Pastor in nederzetting Nes Ammim
Geleerden contra scheppingsverhaal
Meeste bewoners komen uit Nederland
ZATERDAG 20 SEPTEMBER 1986
GEESTELIJK LEVEN
PAGINA 13
(GPD) - Een honderdtal weten
schappelijke onderzoekers, on
der wie bijna alle Amerikaanse
Nobelprijswinnaars, heeft zich
uitgesproken tegen het onder
wijzen van het bijbelse schep
pingsverhaal als gelijkwaardig
alternatief van de evolutieleer.
Binnenkort zal het Amerikaan
se Hooggerechtshof uitspraak
moeten doen over de weten
schappelijke status van het
„creationisme": hoort het onder
wijzen van het scheppingsver
haal bij de godsdienstles of de
biologieles? Eerdere processen
zijn steeds verloren door de crea
tionisten. In een niet eerder ver
toonde eensgezindheid hebben
geleerden en organisaties eind
vorige maand verklaard dat zij
het bijbelse scheppingsverhaal
geen wetenschappelijk verant
woorde theorie achten.
Het begon allemaal in 1925,
toen de onderwijzer John Tho
mas Scopes ervan werd beschul
digd dat hy de evolutieleer on
derwees en daarmee het woord
van God loochende. In een ge
ruchtmakend proces - het
„apenproces" - werd Scopes, tot
verbijstering van de wetenschap
pelijke wereld, schuldig bevon
den. Hij werd veroordeeld tot
honderd dollar boete. In hoger
beroep won hij, maar de stellin
gen waren betrokken en de pro
blemen zijn nooit meer helemaal
verdwenen.
Integendeel, in het begin van
de jaren tachtig hadden de crea
tionisten zoveel aanhang dat in
twintig Amerikaanse staten wet
ten in voorbereiding waren om
een „evenwichtige behandeling
van scheppingswetenschap en
evolutiewetenschap" te eisen. In
maart 1981 werd in Arkansas
zo'n wet van kracht; tot verba
zing van de indiener, senator
John Hoisted, werd er amper een
half uur gedebatteerd voordat de
wet werd aangenomen. De mees
te senatoren zeiden voor de wet
te hebben gestemd omdat ze
bang waren dat een tegenstem
zou worden uitgelegd als een an
ti-christelijke stem, en gouver
neur White erkende de wet onge
lezen te hebben getekend.
De Amerikaanse organisatie
voor burgerrechten ACLU span
de een procedure aan om de wet
ongrondwettelijk te laten verkla
ren en in januari 1982 kreeg ze
haar zin. De rechter, William Ray
Overton, oordeelde dat de schep
pingstheorie geen wetenschap
pelijke verdiensten heeft. Daar
om kan, hoewel het woord God
in het creationisme angstvallig
wordt vermeden, het onderwij
zen van die leer slechts het be
vorderen van de godsdienst zijn.
Dat is in strijd met het in 1962
vastgestelde verbod op gods
dienstonderwijs op openbare
scholen.
De meeste staten zagen daarop
van hun eigen wetsvoorstellen
af, maar in de staat Louisiana
bleef een aangepaste wet van
kracht. Bovendien zochten de
creationisten het hogerop, en nu
heeft het Hooggerechtshof zich
bereid verklaard de argumenten
allemaal weer eens te horen.
De creationisten stellen onder
meer dat de aarde ineens, uit het
niets, is ontstaan met de bijbeho
rende, onveranderlijke, „hoofd
groepen". Fossielen zijn over
blijfselen van de zondvloed. De
evolutieleer is volgens hen ook
slechts een theorie die nooit is
bewezen, een vooroordeel - kijk
maar naar de ruzies die biologen
hierover kunnen hebben. (In Ne
derland ontstond in 1983 nog eni
ge opschudding toen deze visie
werden uitgedragen door de
Evangelische Hogeschool op een
tentoonstelling over de evolutie
in Blijdorp).
De evolutionisten weigeren
het creationisme wetenschappe
lijke status te geven. Bij weten
schap is de vraag niet of een
theorie „waar" of „bewezen" is,
het gaat erom dat aantoonbaar
onjuiste theorieën worden verla
ten. Stephen Jay Gould, hoogle
raar paleontologie aan de Har-
vard-universiteit, acht de belang
rijkste tekortkoming van het
creationisme een „wonderbaar
lijke opschorting van de natuur
wetten", zoals die rond de licht
snelheid en het radioactief ver
val. De discussies onder biolo
gen horen bij het wetenschappe
lijk proces - de ruzies te gebrui
ken als argument tegen de evolu
tie nóeiht Gould „kwaadaardig".
De geleerden vinden daaren
boven dat het creationisme veel
te veel invloed heeft op scholen,
zelfs als het niet officieel wordt
onderwezen. Zij wijzen erop dat
veel schoolboeken het hele on
derwerp niet meer behandelen
en dat leraren het overslaan uit
angst voor moeilijkheden. Ou
ders kunnen voor een groot deel
bepalen welke leerboeken op
school worden gebruikt. In het
conservatieve zuiden hebben de
fundamentalisten de meeste in
vloed, en daar zal het creationis
me welig blijven tieren, ook als
het Hooggerechtshof weten
schap boven onzin verkiest.
"Die operatie geeft problemen.
Mensen die worden geselecteerd
gaan weg omdat ze op Java voor
hun gezin geen toekomst meer
hebben. Ze hebben dan geen ande
re keus. Maar veel transmigranten
hebben geen landbouwervaring.
Ze komen terecht in onontgonnen
gebied, gelegen in een stuk voor
malig oerwoud in Noord-Sumatra.
Daar krijgen ze van de regering een
huisje en twee hectare grond. De
bedoeling is dat ze na een jaar van
hun eigen grond kunnen leven. In
de praktijk is dat vaak onmoge-
Volgens Haagsma wil de Indone
sische regering met haar. transmi
gratieprogramma - ook wel 'java-
nisering' genoemd - de eenheid
van de Indonesische republiek ver
sterken. "Onder de Javanen die
naar Sumatra kwamen zaten ook
christenen. De kerk waarvoor ik
werkte kreeg het verzoek, in het
noorden van Sumatra nieuwe ge
meenten te stichten. Ze ving men
sen op in hun nieuwe woonplaats
om ze sociaal-economisch zo goed
mogelijk by te staan, kortom hen
te helpen er een nieuw leven te be
ginnen".
Voor het gezin Haagsma bete
kent het vertrek naar Nes Ammim
weer een nieuw begin.
"De eerste generatie, die Nes
Ammim heeft opgericht, heeft vrij
bewust de Tweede Wereldoorlog
meegemaakt. Ze hadden allemaal
wel joden in hun eigen omgeving
gekend. De jonge generatie, die nu
in Nederland opgroeit, komt nau
welijks nog met joden of met wat
Israël is in aanraking. Alleen via de
media of in de kerk horen ze ervan.
Het contact en het dagelijks sa
menleven met joden dreigt daar
door verloren te gaan".
Sjoerd Haagsma vindt dat zeker
een achteruitgang, al juicht hy het
toe dat vooral in de kerken de aan
dacht voor het jodendom en het
joodse geloofsgoed een sterke op
bloei doormaakt.
"Nes Ammim stelt Europeanen
in de gelegenheid met mensen in
Israël samen te leven". Dat Haags
ma daarin een rol mag spelen, ziet
hy als een veelbelovend perspec
tief.
Nes Ammim, een hoopvol teken
tegen een duistere achtergrond.
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
K. Bouhuys, 11.45 oec. studentendienst;
Marekerk 10 dr. Meijers, 5 ds. Z. de
Graaf (Hazerswoude); Maranathak. (L.
Morsweg) 10 ds. Koostra; Oecumeni
sche geloofsgemeenschap De Regen
boog (Merenwyk) 10 pastoor Van Well;
Bethlehemk. (Driftstr.) 10 ds. Panne-
koek; Bevrijdingsk. (Montgomerystr.)
10 ds. K J. Jansen; Vredesk. (Burggra-
venl.) 10 ds. Nauta; Waalse kerk (tijde
lijk Rapenburg 6) 10.30 pasteur Ribs;
jeugdkapel Vredeskerk 10; jeugdkapel
Bevrijdingskerk mej. F. v.d. Mark; Wijk
'Stevenshof zie na geref. kerk; Acad.
Ziekenhuis 9 rk. dienst, 10.15; Diako-
nessenhuis elke zat 10.30 rk. dienst,
morgen 10.30 ds. Van 't Hof; Endegeest
zie Oegstgeest; Geref. Kerk Vredeskerk
zie herv. gem. 10 ds. Nauta; Petrak. (Su
rinamese.) 10 ds. Hortensius; Oude
Vest 10 ds. Veenstra; Maranathak. zie
herv. gem.; Bevrijdingsk. 10 ds. Jansen,
5 ds. Hortensius; bejaardenhuis Groen
hoven 10 10 ds. Verdoorn; Meren wijk
zie herv. gem.; Wijk Stevenshof, ge
bouwtje 'Dijkhof (Rijndijk); Geref. K.
Vrijg. (Herengr.) 10 en 5 ds. Houtman;
Chr. Geref. K. (Steenschuur) 9.30 ds.
Van der Klis, 5.30 ds. Stofstra; Geref.
Gem. (N. Rijn) 10 en 4.30 ds. Boogaard;
Geref. Gem. in Ned. (Bethl.kerk
Driftstr.) 11.30 en 5.30; Evang.-Luth.
Gem. (Hoogl. Kerkgr.) 10.15 prof. Piotr-
kow (Polen) en ds. Mostert; Doopsgez.-
Remonstr. Gem. (Lokhorstk. Pieters-
kerkstr.) 10 ds. Koek; Baptistengem. (O.
Rijn 3) 10 ds. Agtereek; Evang. Gemeen
schap (Middelstegr. 3) 9 hr. Dikkes,
10.30 hr. A. v.d. Sande (Dieren); Evang.
gem. Merenwijk ('De Harlekijn', Regen
boogpad 2) elke zondag 10.30; Zen
dingswerk Middernachtsroep (Zoeterw-
.singel 21) 5 hr. H. Blok; Evangeliecen-
trum-Pinksterbew. J. Maasbach-We-
reldzending (aula Noachstr. 2) 10 hr.
Zijlstra; Pinkstergem. (O. Vest 13) 10 hr.
Eikerbout; Leger des Heüs (hoek Ves-
testr/Groenesteeg) 10 en 7; Nieuw-
Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30 en 4. wo.
8; Zevendedag-adventisten (Ontmoe-
tingskerk Voorschoten) elke zat. 9.45
bijbelstudie, 10.45 predikdienst;
Christelijke Wetenschap (Steensch. 6)
10.30; 'De Christengemeenschap' (be
weging tot religieuze vernieuwing) zat.
27 sept. 9.45 mensenwijdingsdienst (in
oud-kath.kerk Zoeterwoudsesingel);
Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Da
gen (Brahmsl.) 9.30. 10.30 en 11.20;
Rooms-Kath. K. Haagweg zat. 7, zo. 9 en
10.45; Herensingel zat. 7. zo. 9.30 en 11;
Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat. 7. zo.
9.30 en 11.30; Steenschuur zat. 7, zo.
8.30,10,11.30, 6 en 7 Gof); Boshuizerka-
de zat. 7, zo. 9.30 en 11; Lammenschans-
weg zat. 7, zo. 9 en 10.30; Haarl.straat zat.
7, zo. 9.30,10.45 en 12.15; Mèrenwyk zie
herv. gem.; H. Rijndijk (zie Zoeterwou-
de).
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10
ds. Van Driel, 7 ds. Boer (Alphen); Ge
ref. Kerk 10 ds. Van Wijngaarden, 7 ds.
F.J. Boer; Chr. Geref. Kerk 9.39 en 3 ds.
Maris (Garderen); Rk Kerk zat. 7. zo.
10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Adventskerk 10 ds. Van der Heiden,
6.30 ds. Eijsenga (Zwammerdam);
Kruiskerk 9.30 ds. Ter Bals; Opstan-
dingskerk 9.30 ds. De Haan (Hilversum),
6.30 ds. Cziria (Rijnsburg); G. Herder
kerk 10 drs. Brombacher, 7 ds. Moll; De
Bron 9.15 ds. Moll, 10.15 ds. Nieuwen-
huis, 7.30 ds. Taselaar en pastoor De
10 ds. Bakhoven (Leiden); Sionskerk
(Meteoorlaan) 9.30 ds. Geluk (Baarn),
6.30 ds. J. Ouwendijk; Geref. Kerk Mar-
.kerk 9.30 ds. Wilschut, 6.30 ds. Elder-
man (Bodegraven); Salv.kerk 9.30 ds.
F.J. Boer, 6.30 geen dienst; Geref. K.
Vrijg. (aula chr. techn. school) 9.30 en 5
dienst des Woords; Ned. Geref. Kerk
(school Willemstr.) 9.30 ds. Keuning
(Culemborg), 4.30 ds. M. de Jong; Chr.
Geref. Kerk 9.30 leesdienst, 2.30 ds.
Blom; Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240)
9.30 en 4; Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1) 10
ds. Koekkoek, 6.30 zend. Fr. v.d. Berg;
Bapt.gem. Noord (school Kalkovenw.
62) 10 ds. C. de Jong, 6.30 hr. N. van Ge-
meren; Volle-evang.gem. ('De Ark', Pr.
Hendrikstr. 54) 10 hr. A. v.d. Hoorn;
Pinkstergem. (school Batestein 16) 10;
Chr.gem. 'De Hoeksteen' in gebouw Be
thel 10; Leger des H. (Zonneweg 3) 10 en
7, laatste zondag van de maand 5 u. ge-
zinsdienst; Remonstr. Kring (Van Man-
dersloostr. 36) 10 ds. Duinker (Rotter
dam); Rk Kerk: Bonifaciusk. zat. 7, zo.
9.45 en 11.30; Piusk. zat. 7, zo. 9 en 10.30;
De Bron zat. 7. zo. 9 en 11.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Boer, 6 ds. Dikken (Oldebroek); Geref./
Herv. Gem. (dorpshuis 'De Tas') 10 drs.
v.d. Sar;
Geref. Gem.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 9.30 en 6.30 ds. Wieman; Salv.kerk
9.30 ds. Hoogendijk (Alphen), 6.30 ds.
Haan (Hilversum); Bethl.kerk 9.30 ds.
Van de Hoef, 6.30 ds. Harteman (Moer-,
kapeUe); Geref. Kerk 9.30 ds. Eldeman,
6.30 ds. Van Wijngaarden (Alphen); Ge
ref. K. Vrijg. (Ichthusk.) geen opgaven;
Geref. Gem. (Stationsweg 17) 10 en 6.30
leesdienst; Evang.-Luth. Gem. 10.30 ds.
Visser (Utrecht).
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
ds. v.d. Pol HA, 6.30 ds. Vlasblom HA;
De Stek 9.30 ds. Vlasblom HA; Geref.
Kerk 9.30 en 5 ds. Van 't Hoff HA; Chr.
Geref. Kerk 9.30 en 5 drs. Peels (Zoeter-
meer); Geref. Gem. 9.30 leesdienst, 3.30
ds. Rietdijk. 24/9 7.30 ds. Weststrate.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30 ds.
Verduin (Zeist), 6.30 ds. Zoetewey (Ber-
kel en Rodenrijs); Geref. Kerk 9.30 ds.
Huisman, 5 ds. Van der Woude (Wasse
naar); Rk Kerk: dorp zat. 7, zo. 10.30;
Anker zat. 7, zo. 8.45 en 11.15; Rijndijk
zat. 7, zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 10 ds. Kris
pijn; Geref. Kerk ('Hoeksteen') 10 hr.
Brouwer (Katwijk a.Zee), 7 ds. Roth-
fusz; Chr. Geref. Kerk 10 en 5 ds. K.T. de
Jonge (Almere); Rk Kerk: Mart. zat. 7,
zo. 9.30 en 11; Jozefk. zat. 7, zo. 10 en
11.30.
HOOGMADE: Herv. Gem. 10 ds. De
Bruin (Oegstgeest); Rk Kerk zat. 7. zo.
DE KAAG: Herv. Gem. 9.30 ds. Kolde-
wijn; Rk Kerk zat. 7. zo. 9.30.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. Dorpsk. 10 ds, Aarents, 6 ds. Van
Roon (Zeist); Ontm.kerk 10 ds. A.J. de
Jong (Leiden), 6.30 dr. S. Meijers (Lei
den); Herv. Gem. 'De Rank' (P. Groen-
college) zie Katwijk aan Zee; Geref.
Kerk 9.30 ds. Van Breevoort, 5 ds. ds.
Kersten; Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en
11.15.
KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem. N.
Kerk 10 ds. Sjollema HA, 6 ds. Van Slie-
dregt; O. Kerk 10 ds. Hovius HA, 6 ds.
Kielder (Vianen); Ichthusk. 10 ds. Vroe-
gindeweij HA, 5 ds. Driebergen HA;
Pniêlk. 9.30 ds. Bronsgeest (Leiden) HA,
6 ds. Hovius HA; Maranathakerk (Rijns
oever) 10 kand. J. van Beelen, 6 ds. Sjol
lema; Overduin 2.15 ds. Van den Beid;
Herv. Gem. 'De Rank' (aula P. Groen-
college Pr. Frederikdreef 15) 10 ds. Riet
veld (Leiden); 'De Hoeksteen' (Burger-
diikstraat) 10 dovendienst. hr J. L. van
Kempen; Geref. Kerk Vr.kerk 9.30 ds.
Kersten, 5 ds. Van der Horst; Triumfa-
tork. 9.30 ds. Van der Horst, 5 ds. Van
Breevoort; Geref. K. Vrijg. 9.30 en 5.30
ds. Heida; Ned. Geref. K. (aula Beste-
vaer-mavo) 9.30 ds. De Jong, 7 ds.
Bruins; Chr. Geref. K. 10 en 5 ds. Bouw;
Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal) 10 en 5
ds. Van de Belt; Geref. Gem. (Remi-
sestr.) 10 en 5; Geref. Gem. in Ned. (Lou-
westr.) 10 en 5; Volle-evang.gem.
(Voorstr. 48) 9.45; Onafh. baptistengem.
(Ambachtsweg 2) 10 hr. Driesprong
(Dordrecht).
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. 10 ds. Bade, 7 ds. v.d. Lee (Noord-
wijk); Geref. Kerk 10 ds. Lapré, 7 ds.
Van de Lee (Noordwjjk);
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref.
Kerk Dorpsk. 10 en 6.30 ds. Doesburg;
Hoofdstr. 10 ds. Van Loenen; Schep-
pingsk. 9 en 10.30 ds. Van den Bom, 5
oec. dienst ds. Grandia (Amsterdam) en
pastoor Schlatmann; Leythenrode 10
ds. W. de Leeuw; Elis.ziekenhuis 9.30
ds. Brommet, 11 rk dienst; Bapt.gem.
(wijkgeb. Zijlkw.) 10 hr. J. de Vries; Rk
Kerk zat. 7, zo. 10 en 11.30.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Schilt; Geref. Kerk 9.30 ds. C. v.d. Kooi,
7 ds. Buikema; Rk Kerk zat. 7, zo. 7.30,
9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds. 't
Hooft; Pauluskerk 10 ds. De Gelder, 7
ds. 't Hooft; Geref. Kerk 10 ds. Baas
(Sassenheim), 7 kand. Wallinga (Leider
dorp); Geref. K. Vrijg. 9.30 en 4.30 ds.
Grutter; Ned. Geref. Kerk (Salvatori) 10
ds. Vos, 7 ds. v.d. Dussen (Haarlem);
Chr. Geref. Kerk 10 en 4.30 ds. Oppen
huizen (Dedemsvaart); Geref. Gem. 10
en 4 ds. A.M. den Boer; Evangeliege-
Zeereep) 10; Rk Kerk Zee zat. 7, zo.
10.30; Binnen zat. 7, zo. 10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10 en
7 jeugddienst v.d. Mey; De Zilk geen
dienst; Rk Kerk Victork. zat 7, zo. 9 en
11; Jozefk. zat. 7, zo. 9 en 10.30; De Zilk
-jat. 7, zo. 10 en 11.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene of
Will.kerk 10 ds. Kooman; Pauluskerk 10
ds. Da Costa; Gemeentecentrum
(Lijtw.) 10.30 prof. Leertouwer, 7 ds.
Plomp; Geref. Kerk 10 ds. Plomp; Ge
ref. Kerk Vrijg. (aula Dr. Schilder
school) 9.30 en 4.30 ds. Boxman (Ede);
Ned. Geref. Kerk (Gem.centrum) 8.45
ds. G. de Lange, 4 ds. Bruins (Vlaardin-
gen); Van Wijckerslooth 4 ds. Germans;
Endegeest 10 ds. Friederich; Volle-
evangeliegem. (Gem.centrum) 4; Rk
Kerk Wül.kerk zat. 7, zo. 9 en 10.30.
OUD-ADE: Rk Kerk zat. 7, zo. 8.30 en
10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 ds. De Korte, 6.30 ds.
De Korte jeugddienst; Geref. K. 9.30 ds.
v.d. Berg (Bodegraven), 6.30 ds. De Kor
te N.H. kerk; Remonstr. Gem. 10 dr.
Meyering (Oegstgeest); Rk Kerk zat. 7,
zo. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7, zo. 9 en 11; Petrus-B.
zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem. 9.30
ds. Groenendijk (Scheveningen), 7 ds.
De Jong (Leiden); Chr. Geref. K. 9.30 -
dienst des Woords, 2.15 'ds. Bouw.
RIJNSBURG: Herv. Gem. Laurentius-
kerk 9.30 ds. Wagter, 5 ds. Smaling; Be-
thelkerk 9.30 ds. Smaling; Geref. Kerk
Petrakerk 9.30 ds. Baayen, 5 ds. Ribbe-
rink; Imm.kerk 9 en 10.30 ds. Snel; Mar-
kerk 9 ds Ribberink, 5 ds. Snel; Geref.
Kerk Vrijg. geen opgave; Chr. Geref. K.
9.30 en 5 ds. Van Sorge; Evang. Chris-
tengem. (aula mavo) 10 ds. De Jong (De
nekamp); Rk Kerk zo. 10.30.
RIJPWETERING: Rk Kerk zat. 7, zo. 9
en 10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem. 9 en 10.30
ds. Germans, 7 ds. Westra jeugddienst;
Geref. Kerk 9.30 ds. Baas, 7 ds. Westra
(Beilen) jeugddienst in herv. kerk; Chr.
Geref. K. 10 en 5 ds. Moerdijk (Rozen-
burg); Ned. Prot. Bond (Jul.laan 17)
geen dienst; Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en
11.
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 ds. Vermeu
len (Valkenburg), 6.30 ds. P.J. Stam jr.;
Geref. Kerk 9.30 ds. Wattel (Hoofddorp)
HA, 6.30 ds. W.A. v.d. Berg (Bodegra
ven) HA; Rk Kerk Aardam zat. 7, zo. 9
en 12; kerk Langeraar zat. 7, zo. 9.30 en
11.30.
VALKENBURG: Herv. Gem. Geen op
gave.
Geref. Kerk 9.30 drs. Oegema, 6.30 ds.
v.d. Horst (Katwijk a. Zee); Geref. K.
Vrijg. geen opgave.
VOORHOUT: Herv. Gem. 10 ds. C.J. de
Jong; Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.
VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 vie. A.R. de Mey Mecima (Den
Haag), 7 ds. De Zeeuw; De Ontmoeting
(Noordhofland) 9.30 ds. De Zwart; Hulp
en Heil (Schakenbosch) 10 ds. Verheule;
Herv. evang. op geref. grondslag (Lucas-
college, Beeth.laan) 9.30 ds. Koorevaar
(Rotterdam), ds. v.d. Vlist (Nieuwerkerk
a/d IJssel); Geref. Kerk 9.30 ds. De
Zeeuw; Geref. K. Vryg. (Bachlaan) geen
opgave; Aulagemeenschap Noordhof
land 9.30 oeum. vredesdinst in 'Ontmoe
ting'; Rk Kerk Laur.kerk zat. 7, zo. 11;
M. Godskerk. zat. 7, zo. 9.30; Kerk van
Engeland (British school in The Nether
lands, J. v. Hooflaan 3) 10.15 anglicaanse
dienst.
WADDINXVEEN: Herv. Gem. Brugk.
9.30 ds. J. Muller (Sluipwijk), 5 ds. Maas
land (Capelle); Hoeksteen 9.30 ds. Goos-
sen, 6.30 ds. Schipaanboord; Bethelk.
9.30 kand. v.d. Voet (Capelle), 5 ds.
Goossen; Imm.kerk 9.30 ds. Onstein, 7
da Van Middendorp-Sonneveld; Geref.
Kerk Kruisk. 9.30 ds. Bongers, 5 ds.
Schoep (Gouda); Ontm.kerk 10 ds. De
Moor; Remonstr. Gem. geen dienst.
WARMOND: Herv. Gem. 10 ds. Muis;
Rk Kerk zat. 7, zo. 8.30,10 en 11.30.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10
ds. Oskamp (Doorn), 4.30 ds v.d. Hoef
(Bodegraven); Kievietk. 10 ds. Schot
(Oegstgeest); Messiask. 10 ds. Van
Waasbergen; Dorpscentrum 9.30 ds. Ou
wendijk (Alphen a.d. Rijn); Geref. Kerk
Zijllaan 10 ds. C. v.d. Woude, 7 ds. Huis
man (Hazerswoude); Ned. Prot. Bond
(Kerkdam) 10.30 ds. Fockema Andreae.
WOUBRUGGE: Herv. Gem. 9.30 ds.
Van 't Hof, 6.30 ds. De Graaf (Hazers
woude); Geref. Kerk 9.30 drs. Los (Pij-
nacker), ds. v.d. Bos (Gouda); Ned. Prot
Bond (De Wyk) 10.30 byz. dienst t.g.v.
viering eeuwfeest; Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 hr. J.
den Haan; Geref. Kerk 9.30 en 7 ds.
Fernhout (Alphen a.d. Rijn.
ZOETERWOUDE: Herv. Gem. 10 ds.
Wolth'aus; Rk Kerk St. Jan zat. 7.30, zo.
9.30; Chr. Dienaark. zat 7, zo. 10; Meer-
burgkerk H. Rijndijk zat. 7, zo. 9.30 en
ZWAMMERDAM: Herv. Gem. 9.30 ds.
Eysenga, 6.30 ds. Vreugdehil (Gouda);
Geref. Kerk 9.30 ds. Buikema. 6.30 dr. C.
van der Kooi (Leimuiden); Remonstr.
Gem. geen dienst.
(Van een medewerker)
VEENWOUDEN (GPD) - Sjoerd Haagsma (36) uit het
Friese Veenwouden wordt de nieuwe pastor van de inter
nationale oecumenische gemeenschap 'Nes Ammim' in Is
raël.
"Nes Ammim heeft een samenwerkingsverband met de
kerken hier. Dat zijn de hervormde, gereformeerde en
christelijke gereformeerde kerken. Tot nu toe is er de af
spraak dat de gereformeerde kerk de predikant aan de ne
derzetting levert".
"Ik heb gewoon gesolliciteerd r
Maar die achterdocht is langza-
deze baan. De keuze is op mij ge- merhand verdwenen. Nu wordt de
vallen. In het contract staat, dat ik nederzetting algemeen gezien als
voor vyf jaar word uitgezonden, het werk van een groep mensen die
Toen ik uit Indonesië terugkwam, oprecht willen meeleven met Israël
stond eigenlijk al vast dat ik later zoals het zich nu manifesteert",
graag weer naar het buitenland zou Het dorp in Galilea heeft ver
gaan". Voor Israël had dominee schillende bedrijven. Er zijn kas-
Sjoerd Haagsma al grote interesse sen waar rozen worden gekweekt,
ten tijde van zijn theologische stu- verder een bedrijf dat zich toelegt
die.
Nes Ammim ligt in de landstreek timmerbedrijf
op het telen van avocado's, een
'guesthouse'.
Galilea en kan gezien worden als "Het rozenbedrijf voert experi-
een nederzetting naar het zogehe- menten uit om te zien welke rozen
ten moshav-model. Wordt in de het meest geschikt zijn voor de
kibboets het accent gelegd op het handel. Het timmerbedrijf laat by-
'totaal coöperatieve',
hav zijn de gezinnen zelfstandig
hebben ze aparte huizen.
In totaal wonen en werken
Nes Ammim ongeveer tweehon- Israël kan toepassen",
derd mensen. De meesten komen
uit Nederland. Men kan de neder
zetting vergelijken met een dorp.
voorbeeld iets van de Westeurope-
se woningbouw zien. Technische
kennis van die woningbouw wordt
gestimuleerd, zodat men dat ook i
Voor jongeren zijn er speciale
programma's voor de periode i
In de jaren zesüg werd ze opge- eénjaar. Zij krijgen ook uitvoer,
richt door mensen die onder de in- ?e over aUerlei zaken in
druk waren van het leed dat de jo- .sraal' inclusief de relatie tussen de
den in de Tweede Wereldoorlog kerken d" land Daa,rnaast z«n
was overkomen. er vrijwilligers voor een langere pe-
Haagsma: "Maar ook de stich- node. Dat kan v
ting van de staat Israël en de ont- acht jaar
wikkelingen daarna spraken tot de
verbeelding. Vanuit hun christen-
zyn wilden deze mensen een goede Contacten
relatie opbouwen met het joodse
volk. Een nieuwe bladzij opslaan
in de onderlinge verhoudingen. En faar) binnenkort
op economisch terrein boden ze Jaar) binnenkort
Sjoerd Haagsma, die met vrouw
twee dochtertjes (drie en vijf
Nes Ammim
hun diensten aanj de ophouw
1 de nieuwe staat
Bedrijven
Aanvankelijk bestond er ii
raël nogal wat achterdocht ten
zien van Nes Ammim.
Haagsma: "De joden dachten
eerst dat er een bedoeling achter
zat. Christelijke bekeringsijver en
men werken met de Westduitse
predikante Petra Heldt uit Berlijn.
"Samen hebben wij tot taak om
met de verschillende organen in
Is- het dorp te zorgen voor de pastora-
an- le begeleiding van de bewoners.
Ook helpen wy bij de ontwikkeling
van het studieprogramma".
Haagsma wordt de opvolger van
zijn collega A. J. Boersma, die er
Het gezin Haagsma, klaar voor Isi
sinds 1980 heeft gewerkt.
"Nes Ammim betekent voor mij
wel een uitdaging. In allerlei ver
banden trekje dagelijks met elkaar
op. Het is maar een klein dorp. Je
komt elkaar elke dag tegen, in wat
voor hoedanigheid ook. Er zitten
heel veel kanten aan dit werk, niet
alleen pastoraal gezien. Denk ook
aan de theologie die je beoefent.
De hele situatie rond de staat Israël
komt daarin op een of andere ma
nier tot uitdrukking. Ook zijn de
contacten met de omgeving van
het dorp van belang. Die probeer je
verder te ontwikkelen".
Sumatra
Sjoerd en zijn vrouw zien er niet
tegenop weer naar het buitenland
te vertrekken. Wel begrijpelijk
voor mensen die een aantal jaren
namens de Gereformeerde Kerken
in Nederland een post hebben ge
had in het noorden van Sumatra.
Daar waren zy speciaal betrokken
bij de opvang van Indonesiërs die
in het kader van het transmigratie-
programma van de centrale rege-
(fotoGPD)
ring Java moesten verlaten.
Omdat Java overbevolkt is, zo re
deneert de regering in Jakarta,
moeten mensen van dit eiland naar
andere delen van het eilandenrijk
verhuizen. Dat proces gaat niet
zonder pijn-en moeite. De meeste
Javanen staan echt niet in de rij om
naar een ander gebied te worden
overgebracht.
Katwijk aan
Zeè - Pniëlkerk
christelijk-geref-
ormeerd).
(foto Wim Dijkman)
meente (Heereweg 52A) 9.45 hr. M.
Brands; Rk Kerk: Agathakerk zat. 7, zo.
10 en 11.30; Poelpolder zat. 7, zo. 9 en
11.30; Mariakerk zat. 7, zo. 9 en 10.30
hoogmis; Engelbew. zat. 7, zo. 9.30 en
11.
NIEUWKOOP: Herv. Gem 9.30 hr. N.
Stam, 6.30 ds. Wegerif; Geref. Kerk 9.30
ds. Schoon (Mijdrecht); Chr. Geref.
Kerk 9.30 dienst des Woord, 7 ds. Beek
huis (Rotterdam); Remonstr. Gem. 10.30
dienst; Evang. gem. (Kruispunt, Kenne-
dylaan 33) 9.30; Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en
10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 ds. De
Graaff; Geref. Kerk 9.30 ds. N. Wijngaar
den (Nieuw-Vennep), 6.30 hr. G.J. de
Bruin; Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 ds.
Ten Voorde jeugddienst, 7 ds. Romein
(R'dam); Geref. Kerk 9.30 ds. Rang, 6.30
ds. Wijngaarden; Chr. Geref. Kerk 9.30
en 4.30 ds. D. Visser; Rk Kerk zat. 7. zo.
10.
NOORDEN. Herv. Gem. 9.30 en 7 ds.
Geuze; Geref. Kerk (W. Verlaat) 9.30 ds.
Hoogeraad (Zeist), 7 hr. Karstens (Lei
den).
NOORDWIJK: Herv. Gem. Grote of St.
Jeroensk. (Binnen) 10 geen dienst, 5
kand. M.A. Kuijt, 7 ds. Kuiper; Hoofd
str. (Zee) 10 ds. Ruitenberg; De Rank
(Golfbaan) 10 ds. Van Kooten (Delft);
Geref. Kerk Buurtkerk (Hoofdstr.) 10
ds. Kuiper, 5 ds. Ruitenberg; Vinkenl.
(Binnen) 10 ds. Elgersma; Stichtings-
kerk 11 ds. v.d. Wal (Hillegom); Ned.
Prot. Bond (aula O.Zeew.) 10.30 drs.
Sachs (Noordwijkerhout); Volle-evang-
gemeente 'Shalom' (geb. 'Buitenzorg'.
