Atv in Nederland
vloeiend verlopen
99
A»
Britse vakbeweging
sluit de gelederen
Positie meewerkende vrouw
in bedrijven vaak te zwak
Volkswagen vergroot kapitaal
Bij gebrek aan wetten en decreten
[dézewHEI
JAMES
GOUDGELE
QFtEVE
BANANEN
HEELK/LO
Fokker sluit binnenkort
overeenkomst met Boeing
Loon naar
werken voor
de Russen
Produktie Lotus Cars
mogelijk in Nederland
DINSDAG 2 SEPTEMBER 1986
ECONOMIE
PAGINA 9
DEN HAAG (ANP) - Arbeidstijdverkorting is in ons land verhoudingsgewijs op harmo
nieuze wijze ingevoerd. Dat komt doordat de Nederlandse overheid de verantwoordelijk
heid voor herverdeling van werk in eerste aanleg heeft overgelaten aan werkgevers en
werknemers. De overheid zelf vervulde slechts een ondersteunende rol en liet wetten en
decreten achterwege.
BRIGHTON (Rtr./DPA) - De Britse
vakbondsfederatie TUC heeft gis
teren op haar congres in Brighton
gestemd voor aanvaarding van het
in een wet vastgelegde beginsel
van het conservatieve kabinet van
premier Margaret Thatcher, dat
voorafgaande aan een staking de
achterban in een geheime stem
ming moet worden geraadpleegd.
Het was voor het eerst dat het Tra
des Union Congres een wet accep
teerde die tot stand is gekomen on
der het bewind van het conserva
tieve kabinet van Thatcher.
Bestuursleden van de TUC zei
den dat het besluit aan het begin
van het 118e jaarcongres het eerste
concrete bewijs had geleverd dat
het de 9,5 miljoen georganiseerde
arbeiders ernst was by het sluiten
Dat staat in een gisteren gepubli
ceerd onderzoek van het ministerie
van sociale zaken naar herverde
ling van werk, waarin een vergelij
king met andere landen wordt ge
maakt.
In West-Duitsland namen de
vakbonden het initiatief en dat
leidde tot heftige botsingen met de
werkgevers. Volgens Sociale Za
ken heeft die strijd niet bijgedra
gen tot naleving van de randvoor
waarden die gelden voor korter
werken. Dat zijn evenredige loon
inlevering, handhaving van de be
drijfstijd en invoering per bedrijf
(of onderdeel daarvan) of bedrijfs
tak. In Nederland is steeds bena
drukt dat aan deze randvoorwaar
den moet worden voldaan wil atv
vruchten afwerpen.
In Frankrijk en België nam de
overheid in belangrijke mate het
voortouw, hetgeen resulteerde in
wetten en decreten. In die situatie
was er voor de sociale partners
nauwelijks aanleiding om zelf ini
tiatieven te nemen. Sociale Zaken
noemt het opvallend dat van de fi
nanciële prikkels die de overheid
beschikbaar stelde in die landen
nauwelijks gebruik is gemaakt.
In West-Duitsland (gemiddelde
arbeidsduur in november 1985 per
jaar 1708 uur), Nederland (1748),
België (1756) en Frankrijk (1663)
wordt korter werken als een be
langrijk instrument ter bestrijding
van de werkloosheid gezien. In
Oostenrijk (1804 uur) is dat nu ook
het geval, nadat de 38-urige werk
week daar aanvankelijk welzyns-
verhoging als belangrijkste motief
had.
In Engeland (1778) zijn de. vak
bonden intern verdeeld over atv
als instrument ter bestrijding van
de werkloosheid en houdt de over
heid zich afzijdig. In de Verenigde
Staten (1912) gebeurt nagenoeg
niets op het terrein van korter
werken. In Japan (2116) speelt
werkloosheidsbestrijding ook
geen rol. Het streven naar korter
werken bestaat wel (een vijfdaagse
voor iedereen en minder overu
ren), maar heeft tot doel het welzijn
van de werknemer te verbeteren.
De naleving van de randvoor
waarden komt tot uitdrukking in
de kostenontwikkeling en in de ef
fecten op de werkgelegenheid. De
loonkosten per eenheid produkt
ontwikkelden zich in Nederland
gunstig vergeleken met andere lan
den. Volgens Sociale Zaken is de
loonontwikkeling sinds 1983 van
een zodanige aard geweest, dat be
halve voor korter werken er ook
ruimte was voor verbetering van
de winsten.
In Frankrijk, België, Engeland,
Oostenrijk en West-Duitsland is
vervroegde uittreding een belang
rijk middel tot herverdeling
werk, waarbij de overheid zorgt
voor financiële stimulansen. Het
effect hangt samen met de hoeveel
heid geld die de overheid beschik
baar stelt. In Frankrijk, Engeland
en België is het effect redelijk, zij
het tegen hoge kosten. In West-
Duitsland draagt de overheid min
der bij en is het effect van hef vut-
programma klein. In Nederland
liggen ook hier de initiatieven bij
werkgevers en werknemers en is
het effect ongeveer even groot als
in Franrkijk, maar hoger dan in
Engeland en West-Duitsland.
Deeltijdarbeid (het derde middel
tot bestrijding van de werkloos
heid dat is onderzocht) heeft in Ne
derland de grootste vlucht geno
men. Van de totale werkgelegen
heid in ons land wordt 21 procent
in deeltijd vervuld. Engeland volgt
op de voet met 19 procent. Elders
schommelt het percentage tussen 8
en 15.
Blinden
voor half
geld in
vliegtuig
FRANKFORT (DPA) - De Saoedi-
sche luchtvaartmaatschappij Sau
di Arabian Airlines zal blinden een
korting van vijftig procent op de
vliegtarieven geven. Dit is gisteren
bekendgemaakt door de Westduit-
se blindenorganisatie. Volgens de
organisatie is andere luchtvaart
maatschappijen gevraagd of zij een
soortgelijke regeling kunnen tref
fen.
Uit de mededelingen valt op te
maken dat het initiatief tot de
maatregel is genomen door de Sa-
oedische voorzitter van de interna
tionale blindenorganisatie, sjeik
Adullah em al Shanim. Deze heeft
van de luchtvaartmaatschappij van
zijn land toestemming gekregen
om identiteitsbewijzen uit te geven
waarmee de genoemde korting kan
worden verkregen.
Kort Zakelijk
Nevas
Het beleggingsfonds in klein
schalig onroerend goed Nevas in
Den Bosch gaat op 23 september
naar de parallelmarkt van de Am
sterdamse effectenbeurs. De intro-
duktie gaatrgepaard met een emis
sie van maximaal 432.225 certifca-
tern van gewone aandelen en een
even groot aantal certificaten van
17 procent cumulatief preferente
aandelen. De uitgiftekoers van de
gewone aandelen is 57 gulden en
van de cumulatief preferente 56,80
gulden per stuk van 25 gulden no
minaal, aldus een mededeling van
de Amrobank.
Zloty
Polen heeft zijn munteenheid, de
zloty, met 17,6 procent gedeva
lueerd ten opzichte van de dollar in
een poging de export te stimule
ren. Dit heeft het persbureau PAP
bekendgemaakt. Sinds gisteren is
de dollar 200 zloty waard. In fe
bruari was de zloty al met 13,5 pro
cent gedevalueerd, waardoor de
Poolse munteenheid dit jaar in to
taal met 31,1 procent in waarde is
verminderd.
Tinraad
Elf Londense metaalhandelaren
willen het Hooggerechtshof in
Londen vragen de Internationale
Tinraad (ITC) failliet te verklaren.
Dat heeft heeft Tinco Realisations,
een organisatie die door de hande
laren is opgezet om de vorderingen
op de ITC te innen, gisteren be
kendgemaakt. De metaalhandela
ren, die zeggen nog 400 miljoen
pond sterling te goed te hebben
van de ITC, hebben het Hoogge
rechtshof gevraagd een bewind
voerder te benoemen als eerste ju
ridische stap tegen de 22 lidstaten
van de ITC.
FARNBOROUGH (GPD) - Fokker
zal naar verwachting tijdens de
luchtvaartshow in het Britse Fam-
borough een akkoord tekenen voor
deelname aan een nieuwe Boeing-
studie. Het gaat om een markton
derzoek voor een nieuw vliegtuig
met circa 100 stoelen.
Eerder kondigde een van de an-
'dere partners in dit onderzoek, het
Indonesische INTP, aan dat men
zou beginnen met de ontwikkeling
van een nieuw toestel. Dit tot onge
noegen van Boeing en Fokker, die
benadrukken dat het alleen om een
vrijblijvend marktonderzoek gaat.
Fokker heeft overigens nog geen
besluit genomen over de Boeing-
uitnodiging voor deelname aan het
7J7-project. Hier zou Fokker aan
mee kunnen doen voor een klein
niet-risicodragend onderdeel.
De 7J7, te voorzien van nieuwe
propfan-motoren die een energie
besparing van 30 procent opleve
ren, is voor 51 procent in handen
van Boeing. Japan neemt voor 25
ADVERTENTIE
d/elekzeze handappel
HEEL KtLO
LEIDEN: Langegracht 3 (GRATIS PARKEREN voor meer
dan 300 auto's in onze parkeergarage) LEIDEN: Diamantplein 71
LEIDERDORP: Winkelhof 70 NOORDWIJK: Kerkstraat 20
OUDE WETERING: Meerkreuk 0 SASSENHEIM: Hoofd
straat 284 KATWIJK AAN ZEE: Visserijkade 2 NOORDWIJKER
HOUT: Dorpsringweg 2 WASSENAAR: Starrenburglaan 47
bourpartij en diens streven
Thatcher te wippen. Volgend jaar
verwacht men algemeen Lager
huisverkiezingen in Engeland,
hoewel de tweede ambtstermijn
van Margaret Thatcher pas in juni
1988 afloopt.
De Labourparty had er bij het
TUC op aangedrongen het begin
sel van de geheime stemming voor
afgaande aan een staking te aan
vaarden om de eenheid van de vak
beweging te herstellen. De desbe
treffende wet werd twee jaar gele
den aangenomen.
Voor het congresgebouw betoog
den gisteren op luidruchtige wijze
enkele honderden drukkers tegen
de 'rechtse' Electricians' Union,
die een akkoord heeft gesloten met
de krantenmagnaat Rupert Mur
doch, zodat hij zijn vier Britse dag
bladen kon maken volgens moder
ne zetmethoden en 5.000 overtolli
ge drukkers ontslaan.
Een meerderheid op het TUC-
congres veroordeelde de drukkers
die met Murdoch in zee zijn gegaan
en riep hen met een meerderheid
van 5-3 op hun werk neer te leggen.
De secretaris-generaal van het
TUC, Norman Willis, had tevoren
vergeefs geprobeerd de stemming
te voorkomen. Het is hem in eerste
instantie te doen om handhaving
van de arbeiderseenheid.
procent deel en verscheidene an
dere luchtvaartindustrie nemen de
overige 24 procent voor hun reke
ning. Nog niet alle aangezochte fa
brieken hebben hun besluit geno
men.
De aanwezigheid van de Fokker
50 was zondag een van de hoogte
punten op de internationale lucht
vaartshow in het Britse Farnbo-
rough. Met Engelse stiptheid arri
veerde het toestel om exact kwart
over vijf als laatste in rij boven het
voormalige militaire vliegveld.
Op een vliegveld nabij Bedford
worden deze dagen tests met de F-
50 genomen op een natte startbaan.
Doel hiervan is om te kijken of het
toestel zich onder deze omstandig
heden zo houdt als men verwacht.
Het F-50-project is overigens geen
zaak die alleen Fokker aangaat. By
de vergaande modernisering van
de F-27 zyn ook de fabrieken Das
sault, Sabca (België), MBB (West-
Duitsland, ook F-100), Fuji Hi (Ja
pan) en Dowty R (Groot-Brittanië)
betrokken.
Tijdens het jaarlij kse congres van de Britse vakbonden werd gisteren gedemonstreerd in at éyniGX. foto anp>
D66 volhardt
in voorstel
tot ruimere
winkeltijden
DEN HAAG (ANP) - Het D66-ka-
merlid Groenman houdt onverkort
vast aan een parlementaire behan
deling van het door haar ingedien
de initiatief-voorstel tot wijziging
i de winkelsluitingswet. In de
bezwaren tegen het voorstel in het
advies van de Raad van State ziet
Groenman geen aanleiding te
wachten met een kameruitspraak
over de vraag of een groeiende
groep consumenten (werkende
vrouwen, ongehuwden) die baat
heeft bij een langere openingstijd
van winkels tot bij voorbeeld 19.00
uur, nog langer over het hoofd mag
worden gezien.
Het kamerlid schrijft dit in een
brief aan kamervoorzitter Dolman
naar aanleiding van het advies van
de Raad van State. De raad acht
Voorbereiding van het initiatief
wetsvoorstel onvoldoende zorgvul
dig, in het bijzonder omdat een ad
vies van de Sociaal Economische
Raad (SER) ontbrak op het mo
ment van indiening.
Het kamerlid betreurt het dat de
Raad van State het initiatiefvoor
stel vrywel uitsluitend in relatie tot
de rol van de SER heeft willen be
schouwen, "zodat de Kamer by de
verdere procedure een inhoudelijk
advies van de Raad van State moet
ontberen".
MOSKOU (Rtr.) - Het Politbu
ro, het hoogste orgaan van de
Russische communistische
partij, is akkoord gegaan met
een nieuw systeem van salarië
ring van de industrie-arbeiders
in de Sowjet-Unie. De lonen
zullen met 25 dertig procent
omhoog gaan gedurende het lo
pende vijfjarenplan voor de pe
riode 1986-1990 en de beloning
zal sterk gebonden zyn aan de
prestaties van de werknemer,
zo heeft het Russische persbu
reau Tass gisteren gemeld.
De plannen voor een nieuw
systeem van salariëring zijn tij
dens het jongste partijcongres
in maart al door de Russische
premier Nikolai Ry^jkov aan
gekondigd. Volgens Tass is de
herstructurerung van het beta
lingssysteem bedoeld om er
voor te zorgen "dat het loon
van iedereen precies overeen
komt met het volume van zyn
of haar bijdrage aan de nationa
le welvaart".
Het geld voor de loonsverho
gingen zal worden gehaald uit
de winsten van de bedrijven en
zal niet op de begroting worden
gezet. Het huidige loonsysteem
is volgens Tass ondoelmatig
omdat "goede, gemiddelde en
slechte arbeiders heel vaak een
gelijk loon en een gelijke loons
verhoging kregen".
In maart werden ook wijzi
gingen bekendgemaakt voor de
loonbetaling aan werknemers
in de agrarische sector, waaron
der bonussen voor de goede
werkers. De veranderingen ma
ken deel uit van de plannen van
de Russische leider Gorbatsjov
om de economie te stroomlij
nen. Westerse deskundigen
gaan ervan uit de de economie
vast in handen van de overheid
zal blijven, ondanks de veran
deringen.
DEN HAAG (ANP) - Vrouwen die
meewerken in de zaak van hun
echtgenoot hebben vaak te weinig
kennis van hun positie op het ge
bied van sociale zekerheid en juri
dische en financiële zaken. Over
heid en uitvoeringsorganisaties
moeten voor betere voorlichting
zorgen over huwelijksgoederen-
recht, erfrecht, de wijze waarop de
fiscus de vrouw als ondernemers
aanmerkt of de te verstrekken ge
gevens bij een aaw-aanvrage.
Dat staat in het rapport "Loon
naar werken" van de commissie
meewerkende vrouw in het eigen
bedrijf. Het rapport is gisteren aan
geboden aan de opdrachtgever,
staatssecretaris Evenhuis (midden-
en kleinbedrijf.
Commissie-voorzitter Luimstra
vroeg Evenhuis de aanbevelingen
van de commissie uit te voeren ter
verbetering van de rechtspositie
van de meewerkende vrouw. Het
wachten is nu op een kabinets
standpunt over het rapport, waar
na onder meer de SER, de Emanci-
patieraad en de Raad voor het mid
den- en kleinbedrijf zich er over
mogen uitspreken. Evenhuis zei
definitieve besluiten nog vóór 1990
te verwachten.
De commissie ontdekte tijdens
het onderzoek dat er weinig cijfer
materiaal over de meewerkende
vrouw voorhanden is. Alleen al
over hun aantal lopen de meningen
uiteen van 150.000 tot 220.000. Het
is daardoor extra moeilijk om be
leid te ontwikkelen, aldus Luim
stra, die ook voor betere statistie
ken pleit. Behalve op genoemde
terreinen adviseert de commissie
om meer bekendheid te geven aan
mogelijkheden tot gezamenlijk on
dernemen (via bij voorbeeld een
maatschap). Die zijn volgens
Luimstra onvoldoende bekend.
De commissie is van mening dat
de fiscale meewerkaftrek in de
loon- en inkomstenbelasting moet
worden gehandhaafd. Een fiscale
regeling voor een reële beloning
doet weliswaar meer recht aan het
streven naar emancipatie, maar de
meewerkaftrek valt doorgaans
gunstiger uit. Op langere termijn
zou echter de reële beloning finan
cieel aantrekkelijker moeten wor
den gemaakt Probleem hierbij is
dat een arbeidsovereenkomst tus
sen echtelieden niet mogelijk is.
Luimstra pleitte er voorts voor
de vrijstelling in de vermogensbe
lasting voor ondernemingsvermo
gen voor beide partners te laten
gelden, ingeval de vrouw mede-on
dernemer is in een persoonlijk ge
dreven onderneming. Tot slot
moet kinderopvang (met name een
verlof-regeling bij zwangerschap)
aandacht krijgen.
Gisteren vroeg de organisatie
Landelijke Boerinnen Belangen
aandacht voor dezelfde problemen
in het agrarisch bedrijf. Zy meent
dat de boerin niet fiscaal, finan
cieel of juridisch aansprakelijk
mag zyn als onderneemster in het
gezinsbedrijf indien ze niet na
drukkelijk voor die positie heeft
gekozen.
NORWICH (ANP) - Lotus Cars, de
Britse sportwagenfabrikant, be
slist binnenkort of de nieuwe fa
briek voor de bouw van het model
X 100 in Nederland zal worden ge
vestigd. Na de opening van de
nieuwe fabriek zal de produktie
worden opgevoerd van 800 auto's
per jaar nu naar ongeveer 5.000.
Na het gesprek van afgelopen
vrijdag tussen de top van de Lotus-
fabriek en het ministerie van eco
nomische zaken zal de directie van
Lotus niet "binnen enkele weken",
maar vermoedelijk wel binnen en
kele maanden beslissen over vesti
ging in Engeland of in ons land.
Gezien het verloop van het ge
sprek van afgelopen vrijdag acht
een woordvoerder van Lotus het
onwaarschijnlijk, dat behalve het
Verenigd Koninkrijk en ons land
nog andere'landen overwogen zul
len worden. Het ligt in de bedoe
ling de complete produkte van Lo
tus, waar in totaal 820 mensen
werken, te verplaatsen vanuit het
WOLFSBURG (DPA/Rtr.) - Het
Westduitse autoconcern Volkswa
gen gaat zes miljoen aandelen uit
geven om zijn kapitaal te vergro
ten. De uitgifte, die door effecten
handelaren de grootste in de West
duitse geschiedenis wordt ge-*
noemd, moet 2,1 miljard mark op
brengen. VW en Deutsche Bank,
de bank die de uitgifte van de aan
delen verzorgt, hebben gisteren la
ten weten dat het gaat om prefe
rente aandelen zonder stemrecht
van vijftig mark per stuk nominaal
tegen een uitgifteprijs van 350
mark.
Het is voor het eerst in het be
staan van VW dat het concern der
gelijke aandelen uitgeeft. De stuk
ken geven recht op dividend plus
een bonus per 1 januari van dit
jaar. De inschrijving opent op 19
september en wordt op 3 oktober
gesloten. Handelaren verwachten
een enorme toeloop op de aande
len. De uitgifte vergroot het kapi
taal van VW met ongeveer 25 pro
cent.
De plannen voor plaatsing van
de aandelen dateren van juli dit
jaar. Speculatie over de uitgifte-
koers heeft de notering van de aan
delen VW op de beurs al sterk om
hoog gestuwd. Vorige week vrij
dag steeg een aandeel VW op de
beurs van Frankfort al met 14,20
mark tot 527 mark en na de be
kendmaking van de koers van de
uit te geven stukken ging de note
ring met nog eens vijf mark om
hoog.
De Westduitse federale ovérheid
en de deelstaat Nedersaksen heb
ben elk een belang van twintig pro
cent in Volkswagen, maar zullen
niet inschrijven op de komende
uitgifte. De regering in Bonn heeft
enige tijd geleden al laten weten
van haar belang in VW af te willen
in het kader van privatiserings
plannen die in 1988 zullen worden
uitgevoerd.
VW wist vorig jaar zijn winst te
verdubbelen tot 596 miljoen mark.
Het concern verwacht die winst dit
jaar te kunnen evenaren. Die ver
wachting is gebaseerd op een bij-
na-recordverkoop als gevolg van
goedkope financieringsmogelijk-
heden en lage benzineprijzen. In
mei verwierf het concern zich een
meerderheidsbelang in de Spaanse
SEAT en binnen enkele jaren moet
deze autofabrikant volledig eigen
dom van VW zijn. VW wil de ko
mende vijf jaar zijn investeringen
in nieuwe produkten en produktie-
vestigingen met 25 procent vergro-
Engelse Norwich. De sportwagen-
fabriek hoopt de nieuwe kleine
sportwagen over twee jaar op de
markt te brengen.
Volgens de woordvoerder van
Lotus is vooral aan ons land ge
dacht vanwege de goede verbin
dingen. Ook speelt een rol, dat in
vesteringssteun is aangeboden
door de overheid. "Maar die geeft
de Britse overheid ook," aldus de
woordvoerder van Lotus.
Lotus wil het hoofdkantoor en
de ontwikkelingsafdeling van de
fabriek in het Engelse Norwich la
ten blijven.
Beu rso verzicht
AMSTERDAM (ANP) - De Amsterdam
se effectenbeurs zocht het vandaag
voorzichtig hoger op. Hoewel stimu
lansen uit Amerika wegens de sluiting
van Wall Street ontbraken was de
stemming toch bepaald niet onvrien
delijk. Via kleine golfjes werd de weg
omhoog ingeslagen.
De internationale aandelen ont
moetten enige vraag. Unilever klom f
2,50 tot f 515, Akzo f 2 tot f 160,20, Hoog
ovens f 1 tot f 74, Philips f 0,50 tot f
55,60 en Koninklijke Olie f 0,80 tot f
208,20. Ook de papierwaarden konden
zich herstellen. KNP v
™vmuuawiicu. «uir won f 3 op f 159 en
Bührmann Tetterode f 2,50 op f 220,50.
Haven-en transportaandelen lagen
eveneens vriendelijk. Nedlloyd won f
2,50 op f 178 en Internatio Muller f 1,30
op f 79. Van Ommeren en Pakhoed
boekten winsten van 4 tot 6 dubbeltjes.
Vast in de markt lag Océ van der
Grinten. Aan het einde van de ochtend
kon echter f 4 hoger geen stuk meer
worden bemachtigd op een biedkoers
van f 547. Van de drankaandelen lag
Heineken f 3,50 hoger op f 189,50 en
Bols f 1 op f 166. HBG, die een order
van f 120 miljoen uit de VS heeft gekre
gen, trok f 1,50 aan tot f 150. Stork werd
f 1 duurder op f30. Voor de claims ABN
bestond wisselende belangstelling.
Eerst steeg de prijs f 0,40 tot f 3,80, la
ter werd 3,55 gedaan.
