'Christelijk
onderwijs
niet alleen
bijbelles'
Na 40 jaar reünie van
Hitiers dwangarbeiders
Paus 40
jaar
priester
K. de Jong Ozn niet bang voor leegloop
Interview
In hoeverre
scharrelt
de etagekip?
WOENSDAG 1 OKTOBER 1986
PAGINA 15
Het onderwijs op religieuze grondslag verdwijnt
voor het eind van deze eeuw. Die voorspelling deed de
historicus professor Dodde onlangs bij zijn ambts
aanvaarding in Utrecht. Enkele dagen later meldden
twee onderzoekers, ook uit de Domstad, dat de meeste
mensen geen boodschap meer hebben aan scholen
met een levensbeschouwelijke basis. „Bijzondere
scholen worden voornamelijk bezocht omdat ze in de
buurt staan en niet omdat ouders ze zo geschikt vin
den". Aan drs. K. de Jong Ozn ('Ik ben de zoon van O.
de Jong') de vraag of hij als voorzitter van de Unie
School en Evangelie, zijn spulletjes al aan het pakken
is.
De Jong, staatssecretaris van
onderwijs in de kabinetten Den
Uyl en Van Agt I, grinnikt eens.
„Zolang er nog één protestants-
christelijke (pc) school 4s, gaan
we door natuurlijk. Wij geloven
in het christelijk onderwijs. En
vergeet niet dat er nog altijd zo'n
900.000 scholieren en studenten
zijn aan pc-instellingen".
door
Peter Haerkens
De bijzondere scholen moeten
niet over één kam geschoren
worden. Ze worden allemaal be
stuurd door de ouders, de ge
meente bestuurt openbare scho
len. Niet elke bijzondere school
is katholiek of christelijk. Er zijn
ook algemeen bijzondere scho
len, dus zonder een godsdiensti
ge basis. Daarnaast zijn er bijzon
dere scholen die bepaalde op
voedkundige uitgangspunten
hanteren; Montessori en Jena
planscholen bijvoorbeeld.
Via hun eigen organisaties zijn
alle scholen en leerkrachten in
het protestants-christelijk onder
wijs bij de Unie School en Evan
gelie aangesloten. De voorzitter
is niet onder de indruk van de
uitspraken over het gebrek aan
belangstelling. „De discussie
moet wel zuiver blijven. Kijk, dat
ouders niet op religieuze gron
den kiezen voor een bijzondere
school, betekent niet, dat ze hun
kind net zo lief naar een openba
re school sturen. Dat is de rede-
neerfout die vaak gemaakt
wordt. Er zijn ook andere rede
nen kinderen naar een bijzonde
re school te sturen. Bijvoorbeeld
omdat de sfeer er zo prettig is, of
omdat de school goed aange
schreven staat".
Openbare scholen
Grif geeft De Jong toe dat be
langstelling voor religie afneemt
in de samenleving. Het is dus re
delijk dat er minder scholen ko
men op religieuze grondslag. De
behoefte aan openbare scholen
stijgt daardoor wat. Zeker in Bra
bant en Limburg, waar van ouds
her vrij weinig openbare scholen
zijn. „Je kunt ouders niet verbie
den hun kind naar een christelij
ke school te sturen. Maar als er
behoefte ontstaat aan openbare
scholen, moet je die bouwen",
vindt hij.
Christelijke scholen zijn geen
openbare scholen met gods
dienstles. Het verschil is groter,
aldus De Jong. „Anders zou men
gelijk hebben met de redenering
dat wie geen behoefte heeft aan
bijzonder christelijk onderwijs,
voorstander is van openbaar on
derwijs. Zo zit het niet! Het gaat
om de mensen die op zo'n school
werken. Ze moeten écht leven
naar die overtuiging. Daar wordt
bij de benoeming van leerkrach
ten ook rekening mee gehouden.
Ik wil niet in andermans tuintje
wieden, maar leerkrachten aan
katholieke scholen zijn nog al
eens uitwisselbaar met die van
openbare scholen".
„Bij het pc-onderwijs is dat
minder. Het is ook bekend dat
ouders bewuster kiezen voor pc-
onderwijs, dan voor het katholie
ke. Maar ondanks de ontkerkelij
king vinden veel mensen het nog
steeds goed hun kind naar een
school op levensbeschouwelijke
basis te sturen".
Identiteit
„Zolang de verschillende scho
len goed over het land verdeeld
zijn, heeft onderzoek naar de mo
tieven van schoolkeuze weinig
zin", meent De Jong. Mensen
kiezen nu eenmaal niet alleen
van wege de identiteit voor bij
zondere scholen. Ik zie het liever
anders, maar zo is het altijd ge
weest en vergeet niet: mensen
zijn vrij die school te kiezen die
zij het meest geschikt vinden".
Dat ouders niet zo precies zijn,
wat de identiteit betreft, ontslaat
de christelijke scholen niet van
de plicht dat wel te zijn. „Ouders
kiezen voor een school. Onthef
fing voor het bijwonen van gods
dienstles is er dus niet bij", zegt
hij streng, om er lachend aan toe
te voegen dat hij niet graag de
scholen de kost geeft die wel
eens water bij de wijn doen.
„Branchevervaging is slecht.
Sjoemelen met de identiteit
keert zich op den duur toch te
gen je", reageert de bestuurder
op de vraag of een school net zo
recht in de leer is wanneer er nog
twee leerlingen nodig zijn om
een klas vol te krijgen en de
meester of de juf niet kwijt te ra
ken. „Het speelt niet zo vaak,
maar het is de uiterste conse
quentie, ja".
„Van de scholen in Nederland
is 25 procent protestant-christe
lijk. Ons belangrijkste doel is
niet dat zo te houden. Maar wat
er straks over is, moet wel iets
voorstellen. Het gaat ons niet in
de eerste plaats om de aantal-
i len", verduidelijkt hij.
Beter
Ouders kunnen ook voor een
bijzondere school kiezen omdat
die 'beter' is. In 1984 zakten op
openbare mavo-, havo- en vwo-
scholen twee keer zoveel exa
menkandidaten als in het confes
sioneel onderwijs. De Jong heeft
moeite dat te verklaren. „We ge
ven wel veel persoonlijke bege
leiding, maar daar hebben we
geen monopolie op". Het geld
dat ouders voor bijzondere scho
len betalen, is hooguit genoeg
voor een schoolreisje of een
bandrecorder. „Kleinigheden",
meent De Jong. „En dat een las
tige leerling geweigerd wordt,
heb ik in de vijftien jaar dat ik
rector geweest ben van een scho
lengemeenschap, niet meege
maakt".
Haast verontschuldigend
voegt hij eraan toe dat de open
bare en bijzondere scholen el
kaar niet echt goed kennen „We
komen weinig bij elkaar op be
zoek."
De Utrechtse hoogleraar Dod
de voorspelde dat het systeem
van bijzonder en openbaar on
derwijs over vijftien jaar niet
meer bestaat. Hij ziet de levens
beschouwelijke zuilen in het on
derwijs vergroeien tot één ge
heel. Zeker voor het bijzonder
beroepsonderwijs ziet hij geen
toekomst.
„Dat had hij gedacht. Doddes
betoog is wetenschappelijk ge
zien slecht. Hij voorspelt op
grond van een historische lijn.
Gezien de ontkerkelijking zou er
dan over 25 jaar geen christen
meer over zijn", klinkt het haast
triomfantelijk. „Dodde meent
dat de samenleving steeds uni
former wordt, maar het tegen
deel is het geval. Bij het katho
liek onderwijs mogen in het alge
meen de scherpe kantjes eraf
zijn, bij het pc-onderwijs is dat
niet zo".
Tegenwicht
„Christelijk timmeren is na
tuurlijk onzin, het gaat om de
vorming van jonge mensen en
dat is meer dan openbaar onder
wijs plus bijbelles. Het bijzonder
onderwijs biedt een belangrijk
tegenwicht voor de no-nonsense
trend van deze tijd. Scholen
moeten leerlingen duidelijk ma
ken dat het belangrijker is een
goed mens te zijn, dan bijvoor
beeld een keihard zakenman".
„Nee, ik ben niet somber over
de toekomst van het christelijk
•onderwijs", besluit De Jong.
„Maar we moeten er wel hard
aan werken om te voorkomen
dat de voorspelling van Dodde
uitkomt".
Hirschhagen was met 400
bunkers een van de grootste
fabrieken waarmee Hitier
tussen 1939 en 1945 zijn na
zitroepen van munitie voor
zag. In deze fabriek, gelegen
in Hessisch Lichtenau (20
kilometer van het Westduit-
se Kassei) werden tiendui
zenden, ook vele Nederlan
ders, onderworpen aan
dwangarbeid. Na ruim veer
tigjaar zal een aantal overle
venden elkaar weer ont
moeten op initiatief van me
vrouw Gisela Höfert (38) uit
Hessisch Lichtenau. Haar
thans 76-jarige moeder was
destijds als dwangarbeid-
ster in de munitiefabriek te
werk was gesteld, omdat
haar grootvader socialist
was. Vrijdag begint er voor
die dwangarbeiders - de ge
vangenen, de 'vrijwilligers'
van de Arbeitseinsatz, de jo
dinnen uit concentratie
kamp Buchenwald - een
driedaagse reünie bij de
voormalige munitiefabriek.
door
Dick Hörst
De 65-jarige Arnhemmer Wim Tho
massen kan zich zijn verblijf als
dwangarbeider in Hirschhagen
nog herinneren als de dag van gis
teren. Vijf dagen na zijn huwelijk
werd hij door de SD gepakt en via
kamp Amersfoort, met alleen een
handdoek, zeep en tandenborstel,
op de trein naar Duitsland gezet.
Urenlang kan hij er over praten.
Thomassen weet nog hoe het in
de fabriek verboden was met de
Russinnen te spreken, hoe de jo
dinnen met machinegeweren on
der schot werden gehouden en hoe
tegenspraak werd afgestraft met
levensgevaarlijke karweien waar
bij regelmatig ontploffingen voor
kwamen.
Hij weet nog hoe er honger werd
geleden, zeer zware arbeid moest
worden verricht op een bordje
koolsoep dat meer water dan kool
bevatte. Hoe de plundering van af-
valtonnen, om wat eetbaars te vin
den, werd afgestraft en hoe jodin
nen hun voeten met papier omwik
kelden om toch nog op 'schoenen'
te kunnen lopen.
Toch heeft Wim Thomassen nog
geluk gehad: „Na een half jaar zag
ik kans de benen te nemen. Na een
lange, avontuurlijke en vooral ang
stige reis, stond ik een paar dagen
later weer onverwacht en heel
huids bij mijn vrouw op de stoep".
Folteringen
Vele anderen hebben Hirschha
gen niet overleefd en zijn door de
giftige chemicaliën in de spring
stoffen, door explosies of door fol
teringen en strafexpedities van de
fascistische machtshebbers ten
gronde gegaan. Zo herinnert
Adrianus van Deutekom, een 62-ja-
rige Rotterdammer, zich nog hoe
Britse bommenwerpers in oktober
1943 Kassei tot doel kozen. Meer
dan 10.000 mensen verbrandden of
stikten. Als dwangarbeiders moes
ten ze de lijken ruimen.
Van Deutekom is één van de
overlevenden die onlangs werd
geïnterviewd door de Westduitse
professor dr. Dietfrid Krause-Vil-
mar van de „Gesamthochschule
Kassei". Voor het wetenschappelij-
Wim Thomassen: geluk gehad.
(foto GPD)
ke project „Auslandische Zwan-
garbeiter in Stadt und Landkreis
Kassei 1940 bis 1945" had de pro
fessor in april van dit jaar een ont
moeting met Van Deutekom. Daar
bij waren ook 84 andere voormali
ge Nederlandse dwangarbeiders
van Hirschhagen aanwezig.
Veel van de voormalige 'kanarie
vogels', zoals de dwangarbeiders
werden genoemd omdat hun haren
door de munitie-chemicaliën geel
en rood kleurden, hebben al inge
schreven voor de reünie, die vrij
dag 3, zaterdag 4 en zondag 5 okto
ber plaats heeft iri Hessisch Lichte
nau. Men verwacht honderden
Duitsers, Polen, Fransen, Russen,
Italianen, Bulgaren en nogal wat
Nederlanders.
Nooit meer
Op het programma staan een J
rondleiding door het huidige
Hirschhagen en een bezoek aan de
nog overgebleven bunkers van de
voormalige munitiefabriek op het!
programma. Er zal een herden-
kingsplechtigheid ter nagedachte
nis aan de slachtoffers plaats heb
ben, op het oude kerkhof worden
kransen gelegd bij de graven van?
hen die aan explosies ten offer vie
len.
Waarom een reünie? Initiatief-,
neemster Gisela Höfert: „Om ver- i
broken contacten uit die bange pe- j
riode te herstellen, ervaringen uit
het verleden eindelijk eens te ver
werken en vriendschapsbanden
tussen de verschillende volken aan
te knopen, opdat zoiets nooit meer-
kan gebeuren".
„De dierenbescherming dringt aan
op een alternatief voor de legbatte
rij. Dan dragen wij een schitteren
de oplossing aan en is het nog niet
goed", zo moppert ir. I. P. Haartsen
van het Imag, het Instituut Mecha
nisatie, Arbeid en Gebouwen, in
Wageningen.
Haartsen is één van de beden
kers van een nieuwe kippenwo-
ning: een schuin oplopend gebouw
met stellingen van bijna twee me
ter hoog, die onderverdeeld zijn in
een drietal etages. Vooral de witte
legkip schijnt erg blij te zijn met de
beweging waartoe deze etage-bat
terij het dier noopt. De iets zwaar
dere bruine legkip heeft er meer
moeite mee.
Binnenkort wordt de eerste Ne
derlandse etage-batterij gebouwd
op het terrein van Het Spelderholt,
het nationaal centrum voor onder
zoek en voorlichting voor de
pluimveehouderij, dat in Beekber
gen is gevestigd. De kip is dan niet
meer individueel opgesloten, maar
kan in stro, zand en turfmolm
rondscharrelen en zich in het gehe
le hok vrij bewegen.
Voer en water bevinden zich op
de bovenverdiepingen, er is een
apart compartiment voor de
legnesten en in de nok van het hok
zijn zitstokken aangebracht voor
de kippen, die boven alles uit wil
len tronen. „Bij kippen leeft een
sterk doorgevoerde sociale rangor
de", legt bouwkundige C. ter Beek
uit. „De bazigste kip zit bovenin,
de anderen passen zich aan. Met de
legnesten kunnen we niet voorko
men, dat kippen soms wel met vier
of vijf tegelijk op één nest zitten,
maar gemiddeld één nest op zes
kippen in de batterij moet voldoen
de zijn".
Verschilt het etagesysteem qua
leefruimte maar weinig van een ge
woon kippenhok, van de legbatte
rij is het principe van de automati
sche afvoer van mest en eieren
overgenomen. Draadroosters en
luchtpijpjes op de etages zorgen er
voor, dat de mest via banden kurk
droog naar buiten wordt gebracht.
Haartsen: „Ondanks al die techni
sche toepassingen is het voor de
kip een verbetering èn tegelijker
tijd voor de boer geen verslechte
ring".
Er worden in het nieuwe Spel
derholt tweemaal zesduizend kip
pen gehuisvest. Hoe dergelijke
massa's kippen zich ten opzichte
van elkaar zullen gedragen, dient
te worden afgewacht. Door de gro
tere bewegingsvrijheid zal onge
twijfeld meer voer per kip nodig
zijn. De kip zou haar ei wel eens op
een andere plaats dan in het spe
ciale legnest kunnen deponeren,
met waarschijnlijk een hoger per
centage breuk en in ieder geval
meer werk voor de boer. Ander
zijds kan de gezondheid van de kip
erop vooruit gaan.
Het gebeurt allemaal niet zo
maar. Uiterlijk in 1990 geldt in de
EG een huisvestingsnorm van ma
ximaal zeven kippen per vierkante
meter. „Wij halen die norm", aldus1
Haartsen, „want behalve de opper
vlakte moet je rekening houden
met de drie etages in het systeem", j
Haartsen meent dat we in ons]
streven naar een goedkoop schar-j
relei zyn geslaagd. Op dat terreinf
gaat echter ook het oordeel van de
Dierenbescherming meewegen.
Hoofdbestuurslid A. J. Dekker zietj
wel pluspunten: de kippen hebben
het er veel beter, lopeh vrij rond,r
kunnen zelfs wat omhoog fladde
ren: „Op zich is het dan ook een
goed principe, maar qua uitvoering
deugt het niet". Hij vervolgt: „Het
etagesysteem is een uitstekend al
ternatief voor de legbatterij maar
niet voor de scharrelschuur. We
hebben grote moeite met de grote
hoeveelheid kippen die volgens
het etagesysteem bij elkaar wor
den gezet en met het ontbreken
van daglicht".
Volgens Dekker voelt de kip zich
pas in de scharrelschuur echt ki
plekker. Ze krijgt daar onder ande
re daglicht, wat voor haar gezond
heid noodzakelijk is. In in het eta
gesysteem is het technisch onmo
gelijk een directe lichtinval in te
bouwen. Verder zijn de zwakkere
exemplaren onder de kippen ge
doemd op de etagesniveaus te blij
ven en krijgen geen kans op de
grond een plaatsje te veroveren,
tussen het strooisel.
Is in het etagesysteem, om
verontreiniging te voorkomen, be
wust gekozen voor drinknippels,
de dierenbescherming vreest ook
hier, dat alleen kippetje de voorste
erbij kan. Het Kwaliteitsbesluit
Scharreleieren is volgens Dekker
terecht onverbiddelijk: alleen open
drinkbakken zijn toegestaan (GPD)
De rooms-katholieke bisschop
pen van Nederland zullen met
een eucharistieviering op zondag
26 oktober in Den Haag het veer
tigjarig priesterjubileum van
paus Johannes Paulus II feeste
lijk vieren. Daarbij zal ook de
vertegenwoordiger van de paus
in ons land, monseigneur E. Cas-
sidy, aanwezig zijn.
De geestelijkheid van Neder
land en de oversten van de kloos
tergemeenschappen hebben
hierover een brief gekregen van.
aartsbisschop Simonis. Mede na
mens de andere bisschoppen
vraagt hij de gelovigen, op 1 no
vember (Allerheiligen) ook in pa
rochies en kloosters te gedenken
dat Karol Wojtyla veertig jaar ge
leden in Krakow tot priester
werd gewijd.
Simonis in deze brief: "De
paus heeft in zijn encyclieken en
ontelbare toespraken en brieven
getracht, het Woord van God
weerklank te doen vinden bij alle
mensen van deze tijd".
Kerkleden. De Gereformeer
de Kerken in Nederland willen
uitstel van het besluit over de op
richting van een interkerkelijk
centrum voor automatische le
denadministratie. Eerst worden
de plaatselijke kerken geraad
pleegd. Het resultaat daarvan zal
eind maart volgend jaar bekend
zijn.
Volgens een woordvoerder van
de Gereformeerde Kerken is het
nog lang niet zeker, dat de gere
formeerden aan dit centrum zul
len meedoen. Dat heeft alleen zin
als alle plaatselijke kerken daar
toe bereid zijn. Veel plaatselijke
kerken hebben nu hun eigen sys
teem.
De overheid beëindigt op 1 ja
nuari 1988 de registratie van ker
kelijke gezindte of levensbe
schouwing in de gemeentelijke
bevolkingsadministratie. Vooral
de grote kerken (rooms-katho-
liek en hervormd) hebben hun
ledenadministratie geheel op de
ze gegevens opgebouwd.
Om in die leemte te voorzien
richtten acht kerken begin juli
de Stichting Interkerkelijke Le
denadministratie (Sila) op. Het
ministerie van binnenlandse za
ken stelde hiervoor f 15,5 miljoen
beschikbaar. De kerken moeten
op korte termijn beslissen of ze
inderdaad gebruik van zo'n ad
ministratiecentrum willen ma
ken.
Wassenaar. Volgende week
woensdag, 8 oktober, om 8 uur
besteedt de Protestantenbond in
Wassenaar, Lange Kerkdam 46,
een avond aan het thema 'Ethiek
en wereldgodsdiensten'. Dr. R.
M. Nepveu, wetenschappelijk
medewerker aan de Utrechtse
universiteit en rector van het op
leidingsinstituut van de Neder
landse Protestantenbond, zal het
onderwerp inleiden.
Hij zal het hebben over de in
vloed van religies op de ethiek en
het ethisch handelen, verande
ringen in de wereldgodsdiensten
en de gevolgen daarvan voor de
ethiek en het onderscheid tussen
ethiek en gewoonterecht (adat).
Na de inleiding is er gelegenheid
tot discussie. De toegang is gra
tis.
Gereformeerde Kerken: aan
genomen naar Woudenberg P. A.
de Bres Dinxperlo.
Afscheid. Na ruim 26 jaar in
verschillende functies te hebben
gewerkt in de protestantse
geestelijke verzorging in de
krijgsmacht, zal ds. P. Sierat (68)
te Oegstgeest op 10 oktober zijn
werk neerleggen. De sectie 'Kerk
en krijgsmacht' van de hervorm
de Raad voor de Herderlijke
Zorg biedt hem die dag een re
ceptie aan van 3 tot 5 uur in 'Ons
Centrum' aan de Traay in Die-
bergen.
Opvolger van ds. Sierat is de
oud-militair O. A. Buirma. Als
kolonel bij de luchtmacht had
deze op het ministerie van defen
sie veel te maken met perso
neelszaken. Het kantoor van de
ze functionaris is in het nieuwe
synodegebouw in Leidschen-
dam.
Goed voor ziel
De 53-jarige Engelse predi
kant Ian Gregory van de congre-
gationalistische kerk in New
castle is een campagne begon
nen onder het motto 'De be
schaafde samenleving'. Zijn
voornaamste overweging was,
dat hoffelijkheid de eerste stap is
op weg naar rechtvaardigheid en
dat zelfbeheersing goed is voor
de ziel. Met zijn campagne wil hij
een bijdrage leveren aan het be
vrijden van de Britse samenle
ving van 'grofheid' en 'vulgari
teit'.
Gregory heeft rond zijn cam
pagne een organisatie opgericht
om zijn ideeën naar 'aanhangers
van alle religies en alle ongelovi
gen' te kunnen blijven uitdragen.
Wie lid wil worden moet zich wel
aan een speciale gedragscode on
derwerpen. Zo moeten mannen
zich ridderlijk gedragen tegen
over vrouwen, moeten onderge
schikten vriendelijk en begrij
pend worden tegemoetgetreden
en moet elk gedrag of taalge
bruik worden vermeden dat an
deren zou hinderen.
Gregory acht het mogelijk, dat
met zjn campagne de 'sociale or
de' in de samenleving wordt her
steld. Hij voorziet een teruggang
in echtscheidingen, verkeerson
gelukken, druggebruik en vul
gaire uitingen.
Overigens heeft de predikant
voldoende pastorale ervaring op
gedaan om te erkennen dat be
schaafdheid niet het middel is te
gen alle kwaad. "Er lopen inder
daad heel wat hoffelijke schur
ken rond".
Geen boodschap. Meer dan
de helft van de rooms-katholie-
ken in Frankrijk heeft geen
boodschap aan de officiële kerk
leer. Men kan heel goed rooms-
katholiek zijn zonder rekening te
houden met de uitspraken van
de paus, meent 55 procent. Dat
cijfer kwam uit een opinie-on
derzoek in verband met het ko
mende bezoek van de paus aan
Frankrijk.
De helft van de rooms-katho-
lieken acht abortus toelaatbaar
en 72 procent ziet geen tegenstel
ling tussen gelovig-zijn en voor
echtelijk geslachtsverkeer. Bijna
70 procent heeft geen bezwaar te
gen gehuwde priesters. Met
vrouwelijke priesters zei 61 pro
cent geen moeite te hebben.
Bijna 16 procent van de Fran
sen hangt geen enkele religie
aan. In 1968 zei 4,5 procent dat.
Wereldraad. De Wereldraad
van Kerken vraagt in een giste
ren uitgegeven verklaring de
ruim 300 aangesloten lid-kerken,
meer steun te geven aan Nicara
gua. Het bestuur van de raad
roept tegelijk de christenen in
Amerika op, bij hun regering aan
te dringen op politieke koerswij
ziging tegenover dit land.
Het Nicaraguaanse volk, zegt
de Wereldraad, heeft er recht op
zijn eigen lot te bepalen. Die soe
vereiniteit wordt direct in gevaar
gebracht door pogingen van de
Verenigde Staten om de regering
omver te werpen.
- Een ander geluid laat de Lu
therse Wereldfederatie (ook ge
vestigd in Genève) horen. In een
boodschap legt deze federatie er
de nadruk op, dat druk van bui
ten voor Nicaragua geen excuus
kan zijn voor opschorting van de
grondrechten, zoals vrijheid van
spreken, van pers, van gods
dienst en van het oprichten van
vakbonden.
Vergeving. De rooms-katho
lieke aartsbisschop Peter
Shirayanagi in Japan zei gisteren
tijdens een dienst in Tokio, dat
Japan mee verantwoordelijk is
voor de 'twintig miljoen slachtof
fers' en de vernietiging van mate
riële en ideële waarden in de
Tweede Wereldoorlog.
Namens alle Japanse bis
schoppen vroeg hij 'God en alle
broeders en zusters' vergeving-
voor het leed dat zijn land toen
alle mensen heeft aangedaan.
"De Japanse kerk vernieuwt
haar plicht tot arbeid voor de
vrede".
Drs. K. de Jong: Ondanks de ontkerkelijking sturen nog veel
mensen hun kind naar een christelijke school". (foto gpd>
