zij instructies hebben gegeven voor de geheime vluch ten. In het logboek van de neerge haalde C-123 staat dat op 15 juni ene 'Medina' aan boord was voor een vlucht van 7'/2 uur. In het log boek staan 27 vluchten opgete kend - waarvan veel met de aante kening 'dropping' - uitgevoerd van 16 april tot 23 september. In Sawyers logboek worden nog andere vliegtuigen genoemd, die voor de bevoorrading werden ge bruikt. Sawyer identificeert acht verschillende vliegtuigen waarmee hij dit jaar in Midden-Amerika had gevlogen, al is het mogelijk dat voor één vliegtuig verschillende codes werden gebruikt. Sawyer vloog ook DHC4 Caribou trans portvliegtuigen en twee L382 transporttoestellen van Southern Air. In Sawyers logboek staan ruim 100 vluchten in Midden-Amerika vermeld, waarvan veel met de be stemming 'MSSS', de internationa le code voor Ilopango. Ook wordt 77 keer melding gemaakt van vluchten op of van 'AGU', waar schijnlijk Aguacate, het door de VS aangelegde vliegveld van de contra's in het oosten van Hondu- De meeste vluchten in Midden- Amerika maakte Sawyer tussen fe bruari en september. Van 24 tot 28 maart vloog hij veelvuldig op Aguacate, vluchten die werden aangemerkt als 'ops', een gewone afkorting voor militaire operaties. In die periode waren Nicaraguaan se troepen de grens met Honduras overgestoken om bases van de con tra's langs de grens aan te vallen. Volgens de documenten vertrok Sawyer ook van Amerikaanse mili taire bases. Zo ging een vlucht met een L328 van Southern Air op 19 juni 1985 naar de Amerikaanse luchtmachtbasis Howard in Pana ma. In juli 1985 vloog hij vier keer van de marinevliegbasis Norfolk in Virginia naar de Amerikaanse ma rinebases in Guantanamo op Cuba en naar Roosevelt Roads in Puerto Rico. Op 6 februari dit jaar vloog hij weer met een L382 van Southern Air naar Mercury in de Amerikaan se staat Nevada, een uiterst geheim proefgebied voor militaire vliegtui gen en kernwapens, en vandaar naar de basis McClellan. Hoewel het onduidelijk was waarom deze vluchten werden uit gevoerd, kunnen ze verband heb ben gehouden met het vervoer van logistieke voorraden naar Ameri kaanse militaire bases. Simonis: Het misstaat de bisschoppen niet, te erkennen dat zij tekort zijn geschoten in oecumenische ijver. Dat zet kardinaal Simonis in zijn uitvoerige brief aan de 'Mariënburg-vereniging' (van vernieuwingsgezinde rooms-ka- tholieken) voorop. Aan de ande re kant laat hij er geen twijfel over bestaan, dat er. naar zijn mening, nog te weinig overeen stemming is tussen Rome en de Reformatie om oecumenische gemeenten te kunnen vormen of eucharistische gastvrijheid mo gelijk te maken. Ook het Tweede Vaticaans Concilie spreekt 'met grote reser ves' over de eucharistische ge meenschap (deelneming aan el- kaars avondmaal). Dat heeft vooral te maken met de ambts opvatting van de reformatori sche kerken, in casu het ontbre ken van het wijdingssacrament. Juist wegens het ontbreken van voldoende overeenstemming in de ambtstheologie worden pun ten als oecumenische gemeen ten, kanselruil, eucharistische gastvrijheid en gemeenschappe lijk pastoraat in de stukken van het concilie niét of slechts voor zichtig genoemd. Simonis bevestigt, dat in het oecumenische gesprek 'onmis kenbaar vooruitgang' is geboekt. Maar, zoals gezegd, voldoende overeenstemming is er niet. De Nederlandse bisschoppen zullen in een 'herderlijke brief over de oecumene, die binnen afzienbare tijd zal verschijnen, hier dieper op ingaan. Pijn en misnoegen De kardinaal is zich ervan be wust, dat de terughoudende op stelling van de bisschoppen bij tal van rooms-katholieke gelovi gen gevoelens van pijn en mis noegen oproept. Maar het ant woord van 'Mariënburg' op de vraag of de rooms-katholieken met hun ambtsopvatting langza merhand niet alléén komen te staan in de oecumenische bewe ging, vindt hij onvoldoende. Het ontbreekt de vereniging aan rea liteitszin. Uit de hervormde en gerefor meerde reactie op de Wereld raad-rapporten over doop, eu charistie en ambt blijkt, dat de twee grote reformatorische ker ken het rapport over het ambt, ondanks positieve elementen, uiteindelijk niet kunnen aan vaarden. De rapporten over doop en eucharistie in hoofdlijnen wél. "Ik stel dit vast met groot respect voor de ernst waarmee de van ons gescheiden kerken de ambtsproblematiek benaderen", zegt Simonis in zijn brief. "Het blijkt, dat niet alleen de Rooms-Katholieke Kerk, maar ook de protestantse kerken, en vooral de calvinistische, proble men hebben met bepaalde zaken op oecumenisch terrein. Getuigt het van oecumenische gezind heid als hij die zulke problemen constateert wordt gestraft met het verwijt van kerkelijke een kennigheid?" 'Mariënburg' omschrijft de oe cumenische situatie als een 'ma laise'. Simonis vindt het niet te recht als die, zij het met enige re strictie, op rekening van de rooms-katholieke kerkleiding wordt geschoven. Hij ontkent niet, "dat ook de bisschoppen fouten maken in de moeilijke leerschool van de oecumene". Maar de uiteenzetting van 'Ma riënburg' is te gemakkelijk. Zeer veel kerkleden (en dat be treft niet alleen de Rooms-Ka tholieke Kerk) hebben op het ogenblik de neiging dicht bij de eigen kerk te blijven. Er is, zo constateert de aartsbisschop, be hoefte aan vertrouwde, overzich telijke verhoudingen "in een tijd waarin ontkerkelijking en reli gieuze onverschilligheid de ker ken over de hele breedte bedrei gen". "Men 'mag van de bis-" schoppen verwachten dat zij zich verzetten tegen deze tendens tot afzondering. Maar dat is iets an ders dan de oorzaak bij hén leg gen". Ter discussie Simonis kan zich niet aan de indruk onttrekken, dat de 'Ma riënburg-vereniging' niet alleen het beleid in de Nederlandse kerkprovincie, maar ook belang rijke uitspraken van het Tweede Vaticaans Concilie ter discussie stelt. Hij doelt op uitspraken over de 'onverbrekelijke eenheid van de huwelijkspartners', rela ties vóór het huwelijk, geboor- tenregeling en euthanasie. Met spijt stelt hij vast, dat rooms-ka tholieken blijkbaar verschillend antwoorden op de vraag wat nu de 'eigenlijke vragen' zijn. De 'Mariënburg-vereniging' heeft de brief van Simonis in middels gekenschetst als een 'bruikbaar uitgangspunt voor na der beraad met de bisschoppen'. (Dit is het tweede uittreksel van Simonis' brief. Het eerste stond in de krant van gisteren, ook de rubriek 'Nabij en Ver'). Scheiding blijft De blanke Nederduits Gere formeerde Kerk in Zuid-Afrika handhaaft de scheiding volgens rassenlijnen met de drie dochter kerken voor zwarten, kleurlin gen en Indiërs. Met twèederde meerderheid verwierp de synode van Kaapstad gisteren een voor stel om deze vier kerken in een verenigde kerk te laten opgaan. "In principe heeft de Neder duits Gereformeerde Kerk de universele eenheid van de kerk al aanvaard, ook al bestaat deze in de praktijk in vier naar ras ge scheiden kerken", zegt de syno de. De indiener van de motie, professor André du Toit, decaan van de theologische faculteit van de universiteit van Pretoria, zei, dat de geloofwaardigheid van de kerk op het spel staat als zij haar woorden niet door daden laat volgen. De synode veroordeelde wel racisme als een 'ernstige zonde', maar omschreef niet wat ze daar onder verstaat. Een besluit over de vraag of 'gescheiden ontwik keling' ook zonde is, werd uitge- steld. Daarover moet eerst een commissie haar licht laten schij nen. Verder stelde de synode in principe het lidmaatschap open voor iedereen. Dat is alleen af hankelijk van aanvaarding van de 'Drieënige God'. Een aan vraag om lid te worden, zegt het besluit, moet wel in overeen stemming zijn met de kerkorde. Duivel. Op last van de Rooms-Katholieke Kerk in Bra zilië is een boek waarin het be staan van de duivel wordt betwij feld, uit de circulatie genomen. De schrijver, de 55-jarige jezuiet en parapsycholoog Oscar Gone- lez Quevedo, kreeg bovendien zwijgplicht opgelegd. Als er al duivels bestaan, dat hebben ze nog nooit één voet op aarde gezet, schrijft Quevedo. Al le gevallen van 'duiveluitdrij ving' hebben niets bovennatuur lijks en kunnen eenvoudig uit de parapsychologie worden ver klaard. De jezuiet zet ook vraag tekens bij de wonderen van Christus, waarvan de bijbel mel ding maakt. Hervormde Kerk: beroepen te Wijk (bij Heusden) J. Harte- man Moerkapelle; aangenomen naar Hoornsterzwaag (hervormd/ gereformeerd) kandidaat W. L. Andel Katwijk, naar Den Haag drs. E. J. Bosch aldaar. Gerefor meerde Kerken Vrijgemaakt: beroepen te Almere/Zeewolde A. O. Reitsema Brunssum. Trots. "Laat iedereen trots gelovig zijn en blij naar de kerk gaan. Dat is het enige dat uit straling geeft en dus wervend op jongeren werkt. Als jongeren bo vendien ontdekken dat ze niet moéten maar mógen geloven, zal het geloof hen veel meer aanspre ken". (Dr. Pieter van Hoof, program mamaker bij de KRO, in een the manummer van het informatie bulletin van de rooms-katholieke kerkprovincie over 'kerk en jon geren').

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 15