'Het moet leuk blijven'
'Taalgebruik in hard-rockblad te 9
Iedere geestelijk gehandicapte kan meedoen in Jostiband
Conflict tussen Katwijkse drukker en Scum-medewerkers
Iiidië-gangers
Gouws (2)
DINSDAG 9 SEPTEMBER 1986
REGIO LEIDEN
PAGINA 17
De Zwammerdamse band van geestelijk
gehandicapten, de Jostiband, bestaat twintig
jaar. Zaterdag is in het Utrechtse
muziekcentrum Vredenburg een uitvoering
van het orkest. Op die avond wordt het eerste
exemplaar van de nieuwe langspeelplaat aan
prinses Juliana uitgereikt. De NCRV zendt op
23 september een televisieprogramma uit over
dit optreden en over het twintigjarig bestaan
van de band.
ZWAMMERDAM - "In de tijd
dat we nog als therapie visnet
ten en boodschappennetjes
moesten maken werd de Josti
band opgericht. We gaven toen
wel eens uitvoeringen op voet
balvelden. Als uniform ge
bruikten we kleding van de
verpleegsters".
Margreet Angenent zit al
sinds de oprichting in 1966 in
de Jostiband, een orkest'van
geestelijk gehandicapten dat in
de afgelopen twintig jaar is uit
gegroeid tot een 140 leden tel
lende muziekformatie. Iedere
woensdagavond oefenen de 66-
jarige violiste en haar mede-or
kestleden in een gebouw van
de Hooge Burch, het centrum
voor geestelijk gehandicapten
in Zwammerdam.
door
Mary-Ann Sandifort
Uit de zaal waar wordt geoefend
komt een hoop lawaai zodat de
Jostiband niet moeilijk te vinden
is. Sommige bandleden zitten al
achter hun instrument en spelen
alvast ietwat onbestemde muziek.
Een oudere man die niet meer zo
goed loopt, wordt op zfjn verzoek
naar het podium gebracht waar pu
bliek zit. Als hij eenmaal op een
stoel is geïnstalleerd, wordt hij op
gehaald door een medewerkster
Margreet Angenent: "Twintig jaar geleden gaven we uitvoeringen op
voetbalvelden". (PR-foto's)
van het orkest. Hij blijkt niet by
het publiek te horen maar achter
een orgel. Op het podium zit pu
bliek, bestaande uit een dertigtal
meisjes dat in opleiding is bij de
Hooge Burch. "Ik voel me wel hier
zitten hoor, op dat podium", zegt
één van de meisjes weinig op haar
gemak.
De Jostiband is opgezet door
Wim Brussen, werkzaam bij de
technische dienst van de Hooge
Burch en door de arbeidstherapeut
Frits van de Scheer. "Ik was al lang
bezig met muziek en zang via de
cabaretgroepjes waar ik lid van
was. Daardoor kom je sneller op
het idee om een band met geeste
lijk gehandicapten op te richten.
We begonnen met begeleiding van
achter een piano en een orgel",
zegt Brussen.
de dirigent. Ondanks dat vallen zij precies op tijd
Bescheiden voegt hij er aan toe
dat het plan niet van hen komt
maar dat er al drumbands waren
voor geestelijk gehandicapten. "De
gedachte om in bepaalde harmonie
met meerdere instrumenten een
orkest op te zetten was wel vrij
nieuw". Toen Van de Scheer een
andere baan kreeg en daarvoor
naar Hoogeveen vertrok, is Ben
Rietveld, ook werkzaam bij de
technische dienst, bij de band ge
komen. Brussen begeleidt het or
kest nog steeds met zijn orgel en is
daarnaast zakelijk leider van het
geheel. Rietveld is de dirigent.
Voordat de band met het repete
ren begint, praat Wim Brussen het
een en ander door over de avond in
Vredenburg. "Wie komt er ook al
weer 13 september?" vraagt Wim.
"Paats", wordt er geroepen. "Nee,
de oude koningin", schreeuwt een
vrouw van achter baar orgel.
"Juist", antwoordt Brussen, maar
die noemen we nu prinses hoor".
Na nog wat grapjes en instructies
warmt accordeonist Rein de avond
op met een liefdesliedje voor 'de
mooie dames' in het publiek. 'Love
me tender' zingt hij. De rest van de
woorden zijn zelfverzonnen en in
een onbekende taal. Voor het hele
orkest begint waarschuwt Ben
Rietveld dat het niet goed gaat als
een instrument het geluid van een
jankende kat maakt. Eindelijk
wordt een begin gemaakt met het
nummer 'Faria Faria'. Kees begint
met zyn orgel, dan valt Rein hem
met zijn accordeon bij. Langzaam
wordt het nummer opgebouwd tot
dat het hele orkest meespeelt. De
leden kijken ietwat ongeïnteres
seerd naar van alles behalve Ben
Rietveld. Ondanks dat vallen zij
precies op tijd in en als zij eenmaal
bezig zijn is de aandacht duidelijk
alleen bij het instrument en ner
gens anders meer. De muziek
klinkt mooi, daar doet een enkel
vals nootje niets aan af.
Muzieknotatie
Ben Rietveld en Wim Brussen
hebben een systeem ontworpen
dat het mogelijk maakt voor
geestelijk gehandicapten noten te
lezen. Zij maken gebruik van een
muzieknotatie met kleuren en let
ters. Binnen deze notatie worden
extra aanpassingen aangebracht
voor diegenen die het systeem niet
begrijpen. Brussen: "We verande
ren zoveel binnen de muzieknota
tie zodat het voor een ieder moge
lijk is mee te spelen. We passen het
systeem aan met vergrotingen, an
dere kleuren en andere kleine
praktische wijzigingen". De twee
orkestleiders zijn nog altijd bezig
met verbetering van de notatie.
"Onze uiteindelijke bedoeling is
dat er een zodanig systeem ont
staat dat iedere geestelijk gehandi
capte daarmee kan
Andere orkesten voor geestelijk
gehandicapten in Nederland ma
ken dankbaar gebruik van dit sys
teem. Na de televisieuitzending
over de Jostiband in mei 1977 heeft
de band grote bekendheid gekre
gen. Een jaar daarvoor bracht de
band zijn eerste lp uit. Producent
van deze plaat Gerard Hali zegt
over zijn bevindingen met de Josti
band: "Deze band is zo geconcen-
Bassisten Rob Dickhout, Arie van Zanen en Harm. Visser dragen ook hun muzikale steentje bij.
De Jostiband heeft er twintig
jaar over gedaan om zo ver te ko
men als zij nu zijn. Op het ogenblik
heeft men achttien nummers op
het repertoire. Rietveld: "Na de te
levisieuitzending zijn veel institu
ten begonnen met de oprichting
van een orkest. Men wil dan gauw
iets uit de grond stampen en dat
kan niet. Dat duurt jaren".
Als 'Faria Faria' is afgelopen
vraagt de paukenist of er dames*
met rieten rokjes in de zaal zijn.
Een groot gejubel klinkt als Wim
Brussen daaraan toevoegt: "Bij
veel windvlagen zijn die roKjes wel
leuk, dan waaien ze lekker om
hoog". Indrukwekkende klanken
van het klokkenspel kondigen het
'Grootvaders klok' aan.
Het publiek kijkt en luistert adem
loos terwijl in het orkest wordt ge
wiebeld, gestaard en naar elkaar
wordt gekeken. De paukenist staat
gedurende het liedje doodstil met
zijn paukestok in aanslag. Met fer
me slagen beëindigt hij het num
mer waarna hij glunderend in het
rond kijkt.
Tussen de nummers door maakt
Brussen of Rietveld een praatje en
een grapje. De sfeer is daardoor
zeer ontspannen en gezellig. Op
vallend is dat beide begeleiders de
140 man goed in de hand hebben.
Als ze om stilte manen, wordt het
ook stil. Brussen geeft nog enkele
instructies voor het optreden op 13
september in Vredenburg: "Dege
nen die met een nummer niet mee
spelen moeten niet gaan zitten
snurken want dat staat zo raar. Doe
maar net alsof je meespeelt, daar
merken de mensen toch niks van".
De slagwerker die bij het volgende
niet hoeft mee te spelen
roept meteen: "Jongens, de slag
werkers kunnen naar huis".
Sambaballen
Mensen die lid van het orkest
willen worden, melden zich eerst
aan als aspirant-lid. Zij maken ken
nis met elk instrument totdat zij
een keus hebben gemaakt. Dat
duurt soms twee jaar. Brussen en
Rietveld vinden dat iedereen lid
mag worden van de band. "Wij zijn
een ontspanningsgroep dus mag
iedereen meespelen. Er zitten men
sen bij die al jaren meespelen en
geen ritmisch gevoel hebben. Die
stoten we niet uit, voor iedereen is
er een oplossing. Soms geven we
aspirant-leden in eerste instantie
een te zwaar instrument. Die vra
gen ons dan of zij terug mogen
naar de hoek met de belletjes en
sambaballen", aldus Brussen. Een
nieuw lid wordt in het begin altijd
in de buurt van Brussen en Riet
veld gezet. Langzamerhand wordt
hij of zij steeds verder naar achte
ren gezet net zolang tot het een
deel van het geheel is dat zelfstan
dig kan werken. Degenen die met
een de eerste keer een keuze ma
ken voör een instrument wisselen
ook nog vaak van instrument.
Het geld voor de instrumenten
en de uniformen die de leden dra
gen, komt vooral yan optredens en
uit de opbrengst van de eerste
langspeelplaat. Brussen: "We vin
den het fijn als onze activiteiten
naar buiten komen, zowel voor het
financiële gedeelte als voor de po
sitieve uitwerking die het orkest
naar buiten toe heeft". Toch zijn
Brussen en Rietveld van mening
dat het orkest niet al te professio
neel moet worden maar bovenal
een recreatief karakter moet be
houden. "We trachten zoveel mo
gelijk leden mee te laten spelen.
Dat gaat ten koste van de kwaliteit
KATWIJK - Na het uitbrengen van het eerste nummer van 'Speed
Zone', een blad van het Katwijkse hardrockcentrum Scum, is een
conflict ontstaan tussen de redactie van dit blad en drukkerij Wou-
da uit de kustplaats. De drukker weigert nog langer werkzaamhe
den voor 'Speed Zone' te verrichten als het taalgebruik in dit blad
niet wordt aangepast.
A. Wouda, directeur van het be
drijf, heeft geen behoefte uitge
breid in te gaan op het geschil.
Wel zegt hij: "Wij zijn dan wel
niet verantwoordelijk voor de in
houd, moreel voelen wij ons dat
wel. Daarom hebben wij dan ook
om principiële redenen de mede
werking stopgezet".
De medewerkers van Scum be
schuldigen de drukker nu van
contractbreuk. Voorzitter J. de la
Fuente van het hardrock-cen-
trum wijst erop dat met de druk
kerij vooraf is gesproken over de
opzet van het blad, waardoor de
directie dus wist wat ze in huis
haalde. "Het gaat hier om een
project waarin de vorming en
educatie van randgroepjongeren
centraal staat. Zij hebben de af
gelopen maanden keihard ge
werkt aan de totstandkoming
van hun eigen blad, waarin de
voorliefde voor de zogeheten
heavy-metal muziek centraal
staat. Voor die jongens is het een
hele teleurstelling dat een derge
lijk initiatief nu op deze manier
wordt doodgedrukt", aldus De la
Fuente.
Als de drukker zich stoort aan
vulgair taalgebruik heeft hij vol
gens De la Fuente helemaal niets
van randgroepwerk begrepen.
"Deze jongeren uiten zich nu
eenmaal anders dan wat over het
algemeen als beschaafd Neder
lands wordt beschouwd. Als be
stuur van Scum waken we er
voor dat er geen godslasterlijke-
of opruiende taal wordt gebruikt,
maar we gaan niet optreden als
er af en toe een krachtterm of
schuttingwoord in de tekst voor
komt. Dat is nu eenmaal een on
derdeel van hun leefwereld".
Geruchten
Met drukkerij Wouda was vol
gens Scum een overeenkomst
gesloten over het vervaardigen
van een hele reeks uitgaven van
het blad 'Speed Zone'. "Daartoe
behoorden onder meer ook fi
nanciële afspraken", aldus De la
Fuente. Het bestuur van Scum
overweegt dan ook gerechtelijke
stappen tegen de drukker te on
dernemen wanneer hij zijn be
sluit niet terugdraait. Wouda is
daarvan schriftelijk op de hoogte
gesteld.
Wat het bestuur van Scum ook
tegen de borst stuit, is dat ze tij
dens de vervaardiging van het
eerste nummer, en ook na de uit
gave daarvan, op geen enkele
manier van de uitgever hebben
gehoord dat er problemen wa
ren. "Op een gegeven moment
deden er echter allerlei geruch
ten de ronde, en op basis daarvan
hebben we zelf een gesprek met
Wouda aangevraagd. Pas toen
gaf hij te kennen niet meer aan
Reportages
Taalgebruik in het hardrock blad Speed Zone is aanleiding i
drukkerij Wouda uit Katwijk
ons blad te willen meewerken".
Het hardrockcentrum heeft in
middels alle contacten met de
drukkerij, waar de afgelopen
twee jaar onder meer ook de toe
gangsbewijzen en posters voor
het centrum werden
digd, opgeschort.
De la Fuente beschouwt de
handelwijze van de drukker on
dertussen als tekenend voor de
manier waarop in Katwijk tegen
het hardrockcentrum wordt aan
gekeken. "De mensen begrijpen
nog steeds niet dat wij werken
met een groep moeilijke jeugd.
Er moet steeds weer worden ge
vochten om initiatieven van de
grond te krijgen of vooroordelen
weg te nemen. Dat maakt het
werk oneindig veel zwaarder om
dat het enthousiasme van de jon
geren steeds weer een knauw
krijgt".
Het uitgeven van het blad
'Speed Zone' is één van de activi
teiten die Scum heeft opgezet
met de 25.000 gulden subsidie
die de gemeente Katwijk aan het
centrum geeft. Het blad is be
doeld voor de liefhebbers van zo
genaamde 'speed metal', een
vorm van hardrock waarmee het
Katwijkse centrum binnen korte
tijd landelijke faam heeft opge
bouwd.
Er is door de redactie van het
blad erg veel aahdacht besteed
aan de vormgeving en het 'mega-
metal-megazine Speed Zone', zo
als het voluit heet, ziet er dan ook
bijzonder professioneel uit. De
jongeren schrijven zelf de repor
tages voor het blad, regelen in
terviews met hun idolen, recen
seren elpees en maken zelfs het
merendeel van de foto's. Ook de
(landelijke) verspreiding van het
blad nemen de jongeren zelf ter
hand.
Volgens De La Fuente is het
blad, dat verschijnt in een oplage
van 1500 stuks, inmiddels in
grootte het tweede hard-rock
magazine van ons land. Het is de
bedoeling dat Speed Zone vier
keer per jaar verschijnt. Een los
nummer kost 3,95 gulden en met
deze prijs, plus de inkomsten
van adverteerders, moet volgens
Scum kostendekkend kunnen
worden gewerkt. "Net als bij al
onze projecten gebruiken we de
subsidie van de gemeente alleen
om iets op poten te zetten. De ac
tiviteiten moeten zo snel moge
lijk kostendekkend zijn". De uit
gave van het eerste nummer
heeft 7000 gulden gekost.
maar dat is niet erg. Het moet bo
venal leuk blijven".
Polonaise
Het hoogtepunt van de repetitie-
avond is de 'Feestpotpourri', een
nummer waarin allerlei bekende
meezingers zijn opgenomen. Aan
de aanstaande medewerksters van
de Hooge Burch op het podium
worden sambaballen uitgedeeld.
Het nummer begint met 'Daar bij
die molen'. Het publiek zingt en
deint uitbundig mee en, op aanwij
zing van Rietveld, rammelen zij
flink met de sambaballen. Vanuit
de orkestbak klinkt uitbundig ge
lach om de fouten die de dames
maken met hun instrumenten. Bij
'Twee ogen zo blauw' houden de
meisjes het niet meer uit op het po
dium. Zij staan op en maken een
slingerende polonaise door de zaal
en tussen de instrumenten door.
De orkestleden blijven geconcen
treerd over hun muziekboek gebo
gen alsof er iedere week een polo
naise om hen heen waggelt. Vanuit
de hoek met de belletjes en samba
ballen gaan enkele leden heupwie
gend op hun stoel staan. Slechts
één jongen voegt zich bij de polo
naise-stoet.
Na .afloop van deze denderende
uitsmijter begint iedereen actief
met opruimen. Onder veel gekwek
en met een hoop lawaai worden
stoelen teruggezet en instrumen
ten opgeborgen. "Voorzichtig met
de instrumenten", roept dirigent
Rietveld, maar de waarschuwing
komt net te laat. Eén van de musici
houdt een gebroken lichtblauwe
tamboerijn in de lucht.
Lezers Schrijven
Met stomme verbazing heb ik het
artikel over het 40-jarig bestaan
van de 7 december divisie in de
krant van maandag 1 september
gelezen. Vooral dat bierverhaal
deed mijn hart sneller kloppen. Zat
de heer Van Dam soms bij de Hei-
neken-divisie?
Bij mijn weten konden wij na
een zware patrouille (waarbij je in
derdaad soms 6 tot 7 liter vocht
verloren was) onder de waterkraan
gaan hangen. Als die er tenminste
Nee, ik had me een ander verhaal
voorgesteld. Als je dan toch wat in
de krant wilt schrijven, dan liever
niet van die onzin. Ik wil er verder
niet zo veel woorden meer over
vuil maken, maar die bierman met
zijn verhaal over een vergoeding
van 150 gulden heeft zichzelf en de
schrijver van het verhaal wel on
sterfelijk belachelijk gemaakt.
W.H. Haasbroek
Margrietstraat 15
2202 TT Noordwijk
Op 3 september werd een pro
testactie gehouden omdat de Zuid
afrikaan professor Gouws een con-
gres in de Lokhorstkerk over Sir
Philip Sidney bijwoonde. De actie
voerders, die de toegang tot de
Lokhorstkerk geblokkeerd hiel
den, werden door de politie verwij
derd.
Ongeacht de motieven van actie
voerders is het verboden leden van
een vergadering of congres te ver
hinderen die vergadering of dat
congres bij te wonen. Om deze re
den moest de politie dus wel ingrij
pen. Daar de politie deel uitmaakt
van het gemeentelijk bestuursap
paraat, moest de gemeente wel
achter dit optreden van de politie
staan.
Mijns inziens is het beter te
trachten doelstellingen met legale
dan met illegale middelen na te
streven.
A. van der Hoeven,
Diefsteeg 19a,
Leiden.
