'Derde net moet vooral anders zijn' TV-rubriek 'A.Dieu' vanVanrunxt minder introvert Wisselvallige pianorecital Fred Snoek Sonore zang van Dresdener Vocalisten Televisie-avondje in de bioscoop door Nico Scheepmaker Ed van Westerloo gelooft in 'serieuze' zender Warry van Kampen legt bijltje er bij neer Winsemius televisie presentator ZATERDAG 27 SEPTEMBER 1986 RADIO-TV-KUNST PAGINA 33 Ik ben geen gemiddelde Neder lander. Ik kan het u nog veel ster ker vertellen: de laatste jaren is het vermoeden gerezen dat geen enkele Nederlander een gemid delde Nederlander is! Van me zelf weet ik het nu zeker, dankzij een onderzoek van de Neder landse Bioscoop Bond over de terugloop in het bioscoopbe zoek. In 1980 ging de Nederlander gemiddeld twee keer per jaar naar de film, in 1985 nog maar een keer. Ik schat dat ik gemid deld vijftig keer per jaar naar de bioscoop ga, er moet dus een Ne derlander rondlopen (of mis schien is hij bedlegerig) die al vijftig jaar lang niet naar de bio scoop is geweest! Die Nederlander die maar een keer per jaar naar de bioscoop gaat kan ik wel benijden. Wat moet dat niet een geweldige be levenis voor hem zijn, die ene keer dat hij de stoute schoenen aantrekt! Wekenlang wikt en weegt hij, want de keus is na tuurlijk enorm, als je maar een keer per jaar gaat. Zijn keus kan misschien beperkt zijn door de plaats van zijn inwoning, maar als je maar een keer per jaar gaat is dat zo'n overweldigende ge beurtenis, dat je er natuurlijk niet voor terugdeinst om er even voor naar Amsterdam te rijden, waar het aanbod het grootst is. Uit het onderzoek van de Ne derlandse Bioscoop Bond komt naar voren dat de bioscoopex ploitanten de terugloop alleen kunnen keren als ze zich richten op een doelgroep, waarbij zij de keus hebben uit drie groepen be zoekers (want zo simpel is het le ven ingericht!): 1. Paren die een feestelijk avondje uit willen (wij kennen hen nog uit dé jaren vijftig van 'Samen uit, ja gezellig'!). 2. Jongeren die tegen een zo laag mogelijke prijs incidenteel een filmpje pakken (in mijn hbs- tijd gingen we tussen de middag vaak naar de Bocht van de Nieu- wedijk in Amsterdam, waar Pari- sien toen nog vervolgwesterns vertoonde, een soort filmfeuille tons die vooruit liepen op de mi- ni-tv-series in het genre van 'Co de: Rebecca'). 3. De echte filmliefhebbers, die zich weinig aantrekken van prijs en service (behalve dan van prij zen als de Gouden Kalveren. Gouden Palmen en Gouden Be ren). Ik behoor duidelijk tot groep 3. Mijn vrouw en ik gaan het liefst op een doordeweekse middag naar de bioscoop, en hoe leger die dan is, hoe feestelijker wij ons voelen'. Bijna net zo feeste lijk als thuis voor de televisie. Polygoon, de reclamefilmpjes en de voorfilm kunnen ons echter gestolen worden, evenals de pau ze, dus dat is weer geheel in te genspraak tot de televisiesituatie thuis. Wat ik daarom mis in dit NBB-onderzoek is nog een vier de categorie, namelijk diegenen dié NIET naar de bioscoop gaan maar zich tevreden stellen met de televisie van Hilversum en het buitenland, aangevuld met de huurbanden van de videotheek. Onder die groep bioscoopde serteurs heeft men geen onder zoek verricht, alleen onder de mensen die weld'r's of dikwerf naar de bioscoop gaan. Wat ik mij namelijk afvraag is, of de bio- scoopexploiteurs de televisie niet zouden kunnen bestrijden met 'televisie', zoals je bosbrand met 'bosbrand' schijnt te kunnen bestrijden. Als de mensen dan zo graag naar het kastje thuis kij ken, geef ze dan als alternatief een groter en mooier en span nender kastje in de bioscoop! Geef ze zoveel mogelijk geneug ten die ze thuis ook hebben (ruim zitten, tijdens het program ma mag je best even opstaan om bij het buffet iets te drinken of een knabbelnootje te halen), en pas ook je programma aan aan de situatie thuis. Twee h oofdfilms is dus wel het minste! Je moet de mensen ten slotte vier uur bezighouden, van half 8 tot half 12, want dat zijn ze thuis ook gewend. De eerste film moet mooi maar droevig zijn (genre 'Kramer vs Kramer', 'De Aanslag'), de tweede film moet vrolijk zijn, want de mensen moeten toch weer opgewekt naar huis terug kunnen gaan. Dus: 'Abel' of 'Hannah and her Sis ters'. Daarvoor en daar tussendoor moeten een tekenfilm, en een ge sprek met een bekende Neder lander op film worden vertoond. Dat moet een indringend ge sprek zijn (bijvoorbeeld gevoerd door Ischa Meijer), dat verder gaat dan het doorsnee-tv-inter- view, want de mensen moeten ook daarvoor naar de bioscoop willen. Het soort spraakmakende gesprek als tussen Adriaan van Dis en Willem Oltmans, u weet wel. En dan moet er ook een do cumentaire reportage over een hoogst actueel onderwerp wor den vertoond, die geen vraag en geen mens uit de weg gaat, bij voorbeeld: wat overkomt Am-, sterdam in werkelijkheid als het de Olympische Spelen krijgt toe gewezen? Zo'n avondje uit kost natuur lijk het dubbele van een gewoon bioscoopavondje, maar je hebt dan wel het idee datje een van de honderden uitverkorenen bent die zo'n programma te zien krij gen, en niet een van de miljoenen zoals bij de televisie! Met het aannemen deze week van Brinkman's Mediawet door de Tweede Kamer, is het groene licht gegeven voor een derde televisienet. Op Nederland 3 zullen de NOS en de kleine niet- leden gebonden zendgemachtigden als IKON, Teleac en RVU hun programma's kwijt kunnen. Streefdatum voor invoering van Nederland 3 is 1 oktober volgend jaar. Technisch gezien is die datum haalbaar, maar op het organi satorische vlak moet nog veel water door de zee. Allereerst moeten de besturen van de toekomstige 'bespelers' van het der de net hun goedkeuring hechten aan het voorgestelde zend- schema. Ed van Westerloo, hoofd van de NOS-televisie streeft nog steeds naar 1 oktober, „maar dan moeten we bestuurlijk een flink tempo maken. Het is allemaal nog papierwerk, er is nog geen programma in produktie. Van Westerloo staat voor de ambitieuze taak om in één jaar tijd een volwaardig derde Nederlandse televisienet op poten te zetten, dat als alternatief kan dienen voor Nederland 1, waar VARA, NCRV en KRO hun vaste plek krijgen, en Nederland 2, bestemd voor AVRO, TROS en Veronica. EO en VPRO wisselen om de twee jaar van net. Ed van Westerloo praat over Nederland 3.-„Het andere net", in zijn visie. Een 'serieus' net zonder kwizzen, 'Dallas' en 'Dy nasty'. HILVERSUM (GPD) - „De functie van het derde net is het brengen van informatie, educatie, cultuur en sport. Die zaken komen op de andere twee netten veel minder aan bod. Het zal van onze creativi teit afhangen of Nederland 3 een levensvatbaar, een attractief net wordt. Als voorbeeld noem ik de IKON, die een serie gaat maken, waarin ethische problemen als euthanasie aangepakt worden. Levensbe schouwing dus. Dan kun je vier plechtige heren en een dame in de studio zetten om over zo'n onder werp te praten. Maar de IKON wil door Renate van Iperen nu een tv-drama maken rondom een dokter in een ziekenhuis, die al die problemen meemaakt. Een le vensbeschouwelijk programma, maar in een heel begrijpelijke, heel aantrekkelijke vorm. Dat geldt ook voor informatie, voor cultuur. Ik geef toe, dat het geen net wordt dat TROS, AVRO en Veronica op Ne derland 2 kan beconcurreren, maar dat is ook niet de bedoeling. Met drie goed ingevulde netten, 'A.Dieu'. Choreografie: Mare Van- runxt. Dansers: Maarten Kops, Ca therine Massin, Eric Raeves, Marie- Anne Schotte en Mare Vanrunxt. De cor: Annemie van Kerckhoven. Ge zien op 26 september in het LAK, Leiden. Aldaar ook vanavond. LEIDEN - Wie greep heeft op de materie, heeft nog niet altijd greep op de tijd. Mare Vanrunxt gaat nogal eens graag aan de wij zers van de klok hangen, als wa ren ze van elastiek. Dan rekt hij de door hem bedachte situaties op tot alle spanning eruit is. Zijn ideeën zijn vaak nog wel sterk genoeg om die rek te kunnen verdragen, maar z'n spelers stelt hij er te zwaar mee op de proef. Want hoe vitaal ze ook acteren in de meer energieke passages, als het tempo daalt en de spanning zou moeten sty gen, redden ze het niet. Ook 'A.Dieu' lijdt aan dat man co. Toch komt het van alles wat Vanrunxt tot nu toe heeft ge maakt het dichtst bij een com plete voorstelling in de buurt. Dat is deels te danken aan de produktionele begeleiding van F.Act uit Rotterdam. De geluids band klinkt mooier dan ooit en het flamingo-decor van Annemie van Kerckhoven is niet alleen een sierlijk ontwerp, maar ook fraai uitgevoerd. De vier breek punten in de voorstelling en de daarbij behorende kostuumwis selingen maken de opbouw hel der en overzichtelijk. Maar ook de dans is dit keer veel minder introvert. Het pogen tot bewegen is bewegen gewor- derf. Nog steeds haalt Vanrunxt zijn inspiratie voor een belang rijk deel uit de natuur. Of liever gezegd: uit hoe wij mensen de natuur graag zien. Want Van runxt maakt de natuur hanteer baar, door haar als in een strip verhaal terug te brengen tot ty perende kenmerken. Flamingo's schudden met de billen, vogel vleugels trillen, insecten krioe len stuurloos langs en over el kaar. Zelfs gehandschoende sprookjeskaters met een fluwe len vel lijken in de dans te figure- Veel van wat hij dit keer laat zien is bekend, maar daarom niet minder mooi: de 'pratende' vin gers, de armen die als een dolk stoot in de eigen buik priemen, en altijd maar weer die walvis- sengeluiden, dit keer vergezeld van een Engelstalig exposé. Van runxt toont een vaak angstige natuur, die zich met de moed der wanhoop verzet tegen de ver drukking. Het arsenaal aan nieuwe vond sten is echter groter dan ooit. Want naast de natuur spelen Of fenbach en Oosterse mystiek een belangrijke rol. Offenbach is te vinden in de muziek, in de frivo le can can-bewegingen en in de hoepelrokken, die in het vierde deel - humor en Vanrunxt leken tot voor kort gescheiden werel den - voor een soms grotesk in termezzo zorgen. De mystiek in een traag ritueel rond bloemen en irt een aantal korte solo's. Juist in dat deel yerliest 'A.Dieu' zich in protserigheid die aan het schilderen van de prerafaëlieten doet denken, en zakt als een pud ding in elkaar. Zo erg zelfs dat een aantal mensen de zaal ver liet. Begeleid door een goed regis seur zou Mare Vanrunxt waar schijnlijk wonderen kunnen ver richten. Hij houdt er volstrekt ei gen ideeën op na over wat wel en wat niet betamelijk is. Van dat soort eigenheimers zijn er nooit genoeg. ARIEJAN K0RTEWEG Pianorecital door Fred Snoek met werken van Haydn, Beethoven en Liszt. Gehoord op 26 september in de kapelzaal van K&O. LEIDEN - Het geven van solore citals stelt hoge eisen aan een pianist: uithoudingsvermogen, muzikale zeggingskracht en een betrouwbare memorisatie. Aan het laatste ontbrak het in het ge deelte voor de pauze bij Fred Snoek, een Nederlandse pianist die zich al jaren in Frankrijk heeft gevestigd. Vooral de sonate op. 31 nr. 2 in d kl. van Beetho ven werd ontsierd door talloze kleine ontsporingen, die dankzij zijn handigheid net niet uit de hand liepen. Het was jammer dat de muzikale inhoud hieronder te lijden had. De nu eéns elegische, dan weer driftige stemmingen hadden niet de intensiteit die Beethoven vereist. Vóór Beethoven had de pianist uit het uitgebreide oeuvre van Haydn diens variaties in f kl. ge speeld, dié een verrassende af wisseling mineür-majeur heb ben. Fred Snoek vertolkte ze doorzichtig en zangerig, alleen miste ik soms de affecten (snel wisselende stemmingen) in deze compositie, zodat het geheel wel luidend, maar wat saai klonk. Na de pauze was de pianist be ter op dreef, met name in de tweede legende van Liszt, "Saint Francois de Paule marchant sur les flots". Hij speelde in dit stuk vrijer en overwon met speels ge mak de technische moeilijkhe den van de daverende octaven- passages. De sonore melodieën en het virtuoos geweld hielden het publiek in hun ban. Hoewel Liszt geen echte Hon gaar was, werd de sfeer van een zigeunerorkest inclusief cym- baal duidelijk geschilderd in de elfde Hongaarse rapsodie. Na de denderende slotakkoorden be wees Fred Snoek nog eens dat hij muzikaal veel in huis heeft in zijn toegift: Chopin's nocturne oeuvre posthume in cis klein. De aristocratische melancholie hier in vormde een waardige afslui ting van deze avond. FRANK DEN HERDER Concert door de Dresdener Vocalis ten, de Leidse Cantory o.i.v. Hans Brons, begeleid door Joop Brons or gel, met medewerking van Els van Onselen sopraan. Werken van o.a. W. A. Mozart, H. Schütz, F. Schubert en J. S. Bach. Gehoord in de Hoogland se Kerk op 26 sept. I^EIDEN - In de Hooglandse Kerk werd gisteravond een con cert gehouden dat al anderhalf jaar in voorbereiding was ge weest. Op het programma ston den werken uit de geestelijke, kerkelijke muziek die bijna alle stijlperioden vertegenwoordig den. In de weidse, lichte ruimte tussen de omhqogrijzende pila ren lieten de Dresdener Vocalis ten en de Leidse Cantory afwis selend hun gezang klinken. De organist Joop Brons leidde het concert in met orgelspel en de Dresdener organist Wilfried Promnitz zorgde voor instru mentale onderbreking. Al met al een mooi uitgebalanceerd pro gramma. De Leidse Cantory verzorgde de klassieke en anglikaanse werken. Van Mozart werden uit gevoerd het bekende Ave Verum en de Maria-hymne Regina Coe- li; in dit laatste werk - tevens slot van de avond - soleerde Els van Onselen met haar warme so praan. Naast de volheid van klank bij de Cantory (immers een gemengd koor met orgelbe geleiding) klonk het geluid van de Vocalisten heel sober maar in tens. Zij vormen een kwartet van (mannelijke) zangers. De hoge stempartijen worden gezongen door een tenor en een counter tenor die alt- en zelfs sopraanpar tijen uitvoert. Door deze omvang in stembereik is hun repertoire héél groot; hun programma be vatte werken van de Notre Dame school uit de 12e eeuw, de Can- tiones Sacrae van H. Schütz die zeer indringend werden ge bracht en vierstemmige choralen van Bach. Het meest recente werk was Tryptichon van Eckehard Mayer (1946-) motetten op tekst van o.a. Fransiscus van Assisi en Garcia Lorca, een prachtig werk met sa menvloeiende close-harmony akkoorden, zeer ingewikkelde ritmische, canonachtige gedeel tes en toepassing van technieken als sissen en indiaangeluidachti- ge vibrato's. De Leidse Cantory is een koor met een fraaie, homogene klank, waarin de verschillende stem soorten mooi ineenvloeien maar het werk gisteravond in perfectie overtroffen door de Dresdener mannen met hun hechte, sonore geluid, hun zeer gedisciplineerde zangkunst en hun indringende muzikale expressie. MONICA SCHIKS moeten we alle andere tie met het buitenland aankunnen. Daarvan ben ik overtuigd". - Hoeveel procent van het pu bliek zal naar uw verwachting naar Nederland 3 kijken? ,,In het avondprogramma van 7 tot 11 uur moeten we een gemid delde kijkdichtheid halen van tus sen de 8 a 10 procent en dat al met een het eerste jaar. Als de andere twee netten hun programma's on geveer blijven houden zoals het nu vertoond wordt, dan is er altijd wel 10 procent vari de rhensen die wat anders wil. Dat zijn wisselende groepen natuurlijk. Een land zo klein als het onze, dat zich de luxe van drie publieke netten kan per mitteren, moet er voor zorgen dat die 10 procent bediend wordt. Dat een van die netten aanvul lend, anders is dan de andere twee. Als het drie keer hetzelfde is moet je er geen drie netten op na hou den, daar is het allemaal te duur Nederland 1 en 2 zullen zich ken merken door hun eigen soorten vaninformatie, amusement, ver strooiing, hun eigen aanpak. Die zijn er. Nu komt er een derde net en dat hoort dus anders te zijn. Er zitten heel attractieve dingen in, maar niet altijd voor- de helft van de bevolking. Geen kwisprogram- ma's, geen 'Dallas', geen 'Dynasty', geen detectiveseries. Wel speel films, maar andere films, niet 'Ja mes Bond'". - Waaruit zal het kijkerspubliek van Nederland 3 straks bestaan? Uit hoger opgeleiden, intellectue len? „Ik heb bij de invulling van Ne derland 3 helemaal niet dé cultuur- freaks voor ogen, of dé informatief reaks. Ik noem bijvoorbeeld de se rie van de RVU over dementie, in drukwekkend van kwaliteit, goed gemaakt, maar uitgezonden 's mid dags tussen half vijf en vijf uur. Er zijn in Nederland honderdduizen den mensen, die vrij direct met de mentie te maken hebben: hun va der, moeder, echtgenoot is dement, of de buurvrouw. Als zo'n serie nou op donderdagavond tussen half tien en tien uur in een cyclus van vijf weken zou worden uitge zonden, dan moeten die honderd duizenden mensen die er mee te maken hebben in hun omgeving daar naar kijken. Maar vervolgens zal na dat pro gramma weer een andere groep naar de kunstinformatie kijken. Het gaat erom dat de mensen we ten: op dat tijdstip kan ik die infor matie krijgen. Alle zendgemachtigden hebben de bereidheid hun belangen onder geschikt te maken aan het belang van het derde net. Je zult op Ne derland 3 ook niet zien dat de ene omroepster afscheid neemt, en een volgende in beeld verschijnt. Nee, na het journaal komt een algemeen programma-overzicht. En 's avonds na afloop van de uitzen ding verschijnt een overzicht van de volgende dag". - Nederland 3 wordt betaald uit de opbrengst van meer reclame boodschappen in 'zwevende', niet alleen maar vast rondom de jour naals gegroepeerde, blokken. Is er vanuit de bedrijfswereld eigenlijk wel interesse om op het serieuze Ne derland 3 reclame te maken? „Beslist wel. Ik heb het afgelo pen jaar nogal wat contacten gehad met adverteerders en reclamebu reaus. Ze hebben er in een aantal gevallen grote behoefte aan gericht te adverteren, gerichter dan nu mo gelijk is. Grote bedrijven adverte ren niet alleen in de grote publiek sbladen, maar ook in andere bla den. Op Nederland 3 kunnen be drijven doelgericht adverteren. Bijvoorbeeld met sjiekere produk- ten rond zwaardere, serieuze pro gramma's. Je moet niet vergeten dat ook sport en andere grote evenemen ten op Nederland 3 terechtkomen en dan wordt het heel aantrekke lijk te adverteren. Het voordeel daarvan is dat we ons dan bijvoor beeld minder zorgen hoeven te ma ken over de kosten van de Elfste dentocht, dan we dit jaar hebben moeten doen. Voor ons zijn die kosten geweldig hoog, maar we zouden ze er met één Ster-blokje uit hebben. We gaan de olympi sche Winter- en Zomerspelen uit zenden en ik denk dat de Ster-ad verteerders dan snel komen met de vraag of ze daar wat reclamezend tijd mogen hebben". Adjunct-hoofd KRO-televisie HILVERSUM (GPD) - Warry van Kampen (52), hoofd van de afde ling gevarieerde programma's van de KRO-televisie, legt per 1 januari zijn functie neer. Tot een nader te bepalen datum blijft hij een aantal lopende projecten begeleiden. Van Kampen vindt dat zijn func tie zó gecompliceerd is geworden, dat hij niet meer toekomt aan zijn eigenlijke werk, het leiding geven aan een team van creatieve pro grammamakers. Vooral problemen op financieel-economisch gebied (bezuinigingen op de budgetten van de omroeporganisaties) en het toenemende aantal bepalingen waaraan „Hilversum" moet vol doen, hebben ervoor gezorgd dat Van Kampen nog maar weinig ple zier aan zijn baan beleeft. KRO-perschef Ben Spekman: „Het vak van Van Kampen is lang zamerhand vergelijkbaar gewor den met het werk van een manager van een reuze-bedrijf. Het is alle maal erg veeleisend geworden. Als je niet oppast raak je snel overbe- HILVERSUM (GPD) - Ex-minis ter dr. P. Winsemius zal op 31 okto ber de eerste aflevering van het nieuwe Tros-programma Aktua Export gaan presenteren. Het is de bedoeling dat Winsemius in de complete serie zijn opwachting blijft maken, maar hij wil daarover zelf pas na de eerste uitzending be slissen. De eerste aflevering van het nieuwe programma staat in het te ken van de prestaties op het gebied van de Nederlandse export naar de Verenigde Staten. In de daaropvol gende uitzendingen wordt de ex port naar Spanje, Frankrijk, Duits land, Saoedie-Arabië, België en Ja pan onder de loep genomen. last. Voor het maken van een sim pel televisieprogramma moet je te genwoordig hele boekwerken over wat wel en wat niet mag naslaan". Vooral de bezuinigingen waar de omroep en dus ook de KRO mee kampen, zitten de chef gevarieerde programma's erg dwars, zelfs zoda nig dat „hij er soms 's nachts wak ker van ligt". Voor iemand die al tientallen jaren werkzaam is bij de omroep (vanaf 1969 als chef televi sie), is dat te veel van het „goede". Warry van Kampen, tevens ad junct-hoofd van de KRO-televisie, was betrokken bij de produktie van onder meer de Berend Boude- wijnkwis, series als Citroentje met Suiker en het Schaap met de Vijf Poten, Dagboek van een Herders hond en De Appelgaard. Op free-lance basis begeleidt Van Kampen de voltooiing van een twaalfdelige serie naar een roman van de schrijver Simenon. De serie wordt gemaakt in samenwerking met omroepen in Duitsland, Zwit serland, Frankrijk en Oostenrijk. Subsidie Paradiso AMSTERDAM (ANP) - B en W van Amsterdam hebben ingestemd met een al jarenlang bestaande wens van de Melkweg en Paradiso om gesubsidieerd te worden uit de pot cultuurbeleid. Tot nu toe kre gen ze steeds financieële steun in het kader van het stedelijk jonge renwerk, maar daar wilden de in stellingen af, omdat ze vinden dat ze meer een algemene culturele taak hebben. Diverse verzoeken daartoe in de loop der jaren werden steeds afge wezen, maar B èn W zijn nu toch overstag gegaan. Ze hebben daar bij echter aangetekend dat in het programma-aanbod van de Melk weg en Paradiso „de toegankelijk heid voor de nieuwe generaties jongeren in de binnenstad" cen traal moet blijven staan. Paradiso is zeer content met de 'verhuizing' naar kunstzaken. „We hopen dat in de toekomst meer be grip is voor onze activiteiten bij kunstzaken, zodat op de lange duur ook meer geld op de begro ting gereserveerd wordt", aldus di recteur H. Schreurs van Paradiso. Ed van Westerloo: 'Het zal net een attractief net wordt'. creativiteit afhangen of het derde

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 33