Val van Martens
lost niets op'
Onzekere toekomst
NIEUW IN
NEDERLAND!
Vluchtelingenstroom
uit belaagd Mozambique
PENTHOUSE
Compromis rond Happart blijft uit
Aan Spaanse kust al
drie weken noodweer
Situatie mensenrechten
beter door meer druk
Dodental in
El Salvador
nu 1200
HET EERSTE NUMMER
NU OVERAL
VERKRIJGBAAR!
VOOR DE MAN DIE ALLES WIL
WOENSDAG 15 OKTOBER 1986
BUITENLAND
PAGINA 7
MADRID - Voor de derde week in
successie zijn grote delen van de
Spaanse Middellandse-Zeekust ge
teisterd door noodweer. Vooral het
gebied rond Murcia en ten noorden
van Barcelona werd getroffen door
overstromingen als gevolg van de
vaak tropische regenval.
hoofdweg Alicante-Murcia gedeel
telijk instortte.
Talloze scholen in het gebied be
sloten uit voorzorg de deuren te
In het tuinbouwgebied Murcia sluiten en de leerlingen naar huis
trad de rivier Segura op verschil- te sturen, zolang dat nog kon. In de
door
Gerrit-Jan Hoek
lende plaatsen buiten zijn
Een camping tussen Cartagena en
Alicante moest in allerijl ontruimd
worden om de kampeerders in vei-
buurt van Valencia deed een kleine
typhoon bulldozers met een ge
wicht van meer dan acht ton
schudden alsof het stukjes karton
ligheid te brengen. Zo groot was de waren.
BRUSSEL - Het Belgische parlement zit in zijn maag met de crisis in het Kabient- wateroverlast op sommige plaat- in Catalonië moest de snelweg
Martens. Geen van de grote politieke partijen is tevreden met het ontslag van de regering, sen' dat z fs een tunnel op de tussen Perpignan en Barcelona er
ook de oppositie niet. CVP-voorzitter Frank Swaelen zei echter „dat er zaken zijn waar
over geen compromissen meer mogelijk zijn". De voorzitster van de Vlaamse liberale
PW zei dat de zaak-Happart met dit ontslag geen stap dichter bij een oplossing is ge
bracht.
hoogte van de grensplaats La Jun-
quera geruime tijd afgesloten wor-
den, omdat de hoge waterstand ge
vaar opleverde voor de onthutste
weggebruikers.
Ook het treinverkeer ondervond
grote hinder van het slechte weer.
Alle treinen afkomstig uit Frank
rijk met bestemming Barcelona
moesten tot gisterenavond nood
gedwongen op Franse stations blij
ven staan, omdat op veel plaatsen
het baanvak was ondergelopen of
zelfs weggespoeld was.
De toeristenplaats Rosas bood
gisteren een intrieste aanblik: de
hele dag waren bulldozers bezig
om een dikke laag modder uit de
straten weg te vegen.
Ook voor de landbouw had het
noodweer catastrofale gevolgen.
Bijna de volledige artisjokken-
oogst ging door de overvloedige re
genval verloren. Het enige positie
ve feit is, dat de dorpen en steden
aan de Middellandse-Zeekust
voorlopig niet bang hoeven te zijn
voor schaarste aan drinkwater. De
stuwmeren, die op veel plaatsen
bijna droog stonden als gevolg van
de lange droogteperiode, liepen in
enkele uren tijd tot de rand van de
stuwdam vol.
Ook de Vlaamse socialisten, die hoofd heeft gehouden, heeft maan-
oppositie voeren tegen het kabi- dagavond nog een laatste poging
net-Martens, toonden zich niet ver- gedaan
i oplossing te bren-
heugd. „Wij zijn uiteraard tegen dit gen. Hij benaderde een viertal oud
kabinet, maar wij kunnen niet blij burgemeesters van gemeenten uit
zijn met de wijze waarop het nu ten de Voerstreek met de vraag of zij
val is gekomen", zei SP-voorzitter bereid waren tijdelijk het burge
meesterschap van Voeren op zich
te nemen. Maar de vier weigerden
dat.
José Happart zal nu vrijwel zeker
vrijdag door de franstalige meer
derheid van de Voerense gemeen-
Van Miert gaf toe dat ook een ka- teraad tot waarnemend burge-
binet met de socialisten grote pro- meester worden benoemd. Dat
blemen met de zaak-Happart zou kan, omdat de drie wethouders van
hebben. En zelfs Jaak Gabriels, Voeren - allen franstalig-rond het
voorzitter van de zeer Vlaams-na- afgelopen weekeinde ontslag heb-
door
Hans de Bruijn
tionalistische Volksunie,
belangrijker zaken zijn dan de af
faire-Happart om een kabinet te la
ten vallen.
De omstreden minister No-
ben genomen.
Happart is daardoor de enige
wethouder en dus waarnemend
burgemeester, zo beweert hij. Maar
premier Martens heeft al eerder
Nederlands moet kunnen spreken.
De kans is groot dat de gouverneur
van de provincie Limburg, waartoe
Voeren behoort, de benoeming zal
vernietigen. Happart z^l dan in be
roep gaan bij... de demissionaire
minister Nothomb.
De affaire-Happart leidde giste
ren in de Kamer van Volksverte
genwoordigers tot nog een inci
dent. Op de tweede dinsdag van
oktober wordt in Belgie traditio
neel het begin van het nieuwe par
lementaire jaar ingeluid en wordt
een nieuwe Kamer-voorzitter ge
kozen.
Kamervoorzitter Jean Defraigne,
een Waalse liberaal, had zich dins
dag echter de woede van alle
Vlaamse partijen op de hals ge
haald, door in een interview in een
Brusselse krant te stellen dat de
Vlamingen hun aanspraken op de
Voerstreek moeten opgeven. „Ik
zie geen reden waarom 4500 men
sen in een gewest moeten blijven
waar zij nu niet willen thuishoren".
Defraignes benoeming was daar
na plotseling heel wat minder van
zelfsprekend als zij aanvankelijk
leek. Alle Vlaamse partijen waren
woedend en de Waalse socialisten
kwamen met een tegenkandidaat,
thomb, die José Happart de laatste verteld dat een waarnemend bur-
weken steeds de hand boven het gemeester in Vlaanderen evengoed
DEN HAAG (ANP) - De toenemende druk op regeringen om de mensen
rechten na te leven heeft tot merkbare resultaten geleid. Dit is de conciu- de oud.minister Robert Urbain. Bij'
sie van de mensenrechtenorganisatie Amnesty International in haar van- - - - -
daag epubliceerde jaarrapport over 1985.
Hoewel de balans langzaam doorslaat ten gunste van de mensenrech-
ten, is er nog steeds sprake van een zorgelijke situatie in de wereld. Tien- wacht.
duizenden burgers verspreid over de hele wereld zijn het slachtoffer ge
worden van politieke moord, de doodstraf, verdwijning, marteling, mis
handeling en onrechtvaardige gerechtelijke procedures, aldus het jaar
boek.
De in 1961 opgerichte onafhankelijke mensenrechtenorganisatie Am
nesty International telt momenteel meer dan een half miljoen leden en
3600 groepen, verspreid over 60 landen, zijn actief in de strijd voor nale
ving van de mensenrechten.
In het 324 pagina's tellende rapport wordt melding gemaakt van schen
dingen van de mensenrechten in 128 landen. Sommige „verdachte" lan
den zijn echter niet opgenomen wegens een gebrek aan informatie. De
schendingen kennen geen grenzen, aldus de publikatie, zij komen voor in timisme
Oost en West, in grote en kleine landen, en zij zijn niet gebonden aan de deur
bepaalde politieke of maatschappelijke systemen.
Zonder enige hiërarchie in de schending van de mensenrechten
willen brengen noemt de Amnesty-publikatie met name de voortdurende
„verdwijningen" in Latijns-Amerika, de repressie in Chili en in de F
pijnen aan het einde van het Marcos-bewind. Amnesty vraagt verder
dacht voor Zuid-Afrika waar onder de bepalingen van de uitzonde
ringstoestand in de zwarte woongebieden tienduizenden personen, onder
wie vele minderjarigen, zijn opgepakt en zonder
José Happart volgde gisteren vanuit de loge het debatje
de stemming haalde Defraigne het
echter toch, zei het met aanzienlijk
minder stemmen dan was ver-
Thatcher/Karpov
JOHANNESBURG - De situatie i
het noorden van Mozambiqu
slechtert volgens de laatste berich-
Nationale Kruger-Wildpark waren
overgestoken, wordt er nu melding
gemaakt van duizenden vluchte-
LONDEN (GPD) - De belangrijk- ten zeer snel. Nadat maandag be- lingen die verder in het Noorden
ste Russische ontwapeningsonder- kend werd, dat de rebellenbewe-
handelaar Viktor Karpov onder
informatie. De streepte gisteren in Londen het op-
i president Reagan dat wordt
ging NMR vier steden op de Freli-
i-regeringsleger had veroverd,
i melding gemaakt
Afgezien van het geweld van de
lingen nog altijd openstond
nieuwe onderhande- tienduizenden Mozambiquanen oorlog tussen de NMR en-het rege-
Karpov had een ontmoeting met
deFilip- premier Thatcher van anderhalf
tr over het mislukken van de top
Reykjavik. De Russen beschou-
;n de Britse premier, die eerder
aproces zijn door president Reagan telefonisch
vastgehouden. Meer dan 80 procent van hen zou tijdens gevangschap zijn op de hoogte gebracht was van de
mishandeld. Het martelen van gevangenen blijft een veelvoorkomend gebeurtenissen
verschijnsel - zo niet een „systematische praktijk" - in talloze landen in
Afrika, Azië, het Midden-Oosten en Latijns-Amerika, aldus het jaarboek.
Amnesty spreekt zich ten aanzien van Europa vooral uit tegen het be
staan van de strafkampen „de Goelags" in de Sowjet-Unie en de aanwe
zigheid van vele honderden gewetensgevangenen verspreid over alle
Oosteuropese landen.
door
Ruud de Wit
IJsland, als de
meest trouwe bondgenoot van de
Amerikaanse president.
Karpov's bezoek was de eerste
van een <reeks aan Westeuropese
hoofdsteden waarbij de Sowjet-
Nederland wordt in het jaarboek alleen vermeld wegens het terugstu- Unie, in navolging van de public
45 Tamils naar Sri Lanka. De Nederlandse regering werd ver- relations Amerikaanse stijl, haar
zocht de bestaande waarborgen tegen onvrijwillige terugkeer te verster- eigen
die de grens met de buurlanden ringsleger worden de noordweste-
overvluchten. lijke delen van Mozambique ook
nog getroffen door een grote
droogte en hongersnood. Volgens
de ambassadeur van Malawi in de
Mozambiquaanse hoofdstad Ma
puto, M.W. Manchinjili, hebben al-
leen al de laatste drie weken meer
dan 70.000 Mozambiquanen hun
Het aantal Mozambiquanen, dat toevlucht tot Malawi genomen. Hij
het land noodgedwongen heeft voegde eraan toe, dat er ook vele
verlaten vanwege de aanhoudende Frelimo-soldaten zijn gedeser-
gevechten tussen het Frelimo-le- teerd. Ook vanuit de Zambiase
ger en eenheden van de door Zuid- hoofdstad Lusaka komen berich-
Afrika gesteunde rebellenorgani- ten, dat duizenden vluchtelingen
satie NMR, bedraagt volgens voor- vanuit Mozambique hun toevlucht
zichtige schattingen ruim 150.000. hebben gezocht in de oostelijke
Nadat het afgelopen jaar reeds provincie.
het noorden van het land in de han
den van de NMR zijn gevallen. Het
gaat om Zumbo en Mutarare in de
provincie Tete, om Caia in de pro
vincie Sofala en om Milange in de
Zambezia-provincie. Maar in Ma
puto werd gisteren ook nog een
vijfde stad genoemd, die de afgelo
pen weken door de NMR zou zijn
ingenomen, en dat zou de stad Un-
longue aan de grens met Malawi
zijn.
Vanwege het verbod om nog lan
ger Mozambiquaanse mijnwerkers
in dienst te nemen, zoals vorige
week door de regering-Botha werd
afgekondigd, heeft de Zuidafri-
SAN SALVADOR - Reddingswer
kers hebben in de arme buitenwij
ken van San Salvador de lijken van
vele slachtoffers aangetroffen, die
door een modderstroom werden
bedolven na de aardbeving van af
gelopen vrijdag. Volgens de red
dingswerkers liggen zo'n 200 men
sen, voornamelijk vrouwen en kin
deren, onder de modder begraven.
Het totale aantal slachtoffers van
de aardbeving komt daarmee'op
ongeveer 1.200.,
Gisteren waren de eerste gieren
te zien boven San Salvador. Kada
vers onder de puinhopen verkeren
reeds in staat van ontbinding en de
afstotelijke lucht begint de vogels
blijkbaar aan te trekken.
Ook is er een toename van vuilni
shopen in de straten van het cen
trum. De commandant van een
Spaanse reddingsploeg beweerde,
dat hij al verschillende potentiële
infectiehaarden had ontdekt en
sprak de vrees uit voor mogelijke
epidemieën. President José Napo
leon Duarte liet vannacht echter
weten dat experts uit Costa Rica en
Honduras hem ervan hadden ver
zekerd dat dergelijke gevaren op
het ogenblik niet aanwezig zijn.
Duarte deed oproepen om geen
reddingsploegen meer te sturen,
maar vooral voedsel, medicijnen,
kleren, tenten en bouwmaterialen.
Op zijn nachtelijke persconferentie
verklaarde de Salvadoraanse presi
dent dat er gisteren maar drie ka
davers waren geborgen. Volgens
de officiële cijfers is het totale aan
tal geborgen lijken daarmee op 979
in IJsland uiteen zetten zal.
i de gebeurtenissen 60.000 Mozambiquanen de grens Inmiddels
Maputo offi-
met Zuid-Afrika bij het beroemde cieel bevestigd dat vier steden
Buitenland kort
RAF-auto
Vier dagen nadat de 51-jarige
Westduitse diplomaat Gerald von
Braunmuhl door twee RAF-terro-
risten in Bonn werd vermoord,
heeft de politie een eerste succes
geboekt. Drie kilometer van de
plaats van de moord werd de auto
gevonden die de RAF-leden had
den gebruikt. Op de achterbank
stond het koffertje van de diplo
maat dat door de terroristen was
meegenomen. In de diplomaten-
koffer zit ook een kogelgat.
Kernproef VS
De Verenigde Staten zullen mor
gen in de woestijn van Nevada een
ondergrondse kernproef nemen.
De proef, onder de codenaam "Bel
mont", zal een kracht hebben van
tussen de 20 en 150 kiloton, aldus
een departementale woordvoer-
der.De Verenigde Staten hebben
dit jaar al tien kernproeven geno
men. De laatste is van 30 septem
ber.
Cuba/Brazilië
Cuba en Brazilië hebben na een
onderbreking van 22 jaar hun di
plomatieke betrekkingen hersteld.
Brazilië verbrak de betrekkingen
met Cuba in mei 1964, een maand
na de militaire staatsgreep die het
einde betekende van de regering
van president Joao Goulart.
kaanse Mijnkamer medegedeeld, gekomen. Uit het Ruben-Dario-
het recruteren van nieuwe mijn- complex, in het centrum van San
werkers uit Mozambique stop te Salvador, zouden in totaal 150 le-
hebben gezet. vende slachtoffers zijn gered.
ADVERTENTIE
Filippijnen
Het Filipijnse Hooggerechtshof
heeft twee communistische rebel
len in vrijheid gesteld nadat een
compromis was bereikt tussen de
openbare aanklager en de advoca
ten van Rodolfo Salas, een leider
van de communistische opstande
lingen tegen de regering van presi
dent Corazon Aquino. Het gaat om
de echtgenote van Salas, Josefina
Cruz Salas, en de lijfwacht van de
rebellenleider, José Concepcion.
Salas zelf blijft in hechtenis. Alle
drie zullen wel terecht moeten
staan voor rebellie.
WASHINGTON - Het ruimte
schild van de Amerikaanse presi
dent Reagan, ook wel bekend als
Strategisch Defensie Initiatief
(SDI) of 'Star Wars', is nu nog net
zo'n luchtkasteel als toen Reagan
zijn plannen driejaar geleden voor
het eerst ontvouwde.
door
Henk Dam
Er is, na de top van Reykjavik,
terecht door velen opgemerkt dat
het wel heel stug is dat de meest
vergaande plannen tot ontwape
ning waarvan ooit werd vernomen,
het ideaal zelfs van een kernwa-
penvrije wereld, werden opgeof
ferd aan een defensiesysteem dat
er nog niet eens is.
Zal" Reagan's droom eigenlijk
wel ooit werkelijkheid worden?
Zullen de Verenigde Staten ooit
over de mogelijkheid beschikken
vijandelijke kernwapens te stop
pen voor zij hun dodelijke op
dracht kunnen vervullen?
Over die vraag woedt in de Ver
enigde Staten een intens debat dat
uit de aard der zaak nogal wat spe
culatieve elementen bevat. Niette
min beginnen zich enige interes
sante lijnen in deze discussie af te
tekenen.
Niet populair
Om te beginnen moet worden
vastgesteld dat Reagans Star Wars-
plannen bij het Congres (Senaat
plus Huis van Afgevaardigden)
nooit erg populair is geweest. Met
name het Huis heeft zich altijd zeer
kritisch opgesteld.
Tekenend in dit verband is het
getouwtrek om het geld dat de
Amerikaanse regering het komen
de jaar aan SDI wil besteden. Rea
gan vroeg in eerste instantie om 5,3
miljard dollar. De Senaat wilde
niet meer dan 3,9 miljard geven, en
het Huis maar 3,1 miljard.
Uiteindelijk, na onder zware
druk te zijn gezet door Reagan,
vonden Huis en Senaat, vlak vóór
de top van Reykjavik begon, elkaar
ergens halverwege. Dat betekent,
dat Reagan 1,7 miljard dollar min
der aan SDI mag uitgeven dan hij
wil, als hij tenminste met het voor
stel akkoord gaat (want zover is het
nog niet).
Deze week gaat het Congres met
reces. Dat houdt verband met de
verkiezingen van 4 november,
waarbij een heel nieuw Huis en een
derde deel van de Senaat moet
worden gekozen. De vraag is nu,
hoe het nieuwe Congres over SDI
denkt.
Dat hangt in de eerste plaats van
de nieuwe samenstelling van Huis
en Senaat af. De verwachting is,
dat de Democraten (de oppositie
partij) in het Huis van Afgevaardig
den hun meerderheid zullen be
houden.
In de Senaat hebben de Republi
keinen (de partij van Reagan) een
meerderheid van vier. Minstens 12
van de 34 zetels waarover straks
wordt gestemd, zijn marginale re
publikeinse zetels die dus makke
lijk aan democratische politici
kunnen toevallen,
Bevlogen
Als dat zo zou zijn, dan krijgt
Reagan het in de laatste twee jaar
van zijn presidentschap niet mak
kelijk. En voor wat SDI betreft zal
de aanval van de tegenstanders
(voor een groot deel democraten,
maar ook wel wat republikeinen)
ongetwijfeld met dubbele energie
worden hervat.
Daar komt iets bij: de Congresle
den die Reagans SDI-plannen
steunden, vielen in twee groepen
uiteen: degenen die met de presi
dent een bijna religieuze bevlogen
heid ten aanzien van SDI deelden,
en degenen die in het ruimtschild
niet meer zagen dan een aardige
troefkaart bij onderhandelingen
mot de Sowjets.
Maar in Reykjavik is gebleken
dat Reagan zelf SDI helemaal niet
ziet als troefkaart. Immers: hij kon
van Gorbatsjov zo ongeveer alles
krijgen wat hij maar kon wensen,
maar toonde zich niettemin niet
bereid zijn droom op te geven.
En dus, samenvattend: politiek
gesproken staan de sterren voor
SDI in de Verenigde Staten niet zo
erg gunstig. Daarbij dient dan nog
bovendien rekening te worden ge
houden met het gegeven dat er in
1988 presidentsverkiezingen zijn,
en dat het helemaal niet gezegd is
dat Reagans opvolger de missio
naire bezieling van de huidige pre
sident deelt.
Successen
In die situatie zou verandering
kunnen komen als Reagan en zijn
medestanders binnen afzienbare
tijd op grote technische successen
kunnen wijzen. Nogal wat weer
stand in het Congres tegen SDI
komt namelijk eerder voort uit
scepsis dan geopolitieke overwe
gingen. Om met senator Edward
Kennedy te spreken: „SDI is in de
eerste plaats onbewezen en onbe
wijsbaar".
Maar als een paar spectaculaire
demonstraties de komende jaren
zouden aantonen dat SDI wel de
gelijk levensvatbaar is, en dat de
4,5 miljard dollar die tot dusver
zijn uitgegeven een hele goede in
vestering zijn geweest? Dan zou de
zaak er wel eens heel anders voor
kunnen komen te liggen.
En op dergelijke
ook wel kans. Ingewijden denken
dat het mogelijk moet zijn in zes
tot acht jaar een beperkt SDI-sys-
teem operationeel te hebben. Met
dit systeem verband houdende tes
ten kunnen dus op nog kortere ter
mijn plaats hebben.
Dat systeem zou dan bestaan uit
van de grond gelanceerde raketten
die inkomende kernkoppen kun
nen onderscheppen, en een om de
aarde cirkelend platform van waar
af zogenaamde 'smart rocks', met
enorme snelheid gelanceerde pro
jectielen, ook kernkoppen onscha
delijk kunnen maken.
Een dergelijk beperkt SDI-sys-
teem biedt evenwel geen volledige
dekking. Er is sprake van een lek
ke paraplu omdat de contra-wa
pens bij een werkelijk massale nu
cleaire aanval domweg ontoerei
kend zouden zijn.
Een veel betere bescherming zou
worden geboden door wapens die
al toeslaan op het moment direct
na lancering van de vijandelijke ra
ketten, als de kernkoppen nog op
de raket zitten. In dat verband
moet onder meer worden gedacht
aan krachtige laserstralen.
SDI voorziet in plannen voor de
ontwikkeling van dit soort wapens,
maar die bevinden zich nog maar
in een beginstadium. Het zal, aldus
de deskundigen, nog minstens tien.
jaar duren voor de meest elemen
taire problemen van zo'n geavan
ceerd defensiesysteem zijn opge
lost, als ze al oplosbaar zijn.
Met name de ontwikkeling van
de uitermate gecompliceerde com
puters die nodig zijn, zal nog lange
tijd duren. Ook de meer optimisti
sche aan SDI werkende weten
schappers denken dat ontwikke
ling van dit meest geavanceerde
stukje ruimteschild er deze eeuw
niet meer in zit.
Zover kan en wil een meerder
heid in het Congres niet denken.
Zoals gezegd: snellere en in het
oog springende successen lijken
nodig, wil de regering het toch al
wankele geloof bij Huis en Senaat
behouden. Zeker na Reykjavik
staat vooralsnog niets de uitvoe
ring van dergelijke opzienbarende
SDI-testen in de weg.
