De opmars van
het plastic geld
Veel conflictstof
bij GATT-ronde
■SRI
Iedereen heeft tegenwoordig wel een 'card' op zak
LPO: 'Geen
mensen
uitsluiten
van liturgie'
WOENSDAG 10 SEPTEMBER 1986
PAGINA 17
Na de ruilhandel zocht de
mens een tussenschakel:
het betaalmiddel. Eerst
waren dat schelpen en ste
nen. Daarna gewaarmerk
te edele metalen. Na de
munten kwam het bank
biljet. Toen de cheques.
En nu staan we op de
drempel van de Plastic
Periode. Iedereen heeft te
genwoordig wel één of
meer cards op zak.
De opmars van de plas
tic kaart begon met de cre
dit cards en de bankpasjes
bij cheques van de (post-
)bank. Daardoor kreeg de
card de afgeleide status
van 'kredietwaardigheid':
hoe meer creditcards en
bankpasjes, hoe rijker.
Anderen gingen pronken
met het uiterlijk van die
status. De card werd toe
gepast als lidmaatschaps
kaart voor de meest uit
eenlopende organisaties,
van de ANWB tot de Pij
prokersclub, als pasje
voor de disco Dovemanso
ren en reductie-kaart van
de Mobil MC-club. Zelfs
kofferlabels van reisbu
reaus kregen het card-ui-
terlijk.
Bij al die oneigenlijke toepassin-
gen is er één spectaculaire nieu
we ontwikkeling: de chip-card
met een ingebouwd geheugen
computertje vol met vernuftige
functies. Maar voorlopig zijn de
negen miljoen (post)bank pasjes
verre in de meerderheid. Ze vor
men de legitimatie voor de 300
miljoen Eurocheques en Girobe
taalkaarten die momenteel in
Nederland in omloop zijn. Jaar
lijks zijn als die cheques goed
voor anderhalf miljard transac
ties.
door
Henk Meier
In de jaren zestig ontdekten de
banken de privé-ldant als spaar-
varkentje. Wie een privé-reke-
ning opende, kreeg daarvoor een
hele trits bankfaciliteiten. De
service werd steeds verder uitge
breid terwijl de kosten niet of
nauwelijks aan de klant werden
doorberekend. Dat alles wordt
de banken nu te kostbaar.
Een Eurocheque-klant kost de
bank gemiddeld 250 gulden per
jaar, zegt drs. H. Rudelsheim van
de Raad van het Betalingsver
keer. De hele administratieve
verwerking van het hele cheque
verkeer kost de banken jaarlijks
600 miljoen gulden, zo'n 150 gul
den per klant. Uiteindelijk zal de
Eurocheque dus verdwijnen en
om te beginnen willen de banken
dat per cheque niet alleen een
maximum maar ook een mini
mum bedrag gaat gelden.
De card gaat nieuwe functies
krijgen. En met de nieuwe func
tie komen nieuwe termen: door
magneetstrip en PIN-code heb je
op de POS toegang tot de BEA
en GEA. De magneetstrip aan de
achterzijde van elke kaart is in de
meeste gevallen nog niet 'geacti
veerd'. Het is een informatiedra
ger: een soort plat cassetteband
je waarop informatie in- en uitge
lezen kan worden. Bij gebruik
van de magneetstrip hoort het
Persoonlijk Identificatie Num
mer: de viercijferige PIN-code.
Die toets je in op het verkoop
punt, genaamd point of sale
(POS). Bij een Betaal-automaat
(BEA) of de Geld-automaat
(GEA).
In de regio Eindhoven-Tilburg
is onlangs bij benzinestations
een experimenteel begin ge
maakt met die Betaal-automa-
ten. En Geld-automaten zitten al
door het hele land: je haalt nu net
als een kroketje geld-uit-de-
muur bij zo'n zeventig Rabo-ban-
ken, een vijftigtal Spaarbanken
en een tiental vestigingen van de
AMRO, ABN en NMB.
Het idee van de credit card ont
stond in 1950 in een Newyorks
restaurant: een zakenman die
merkte dat hij geen geld bij zich
had, mocht betalen met zijn
handtekening op zijn visitekaar
tje. Diners Club was geboren.
Het idee werd overgenomen
door de reis- en chequefirma
American Express die Diners
Club al snel in omvang overvleu
gelde. De bankwereld die besefte
dat ze een deel van zijn geldhan
del dreigde te verliezen, sloeg te
rug met Visa en Eurocard. En
daarmee werd het kwartet credit
cards compleet. Het formaat (86-
x54 mm) en materiaal (plastic)
van de credit cards is de stan
daardvorm van het hele feno
meen dat tegenwoordig met het
begrip card wordt aangeduid. In
ons land is de credit card een re
latief nieuw verschijnsel.
Walsen
Een credit card-houder draagt
alleen het kaartje bij zich. Daar
op staan zijn handtekening en in
reliëf zijn naam en lidnummer.
Bedrijven die de card accepte
ren, hebben blanco formulieren
in voorraad: naamloze cheques.
Bij betaling wordt zo'n cheque-
formulier „op naam gesteld"
door het blanco formulier in een
persje over de credit card heen te
walsen. De rfeliëfletters in 'de
card werken dan als stempel. Het
aankoopbedrag wordt ingevuld
en de klant tekent de 'cheque'.
Zo'n credit card is handig: je
loopt niet rond met cheques, die
verloren of gestolen kunnen wor
den. Je hebt altijd „gepast geld"
in de juiste valuta bij je. Na de
vakantie hoef je geen buiten
lands geld met verlies terug te
wisselen. Bovendien geeft de
card je. een riant crediet van mi
nimaal vijfduizend gulden per
card. Dat kan gevaarlijk verleide
lijk zijn, vooral als je een gaatje
in je hand hebt.
Daarom bekijken de card-orga-
nisaties eerst of een potentiële
klant het krediet waard is. Een
aantal factoren bepaalt die kre
dietwaardigheid: de gezinssitua
tie, vaste baan, hoogte van het sa
laris en waarde van het eigen
huis. Vuistregel: met een jaarsa
laris van veertigduizend gulden
kom je in aanmerking komt voor
Visa of Eurocard. Wie zestigdui
zend gulden of meer verdient,
kan gaan denken aan Diners
Club of American Express (in de
wandeling AMEX genoemd). Er
is ook een duidelijk verschil in
de jaarlijkse contributie: Amex
130 gulden, Diners 125 gulden,
Eurocard 90 gulden en Visa 70
gulden. Daar boven heffen Amex
(met f 65) en Diners (met f 110)
eenmalig een entree-geld.
In Nederland zijn hónderdtien
duizend Amex-leden en 95.000
Eurocard-houde rs. Met hun
cards besteden die per persoon
ruwweg 350 gulden per jaar. De
26.000 Visa-houders geven met
hun card ongeveer 550 gulden
per persoon per jaar uit. Maar de
echte 'big spenders' zijn de'
60.000 leden van Diners Club die
jaarlijks per persoon ruim 1100
gulden met de card besteden.
Voor de card-maatschappijen
heeft de credit card twee wal
letjes: de jaarlijkse contributie
van de cardhouders en de provi
sie die wordt betaald door bedrij
ven die de card accepteren. Dat
provisie-percentage kan oplopen
tot 10 procent. Maar hoe groter
de omzet, hoe lager de provisie.
In de praktijk blijkt dat een klant
„met de card achter de hand" bij
een forse aankoop vaak een rede
lijke korting kan bedingen als hij
bereid is contant te betalen. Ge
vraagd naar hun provisie-percen
tage hullen veel bedrijven zich in
mysterieus zwijgen.
Elke zichzelf respecterende
portefeuille heeft tegenwoordig
minstens vier 'sneetjes': even zo
vele brievenbusjes voor een
card. De card heeft een emotio
nele lading van 'status' en 'kre
dietwaardigheid' van die ge
voelsmatige lading wordt veel en.
vaak ge- en misbruik gemaakt.
Voor de 'gewone man' zijn er nu
cards met confectiestatus. Want
ook eenvoudige lidmaatschaps
kaarten worden tegenwoordig
als card uitgevoerd: wie lid is van
de ANWB en een bankrekening
heeft, staat al aan het hoofd van
twee cards. En daarmee wordt
het plastic kaartje wel èrg ge
woontjes.
Chip
Een jaar of tien geleden kop
pelde een Franse journalist de
chip aan de card. Zo'n chip-card
is een normale standaard-card
met daarin een flinterdunne chip
ter grootte van een kwartje. In
die chip zit een geheugen voor
ongeveer 20.000 tekens en een
micro-processor die zelf een aan
tal controles uit kan voeren.
Ook vóór de chipcard waren er
al plastic cards met geheugen:
achterop de meeste bankcards
zit tegenwoordig een zwarte
band, de zogenaamde magneet
strip. Daarin kan een honderdtal
onveranderlijke tekens worden
opgeslagen, meestal net voldoen
de om de eigenaar van de card te
identificeren. In combinatie met
een persoonlijke identificatie co
de (de z.g. PIN-code) die door de
gebruiker ingetoetst moet wor
den, voldoet de magneet-card
uitstekend in de nieuwe geld-au-
tomaten die in Frankrijk en En
geland al bij het dagelijks leven
horen. De card met magneetstrip
biedt voldoende mogelijkheden
voor vrijwel alle. on line situaties.
Onder 'on line' verstaan we een
directe verbinding met de hoofd
computer.
Voor dat probleem biedt de
chip-card de oplossing. Een van
de vele veranderbare gegevens
waarmee de chip kan worden ge
laden is het banksaldo. Een
cliënt met een chipcard-saldo
van bijvoorbeeld duizend gulden
kan met zijn card betalen bij een
winkelier die een winkel-compu-
tertjer heeft. De winkelier plaatst
de chipcard in die computer. De
klant toetst zijmgeheime, viercij
ferige PIN-code in, plus het be
drag (b.v. 220 gulden) van de aan
koop. Die 220 guldén wordt uit
het saldo van de chip overgehe
veld naar het geheugen van de
winkelcomputer. De klant ver
laat de winkel mèt zijn aanschaf
onder de arm en in zijn porte
feuille de chipcard waarop nu
een saldo van 780 gulden staat.
Aan het eind van de dag vraagt
de winkelier telefonisch éénmaal
een 'on line' verbinding aan met
de centrale bankcomputer. Die
'melkt' de winkelcomputer bin
nen een paar minuten leeg en zet
dat totaalbedrag onmiddelijk op
de rekening van de winkelier.
Een massale toepassing van de
chip-card zal ongetwijfeld het
einde van de Eurocheque en de
betaalkaarten betekenen. Het is
zelfs de vraag of de banken zo
lang willen wachten voor ze die
(voor hen 'veel te dure') cheques
gaan vervangen. En de invoering
van de chipcard zal ook de nek
slag zijn voor het huidige credit
card systeem.
Met de messen vers geslepen op ta
fel begint volgende week in het
Uruguese Pueta del Este een nieu
we GATT-ronde over liberalisering
van de wereldhandel. De 92 GATT-
landen landen mogen eerst in Uru
guay een robbertje vechten over de
agenda, daarna wordt in de komen
de jaren onderhandeld over (deel
akkoorden. Hoewel ieder land
heeft benadrukt dat het 'nieuwe
protectionisme' funest is voor de
wereldeconomie, is het nog maar
de vraag of en wat de nieuwe on
derhandelingsronde oplevert. De
afgelopen weken hebben een waai
er van tegengestelde opvattingen
en schoten voor de boeg te zien ge
geven rond de thema's die het slag
veld in Uruguay zullen bepalen: de
landbouwpolitiek van VS en EG
en de toegang van banken en ver
zekeringsmaatschappijen in de
derde wereld.
door
Sjaak Smakman
De kritiek op de landbouwgroot-
machten VS en EG is bekend: ze
subsidiëren hun eigen boeren met
tientallen miljarden per jaar en ver
pesten daarmee de wereldmarkt.
In hun geldverslindende pogingen
om hun landbouwoverschotten op
de wereldmarkt af te zetten kun
nen andere (graan)exporteurs het
wel schudden. Lachende derde is
vooral het Oostblok, dat volgens
een recent rapport van de Wereld
bank jaarlijks zo'n 60 miljard 'ver
dient' aan deze officieuze handels
oorlog. Het meest recente voor
beeld is de aankoop van 4 miljoen
ton graan door de Sowjet-Unie. De
VS wilden op die transactie 52 mil
joen dollar toeleggen. De EG
kwam daarop met een nog lager
bod en als reactie hebben de VS
inmiddels de Russen een nog aan
trekkelijker deal in het vooruit
zicht gesteld. Dat alles tot grote
woede van andere Sowjet-graanle-
veranciers als Argentinië, Canada
en Australië, die hun exportkansen
in rook zien opgaan. Daar komt
nog eens bij dat vooral de EG ook
nog eens via hoge importheffingen
een beschermende tolmuur voor
zijn landbouw en industrie op
werpt.
120 miljard
Volgens het al genoemde We
reldbankrapport kosten dit soort
praktijken - die overigens niet ex
clusief Europees zijn, Japan is ook
een meester in het weren van im
porten - de wereldeconomie als ge
heel jaarlijks 120 miljard. De groei
van de wereldeconomie valt met 3
procent ook dit jaar weer lager uit
dan verwacht, en de GATT was er
dit weekeinde als de kippen bij om
er nog eens op te wijzen dat een
vrijere wereldhandel bittere nood
zaak is. Daarin staat de GATT niet
alleen. Uit alle hoeken van de we
reld is dat in de afgelopen weken
wel geroepen. Vanuit het Australi
sche Cairns - waar 14 landen ('eer
lijke handelaren in landbouw') het
landbouwbeleid van VS en EG op
de korrel namen; vanuit de VS -
waar de speciale handelsafgevaar
digde Yeutter vorige week zei dat
in Uruguay de geloofwaardigheid
van de GATT-landen op het spel-
staat; en vanuit ons eigen Neder
land - waar de kersverse staatsse
cretaris Heerma benadrukte dat
een mislukte GATT-conferentie
een volledige handelsoorlog bijna
onvermijdelijk maakt.
Maar wie moet hoeveel water in
de wijn dóen, dat is de grote vraag.
Onder druk van Frankrijk en in
mindere mate Ierland liet de EG al
weten dat de handel in landbouw-
produkten op de agenda mag ko
men, maar het EG-subsidiebeleid
onder geen beding. De 14 'eerlijke
handelaren' nemen daar geen ge
noegen mee, Yeutter al evenmin.
"Er moet een einde komen aan de
waanzin van dit moment, waarbij
miljarden subsidie worden ver
leend zodat boeren steeds meer
produceren terwijl er al sprake is
van overproduktie", aldus Yeutter
vorige week. Staatssecretaris Heer-
ma, die Nederland in Uruguay zal
vertegenwoordigen, liet vorige
week doorschemeren dai hij niet
zonder wisselgeld wil afreizen. De
EG zal wat hem betreft water in de
wijn moeten doen. Hij staat daarin
niet alleen. Ook een commissie van
het Europees parlement vindt ver
soepeling van de EG-houding
noodzakelijk.
Diensten
Het tweede hete hangijzer vormt
de dienstensector (banken, verze
keringen, informatica), die in lutte
le jaren explosief in omvang toe
nam en nu al een kwart van de we
reldhandel uitmaakt. In het bank
en verzekeringswezen is in de na
bije toekomst het grote geld te ver
dienen en mede daarom ligt ook
hier de conflictstof huizenhoog op
gestapeld. Lopen de scheidslijnen
bij de landbouw door Noord en
Zuid heen, bij de handel in dien
sten is het slagveld overzichtelijr
ker. De EG, Canada, de VS en Ja
pan, die dit weekeinde in Portugal
vergaderden over Uruguay, riepen
nog eens op tot vrijere handel in de
dienstensector. Geen wonder,
want juist in deze zogeheten post
industriële maatschappijen maken
de diensten steeds meer de dienst
uit. Een land als Nederland met
zijn eeuwenoude handelstradities
leeft voor een groot deel van de
dienstensector.
Ze vinden opkomende derde-we
reldlanden als India en Brazilië
volgende week lijnrecht tegenover
zich. Deze hebben met veel pijn en
moeite een eigen dienstensector
van de grond getild, maar zijn vrij
wel zeker niet in staat om op te
boksen tegen de expertise van bij
voorbeeld het westerse bankwe
zen. Vrije handel betekent dat hun
inspanningen in een klap worden
weggevaagd. Bovendien is het on
langs hernieuwde Multivezel-ak-
koord (textielhandel) ronduit be
roerd voor de ontwikkelingslan
den uitgepakt, en dat heeft veel
kwaad bloed gezet.
Maar, stellen westerse deskundi
gen, liberalisering van de diensten
sector is juist gunstig voor de ont
wikkelingslanden. Vrije concur
rentie is de prikkel die zorgt voor
een snelle, en kwalitatief goede
ontwikkeling, zeggen zé. En op
langere termijn ontkomen de ont
wikkelingslanden toch niet aan de
confrontatie met de westerse dien
stensector. Yeutter heeft boven
dien voor de ontwikkelingslanden
nog een lokkertje in de kast liggen:
als die concessies doen op het ge
bied van de diensten, dan kunnen
ze in ruil daarvoor verlaging van de
tolmuren voor hun landbouw- en
industrieprodukten eisen. Nu Rea
gan onlangs een veto moest uit
spreken over de Jenkins-Bill (een
pakket maatregelen om de Ameri
kaanse kledingindustrie te be
schermen tegen concurrentie uit
de ontwikkelingslanden), is dat
een stevige stok achter de deur.
Het Congres heeft nu een tweeder
de meerderheid nodig om dat veto
op te hebben, en Reagan zal toch
met iets moeten komen om het
Huis van Afgevaardigden en de Se
naat van die meerderheid af te hou
den. Een beetje wrang is dat wel,
want juist de VS hebben de afgelo
pen drie jaar voortdurend op een
nieuwe GATT-ronde aangedron
gen.
"De GATT moet dynamisch blij
ven", zei Yeutter vorige week. Het
ziet er naar uit dat hij daar niet
bang voor hoeft te zijn.
NOORDWIJKERHOUT (ANP) -
De deelnemers aan de zitting
over liturgie (21-23 februari 1986
te Noordwijkerhout) van het
Landelijk Pastoraal Overleg in
de rk-kerk vragen in het slotdo
cument de „ernstige aandacht"
van de bisschoppen voor de
vraag: „Als liturgie en leven op
elkaar zijn afgestemd, hoe gaat
de kerk dan om met de pijn van
mensen die gescheiden, anders
geaard (homofilie), gemengd ge
huwd zijn, die samenwonen en
om deze redenen niet welkom
zijn bij de eucharistische maal
tijd?"
De pastorale zorg van de kerk
zal ook in de liturgie tot uitdruk
king moeten komen. „Dat bete
kent voor velen: geen mensen
buiten sluiten die zich (nog) niet
ten volle kunnen identificeren
met de christelijke boodschap
en-of (nog) niet kunnen leven
overeenkomstig de normen van
de Kerk voor een katholieke le
venswandel".
Harde oordelen in deze ver
vreemden niet alleen deze groe
peringen van de kerkgemeen
schap, maar treffen ook hen die
nauw met deze mensen verbon
den zijn. Ook priesters voelen
zich juist door kerkelijke voor
schriften op dit terrein geblok
keerd, aldus het slotdocument.
Vorige week werd bekend dat
de bisschoppen meer tijd voor
hun schriftelijke reactie op het
slotdocument nodig hebben dan
eerder was voorzien. Op de LPO-
zitting heeft kardinaal mgr. dr.
A.J. Simonis, voorzitter van de
bisschoppenconferentie, toege
zegd dat de bisschoppen zich op
het LPO zullen verantwoorden
voor het geval zij bepaalde aan
bevelingen niet zouden o.verne-
In het slotdocument wordt van
de bisschoppen ook gevraagd in
hun beleid ruimte te laten voor
verantwoorde eigentijdse vor
men van liturgie, waarin het ge
bruik van verstaanbare taal
wordt nagestreefd.
„In het bijzonder is aandacht
nodig voor een daadwerkelijke
en zichtbare participatie van
vrouwen. Tot nu toe was de, vaak
door merendeels vrouwen ..be
zochte, liturgie in taal en symbo
len gekenmerkt door een stijl die
in hoofdzaak van mannén af
komstig was."
Bisschop dr. J.M. Gijsen van
Roermond liet eind 1984 in een
speciale editie van het Informa
tiebulletin van het bisdom weten
dat degenen die in zware zonde
leven zich moeten afvragen of zij
waardig zijn aan de eucharistie
deel te nemen. In dit verband
noemde hij onder meer diefstal,
belastingontduiking, onkuise
verhoudingen in of buiten het
huwelijk, concubinaat of onge
huwd samenwonen. Aartsbis
schop Simonis deelde nader-
hand mee dat mgr. Gij sen de leer
van de kerk had weergegeven.
Afrikaanse kerken en de
rechten van de mens. „In Afrika
worden de rechten van dé mens
zozeer verkracht, dat de Kerken
er niet aan ontkomen die rechten
tot een onverbrekelijk deel te
maken van hun pastorale taak".
Dat verklaarde Ben Masilo, se
cretaris internationale zaken van
de Panafrikaanse Conferentie
van Kerken AACC en speciaal
adviseur van de secretaris-gene
raal, aan de vooravond van de
conferentie „Inbreuken op men
senrechten iri Afrika", die thans
in Cairo wordt gehouden. Er ne
men 35 afgevaardigden uit Ker
ken en uit de rechtskundige
praktijk aan deel.
Het is, aldus Masilo, de bedoe
ling van de conferentie binnen
en buiten de Kerken het gevoel
voor de waarde van de rechten
van de mens zoveel mogelijk te
bevorderen. Naar zijn oordeel is
de aanwas van de vluchtelingen
stroom uit onafhankelijke Afri
kaanse landen een duidelijk be
wijs voor zijn stelling, dat Ker
ken en andere organisaties ér
niet langer omheen kunnen,
krachtdadig voor de mensen
rechten op de bres te staan.
Gaddafi: 'Christelijke kerk
probeert Afrika aan zich onder
werpen'. De christelijke kerk
probeert volgens de Libische lei
der Moammar Gaddafi het Afri
kaanse continent aan zich te on
derwerpen. Hij roept moslims
dan ook op veel mensen tot de
Islam te bekeren.
„Het christendom is geen Afri
kaans geloof', betoogde Gaddafi
volgens de Libische radio tegen
over moslim-leiders in Oeganda.
De Libische leider bezocht het
land na afloop van de topconfe
rentie van niet-gebonden landen
in Harare, de hoofdstad van Zim
babwe.
Gaddafi hield de leden van de
hoogste raad voor islamitische
zaken en andere moslim-leiders
voor dat het hun taak was de Oe-
gandese revolutie van president
Yoweri Museveni te verdedigen.
De moslims hebben volgens de
Libische leider nu gelijke rech
ten als christenen nadat vroegere
regeringen hen hadden onder
drukt. „Dit met steun van de
christelijke kerk buiten Afrika
én de buurlanden", aldus Gadda
fi.
Bom blijkt collectebus. Een
collectebus voor de armen, die
was gestolen uit de St. Francis-
cuskerk aan de Sunset Boule
vard in Los Angeles, heeft vorige
maand de politie, brandweer en
explosievenopruimingsdienst
van de stad in actie gebracht.
Iemand meldde dat een op een
granaat gelijkend voorwerp was
geplaatst tegen de muur van een
gemeentelijk kantoor. Omdat de
politie vermoedde dat het om
een bom ging, schakelde zij de
explosievenopruimingsdienst in.
Deze liet honderden mensen uit
de directe omgeving evacueren.
De dienst legde zandzakken om
het voorwerp, bracht een kleine
explosieve lading aan en bedekte
de „granaat" met een „bomde-
kèn" om de explosie te smoren.
Toen de lading tot ontploffing
werd gebracht, was er echter
geen ontploffing. De explosieve
nopruimingsdienst onderzocht
het voorwerp, vond een slot en
hoorde iets rinkelen. In het voor
werp vond de dienst een vijftig
tal dollarcenten.
De volgende dag las pastoor
Lawrence Caruso van de Fran-
ciscusparochie in de krant het
bericht over de „bom". Hij her
kende de collectebus van de fóto
en begaf zich naar het politiebu
reau. Daar werden hem de bus
en de miunten overhandigd.
Vrouwenconferentie. In sa
menwerking met de EO organi
seert het Evangelisch ontmoe
tingscentrum 'De Burght' op 29
ent 30 oktober een vrouwenconfe
rentie in Haamstede, Hogeweg
55. Het thema van de conferentie
zal zijn 'Leven en Loven'. De
kosten bedragen 80 gulden per
persoon, nadere inlichtingen
kunnen telefonisch worden be
komen onder nummer 01115-
3030.
Van vrijdagavond 28 tot en met
30 november houdt 'De Burght'
een conferentie voor alleenstaan
den. Het thema zal zijn: 'Ont
breekt mij iets'.
Hervormde kerk. Beroepen te
Wijk bij Heusden: C. Oorschot te
Lunteren; beroepen te Ammer-
stol: H. G. Haandrikman, kandi
daat te Amsterdam; beroepen te
Alphen aan de Rijn: W. L. Pera
te Zoetermeer.
Beroepbaar: D. M. de Jong, Li-
vingstonelaan 1022, 3526JP
Utrecht.
Gereformeerde kerken vrijge
maakt. Beroepen te Spaken
burg-Zuid: B. van Zuijlekom te
Hattem.
Gereformeerde gemeenten.
Beroepen te Middelburg-Cen
trum: L. Blok te Nunspeet.
Vrije oud-gereformeerde ge
meenten. Aangenomen naar We-
kerom-Ede: A. van der Meer,
oud-gereformeerd predikant te
St.-Philipsland.
ANWB
Een welgevulde portefeuille met links de vier credit cards: AmexDiners, Eurocard
Mobil MC-card; rechtsonder een plastic sleutel en een perskaart.
Visa, in het midden de eurocheque cards, de
(foto. GPD)
