Uur kijkgenot van optocht
Leiden, een eeuwig feest
Katholieken onder elkaar; een ander sausje
Figuranten af en toe wat apathisch
■Stichting viert 140 jaar katholiek onderwijs in Leiden
Studiedag in
Leiden over
seksueel
geweld
PAGINA 4
ST
LEIDEN
ZATERDAG 4 OKTOBER 1986
LEIDEN - "We treffen het wel met
het weer hè?". Een veel gehoorde
opmerking tijdens de traditionele
optocht, die dit jaar in het teken
stond van het thema 'Leiden, een
eeuwig feest'. Treffen deden in elk
geval de danseressen in blote pak
jes het, die in het laatste deel van
de optocht voor een swingend
feest zorgden.
Het leukst waren de in rood met
gele pakken gestoken Belgische
steltlopers, behorend bij de groep
die de Jaarmarkt uitbeeldde. Zij
konden wat het applaus betreft als
enige de competitie met de Carna
val van Rio-meisjes aangaan.
Aan de grote historische optocht
deden tien groepen mee, die elk
een facet van de geschiedenis van
Leiden onder de loep namen. De al
genoemde Jaarmarktgroep mocht
ook in haar. geheel op de meeste
respons van het publiek rekenen;
aandoenlijk waren de buitelende,
als nar en clown verklede circus
kinderen, grappig de schaapskud
de met daarachter bijzonder uitge
doste mensen.
De optocht, die ruim een uur
kijkgenot bood, was in zijn geheel
dan die van vorig jaar. De
praalwagens, die doorgaans als het
hoogtepunt van de optocht gelden,
vielen dit jaar echter enigszins te
gen. Ze oogden voor het histori
sche karakter van de optocht te
modern en de figuranten keken er
veelal niet erg vrolijk bij. Er werd
weinig toneel gespeeld; de wagen
rijders zaten of stonden doorgaans
wat apathisch in hun wél indruk
wekkende kostuums. Het meeste
leven was nog op de praalwagen
van de Vlietbruggen te bespeuren,
waar burgers het stadsbestuur
smeekten de poorten te openen.
Maar dat werd dan ook door leden
van een echte toneelgroep gedaan.
Ondanks de troep keek de reini
gingsdienst blij. Met ratels en rit
mische bewegingen maakten le
den van de dienst het publiek at
tent op de vuile rotzooi die de men
sen van plan waren achter te laten.
Blij ook waren de zes heilsoldates,
die met hun tamboerijntjes leven
in de brouwerij brachten.
Veel mensen hadden zich wat
meer voorgesteld van groep negen,
'Leiden en zijn garnizoen'. Hoewel
commandant kolonel Wessels van
de Koksschool voor veel Leide-
naars een bekende was, ontbraken
toch de oude regimenten. Uiterst
mager was de presentatie van
groep zeven, die van 'De Leidse
schilders', althans de praalwagen.
De vendelzwaaiers in deze groep
maakten dat manco met een in
drukwekkend optreden evenwel
weer goed.
Heel muziekmakend Leiden leek
aan de optocht deel te nemen; om
de zoveel meter werd het publiek
op weer een ander optreden ge
trakteerd. Afwisseling was er ge
noeg; het ging van jazz tot echte
marsmuziek.
Opmerkelijk veel paarden waren
er ook dit jaar ingezet. De gouden
koets werd maar liefst door acht
viervoeters voortgetrokken. Ook
de paardentram was weer eens van
stal gehaald. Opgetogen kinderge
zichten achter de ramen die riepen:
"We gaan naar Katwijk, pootje ba
den!".
LEIDEN - "Het bevorderen van
het godsdienstig en zedelijk wel
zijn der armen en minvermogende
kinderen door het geven van gods
dienstig onderwijs en het oprigten
van brei-, naai-, werk-, bewaar- en
leerscholen, hetzij ieder op zichzel-
ve, hetzij met een andere tesamen
gevoegd". Met de komst van de 'In-
rigting van liefdadigheid voor Ka-
tholyken te Leiden', die zich bo
venstaand doel voor ogen stelde,
begon er in 1846 na jaren- zo niet
eeuwenlange strijd ook in Leiden
zoiets als katholiek onderwijs te
ontstaan. Niet veel meer dan ar-
menschooltjes waren het, maar het
door
Simone van Driel
was een begin: "Vóór 1846 was er
bijna helemaal geen katholiek on
derwijs. Wat er was, lag meer in de
sfeer van het particulier initiatief',
weet directeur W.W. Sanders van
het bureau van de stichting Katho
liek Onderwijs, de organisatie die
uit de vroegere Inrigting is voort
gekomen en in november het 140-
LEIDEN - Het samenwerkingsver
band tegen seksueel geweld, regio
Leiden, houdt op vrijdag 10 okto
ber een studiedag. Het doel van de
dag is "het verkrijgen van inzicht
in de hulpverlening aan slachtof
fers van seksueel geweld door de
theorie en praktijk aan de kaak te
stellen en zo te komen tot een bete
re hulpverlening". De dag wordt
gehouden in het Volkshuis aan de
Apothekersdijk. Aanvang 10.00
Gerda van Dijk, die als seksuolo-
ge werkzaam is bij het Academisch
Ziekenhuis in Leiden, zal de dag
voorzitten, 's Ochtends zullen twee
spreeksters een inleiding houden.
De eerste inleiding zal gaan over
seksuele kindermishandeling en
de opvang van slachtoffers; de
tweede over therapeutische hulp
verlening na seksueel geweld.
Tevens zal er in de ochtend een
film over verkrachting worden ge
toond. 's Middags wordt er verder
gediscussieerd in werkgroepen,
waarna de studiedag wordt afge
sloten met een borrel om 16.30 uur.
jarig bestaan viert. En dat particu
lier initiatief betekende veelal: on
derwijs, voorbehouden aan kinde
ren van meer welgestelde ouders.
Waarom kwam het katholiek on
derwijs in Nederland zo laat van de
grond? Aan de katholieken zelf
heeft het in elk geval niet gelegen -
neem bij voorbeeld politiek voor
man Le Sage ten Broek, die rond
1820 heftig ageerde tegen het feit
dat het openbaar onderwijs zo*n
duidelijk protestant-christelijk ka
rakter had. Nee, het lag aan ande
ren. Tot 1795 was in Nederland een
vergunning nodig van de overheid
om een bijzondere school te mogen
stichten, maar daarbij werd alleen
uitgegaan van de gereformeerde
religie. Onderwijzers moesten na
melijk lid zijn van de gereformeer
de kerk.
De Franse revolutie leidde wel
tot scheiding van kerk en staat,
maar vrijheid van onderwijs zou
toch nog tot 1848 uitblijven. Het.
leek erop dat de derde onderwijs
wet van Van der Ende in 1806 enig
soelaas zou bieden (die wet bepaal
de dat zowel openbare als bijzon
dere scholen mochten worden ge
sticht) maar dat bleek uiteindelijk
niet het geval: voor het stichten
van een school was toestemming
van de overheid nodig en die toe
stemming werd wederom de ka-
tholieken onthouden omdat een
'leerstellige verdeeldheid' van het
schoolwezen werd gevreesd. De
actie van Le Sage ten Broek en,
meer nog, de inspanningen van de
onvolprezen liberaal Thorbecke
leidden er pas in 1848 indirect toe
dat de vrijheid van onderwijs wet
telijk werd erkend. Rond 1846,
toen duidelijk werd dat die erken
ning nu toch echt zou komen, be
gonnen congregaties van broeders
en zusters zich overal in het land
aan onderwijs te wijden. In Leiden
ontstond toen de al genoemde In
rigting.
Inrigting - die naam kon op een
gegeven moment niet meer, vertelt
Sanders, behalve directeur van het
bureau ook secretaris van het be
stuur van de stichting. "In de jaren
zestig is dat Stichting RK-scholen
geworden, bestemd voor basis
scholen, scholen voor buitenge
woon onderwijs en de ulo". Na een
grootscheepse fusie met onder
meer het Sint Agnescollege, de
stichting Woonwagenscholen en
de Zita-stichting, begin jaren '70,
kreeg de stichting haar uiteindelij
ke naam. Aalle rk-scholen waren
daarmee in Leiden onder de para
plu van de stichting gekomen, met
uitzondering van het Bonaventura-
college, dat in 1927 is opgericht
door paters Franciscanen.
Net als 140 jaar geleden is het
doel van de stichting nog immer
Directeur W.W. Sanders van het bureau van de 140-jarige Stichting Katholiek onderwijs bij de oude schoolbel
van de Hartebrugschool. (foto wim Dijkman)
het in stand houden van scholen en
het bevorderen van het katholiek
onderwijs. Dat wordt steeds moei
lijker nu er minder kinderen wor
den geboren en er bovendien spra
ke is van deconfessionalisering.
"Vroeger was de schoolkeuze veel
meer kerkgebonden", zegt San
ders. "Kinderen van katholieke ou
ders gingen automatisch naar een
rk-school. Nu spelen ook afstand
en kwaliteit van een school een rol
bij de afweging naar welke school
een kind gaat hoewel kwaliteit
moeilijk is aan te tonen. Kwaliteit
wordt uiteindelijk alleen maar aan
een school toegekend op basis van
wat erover wordt verteld". Hoe
kunnen de rk-scholen zich dan
meer leerlingen verwerven? "Door
goed onderwijs te geven", ant
woordt Sanders simpelweg.
"Als grote organisatie kun je een
aantal dingen beter besturen en be
heren", is zijn antwoord op de
vraag wat het voordeel is van de
bundeling van de scholen in één
stichting. "Opheffen en fuseren
van scholen bijvoorbeeld zijn za
ken die onder één bestuur gemak-
dan met vijf en kun je ook een gro
tere vuist maken naar de gemeen
te. Dat laatste is niet negatief be
doeld, want de verstandhouding is
prima". Omdat de stichting zo
groot is, wordt aan de Herengracht
een bureau aangehouden. Zeven
tien mensen werken er. Behalve de
administratie van de bij de stich
ting aangesloten scholen, wordt
hier ook die van 'buitenstaanders'
verzorgd.
Opdreunen
Sanders bestempelt de stichting
als 'redelijk progressief. "Wat we
steeds hebben nagestreefd is de
scholen goed voorbereiden op ver
nieuwingen. Zes van de bij ons
aangesloten basisscholen hebben
destijds meegedaan aan het experi
ment voor het basisonderwijs. Op
het Agnescollege zijn we heel
vroeg begonnen met lessen in in
formatica en computerkunde. En
we doen mee aan het onderwijs
voorrangsbeleid". In dit rijtje hoort
volgens hem ook de aanstelling
van zogenoemde districtscateche
ten thuis. "Het inzicht in leren is
heel erg veranderd, ook bij de cate
cheselessen. Vroeger was het dom
weg opdreunen zonder dat een
kind begreep wat hij nu eigenlijk
zei. Nu zegt men: de catechese
moet aansluiten op de belevings
wereld van de kinderen. Daar zijn
dus die districtscatecheten, zeg
maar schoolbegeleiders, voor aan
gesteld".
Er is volgens Sanders sowieso
wel het een en ander veranderd in
het katholiek onderwijs. De rk-
school hoorde lange tijd bij de pa
rochie en de pastoor had het daar
geheel en al voor het zeggen. "Nu
worden de waarden van de katho
lieke levensvisie overgedragen
Een school kan daar haar eigen in
vulling aan geven. Ja, de scholen
zijn daar helemaal vrij in zolang ze
geen dingen verkondigen die in
gaan tegen de kerkelijke leer. Maar
discussie is altijd mogelijk".
Ander sausje
Een grote verandering mag ook
de komst van interconfessionele
scholen worden genoemd. De
strikte scheiding tussen katholie
ken en protestant-christelijken die
zo lang heeft bestaan, valt hiermee
geheel weg. Alle kinderen krijgen
gelijk onderwijs, met uitzondering
van het godsdienstonderwijs.
Daarin wordt geprobeerd "alle kin
deren dat terug te laten vinden dat
het beste aansluit op hun geloof'.
Volgens Sanders werkt dat op de
Mariënburch, nu nog de enige in
terconfessionele school in Leiden,
prima. Waarom dan eigenlijk niet
ernaar streven dat er zoveel moge
lijk interconfessionele scholen ko
men? Sanders worstelt een beetje
met het antw.oord. Meneer Sanders
vindt wat anders dan directeur en
secretaris Sanders. Uiteindelijk
zegt hij, als secretaris: "Het is
moeilijk uit te leggen, maar de be
nadering is op een 'echte' rk-school
denk ik toch anders. Kathclieken
met katholieken onder elkaar, daar
zit een andere sfeer aan, een ander
sausje over. Maar het is zuiver ge
voelsmatig want je kunt niet zeg
gen dat het één beter is dan het an
dere. Beide hebben pluspunten.
Maar als bestuur hebben we ge
zegd: pas als een aparte rk- en een
pc-school niet haalbaar is, dan sa
men".
Probleem is wat Leiden betreft
ook dat de protestants-christelijke
onderwijswereld niet bepaald om
interconfessionele scholen zit te
springen. Sanders wijst op de Ste
venshof: de besturen van de stich
ting Katholiek Onderwijs en van
de Protestant-Christelijke School
vereniging hadden afgesproken
daar een tweede interconfessionele
school te stichten omdat er voor
twee aparte niet genoeg leerlingen
waren. Het pc-bestuur diende ech
ter, tot groot ongenoegen van het
rk-bestuur, toch een aparte aan
vraag in. Die niet werd gehono
reerd maar Sanders noemt het jam
mer dat die aanvraag überhaupt is
ingediend.
Hoe ziet de toekomst er voor het
rk-onderwijs uit? Sanders is geens
zins somber, wijzend op de tame
lijk stabiele aanvoèr van nieuwe
leerlingen. En het jubileum biedt
volgens hem de mogelijkheid de
scholen 'in the picture' te brengen.
Van november tot januari staat het
er bol van de activiteiten. Schaak
wedstrijden, bridge- en klaverjas-
drives, een optreden van Martin
Brozius en het drie landenproject,
waarbij 45 kinderen naar Enge
land, Marokko en Denemarken af
reizen, vormen de hoofdmoot.
LEIDEN - Geboren: Tim Jan Willem
zv. W.B.M. Harmsen en P.E. de Ruiter,
Lydeke Arianne dv. J.E. Roos en M.H.
Mossel, Laura Marianne dv. A.J. Elen en
E. Clifford Kocq van Breugel, Esther
dv. C. van Velzen en A.J. van Mourik,
Mark zv. B. van der Werf en Y.M.M. van
Eijndhoven, Jacob Adrianus zv. A.B. de
Jong en A.L.W. Slootbeek, Rindert zv.
S.J. Jagersma en C.P.A. van Netten, Le-
roy Price zv. R. Wolters en B. Buoh.
Maarten Henk Jan zv. R.J. Hup en E. de
Vries, Rik Martyn zv. F.A.M. ter Beek
en J.R. de Jager, Annelies dv. C. Ver
loop en M. van Beelen, Marieke Johan
na Louise dv. A.K.A.E. Manssen en A.D.
Faas, Jill dv. J.P.M. IJsselmuiden en
M.C.W. Geerlings, Arie Gillis zv. J.K.
Herweijer en A. Boudewyn, Mara Jo
hanna dv. J.W. Zandbergen en C.J. Cer-
dyn, Teunke dv. H. van Rossum en M.
Vlasblom, Richard zv. D. Plugge en
M.W. Brouwer, Ferdi zv. I. Tekir en H.
Herbert, Vhishaél Rineesh zv. B. Sukh-
rcy en R. Sitaram, Genine dv. E. Zwart
en A.M. Hato, Jan Willem zv. A.M.
Heemskerk en J.L. Vettewinkel, Berna-
dette Irene Stephanie dv. M.P. de Hei
den en A. van Soest, Jarko zv. E. Wester-
dijk en H.T. Vrieseling, Taco Eric zv.
T.D.E. Karim en E.H.D. Mulder. Agatha
Helena Samantha dv. P. Rovers en
H.C.J.M. van Roessel, Renate Theodora
Maria dv. H.T. Dorrestyn en Y.T.J.M.
Koppers, Adriaan Augustijn zv. G.
Kamphuis en H. Wennink, Frank zv.
J.C. Hakkenberg en H.C.J. van Rijn, Ro
bert Pieter zv. P.A. Pikaar en M.D.C.
Hooyberg, Stefan Maria zv. H.P.C. van
den Berg en C.J. Pape, Maartje Jannie
dv. M. van de Kamp en W. Kramer, Kick
zv. H. J. Salman en M.P. Verhoeven, An-
tonia Bemardina dv. A.B. Varkevisser
en W.K. Ketting. Steef Wouter zv. R.W.
Wassing en C.C. van Ooijen, Cameron
Lee zv. S.W. Smith en G.R. Harding.
Neeltje dv. T. van der Plas en C. Varke
visser, Evelien dv. J.P.A. Castelein en
A.R. Ultee, Florence Anna Desirée dv.
J.H.P.M. Stolker en T.G.M. Boerkamp.
Soekhwindersing zv. Narindra Mahal
en S. Ramharakh, Ghislaine dv. H.A. die
Mooij en L.C. de Gruijter.
geb. 7-1-1902, vrl., geh. gew.
W.H.M.A. Völker, J.C.A. van den Bos.
geb. 21-6-1927, man, J.P. Olivier, geb. 24-
10-1913, man, W. van der Meulen. geb.
9-7-1941, man, K. Kes. geb. 22-8-1913.
man, C.M.A. Devilee. geb. 21-2-1937.
vrl., echtgen. van H.C.G. Paardekooper,
H.C. Stelma, geb. 12-6-1922. man. L.
Klootwijk, geb. 8-10-1943. man. A.G.
Schellingerhout. geb. 12-8-1905. vrl..
geh. gew. met M.N. de Mey. K. Baldew.
geb. 17-9-1932, man, H. Leget, geb. 22-8-
1907, man, A. van Dorssen. geb. 9-1-
1920, man. M.J. Gordijn, geb. 10-1-1915.
vrl., geh. gew. met C. van der Klaauw. N.
van der Niet. geb. 13-3-1908, vrl., geh.
gew. met C. Barnhoorn. R. Hogewo-
ning. geb. 19-3-1913. man. C. van dei-
Plas. geb. 10-9-1916. man. S. El Meslou-
hi, geb. 3-4-1985, vrl.. J. Vermond, geb.
18-5-1905, vrl.. C.C. van den Akker. geb.
10-10-1898. vrl., B. van der Wiel. geb. 26-
6-1922. man.
Gehuwd: F E. Dreef en M.P.F. van
der Plas. E.M. Schreuder en A.H.M. Rot
teveel. K.E. Vleeming en E. Schoneveld.
J.G. Velthuijzen en J.C. van Weerlee.
W.C. Ruis en E. van Zeist. H. Tijssen en
P.D.C. Louiszoon. W.M. t Hart en C. van
der Zwet. U.P. Arndt en J.C. Blokland.
A.M.S. de Boer en M.H.E. van Eek.
J.W.M. Rijnsburger en G.H. Ygel. K.
Vehrs en A.J.H. Spruit.
(foto Holvast)
de Breestraat tijdens de optocht gistermiddag. De belangstelling was groot omdat de omstandighe-
waren. (foto Holvast)
Een blik in
den gunstig
En hij
optocht 11
is er ook dit jaar weer bij, de oud-commandant van
in een groep die 'Leiden en zijn garnizoen' verbeeldde.
de koksschool kolonel Wessels. Hij reed in de
(foto Holvast)