Optimisme over economie groeit Concurrentie houdt Fokker in het oog Sociaal en Cultureel Planbureau: BROOD VOOR KENIA NAM vreest nieuwe daling van olieprijs De Hond wil EG in met Inter/View Bonden uiten kritiek op belastingplan-Oort Fietsbus in Twente is een succes TUC tevreden over ambitieuze Kinnock WOENSDAG 3 SEPTEMBER 1986 ECONOMIE PAGINA 9 RIJSWIJK (ANP) - De Nederlander is de laatste jaren optimistischer gaan denken over de economische situatie in ons land. In 1980 voorzag 88 procent van de bevolking een crisis en meende maar 12 procent dat de welvaart zou aanhouden. Anno 1986 meent drie kwart van de bevolking dat de welvaart aanhoudt en denkt nog maar een kwart dat de economische situatie zal verslechteren. Effect Opec-akkoord nog gering ring, in oktober, duidelijk zal zijn of het huidige olie-prijspeil ge handhaafd zal worden of zal kun nen stijgen. De Rotterdamse vrije oliemarkt heeft gisteren vrij rustig gereageerd op de (afgesproken) produktievermindenng door de Opec-landen van 20 miljoen vaten per dag tot minder dan 17 miljoen vaten per dag. met ingang van maandag. Volgens experts is er wel sprake van een lichte stijging voor de prij zen van enkele ruwe oliesoorten (de Noordzee-olie Brent noteerde gisteren bij voorbeeld boven de 15 dollar per vat) en olieprodukten. De noteringen voor benzine en gas- olie gingen enkele dollars per ton omhoog. Al met al geen prijsexplo- sie, zoals die door sommige hande laren werd verwacht. Rotterdamse handelaren ver wachten dat de consument, gezien de prijsnoteringen op de markt, nog deze week een lichte prijsver hoging te „slikken" krijgt. De ben zineprijs zal waarschijnlijk verder omhoog gaan, evenals die van die sel en LPG. Volgens een handelaar in Rottèrdam heeft de daling van de dollar een stijging van de LPG- prijs aan de pomp begin deze week tegengehouden. AMSTERDAM (GPD) - Het insti tuut voor marktinformatie Inter/ View wil zijn positie in Europa ver sterken. Daarom zullen belangen worden verworven in marktonder zoekbureaus in de voornaamste Europese landen, West-Duitsland, Engeland, Frankrijk en Italië. Het plan is om die bureaus te voorzien van de apparatuur (beeldsscher- men) die Inter/View gebruikt bij het telefonisch enquêteren en deze vestigingen vervolgens in een net werk aan elkaar te koppelen. Om dit te financieren, gaat Inter/ View naar de parallelmarkt, ook wel het voorportaal van de Amster damse effectenbeurs genoemd. Er zullen 500.000 nieuwe aandelen van nominaal f 1,25 tegen een koers van f 22,50 worden uitgege ven. Daarnaast worden slechts 65.000 van de al bestaande 1,5 mil joen aandelen doorgeplaatst. Na af trek van kosten zal dit alles onge veer 10 miljoen gulden opleveren. Hoewel Inter/View vooral be kend is door de politieke opinie onderzoeken van Maurice de Hond (die geen directeur meer is, maar president-commissaris) maakt dit werk maar 1 procent van de totale omzet uit. De netto-omzet steeg van bijna 10 miljoen in 1983 tot 16,7 miljoen in 1985. Voor geheel 1986 wordt gerekend op 22 tot 24 mil joen. Die omzet kom voor ongeveer 55 procent van het Nederlands be drijfsleven, voor 38 procent van buitenlandse opdrachtgevers, voor 4,7 procent van non profit-organi- saties en voor 2,6 procent van de overheid. Het marktaandeel van Inter/View in Nederland is sinds 1980/'81 omhoog gegaan van zo'n 6 tot 16 procent. Daarom wordt nu ook gezocht naar verdere uitbrei ding in het buitenland. Enquêtes worden in toenemende mate telefonisch gehouden. Tot 1980 werd marktonderzoek nog na genoeg uitsluitend via persoonlij ke bezoeken bedreven. Maar nu is 70 procent van de omzet van Inter/ View telefonisch onderzoek, tegen over 25 procent in de hele Neder landse markt voor marktonder zoek. Volgens het introductiebericht is Inter/View op het gebied van tele fonisch interviewen met compu terschermen de concurrentie ver vooruit. De interviewers hebben een computerscherm voor zich. waarop het te bellen telefoonnum mer verschijnt en vervolgens - vraag na vraag - de vragenlijst. Aan de hand van het ingetoetste antwoord op een vraag bepaalt de computer welke volgende vraag gesteld moet worden. IBB-KONDOR verwacht dit jaar een lagere winst te behalen dan vorig jaar, zo heeft de directie van het Leidse bouwbedrijf vandaag meege deeld. Vorig jaar bedroeg de nettowinst f 3,6 miljoen. In het eerste half jaar van 1986 bedroeg de nettowinst f 1,4 miljoen, iets minder dan de f 1,5 miljoen in de eerste helft van 1985. Het verschil wordt volgens de directie veroorzaakt door blijvende verschillen in huisvestingskosten en hogere afschrijvingen op nieuw materieel en de kantoorinventaris. Wil de jaar omzet van 1986 ook in 1987 worden gehaald dan zal nog dringend een aantal nieuwe opdrachten moeten worden verworven, terwijl de directie voor de toekomst rekening houdt met een verdergaande verkrapping van de markt. DEN HAAG (GPD) - De vakcen trales FNV, CNV en MHP hebben kritiek op het voorstel van de com- missie-Oort om de werkgeverspre mies voor de volksverzekeringen (kinderbijslag, bijzondere ziekte kosten, aaw) over te hevelen naar de werknemers. Dat zou volgens Oort weliswaar moeten gebeuren onder gelijktijdi- Luchtvaartshow Farnborough biedt weinig nieuws ge verhoging van de brutolonen, zodat de werknemers er netto niets op achteruit gaan, maar volgens de drie werknemerorganisaties ont staan er tal van praktische proble men, vooral op het gebied van de pensioenen. Het CNV vreest bo vendien een toename van het ver schil tussen bruto- en netto-loon, met als mogelijk gevolg een "vlucht in het grijze en zwarte cir cuit". De commissie-Oort pleitte dit voorjaar voor vereenvoudiging van de belastingen. Kern van de voor stellen was het in elkaar schuiven van de belasting- en premiehef fing, het schrappen van tal van af trekposten, en een sanering van de tweeverdieners-regeling. CNV en FNV keren zich in het bijzonder te gen het idee vakantiebonnen (waarmee in de bouw en de agrari sche sector wordt gewerkt) voor het volle pond in de belastinghef fing te betrekken. Dat zou voor ruim 300.000 mensen een verlaging van het nettoloon met ongeveer 30 gulden per week betekenen, zo heeft de FNV berekend. Volgens de vakcentrale zouden met het oog op de vereenvoudiging van het belastingstelsel alle inko mens beneden de duizend gulden moeten worden vrijgesteld van be lasting- en premieheffingen. Dit is een van de uitkomsten van het gisteren gepubliceerde Sociaal en Cultureel Rapport 1986 van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Het rapport is gebaseerd op de meest recente gegevens waar over het SCP beschikt. Zo wordt de ontwikkeling geschetst op het gebied van de gezondheidszorg, maatschappelijke dienstverlening, arbeid, sociale zekerheid, wonen, onderwijs, vrije tijd, media, cul tuur, justitie en rechtspleging. Het SCP constateert dat de opti mistischer kijk op de economie ge paard gaat met een stijgend ambi tieniveau onder de bevolking. Sinds 1983 neemt de overtuiging HBG gaat in Virginia (VS) tuimel bouwen RIJSWIJK (GPD) - Interbeton BV, de internationaal opererende werkmaatschappij van Holland- sche Beton Groep, begint dit na jaar met de bouw van een 1400 me ter lange tunnel in Virginia (Ver enigde Staten). Het project wordt uitgevoerd in samenwerking met het Amerikaanse aannemerscon cern Morrison Knudsen Company Inc. Met de bouw van de tunnel is ongeveer 300 miljoen gulden ge moeid; Interbeton neemt voor 40 procent daarin deel (dus J20 mil joen gulden). De geplande bouwtijd van de tunnel is 3,5 jaar. Opdrachtgever is het Department of Highways and Transportation van de staat Virgi nia. Het is de eerste opdracht van Interbeton in de Verenigde Staten Met Morrison Knudsen werd el ders in de wereld al eerder samen gewerkt. De tunnel omvat twee buizen, elk geschikt voor een snelweg met twee rijbanen. De tunnelbuizen be staan uit vijftien stalen elementen van 90 meter lang, 24 meter breed en 12 meter hoog. Deze elementen worden afgezonken op een 36 me ter onder de zeebodem te leggen funderingsbed, een specialisme van Interbeton. De tunnel is onderdeel van een ruim 7 kilometer lange brug-tun- nelkruising van de James River. De totale bouwkosten van dit zgn. Hampton Roads Project bedragen ruim 1 miljard gulden. Kort Zakelijk VOEST Alpine Bij het noodlijdende Oostenrijk se staatsstaalconcern VOEST Alpi ne zullen in de periode tot 1990 on geveer 9.400 van de 38.500 arbeids plaatsen moeten verdwijnen. Ver der zal de onderneming 21,5 mil jard schilling (3,45 miljard gulden) aan overheidssteun nodig hebben. Dit zijn de hoofdpunten uit een gis teren door de directie gepresen teerd saneringsplan. De directie verwacht dat het concern in 1990 weer winst zal kunnen maken. Voor dit jaar wordt een verlies voorzien van 4.2 miljard schilling (675 miljoen gulden). Stork De nettowinst van Vmf-Stork is in de eerste 24 weken van dit jaar (tot en met 14 juni) uitgekomen op f 18,5 miljoen. Dat betekent ten op zichte van de f 14 miljoen in de ver gelijkbare periode van 1985 een stijging van 32 procent. Vooral de druk- en coatingindustne en in dustriële dienstverlening droegen daartoe bij. Voedselprocessing en verpakkingsindustrie bleven nog achter bij de verwachtingen, aldus Stork. Veestapel Iedere Nederlander heeft bijna zijn eigen varken: op de ruim 14 miljoen inwoners telt ons land 13,1 miljoen varkens. Dit betekent dat het aantal varkens met 6,1 procent is toegenomen. De rundveestapel daarentegen is met 3,7 procent in gekrompen tot 5,06 miljoen stuks. De belangrijkste categorie runde ren, melk- en kalfkoeien, nam af met 4,3 procent. De geitenstapel op landbouwbedrijven nam toe met maar liefst 76 procent. Gist-Brocades De nettowinst van Gist-Brocades is, dankzij lagere rentelasten en de verkoop van Henkes, in het eerste halfjaar 1986 ten opzichte van de eerste helft 1985 met 11,3 procent gestegen tot 1' 47,8 miljoen, aldus een mededeling van het bedrijf. De omzet daalde ondanks de verkoop van het belang in Henkes en de in vloed van de sterke gulden slechts licht van f918,3 miljoen tot f917,2 miljoen. Er was een stagnatie in de afzet van droge gist. sterk toe dat men er recht op heeft financieel op tenminste hetzelfde niveau te blijven (van 43 naar 76 procent). Ook valt sinds 1975 geen daling meer waar te nemen in het belang dat men aan het eigen inko men toedenkt. De Nederlander ging ook minder drastisch denken over de wenselijkheid de inko mens te nivelleren. Werklozen De houding tegenover arbeid bleef volgens hel SCP positief. Ook voor werklozen bleef het vin den van werk centraal staan. Werk lozen tonen ook een grotere offer bereidheid om aan werk te komen. De negatieve houding tegenover werklozen neemt de laatste vijf ja ren af. De Nederlander meent dan ook steeds minder dat bijverdien sten van werklozen en arbeidson geschikten gekort moeten worden. Het SCP concludeert dat qua le venspeil, gezondheid en belevings wereld, niet alle verschillen tussen werkenden en werklozen in de LONDEN - De leider van de Britse socialisten, Neil Kinnock, luidde gisteren de eerste ronde in van een nieuwe verkiezingscampagne. Op het 118e congres van de TUC-vak- centrale in Brighton wond de 43- jarige mijnwerkerszoon uit Wales, die de meest ambitieuze Labour- leider wordt genoemd sinds de Tweede Wereldoorlog, er geen doekjes om. Zijn toespraak beloof de weinig gouden bergen en veel "bloed, zweet, hard aanpakken en tranen". De kern van Labour-strategie is de belofte om binnen twee jaar een miljoen banen te creëren. Kinnock wees er de vakbondsbroeders op dat Labour er niet voor zou terug schrikken om 's lands economie na de lange conservatieve overheer sing weer gezond te maken. "We moeten keihard werken om eruit te komen en we moeten dat samen doen", aldus de Labour-leider. "Er zijn geen gemakkelijke uitwegen, geen meevallers en geen inkom sten uit olie". De oorlog om de „moedwillige schade en moedwil lige verwaarlozing" van het That- cher-tijdperk te beëindigen zou langer duren. FARNBOROUGH (GPD) - De gro te vliegtuigfabrikanten Boeing, McDonnell Douglas en Airbus In dustries hebben geen groot nieuws te melden op de internationale luchtvaartshow die deze week in het Britse Farnborough wordt ge houden. Boeing en McDonnell rap porteerden de internationale pers slechts over de voortgang van hun 7J7- en MD-ll-plannen. Airbus presenteerde met veel op hef een toestel dat met een pookje in plaats van een stuurwiel wordt bestuurd (het 'fly by wire'-sys- teem). Dit elektronisch systeem wordt al bijna tien jaar toegepast bij militaire toestellen. Geen echt nieuws dus, maar Airbus wilde graag in de schijnwerpers komen omdat zij nu het eerste verkeers vliegtuig heeft dat er gebruik van maakt. Op de tweejaarlijkse Air Show, steeds afgewisseld door een derge lijke show in Parijs, presenteren zich alle bedrijven die iets met de luchtvaart te maken hebben. Dit jaar schreven zich meer dan 500 ondernemingen in. Voornaamste doel voor hun is het leggen en on derhouden van kontakten met col lega's, klanten en pers. Het aantal bezoekers loopt, inclusief de pu- blieksdagen het aanstaande week einde, in de vele tienduizenden. Prototype Van de kleinere vliegtuigbou wers in Farnborough was Fokker een van de weinigen die pers en collega's zondag een nieuwtje kon voorschotelen: de Fokker 50. Het tweede prototype van de F50 kwam volgens het programma als laatste van een aantal demonstra tievliegtuigen voorvliegen, om na een landing onmiddelijk weer naar Granfield te vertrekken om de nat te baantesten af te maken. In het Fokker-'chalet' toonde men zich na enkele minuten vol spanning te- T loop der jaren zijn toegenomen, zo als vaak wordt gedacht. Zo was de woning van de werkloze in 1983 be ter dan in 1974 en was het percen- tage werklozen met een auto in 1983 hoger dan in 1974. Daar staat tegenover dat de mogelijkheden voor de werkloze om op vakantie te gaan kleiner zijn geworden. Wat het inkomen betreft: tussen 1977 en 1981 is het netto inkomensver schil tussen werkende en werkloze gelijk gebleven. Levenspeil Wel stelt het SCP dat werklozen in bepaalde mate èn een lager le venspeil, èn een slechtere gezond heid, èn een beperktere belevings wereld hebben dan werkenden. Naarmate werklozen langer zonder werk zijn, is hun levenspeil op bij na elk punt ongunstiger. De wo ning van de langdurig werkloze is kwalitatief minder, ze bezitten minder duurzame consumptiegoe deren. het autobezit is minder en ze gaan minder op vakantie. Kinnock waarschuwde de dele gatieleden om steun van de bon den te kunnen verwachten, maar er geen partijprincipes aan op te of feren. "De Labour-regering is er in de eerste plaats om banen te schep pen. Gebrek aan samenwerking of overeenkomst, uit welke hoek dan ook, zal het programma ongetwij feld vertragen, maar het zal het niet veranderen". De Labour-leider zette uiteen een tweejarig noodbeleid in te zul len voeren voor die 1 miljoen ba nen. Daarnaast zou een vijfjarig in vesteringsbeleid nodig zijn om die nieuwe banen in de economie te verankeren. Een Labour-regering zou tegelijkertijd werken aan een tienjarenplan om de continuiteit van dat economisch programma te waarborgen. Kinnocks 45 minuten durende toespraak, die werd uitgeluid met de gebruikelijke staande ovatie, viel bij de meeste delegatieleden goed tot zeer goed. De leider van Engelands grootste bond, Ron Todd van de ruim een miljoen transportarbeiders, bestempelde Kinnocks optreden als "de beste toespraak die hij ooit gehouden heeft". vreden over de verrichtingen van het toestel. Met de Fokker 100 heeft de Ne derlandse fabrikant overigens de aandacht weten te trekken van de 'grote jongens' in de vliegtuigin dustrie. Kort voor de start van Farnborough kondigde McDonnell Douglas aan samen met Aerltalia ook een toestel voor ongeveer 100 passagiers te gaan werken. En zon dag deelde Boeing mee, dat van haar nieuwste ontwerp (de 7J7) mogelijk ook een kleinere versie met rond de 100 zitplaatsen ge maakt gaat worden. De ontwikke lingskosten zijn daarvoor gering, Minister Bukman (ontwikke lingshulp, rechts) overhandigde gisteren het eerste zogenoemde Ke- nia-broodje aan de zaakgelastigde van de Keniaanse ambassade, G.M. Uniu. De Nederlandse bak kers organiseren de komende drie weken actie voor hun collega's in het Afrikaanse land. De verkoop van het Kenia-broodje is bestemd voor het opleiden van bakkers in tarwerijke Kenia. (foto anpi ENSCHEDE (ANP) - De proef met de fietsbus in het Twentse streekvervoer is deze zomer een succes gebleken. Dit mel den de vervoersbedrijven TET en OAD. De fietsbussen reden twee maanden op toeristische routes in Noord- Oost en Zuid- West Twente. De TET vervoert de fietsen in de bus en de OAD achterop. De OAD zal de fietsbussen ook buiten het zomerseizoen laten rijden. De TET ziet hieivoor geen mogelijkheden omdat de fietsen teveel ruimte innemen. Er gaan 20 zitplaatsen verloren als gevolg van de fietsenstal ling. "Die ruimte hebben we nodig voor het vervoer van scholieren," zegt de woord voerder van de TET. Voor het achterop plaatsen van fietsen voelt dit bedrijf niet omdat de rijwielen tijdens het rijden smerig zouden worden. Bovendien gaat het opzetten en afhalen van de fietsen te moei zaam, vindt de TET. Gezien de goede ervaringen van deze zo mer wil de TET overigens op meer lijnen fietsbussen laten rijden. *4, omdat men toch al met de 7J7 be zig is. De luchtvaartindustrie eigen, la ten de fabrikanten nooit het ach terste van hun tong zien ten over staan van de internationale pers. McDonnell zegt wel dat ze een 100- zitter wil ontwikkelen, maar het bericht wordt door anderen weer in twijfel getrokken. Boeing kon digt wel de mogelijkheid van een kleine 7J7 aan, maar of het toestel er ooit komt, laten de Amerikanen afhangen van de wensen van de luchtvaartmaatschappijen. Feit is in ieder geval dat Fokker is ge waarschuwd. Mocht het er op lij- ASSEN (ANP) - Als het de OPEC- landen niet lukt de huidige olie prijs vast te houden, zijn voor de Nederlandse Aardolie Maatschap pij (NAM) extra bezuinigingen noodzakelijk. Die bezuinigingen zullen zich richten op investerin gen, terwijl het niet uitgesloten is dat booractiviteiten zullen worden stopgezet. Dat zei de directeur van de NAM, ir. B.P. Jetses, dinsdag bij de start van de bouw voor het nieuwe hoofdkantoor van de NAM in As sen, waarmee een investering van 100 miljoen gulden is gemoeid. Volgens Jetses heeft hij wel ernsti ge zorgen voor de korte termijn, maar denkt hij dat op langere ter mijn de prijs van de olie weer op een hoger peil kan komen. Na het invallen van de prijzen oliemarkt besloot de NAM al eer der pas op de plaats te maken. Het F-3-project, een pijpleiding van de Waddenzee naar de Eemshaven, werd voor twee jaar uitgesteld en de exploitatie van het olieveld in Schoonebeek werd ingekrompen. Volgens Jetses zijn er in Schoone beek weliswaar grote reserves te ontginnen, maar heeft dat alleen maar zin als er een reële prijs voor betaald zal worden. De NAM. die 3300 werknemers in het hele land telt, heeft dit jaar ook een perso neelsstop ingevoerd. Er was een groei van 350 arbeidsplaatsen voor- Overigens meent Jetses dat pas na de eerstvolgende Ooec-vergade- Ken aat de Nederlanders succes krijgen met hun Fokker 100, dan staan de concurrenten klaar om een graantje van die oogst mee te pikken. Jumbo's Tevergeefs trokken de journalis ten de afgelopen dagen naar Air bus en McDonnell, die praten over hun mogelijkheden tot samenwer king op het gebied van 'jumbo's', de grotere vliegtuigen. Het intiatief voor het overleg tussen de concur renten is uitgegaan van McDon nell, momenteel bezig met haar MD-11 ontwerp. Dat toestel, in ver schillende versies bestemd voor gemiddeld 350 passagiers, zal in de jaren negentig een grote concur rent worden voor de Airbus 340 die op dezelfde markt mikt. McDonnell Douglas werkt hard aan de ontwikkeling van de MD-11 niet in de laatste plaats om straks de concurrentie met de 747 Jumbo Jet van marktleider Boeing aan te kunnen gaan. De gehele MD-ll-fa- milie presentee» de McDonnell zon dag in Farnborough: een standaard passagiersvliegtuig, een vrachttoe stel, een combi-toestel voor vracht en passagiers en de trots van vice- president Louis F. Harrington, een MD-11 Extended Range die zonder problemen de wereld non-stop een keer rond kan vliegen. Net als McDonnell haar MD-11 baseert op de DC-10, over welk toe stel de Amerikanen tussen neus en lippen door meldden dat Thai Air ways twee stuks heeft besteld, en Fokker de F50 en F100 ontwikke len op grond van respectievelijk de F27 en de F28, zo bouwen ook de andere fabrikanten door op be staande toestellen. Propfan De kans op een exclusieve revo lutionaire vondst van een der fabri kanten is inmiddels tot een mini mum gereduceerd. Zo heeft Boeing nu de propfan voor haar 7J7 gepresenteerd, maar die pri meur was slechts een kwestie van tijd. Ook de concurrenten zijn in middels op dat systeem uitgeko men. De propfan is een combinatie van een straalmotor en het propel- lorsysteem. Rond de buitenkant van de straalmotor zijn twee enor me propellors aangebracht die in tegengestelde richting draaien. Het resultaat van dit systeem is naar verwachting een bezuiniging van 30 procent op de energiekosten, een van de belangrijkste voorwaar den bij het ontwikkelen van nieu we motoren. AMSTERDAM (ANP) - De Amsterdam se effectenbeurs lag er vanochtend on geanimeerd bij. Met name de banken gingen gebukt onder een gebrek aan handel in de ochtenduren. De koersda lingen vielen, hoewel in de meerder heid, nog wel mee, gezien de fors lagere index in Wall Street. De obligatie- markt was zwak gestemd met verlie zen van gemiddeld 0,2 punt. Van de bankaandelen werd ABN aan het einde van de ochtend f 4 lager ver handeld op f 580,50. Amro verwisselde f 2 lager op f 105,50 van eigenaar en NMB deed f234,50, een verlies van f 4. In de internationale hoek kwam Kon. Olie voor de dag met een winst van f 1,40 op f 209,70. Ook Unilever wist er op f 517 een winstje van twee kwartjes uit te slepen. Akzo lag aan het eind van de ochtend een dubbeltje hoger op f 160,40. De overige internationals leden bescheiden verliezen. Zo was Hoogo vens f 0,80 lager op f 72,40, Philips raakte f 0,40 kwijt op f 55,50 en KLM werd op f 44,50 een dubbeltje lager ge prijsd. Een grillig verloop toonde de koers van Kluwer, die zich bewoog tussen de f 264 en f 270. Aan het eind van de och tend lag de prijs op f 264. een verlies van f 8. Voor KNP, die optimistische geluiden heeft geuit, werd op f 163,50 een rijskdaalder meet betaald. Nedl- loyd werd f 2 hoger uit de markt geno men op f 182.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1986 | | pagina 9