Hof onderzoekt rol ras bij doodstraf
NIEUW IN
NEDERLAND!
Israël verliest
toestel bij
actie Libanon
PENTHOUSE M
Sjamir en Peres
leggen ruzie bij
Moskou laat Goldfarb gaan
Mugabe stuurt leger naar Mozambique
Bondsdag wil zwijgzame
manager laten opsluiten
HEI EERSTE NUMMER
NU OVERAL
VERKRIJGBAAR!
VOOR DE MAN DIE ALLES WIL
VRIJDAG 17 OKTOBER 1986
BUITENLAND
PAGINA 7
r Machel: hoofdstad ontvlucht.
TEL AVIV - Het politiek gekra
keel in Israël rond de wisseling van
het premierschap lijkt te zijn ver
stomd. Likoedleider Sjamir gaat
vandaag naar de president om de
opdracht in ontvangst te nemen
een kabinet van nationale eenheid
te formeren. Premier Peres en zijn
opvolger streken gistermiddag de
kreukels strak die de rotatie van de
macht in de weg hadden gestaan.
door
Taco Slagter
Peres en Sjamir kwamen over
een dat de afgelopen zomer door
de socialistische regeringsleider
ontslagen minister van financiën
Moda'i als bewindman zonder por
tefeuille toch in het kabinet mag
terugkeren. De Arbeiderspartij van
Peres en de premier zelf waren
daar aanvankelijk mordicus tegen.
Als wisselgeld kreeg Peres de be
lofte van Sjamir dat hij als minister
van buitenlandse zaken kandida
ten voor belangrijke politieke en
diplomatieke functies mag voor
dragen die Sjamir dan kan benoe
men. Beide politieke rivalen heb
ben echter het recht van veto.
Het conflict op dit punt was on-
staan, nadat Peres had besloten
zijn kabinetssecretaris Yossi Beilin
als zijn „antenne" tot ambassadeur
in Washington te benoemen, het
geen de Likoed niet wilde. Samen
met de kwestie Moda'i leidde dat
tot stagnatie van de rotatie, zoals
dat was overeengekomen in het re
geerakkoord. Door het bereikte ak
koord is Beilin er nu wel zeker van
naar de Verenigde Staten te mogen
vertrekken.
De socialisten kregen echter zo
veel kritiek te verduren op het ge
sjoemel rond de machtswisseling,
dat hen niet anders te doen stond
dan snel naar een compromis te
zoeken. De kritiek behelste vooral
het politieke onfatsoen van de Ar
beiderspartij de voorrechten van
het premierschap, zoals benoemin
gen van functionarissen en minis
ters uit het eigen kamp, wel aan
Peres toe te kennen, maar langs
slinkse wegen die voordelen pro
beren te onthouden aan Sjamir.
Vanwege het Loofhuttenfeest
dat het weekeinde begint, zal de
Knesset pas midden volgende
week in een motie het vertrouwen
in de regering-Sjamir kunnen uit
spreken.
BONN - Het schandaal rond de
verkoop door de Westduitse vakor
ganisatie DGB van 200.000 huizen
van de Neue Heimat voor één mark
aan de Westberlijnse broodfabri
kant Schiesser, zorgde gisteren in
het parlement opnieuw voor tu
mult.
door
Hans Hoogendijk
De parlementaire
de hele zaak rond de met ruim 17
miljard schuld belaste Neue Hei
mat onderzoekt, wilde een van de
topmanagers horen. Tot woede van
de SPD en tot verbijstering van de
CDU hield topmanager Alfons
Lappas echter zijn mond.
Hij vond dat het geen pas had
hem over bedrijfsinterne zaken te
verhoren. Lappas beriep zich op
het bedrijfsgeheim en zei verder
niets. Lappas had al eerder de
rechter ingeschakeld toen de parle
mentscommissie stukken over de
Neue Heimat in beslag had laten
nemen. Dit onderzoek loopt nog.
De parlementariërs probeerden
nog de topmanager achter gesloten
deuren tot spreken te brengen.
Toen dat ook niet lukte veroordeel
den ze hem tot 1000 mark boete
wegens weigering. Hoger mochten
ze niet gaan.
Maar dat was nog niet alles: voor
het eerst in de geschiedenis van de
Westduitse Bondsdag werd beslo
ten de rechter in Bonn te vragen de
getuige op te sluiten wegens wei
gering. De rechter moet de zaak nu
onderzoeken. Hij kan besluiten de
onwillige getuige op te sluiten tot
hij wèl wil praten. Enige beperking
is dat deze gijzeling maar mag du
ren tot de nieuwe verkiezingen. In
het geval van Alfons Lappas bete
kent dat dat hij maximaal 100 da
gen vast zit, want op 25 januari gaat
West-Duitsland naar de stembus
om een nieuw parlement te kiezen.
Kernproef VS
LAS VEGAS (AFP) - De Verenig
de Staten hebben gisteren in de
woestijn van Nevada een nieuwe
ondergrondse kernproef uitge
voerd. De proef werd 25 minuten
uitgesteld omdat zich een demon
strant ophield in het proefgebied.
Dat heeft een woordvoerder van
het Amerikaanse ministerie van
energie meegedeeld. Volgens des
kundigen houdt de proef verband
met het SDI-onderzoek naar een
defensiesysteem in de ruimte. Het
was de 11e kernproef in Nevada
die de Amerikanen dit jaar be
kendmaakten.
Het officiële Sowjet-persbureau
Tass reageerde met de verklaring
dat de proef een "eerbetoon" was
aan de mislukte Sowjet-Ameri-
kaanse top in Reykjavik.
Brunswijk
nadert
Paramaribo
ribo binnen twee weken zonder
elektriciteit komt te zitten. Ook de
energietoevoer voor de Suralco-be-
drijven bij Moengo, Afobaka en
Carolina wordt dan afgesneden.
Een lokaal dagblad meldt dat ve
le families vanwege de gespannen
situatie Albina verlaten. Daarbij
zijn ook Chinezen, die voor de eer
ste levensbehoeften in het stadje
zorgden. De bewoners aan de rivier
de Marowijne zouden volgens an
dere bronnen geen rivierwater
meer willen drinken omdat er veel
lijken in drijven.
De bisschop van Suriname, mon
seigneur Sichem, is bang dat de ge
vechten zullen uitlopen op een
burgeroorlog. Er zijn berichten dat
reeds 600 tot 700 bosnegers zich
hebben aangesloten bij Brunswijk.
Bjj de gevechten van Carolina van
de afgelopen dagen bleek dat bo
vendien ook veel hindoestanen en
Javanen tot de groep behoren.
De vraag is of de guerrillastrij
ders die nu op diverse plaatsen ac
tief zijn de zaak wel in de hand
houden. "Het loopt uit op een ordi
naire belangenstrijd tussen twee
partijen", zo verklaarde bisschop
Sichem.
nog bestaat, zouden veroordeelden
in beroep gaan en dat zou het einde
van deze vorm van straf beteke-
Als dat zou gebeuren, zou dat
niet eens de eerste keer zijn. Op ge
zag van het Hooggerechtshof
mochten van 1967 tot 1977 nergens
in de Verenigde Staten doodstraf
fen worden gegeven. Het Hof boog
zich in die tijd over de vraag of het
ras van de moordenaar een rol
speelde bij het geven van de dood
straf.
Uiteindelijk verzandde dit ver
bod en in 1977 stond het de indivi
duele staten weer vrij de elektri
sche stoel of de dodende spuit te
hanteren. Van die staten hebben 37
de doodstraf weer in zijn grimmige
luister hersteld en sindsdien zijn 66
veroordeelden ter dood gebracht.
Dat is maar een klein deel van
degenen die tot de doodstraf zijn
veroordeeld maar bij wie het von
nis nog niet is uitgevoerd. Niet
minder dan 1788 Amerikanen zit
ten in de dodencel en vooral voor
hen is de uitkomst van de zaak-
McCleskey letterlijk van levensbe
lang.
Studie
De advocaat van McCleskey, die
werd veroordeeld omdat hij in 1978
tijdens de beroving van een meu
belzaak een agent doodschoot,
heeft indrukwekkend cijfermate
riaal tot zijn beschikking. Dat ma
teriaal heeft hij te danken aan een
studie van prof. David Baldus van
de Universiteit van Iowa.
Baldus onderzocht 2500 moord
zaken die zich in een periode van
zes jaar in Georgia hadden afge
speeld. Van elke zaak werden 230
details nader onderzocht. Baldus'
conclusie: of de moordenaar nu
blank of zwart is doet er niet toe,
wat werkelijk van belang is bij het
geven van de doodstraf is het ras
van het slachtoffer.
Wie in Georgia een blanke ver
moordt, aldus de hoogleraar,
maakt elf keer zoveel kans tot de
doodstraf te worden veroordeeld
als wie een zwarte om het leven
brengt. Cijfers van onderzoeken in
andere staten bevestigen dit beeld.
Om een paar voorbeelden te ge
ven: 6,3 procent van de moordza
ken in Florida waarbij het slachtof
fer blank is, eindigen in het uit
spreken van de doodstraf, tegen 0,8
procent van de zaken met een
zwart slachtoffer. Voor Oklahoma
zijn die cijfers 6,9 en 1,2 procent,
voor Mississippi 8,2 en 0,8 procent,
voor Arkansas 3,3 en 0,5 procent.
Wat moet men met die cijfers
aan? Laat dit op een verholen ma
nier discriminatie zien? Er zijn offi
cieren van justitie die zeggen dat
dat niet het geval is. Een vaak ge
hoord argument: „Veel zwarte
moorden komen voort uit uit de
hand gelopen ruzies en dat leidt
normaal niet tot de doodstraf. Bij
de moorden op blanken zijn vaak
ook nog andere misdaden als bero
ving in het spel".
En de conservatieve Washington
WASHINGTON - Wie een blanke
vermoordt, maakt een veel grotere
kans de doodstraf te krijgen, dan
wanneer het om een zwarte zou
gaan. Dat betekent dus, dat bij het
verlenen van de doodstraf raciale
overwegingen een rol spelen.
Dat is in twee zinnen de kern van
het beroep dat Warren McCleskey
heeft aangetekend tegen de dood
straf die een jury in de Amerikaan
se staat Georgia tegen hem heeft
uitgesproken. Het beroep dient de
ze week voor het Hooggerechtshof
in Washington.
door
Henk Dam
Het Hooggerechtshof is het
hoogste juridische college in de
Verenigde Staten. Het heeft als bij
zondere taak het toetsen van wet
ten, straffen en dergelijke aan de
Grondwet. McCleskey heeft zijn
beroep dan ook gedaan onder ver
wijzing naar die Grondwet.
De Amerikaanse Constitutie ver
biedt namelijk het geven van „wre
de en ongewone straffen". Wat de
advocaat van McCleskey nu moet
zien aan te tonen, is dat de dood
strafvoor zijn cliënt „wreed en on
gewoon" is, omdat de strafmaat
was gebaseerd op ras.
Als McCleskey zijn zaak wint,
zou dat van buitengewoon groot
belang zijn voor de toekomst van
de doodstraf in de Verenigde Sta
ten. In de andere staten (naast
Georgia dus) waar de doodstraf
Legal Foundation zegt dat een an
der argument tegen McCleskey is,
dat zwarte moordenaars eerder
worden gepakt dan blanke moor
denaars.
Populair
Dat heeft niets te maken met het
ras van het slachtoffer, maar ver
klaart wel het buitenproportioneel
grote aantal zwarten in de Ameri
kaanse dodencellen - 903 blanken
tegen 741 zwarten - en dat terwijl
over het geheel genomen zwarten
nog geen 12 procent van de Ameri
kaanse bevolking uitmaken.
Wat de zaak-McCleskey curieus
maakt en tegelijkertijd versterkt, is
dat er parallel een tweede beroeps
zaak bij het Hooggerechtshof
loopt. Deze keer gaat het om een
blanke inwoner van Florida, James
Hitchcock, die tot de doodstraf
werd veroordeeld omdat hij een 13-
jarig meisje heeft vermoord. Dat
meisje was blank, en Hitchcock
voert aan dat hij de doodstraf niet
zou hebben gekregen als het om
een zwart meisje zou zijn gegaan.
Zoals gezegd, de uitkomst van
deze zaken - uitspraken worden
pas juli volgend jaar verwacht -
zijn van groot belang voor de toe
komst van de doodstraf. In twee
opzichten hebben McCleskey en
Hitchcock in ieder geval het tij niet
mee.
Om te beginnen is de doodstraf
een in toenemende mate populaire
straf in de Verenigde Staten. Vorig
jaar werden 18 moordenaars geë
xecuteerd, dit jaar tot oktober al
16. Meer dan 70 procent van de
Amerikanen staat blijkens peilin
gen achter de doodstraf.
Daar komt bij dat juist enkele
weken geleden het Hooggerechts
hof iets van samenstelling is veran
derd. Een protégé van president
Reagan en uitgesproken conserva
tief is nu tot hoogste rechter bin
nen het college benoemd. Deze
nieuwe opperrechter geeft niet de
indruk de bestrijding van raciale
discriminatie als prioriteit te zien.
TEL AVIV - De Israëlische luchtmacht heeft gistermid
dag uit wraak op bomaanslag op recruten in Jeruzalem
woensdagavond, het Palestijnse vluchtelingenkamp Mia
Mia bij de Zuidlibanese havenstad Sidon gebombardeerd.
De actie werd ondersteund door kanonnenvuur van Israë
lische oorlogsschepen.
de schouder afgevuur- tijd aanslagen in Israël. Maar de Is-
raëlische censuur hield publikaties
van deze aanslagen tegen. Dit keer
is het hen uit de hand gelopen en is
het in de publiciteit gekomen. Je
ruzalem was een PLO-operatie".
Ook het PLO-hoofdkwartier
Met een
de Sam-7 raket zagen de Palestij-
nen echter voor het eerst sinds de
Israëlische invasie van '82, kans
één van de vier Phantom-gevechts-
jagers neer te halen. Eén van de
twee piloten werd later na een
spectaculaire reddingsoperatie Tunesische hoofdstad Tunis'kwam
met een helikopter opgepikt. Een
tweede bemanningslid is door de
volgens radio Israël met een derge
lijke verklaring. Een woordvoerder
sji'itische Amal-militie gevangen zei dat de frequentie van bomaan-
genomen. slagen in Israël zal worden opge
voerd. Daarbij merkte hij op dat
uitsluitend miltaire doelen zullen
worden uitgekozen, aldus de Israë
lische radio.
Nadat de inhoud van het inter
view met Feisal Awaida Jeruzalem
had bereikt, riep het ministerie van
door
Taco Slagter
Na een negentig minuten duren
de intensieve speuractie van het Is
raëlische leger ontdekte de piloot
van pr.n pGhra-hfliiirontpr rfipnc buitenlandse zaken de Egyptische
van een Cobra-helikopter diens
collega in de heuvels van deze
streek. Uit angst dat een landing lï"?
testoriet
i het hefschroefvliegtuig de
dacht van de sji'iten
gende dorpen zou trekken
dat de kans niet gering was dat er
op de helikopter zou worden ge
schoten, klemde de gestrande pi
loot zich
vast en werd hij laag
ambassadeur Mohammed Bassoui
op het matje. Hij kreeg een pro
diens regering
j~ «miicr oassouuu verklaarde later dai net
en en om de PL0 in E^yPte is verboden de
pers te woord te staan en slechts
bevoegd is kantoor in Cairo te hou
den. "De Egyptische regering
keurt elke terreurdaad af', aldus
Op de foto wordt Goldfarb bij zijn aankomst in de VS de hand geschud door Hammer.
WASHINGTON - De Russische niet had geslapen.
Bassouini verklaarde later dat het dissident David Goldfarb (67)
gisteren dankzij bemiddeling
Goldfarb kwam
Tjuist de laatste weken uitgebreid in
de Amerikaanse oliebaron Armand het nieuws. De joodse geleerde had
Hammer volkomen onverwacht al lang aan de Sowjet-autoriteiten
vrijgelaten. Hij en zijn vrouw Ceci- gevraagd of hij mocht emigreren,
lia kwamen gisteravond in Ham-
i, iteun eiite lerreuraaau ai aiuus
vast en werd hiUaae ove de f rond de diplomaat. Volgens radio-Cairo nier s privévliegtuig in de Verenig-
vliegencTmet de heb naar eenveilb Statenaan-
ten melden. De kans is ntet^ering dOOf
dat de Egyptiche regering met slui- n x, p»
ting van het PLO-kantoor in de neflK Uam
vlogen. DaaF ging hij pas
boord.
Na de luchtaanval en de beschie
tingen van zee zouden er branden
in het vluchtelingenkamp zijn uit- ""Vy1 lj" "c in
gebroken. De Libanese radio sprak Wl1 p"' directe ge-
ting
hoofdstad zal dreigen.
Dat de PLO de aanslagen i
toen in 1984 agenten van de Russi
sche geheime dienst KGB zich bij
hem meldden.
Hem werd min of meer de vrij
heid beloofd, als hij erin zou slagen
te heten, eind augustus van dit jaar
toch nog in de val gelokt door tus
senkomst van een andere kennis.
Goldfarb heeft zijn vrijlating te
danken aan de 88-jarige oliemiljo
nair dr. Armand Hammer. Ham
mer heeft sinds de jaren twintig za
kelijke contacten met de Sowjets
gehad, en heeft altijd een onge
woon goede toegang tot de Russi
sche leiders gehad.
„Ik vroeg in Moskou aan de vrbe-
slechts van drie gewonden. Het is m n,ic
de dertiende keer dit jaar dat Israê- samenwerking omde PLO als poli-
lische gevechtsvliegtuigen aanval- tIek|^'len
len uitvoeren op Palestijnse doelen u't te schakelen.
in Libanon.
Intussen is gedurende de hele
donderdag de aanslag met hand
granaten in Jeruzalem - waarbij,
na een beëdiging van dienstplichti
gen, bij de Klaagmuur een burger
de dood vond en negenenzestig Is
raëlische militairen gewond raak-
de Israëlisch-Jordaanse
De zwaar zieke Goldfarb, die c
der meer aan suikerziekte lijdt
praktisch blind is, zei gisteren,
toen hij voor het eerst hoorde te
zullen worden vrijgelaten, zo blij te
de Amerikaanse journalist Nick gere Sovjet-ambassadeur in Was-
-n persoonlijke vriend hington, Dobrynin, of ik Goldfarb
de val te lokken zodat met me mee terug zou kunnen ne-
Hij zei eerst: maar dat is uit
gesloten. Twee uur later belde hij
Daniloff,
van hem,
deze van spionage kon worden be
ticht. Dat weigerde Goldfarb.
zyn geweest dat hij de hele nacht York stond om Goldfarb welkom
Zoals bekend werd Daniloff, die op met de boodschap: toestem-
gisteren op het vliegveld van New
JOHANNESBURG - Zimbabwe
gaat aanzienlijke militaire verster-
quaanse havenstad Beira. Gisteren Britse leger. Voor de opleiding i
gaov «uuiuimiwc uuumujv. vuoiru- arriveerden een aantal .vuiuu»-
ten - door verschillende Palestijn- i^ngen naar Mozambique sturen, staande militairen en veiligheids-
—"-.-organisaties functionarissen vanuit Zimbabwe
se terreur- en
opgeëist. Behalve
ringen als die van de in Syrië ge
vestigde George Habash en Hawat-
me en de over de aarde zwervende
terreurbende van Abu Nidal, was Premier Mugabe wil op die
het opmerkelijk dat een officiële voorkomen dat de rechtse rebel-
de PLO in Cairo len-organisatie NMR zijn offensief
SETE door
Ruud de Wit
i Maputo. Onder hen i
opperbevelhebber van
babweaanse leger.
het gebruik van dit moderne
pen zijn een aantal voormalige le
den van de Britse Speciale Lucht-
ook de dienst (SAS) naar Mozambique
het Zim- vertrokken.
Het Mozambiquaanse leger is
gisteravond voor de Egyptische
dio de verantwoordelijkheid na
mens PLO-leider Jasser Arafat op
eiste.
de Mozambiquaanse hoofd
stad Maputo kan voortzetten. t
Er bevinden zich reeds 12.000 zich zorgen over de veiligheid
Zimbabweaanse militairen in Mo- de alternatieve
Woensdag kwamen de Zambiase slecht toegerust en opgeleid en be-
president Kenneth Kaunda en pre- schikt over ouderwets wapentuig
mier Robert Mugabe van Zimbab- uit het oostblok. Westeuropese re-
we bij de Victöria-Watervallen bij- geringen staan uiterst huiverig te-
de problemen in Mozambi- genover wapenleveranties
que te bespreken. Beiden maken zambique en hetzelfde geldt 1
Feisel Awaida verklaarde letter- zambique. Zij beperken zich ech- via Beira.
yj.kL"Ja. het is het werk van de ter tot het beschermen van de voor Mocht de door Zuid-Afrika ge-
PLO geweest. En het
eerste keer. We plegen al
de VS. Geld om wapens in de parti-
exportroute culiere handel te kopen heeft Mo-
zambique niet.
niet de Zimbabwe vitale olie-pijplijn en steunde NMR erin slagen de Beira-
en lange spoorweg van en naar de Mozambi- route volledig te bezetten, dan
wordt niet alleen de alternatieve
handelsroute voor Zimbabwe en
Zambia afgesneden, maar ook Mo
zambique in twee stukken ver
deeld.
Maar de NMR heeft niet alleen
succes in de buurt van Beira.
Woensdagavond meldde de Mo
zambiquaanse radio, dat de rebel
len erin waren geslaagd om 800
meter van de spoorweglijn tussen
Maputo en Nkomatipoort in Zuid-
Afrika op te blazen.
Het Frelimo-regeringsleger, dat
in de afgelegen delen van het land
geisoleerd en gedemoraliseerd is,
kan maar weinig uitrichten tegen
de in kleine groepjes opererende
NMR-guerrillastrijders.
Het Frelimo-leger zal binnenkort
de beschikking krijgen over zes
honderd Enfield L85 machinege
weren. Een wapen dat op dit mo
ment ook wordt ingevoerd bij het
Het welingelichte Zuidafrikaan-
se dagblad The Citizen wist te mel
den dat de Mozambiquaanse presi
dent Samora Machel zijn toevlucht
heeft gezocht op het eiland Inhaca,
op 20 kilometer voor de kust van
Maputo.
Volgens The Citizen zouden ook
ongeveer honderd ANC-leden, die
in Maputo wonen, naar Inhaca zijn
overgebracht. Dit zou in verband
staan met een door de Mozambi-
quanen verwachte aanval het het
Zuidafrikaanse leger op Maputo.
De Zuidafrikaanse minister van
defensie, Magnus Malan, ontkende
plannen voor zo'n aanval. Hij sloot
represailles echter niet uit als de
regering-Machel doorgaat met het
ondersteunen van het ANC.
PARAMARIBO - De groep-Bruns-
wijk nadert het vliegveld Zanderij.
Als de groep van Brunswijk door
trekt zouden zij mogelijk al over
enkele dagen Paramaribo berei
ken. Ten zuiden van Carolina, waar
ook gevochten is, ligt de Afobaka-
stuwdam, terwijl iets noordelijker
de centrale bij Paranam de elektri
citeitstoevoer voor de hoofdstad
verzorgt.
Als Brunswijk erin slaagt deze
centrale te bezetten, is Paramaribo
aangewezen op de centrale in de
stad. Dat zou betekenen met de ge
ringe energievoorraad dat Parama-
