'We doen het eigenlijk spelenderwijs'
Het Claxon Geluid Festival voor muziek, die zich niet laat indelen
'Wisselwachter' opent de
TS
Overtuigende contrasten
ederlandse filmdagen
4
Hendrik de
Vriesprijs
voor Bert
Schierbeek
WOENSDAG 10 SEPTEMBER 1986
KUNST
PAGINA
LEIDEN - "Maarten en ik
zijn nogal eigenwijs. Dat
geeft regelmatig spannin
gen. Zo wilde ik bijvoor
beeld een groep uitnodigen
waarvan hij zei: niet doen.
Een controverse. Helemaal
niet erg, die spanningen zijn
vruchtbaar. Daardoor zijn
we namelijk in staat om op
een creatieve manier te pro
grammeren".
Wat hebben the godfather
van de elektronische mu
ziek, Pierre Henry, en de
Nederlandse theatermaker
Jim van der Woude ge
meen? "Van de hak op de
tak springen - ogenschijn
lijk doen we dat, maar
achteraf ontdek je de struc
turen".
Michel Waisvisz organi
seert samen met collega-
muziekmaker Maarten Alte-
na het Claxon Geluid Festi
val. Na vier edities in het
Utrechtse theater 't Hoogt,
één jaar stilte, wordt het lus
trum van dit internationale
festival van 'ongebonden'
muziek op donderdag-, vrij
dag- en zaterdagavond in
De Waag in Leiden gehou
den.
door
Wim Brands
Telkens willen verrassen, de ge
baande paden weigeren te volgen,
het kan niet anders of de organisa
toren van het festival moeten bang
zijn om in de valkuil van de routine
te vallen.
"We zijn niet voor niets een jaar
'stil' geweest", zegt Waisvisz. Naar
mate je langer bezig bent met zo'n
festival word je steeds meer ge
dwongen om scherp na te denken
over wat je niet en wel wilt".
"Er worden de laatste tijd ook
steeds regelmatiger geluidsfesti
vals gehouden. Door galeries bij
voorbeeld. Die uitvoeringen zijn
lang niet altijd even interessant.
Niet zelden zijn het van die school
se kunstacademie-experimenten".
"Iemand uit de beeldende kunst
gaat met geluid werken en wat
krijg je? Een aardig beeld, leuk
snap shot, maar met tijd weten ze
niet om te gaan. En dan wordt zo'n
performance zo boring, zo boring".
"Hoe dan ook, wil jij met jouw
festival wel oorspronkelijk en ver
rassend blijven, dan moet je streng
zijn. Maar ik kan met een gerust
hart zeggen dat we dat ook zijn".
"Men moet overigens niet den- vinden. "Maarten en ik treden
ken dat wij ons houden aan door gelmatig op in het buitenland en
onszelf bedachte dogma's. Dat zou dan hoor je wel eens iets van ie-
fout zijn, een vorm van slavernij, mand waarvan je denkt: die is ge-
Wij wegen gewoon onze voorkeu- schikt voor het Claxon Geluid Fes-
ren af. Op die manier blijft het ook tival. Je zou het anders kunnen for-
interessant om het festival te orga- muieren: het programmeren ligt in
Het programmeren wordt
geen routineklus, integendeel: het
is een creatieve bezigheid".
"Om nog even terug te komen op
die dogma's: je moet van ons ook
geen mooi, sluitend verhaal ver
wachten. Het mooie verhaal is voor
ambtenaren".
Nee, zegt Waisvisz, het is niet
moeilijk om geschikte i
het verlengde van onze concert-
praktijk. We doen het eigenlijk
spelenderwijs".
Thrillers
De mensen die hun werk op het
festival ten gehore brengen, zou je
desgewenst - "liever niet" - onder
één noemer kunnen vangen, meent
Waisvisz: "Het zijn componisten
die hun eigen werk uitvoeren. Dat
onderscheidt ons van andere orga
nisatoren. Wij zijn niet geïnteres
seerd in muziek van theoretici,
mensen die achter hun bureau een
Michel Waisvisz
(links) en Maar
ten Altena voor de
ingang van De
Waag. "Er wordt
nog steeds niet ge
sproken over Cla
xoncomponisten".
(foto Holvast)
compositie bedenken en die door
iemand anders laten uitvoeren".
"Die scheiding tussen bedenken
en uitvoeren is iets van deze eeuw,
een soort nieuwe zakelijkheid, die
in een bepaald opzicht rampzalige
gevolgen heeft gehad. Want wat is
er gebeurd met de muziek van de
navolgers van Schönberg en de
slechte copieën van Stockhausen?
Hun muziek is alleen nog maar ge
schikt voor thrillers uit de jaren
vijftig. Komt er een eng moment,
dan kun je die muziek gebruiken
om het gevaar te benadrukken".
Over de geïmproviseerde mu
ziek: "Zo langzamerhand vind ik
song - UB
2(2) Sweet freedom - Mi
chael McDonald
3(7) The way it is - Bruce
Hornsby and the Ran
ge
4(3) Who's Johnny - El De-
barge
5 4) Ti sento - Matia Bazar
6 (13) The final countdown -
Europe
7 (10) The lady in red - Chris
de Burgh
8(9) Every beat of my heart
- Rod Stewart
9 (16) 1 want to wake up with
you - Boris Gardner
10 5) Holiday rap - McMiker
G and Dj Sven
11 6) Let's go all the way -
Sly Fox
12 8) Move closer - Marilyn
Martin
13 (15) Paranoimia - The Art
15 (21) La France - BZN
16 Walk this way - Run
17 (12) Papa don't preach -
Madonna
18 (28) Give a little love-Ham
mond and West
19 (14) Borrowed love - SOS
Band
20 (39) What's the colour of mo
ney - Hollywood
Beyond
21 (22) Bolero Fancy
22 (18) Dancing on the ceiling
- Lionel Ritchie
23 Rage hard, rage, rage, -
Frankie Goes to Holly
wood
24 (26) Glory of love - Peter Ce
tera
25 (24) Oh people - Patti La-
belle
26 (19) Lessons in love - Level
42
27 (17) What have I done for
you lately - King
28 (29) Find the time - Five
Star
29 (32) Girls and Boys - Prince
and the Revolution
30 (30) Hollandse rep Haagse
Harry en Hollands-
veldse Hendrik
31 (35) Typical male - Tina
Turner
32 (20) The edge of heaven -
Wham
33 Camouflage - Stan
Ridgway
34 (23) Hunting high and low-
Aha
35 Zwijgen - Het Goede
Doel
36 Ain't nothing going up
but the rent - Gwen
Guthrie
37 (38) Saly - Carmel
38 Human - The Human
League
39 (33) Waiting to see you -
Dan Hartman
40 Spanish heart - Gerard
Joling
Expositie René van Dam bij Stelling
Expositie met schilderijen en teke
ningen van René van Dam, Urn 27
september. Galerie Stelling, Lange
Mare 65, Leiden. Geopend wo. t/m za.
12.0
-17.00 i
LEIDEN - Aan het begin van
een nieuwe reeks exposities ver
rast Stelling zijn bezoekers met
enkele veranderingen, die aan
dit enthousiast ondernomen ini
tiatief een professioneler tintje
geven. Zo is de verlichting verbe
terd en hebben drukwerk en en
tree een fraaier aanzien gekre
gen. Deze nieuwe maatregelen
betreffen alleen uiterlijke aspec
ten, want verder blijft Stelling
trouw aan oude artistieke uit
gangspunten en en het doel van
de galerie. Het werk van de hui
dige exposant, René van Dam,
past vanzelfsprekend in deze be
nadering, omdat ook voor hem
puur de schilderkunst voorop
staat.
René van Dam is een Leids
kunstenaar, die zijn opleiding
kreeg aan de Haagse academie.
In het bij Stelling geëxposeerde
werk getuigt hy van eigen opvat
tingen over uitdrukkingswijze
en presentatie. Krachtige expres
sie gaat boven een louter esthe
tisch resultaat en de omlijsting
van zijn schilderijen, waarvoor
hij bijvoorbeeld ruwe planken en
lood gebruikt, dient dit idee te
versterken.
Een tentoonstelling als deze
zal niet gemakkelijk aanspreken,
maar een ieder die zich daarvoor
moeite geeft zal gaandeweg een
sterke overtuiging in het werk
bemerken. Niet alleen het mate
riaal, maar ook de kleur maken
stemmingen voelbaar, waarbij
sterke contrasten ontstaan: bin
nen een compositie, zoals in het
tweeluik 'Het bedrog', of tussen
werken onderling in het geval
van 'Bijna zwart' en een uit lichte
kleurnuances opgebouwd stuk.
Van Dam gaat in zijn werk niet
uit van een vaststaand idee of
idioom, maar dit betekent niet
dat daarin samenhang ontbreekt.
De composities zijn het resultaat
van een intuïtief bepaald proces,
waarbij toch ruimte blijft voor fi
guratieve elementen, als een
stoel, een gezicht of de suggestie
van een landschap. De onregel
matige structuur van de tekenin
gen is representatief voor Van
Dams gevoelsmatige werkwijze,
maar persoonlijk geef ik de voor
keur aan zijn schilderijen, omdat
deze zijn intentie overtuigender
tot uitdrukking brengen door
middel van bepaalde verbindin
gen.
De keuze uit het werk van Re
ne van Dam geeft een indruk van
zijn ontwikkeling gedurende an
derhalf jaar. In het aftasten van
mogelijkheden ziet hij kans op
een consistente manier uitdruk
king te geven aan wat hem in de
schilderkunst beweegt en toch
grote vrijheid te bewaren. Daar
bij is het een voorbeeld van de
schilderkunstige opvatting die
Stelling voorstaat en die ook in
komende exposities centraal zal
komen te staan.
NANCY STOOP.
AMSTERDAM (ANP) - Met de vertoning van
de nieuwe film van Jos Stelling 'De Wissel
wachter' in de Jaarbeurscongreshal zullen de
Nederlandse filmdagen in Utrecht woensdag
17 september beginnen. Woensdag 24 septem
ber zal in dezelfde zaal als slotfilm Freek de
Jonges 'De Komedianten' onder regie van Cas
per Verbrugge worden vertoond.
Tussen die twee data zal een groot aantal
films in een reeks van theaters worden ge
speeld. Het festival is als het ware een dans
rond het Gouden Kalf, de hoofdprijs voor de
beste film van de filmdagen. Daarvoor is een
jury samengesteld, waarin onder anderen zit
ting hebben Judith Herzberg, Diewertje Blok,
Marc Didden, Jean van de Velde en prof. J.M.
Peters. Dit is dinsdag bekendgemaakt op een
persconferentie van de organisatoren in Am
sterdam.
In totaal zijn 94 Nederlandse films, die alle
vorig jaar gereed zijn gekomen, voor dit
filmevenement ingestuurd. Daarvan zullen 35
hun première beleven in Utrecht.
Behalve deze films zullen nog ongeveer 100
films worden getoond die een terugblik op de
Nederlandse filmgeschiedenis bieden of die
als speciale programma's worden geboden. Zo
wordt van de regisseurs Frans Weisz en Paul
Cox, acteur Kees Brusse en animator Marten
Toonder een zo compleet mogelijk overzicht
van al hun films gegeven. Op de Vlaamse dag
zal onder meer Exit Exile, de laatste film van
de onlangs overleden Belgische cineast Luc
Monheim, worden gedraaid. Ook andere films
van deze filmmaker staan op het programma.
Speelfilms van vijftig jaar geleden, zoals Ko
medie om Geld, Oranje Hein, Lentelied en Me-
rijntje Gijzens Jeugd, zijn te zien in het specia
le programma Flash Back '36. Op het program
ma staat ook de vertoning van de tien beste
Nederlandse speelfilms aller tijden. De selec
tie van de films is geschied door middel van
een enquête onder critici, historici
ten. Uit de bus kwamen onder meer Max Ha-
velaar van Fons Rademakers, Charlotte van
Frans Weisz, Fanfare van Bert Haanstra, Als
Twee Druppels Water van Fons Rademakers,
De Smaak van Water van Orlow Seunke, De
Illusionist van Jos Stelling en Pastorale 1943
van Wim Verstappen.
Met steun van het ministerie van WVC zal
ook een aantal buitenlandse filmjournalisten
met belangstelling voor het Nederlandse rol-
prentprodukt naar de filmdagen komen. Voor
hen en hun Nederlandse collega's zullen alle
films die over de Tweede Wereldoorlog hande
len, worden vertoond. Na de laatste film zal er
een internationaal symposium worden gehou
den onder de titel 'Bezetting, collaboratie en
verzet'.
Voor de filmmarkt, waar men Nederlandse
films aan de man probeert te brengen, worden
85 buitenlanders verwacht, zo werd meege
deeld. Vorig jaar waren er dat nog 40.
dat ze - voor zover je over 'ze' kunt
spreken - in hun composities te
veel in herhalingen vallen. Dat is
volgens mij het gevolg van wat
toch min of meer hun uitgangs
punt was en is: niet lullen maar
spelen. Daardoor krijg je herhalin
gen".
"Het kan geen kwaad om zo nu
en dan eens rustig over je muziek,
de structuur daarvan, na te den
ken. Een voetballer analyseert na
de wedstrijd z'n verrichtingen toch
ook. Dit is overigens een persoom
lijke mening; Maarten denkt hier
veel minder radicaal over".
"Om trouwens nog even terug te
komen op de angst om wat het pro
grammeren betreft in herhalingen
te vallen: we moeten er voor oppas
sen dat we niet worden ingedeeld
als een categorie. Dat zou ook een
vreselijke paradox zijn: de 'onge
bonden' muziek gebonden".
"Die angst leeft wel, dat moet ik
eerlijk toegeven. Hoewel ik nog
maals wil beklemtonen dat wij het
nooit zo ver zullen laten komen.
We hoeven ons nu in elk geval nog
nergens zorgen om te maken: het
Claxon Geluid Festival mag dan
inmiddels een begrip zijn; er wordt
nog steeds niet gesproken over
Claxoncomponisten".
Waag
Na vier edities in 't Hoogt kregen
Waisvisz en Altena het idee dat ze
uit het gebouw groeiden. "We wil
den wel eens iets anders. Niet in
Amsterdam. Ik woon met veel ple
zier in die stad, maar het ligt teveel
voor de hand om dit festival in dat
grote dorp te houden".
Waisvisz kreeg het idee om naar
Leiden te 'verhuizen' nadat hij 'vo
rig jaar een uitvoering in De Waag
had bijgewoond. "Leiden ligt cen
traal, dat zat dus wel goed. Boven
dien is de akoestiek van De Waag
geschikt. Je kunt in het gebouw
zachte kamermuziek uitvoeren en
elektronische muziek gaat ook.
Een blazersensemble, nee, dat zou
waardeloos zijn. De Waag heeft na
melijk een rare galm. Echo's - daar
kom je met elektronische muziek
wel overheen".
Over de samenwerking met de
gemeente Leiden is Waisvisz goed
te spreken. "De ambtenaren van
cultuur hebben zich zeer behulp
zaam opgesteld, ze doen bijvoor
beeld veel produktiewerk. Nee, dat
is echt mooi, zonder overdrijving".
Sampling
Het festival is rijk geschakeerd.
Om maar eens een greep te doen:
er is een solo-optreden van Paul
Termos, "die jakhalsgeloei en neo-
roccoco in evenwicht zal houden",
Jim van der Woude en Floris van
Manen verzorgen een theatraal ge
luidsproject onder het motto: "Al
ledaagse beslommeringen onder
de microscoop en voor de micro
foon" en van Huib Emmer zal wor
den uitgevoerd "They Stumble All
Night over Bones Of The Dead", de
eerste scene uit een opera over Wil
liam Blake die Emmer op dit mo
ment samen met de schrijver Ken
Hollings maakt.
Blij zijn de organisatoren met de
komst van de Fransman Pierre
Henry die de eerste avond zal af
sluiten. Henry - hoeveel popmuzi
kanten kennen zijn naam? Het zijn
er waarschijnlijk niet zoveel. En
dat is toch merkwaardig.
Toen de popmuzikanten nog in
de boerenkool zaten, experimen
teerde deze pionier op het gebied
van de elektronische muziek na
melijk al met de zogenaamde
'sampling-techniek', het gebruiken
van alledaagse geluiden. Een tech
niek waarvan de popmuzikanten
heden ten dage dankbaar gebruik
maken. "Die man is muziekge
schiedenis", zegt Waisvisz. En als
of dat nog niet voldoende is: "Hij is
een absolute meester in het maken
van klanken".
Waisvisz en Altena treden zelf
trouwens ook op. Het Maarten Al
tena Oktet met een nieuw pro
gramma en Waisvisz met een voor
lopige versie van 'Touch Monkeys',
een stuk dat uiteindelijk op 13 ok
tober in het Parijse muziekcen
trum Ircan in prèmiere moet gaan.
"Het wordt een stuk voor 'De
Handen' en achttien muziekcom-
puterinstrumenten; één van die
computers zal tijdens de uitvoe
ring meecomponeren. Voor de
voorprèmiere in Leiden gebruik ik
drie computers".
Tijdens het festival zal ook de
eerste solo-plaat van Paul Termos
worden gepresenteerd. De LP
wordt uitgegeven door Claxon, het
label van Altena en Waisvisz. Tij
dens het interview vertelde laatst
genoemde dat hij eigenlijk liever
geen platen meer maakt, "want er
zijn er al zoveel".
Waarom dan dat eigen label?
"Om de expansiedrift in te tomen,
zeer simpel. Ik hou ook meer tegen
dan dat ik uitgeef. Over het zelf
niet meer op plaat willen staan,
ben ik trouwens serieus: ik heb het
idee dat de muziek die ik maak live
gehoord moet worden. Nee, dan
vervluchtigt het niet. Volgens mij
gaat de informatie live dieper, dan
wanneer je thuis, de was strijkend,
naar een plaat luistert".
Uitmarkt
Aan het einde van het gesprek
zegt Waisvisz: "Weet je wat ik nou
leuk zou vinden? Als er mensen
naar het festival komen die hele
maal niet bekend zijn met het ver
schijnsel 'ongebonden' muziek".
GRONINGEN (ANP) - De Neder
landse schrijver en dichter Bert
Schierbeek krijgt de Hendrik de
Vriesprijs 1986 van de stad Gronin
gen. Hij krijgt de prijs voor zijn ge
hele oeuvre. Dat werd gistermid
dag door burgemeester mr.
A.A.M.F. Staatsen van Groningen
bekendgemaakt tijdens een feeste
lijke huldiging van de Groninger
schrijver en beeldend kunstenaar
Hendrik de Vries ter gelegenheid
van zijn negentigste verjaardag. De
prijs, een bedrag van tienduizend
gulden, zal Schierbeek op 8 no
vember tijdens het Hendrik de
Vries symposium in Groningen
worden uitgereikt.
Bert Schierbeek debuteerde in
1945 met zijn bundel Terreur tegen
terreur. Hij heeft vele dichtbundels
en essays op zijn naam staan. Zeer
onlangs verscheen zijn jongste
bundel, De tuinen van Suzhou,
Verknipt
Een technische fout is er de oor
zaak van dat het verhaal over de
dansvoorstelling 'Funny Feet',
morgenavond in de Leidse
Schouwburg, gisteren verknipt in
de krant stond. Onze excuses
daarvoor.
die 1
dat
"Mensen die bijvoorbeeld op de
Leidse Uitmarkt hebben rondgelo
pen en dan denken: kom, ik ga nog
eens naar dat muziekfestival. Dat
kan een grappig effect hebben.
Nee, dat bedoel ik niet cynisch.
Het kan heel goed dat die mensen
opeens iets horen wat ze aan
spreekt. Ook dat is de functie van
het festival".
Waarna Waisvisz vertelt dat hij
zijn elektronische muziek ooit ten
gehore bracht in Houston. "Daar
was ook een braderie en wat ge
beurde er? Op een gegeven ogen
blik stonden die cowboys naar de
moderne muziek te luisteren. En
thousiast. Kijk, dat zijn mooie mo
menten".
Het Claxon Geluid Festival
wordt donderdag, vrijdag en za
terdag in de Waag aan de Aal
markt in Leiden gehouden. Aan
vang steeds 20.30 uur.
Hendrik de Vries werd gisteren
ter ere van zijn negentigste ver
jaardag in Groningen gehuldigd.
Burgemeester Staatsen van Gro
ningen overhandigde hem een
rijmprent.
naar aanleiding van zijn reis, vorig
jaar naar China. Schierbeek is 68
jaar.
De jury bestond uit Kees Fens,
Aad Nuis en Rutger Kopland. De
Hendrik de Vriesprijs van de stad
Groningen zal jaarlijks worden toe
gekend aan een schrijver van lan
delijke betekenis.
Klachten over vals
spel bij 'Goldrush'
Bij de AVRO is de afgelopen dagen
een tiental reacties binnengeko-
bij de finale van het televisiepro
gramma 'Goldrush' oneerlijk is ge
speeld.
Begin deze maand werden op het
strand van Scheveningen de opna
men gemaakt voor de laatste ronde
van 'Goldrush'. Volgens de AVRO
waren 3000 mensen aanwezig, die
in emmertjes muntjes verzamel
den. De vijf deelnemers met de
meeste muntjes mochten doorgaan
naar een ander stuk strand, waar
drie goudstaven ter waarde van
100.000 gulden verborgen lagen.
Een aantal mensen meent gezien
te hebben, dat er een 'muntenhan-
del' is ontstaan, waarbij geld werd
geboden of de inhoud van emmer
tjes bij elkaar werd gegooid. Vol
gens een woordvoerder van de
AVRO is er bij de laatste ronde
echter „absoluut niet gesjoemeld.
Er werd streng gecontroleerd".
De uitzending van de finale van
'Goldrush' vindt plaats op 10 okto
ber.
Verwarrende
'Changeling'
van La Luna
'The Changeling' naar het gelijkna
mige toneelstuk van Middleton en
Rowley door Theater la Luna. Regie'
Bewerking: Canci Geraerdsts.
Vormgeving: Jago-Bo. Produktie:
Mickery, Amsterdam. Gezien op 5
september in Mickery, Amsterdam.
Aldaar te zien tot en met 21 septem
ber.
AMSTERDAM - Het is de avond
van de laatste try-out. De voor
stelling lijkt ten einde. Beschei
den applaus welt op. Nee, het i
nog niet afgelopen. De twee
mongolen die gedurende de hele
voorstelling op het front van het
toneelpodium, achter een tafel,
alles hebben gadegeslagen staan
op. De één pakt een grote trom
mel en trommelt op een denk
beeldige bespanning, de ander
zwaait met een dirigentstokje i
de lucht. De muziek stokt. Voor
zichtig applaus welt op. Nee, het
is nog niet afgelopen. De mongo
len ontdoen zich van de instru
menten, lopen naar voren en om
helzen elkaar op een plaats waar
eerder vele anderen elkaar heb
ben omhelsd. Een ontroerend of
gênant moment? Zeer beschei
den applaus klinkt er nu. Is de
voorstelling nu afgelopen of
niet? Aarzelend verlaat het pu
bliek de zaal. De schaarse zitten-
blijvers worden overtuigd van de
afloop als een acteur de twee
mongolen van het podium bege
leidt. Een einde vol verwarring,
een einde als een konsekwente
bekroning van een avond vol
warrigheid.
The Changeling is een vroeg
zeventiende eeuwse tekst
kent een tragisch hoofdverhaal
waarin een komisch nevenpiot i:
verweven. Centraal staat Beatri
ce, een dame aan het hof van het
Spaanse Alicante. Ze laat de dui
velachtige De Flores haar ver
loofde vermoorden om te kun
nen trouwen met haar grote lief
de, Alsemero. De Flores eist als
beloning haar eer en Beatrice
verliest haar maagdelijkheid.
Een nog maagdelijke dienares
zal nu in haar plaats de bruids
nacht ingaan, wat de dienares
met de dood zal bekopen. De
schone Isabella staat in het i
venpiot centraal, ze wordt door
haar echtgenoot, directeur
een gekkenhuis, opgesloten tus
sen de gekken omdat hij be
vreesd is voor overspeligheid
van zjjn vrouw. Isabella zal be
laagd worden door pseudo-gek-
ken maar behoudt haar eer. De
contrasterende en spiegelende
functie van het nevenpiot
overduidelijk.
Wat de voorstelling van Thea
ter La Luna op den duur zo f
tant maakt is dat in beide
haallijnen zo gesnoeid is dat nau
welijks duidelijk is wie wie i:
wat er eigenlijk gaande is. De
venintrige had net zo goed weg
gelaten kunnen worden omdat
ze te summier is uitgewerkt
daardoor vooral bijdraagt aan de
onduidelijkheid. Het feit dat de
grote liefde van Beatrice Ameri
kaans brabbelt en de vader
Isabella Duits, schept ook geen
begin van helderheid. Dat Ame
rikaans brabbelen heeft in h
begin iets intrigerends, zoals j
veel in de voorstelling, maar et
voorstelling lang luisteren naar
iemand die nauwelijks te
staan is, is een net té verfijnd ge
noegen.
Aan het eind van The Change
ling tellen we twee ontmaagd»
gen en vier lijken. Het zijn vooral
de dierlijke geilheid, de ont
maagding en de dood, die ir
bewerking van Canci Geraerdts
accent krijgen. Met stevige sym
boliek en ritueel wordt dit alles
onder zwaarmoedige gitaar-
pianomuziek getoond. Daar de
context ontbreekt heeft het niet
de kracht die het suggereerde.
Gekkenhuis en kasteel zijn i
het décor één geheel. Gekken en
niet-gekken zijn niet te onder
scheiden en de 'normale men
lijken nog het gekst, of worden
gek op het moment dat lust i
liefde, met alle rampzalige gevol
gen van dien, in het geding zijn.
Misschien ligt hierin een inter
pretatie voor het optreden vai
twee mongolen aan het eind: de
gek, zot of zwakzinnige als beli
chaming van een betere, in
geval minder moordzuchtige,
wereld.
RADBOUD ENGBERSEN
