Brokx laat
beleggers
controleren
78mMee$aktiewee/cl
Masson goochelde met miljarden
|t] [H M i)£j
Leger strenger bij
uitstel dienstplicht
Officier eist forse straffen
voor ontduiking superheffing
EO-ers terug in Nederland
Zaak van leven of dood
Politie beëindigt
blokkadeWoensdrecht
DINSDAG 2 SEPTEMBER 1986
BINNENLAND
PAGINA 5
Onderzoek naar subsidiefraude
DEN HAAG (ANP) - De accountantsdienst van Volks
huisvesting gaat steeksproefsgewijs onderzoeken of beleg
gers in de afgelopen jaren hebben gefraudeerd met de
bouwkosten van woningbouwprojecten. Staatssecretaris
Brokx (volkshuisvesting) heeft daar opdracht voor gege
ven nadat bekend is geworden dat het ABP op die manier
de afgelopen jaren vele miljoenen teveel subsidie in de
wacht heeft gesleept. Het verhaal dat ambtenaren van zijn
departement aan die fraude hebben meegewerkt, wijst
Brokx echter 'vooralsnog van de hand'.
Brokx is eerder van vakantie te
ruggekomen om antwoord te ge
ven op de vele vragen die in de
Tweede Kamer over de affaire zijn
gesteld. Gisteren gaf de staatsse
cretaris schriftelijk antwoord, van
daag praat hij waarschijnlijk al met
de kamerleden over de zaak. CDA,
PvdA en WD hebben in elk geval
om een extra vergadering van de
commissies voor volkshuisvesting
en rijksuitgaven gevraagd. Als het
de accountantsrapporten in han
den heeft, zal Brokx besluiten of
hij de teveel betaalde subsidies zal
terugvorderen, zo schrijft hij aan
de Kamer.
Het ministerie beschikt volgens
Brok nog altijd niet over het rap
port van het openbaar ministerie in
Maastricht over het mogelijke ge-
Brabanders zien
geld in komst
Amerikanen naar
Woensdrecht
WOENSDRECHT (ANP) - Bra
banders uit de wijde omgeving van
de vliegbasis Woensdrecht probe
ren een slaatje te slaan uit de
komst van de eerste tientallen
Amerikaanse militairen die bij de
bouw van onderkomens voor
kruisraketten zijn betrokken. De
advertentiecampagne van het huis-
Vestingsbureau van de Amerikaan
se luchtmacht op Soesterberg voor
enige tientallen huurwoningen,
hqpft 1,30 aanbiedingen opgele
verd, waarvan 60 procent onbruik
baar is door'^gevraagde huurprij
zen. Dié jsèüragen' soms 4 tot 7000
gulden per maand, terwijl die
vraagprijzen in geen enkele ver
houding staan tot het gebodene.
De Amerikanen kunnen huur
prijzen betalen van 700 tot 1100
gulden per maand betalen, aldus
het Amerikaanse huisvestingsbu
reau. In de relatief dure regio-
Utrecht waar in Soesterberg enige
honderden Amerikanen gehuis
vest zijn, schommelen de huren
volgens het huisvestingsbureau
tussen 825 en 1232 gulden per
maand, terwijl in het goedkopere
Brabant gemiddeld 1200 tot 1400
gulden gevraagd wordt. Opvallend
noemt het Amerikaanse huisves
tingsbureau de aanbiedingen uit
de verder gelegen gemeente Etten-
Leur en zelfs uit België. Daar wor
den aantrekkelijke huizen tegen
reële huren aangeboden binnen de
gestelde normen. Huisvesting in
België is echter voorlopig niet aan
de orde.
Over twee tot drie jaar zijn ruim
700 woningen nodig voor Ameri
kaanse militairen die op Wbens-
drecht gelegerd zullen worden. Die
huizen zullen waarschijnlijk voor
het merendeel op het grondgebied
van Bergen op Zoom en Roozen-
daal worden gebouwd.
knoei met subsidie-aanvragen.
Justitie heeft hem laten weten dat
hij dat rapport in het belang van
het onderzoek voorlopig ook niet
krijgt. Volgens Brokx heeft Justi
tie hem wel verteld dat er tot nu
niets is gebleken van betrokken
heid van (oud-)ambtenaren bij de
zaak.
Het verhaal dat een topambte
naar al vier jaar geleden in een nota
de ambtelijke top zou hebben ge
wezen op een concreet geval van
subsidiefraude is volgens Brokx
onjuist. De betreffende hoofdinge
nieur-directeur stelde volgens hem
'alleen de principiële vraag aan de
orde of het al dan niet wenselijk
zou zijn een toetsing van de subsi
die-aanvragen in te voeren'. Pas
achteraf is volgens de bewindsman
gebleken dat de bewuste ambte
naar de bedragen die hij als voor
beeld in zijn nota noemde had ont
leend aan een concreet project,
Heydnahof in Rotterdam, dat hij in
de praktijk was tegengekomen.
ROTTERDAM (ANP) - De Rotter
damse officier van justitie Korvi-
nus heeft gisteren boetes van 2500
tot 15.000 gulden geëist tegen een
aantal agrariërs die de superhef
fing hebben ontdoken. Hij eiste bo
vendien tegen een veehouder uit
Haastrecht, twee directeuren en
een personeelslid van een aanne
mersbedrijf, en een voorlichter van
een landbouworganisatie een voor
waardelijke celstraf van een tot
drie maanden.
Volgens de officier hebben de
verdachte agrariërs op grote schaal
valsheid in geschrifte gepleegd
door bouwopdrachten aan het aan
nemersbedrijf te anti-dateren. De
twee directeuren, enkele perso
neelsleden van het bedrijf en de
landbouwvoorlichter zouden hier
aan medewerking hebben ver
leend.
'De contracten en bouwtekenin
gen werden zodanig aangepast dat
het leek alsof de overeenkomsten
voor 1 maart 1984 waren aange
gaan. Daardoor konden de veehou
ders bij het ministerie van land
bouw aanspraak maken op een ex
tra heffingsvrije hoeveelheid melk.
Volgens Korvinus is van deze
maas in de Beschikking Superhef
fing meer gebruik gemaakt. By het
ministerie kwamen bij het ministe
rie veel meer aanvragen voor extra
melk dan verwacht. Als gevolg
daarvan stelde de algemene in
spectiedienst (AID) een onderzoek
in, wat zo'n 400 gevallen van anti
datering aan het licht heeft ge
bracht. De 8 gevallen die de Rotter
damse rechtbank gisteren behan
delde en de acht die vandaag wor
den behandeld, hebben in totaal
betrekking op 1,25 miljoen liter
melk. Veel boeren die zich wel aan
de regels houden, zyn volgens Kor
vinus nijdig op collega's die dat
niet doen. "Het verbaasde de AID
dat veel boeren zo coöperatief wa
ren bij het onderzoek".
De verdachten en hun verdedi
gers betoogden dat zij zich van
geen kwaad bewust waren ge
weest. Volgens hen gaat het om
bouwopdrachten die al in januari
of februari van 1984, soms nog eer
der, mondeling waren geregeld.
Het is volgens hen gebruikelijk dat
die afspraken pas maanden later
op papier worden gezet, waarbij
dan de datum werd ingevuld waar
op de afspraken mondeling waren
gemaakt.
Enkele verdachten bekenden dat
dat laatste inderdaad was gedaan
om extra melk te mogen leveren.
Problemen hadden ze daarin niet
gezien omdat dè afspraken ouder
waren. De aannemers en anderen
die hieraan meewerkten zeiden dat
te hebben gedaan omdat de agra
riërs dat wilden.
De rechtbank doet op 15 septem
ber uitspraak.
Van den Bosch en Van Schaik konden nog lachen bij hun terugkeer uit
turkije, ook al moesten ze hun films daar achterlaten. (foto anp>
SCHIPHOL (ANP) - De EO-mede-
werkers Jan van den Bosch en
Wim van Schaik zijn gisteravond
op Schiphol teruggekeerd nadat ze
het afgelopen weekeinde in Tur
kije korte tijd zijn vastgehouden.
Dat gebeurde nadat zij een reporta
ge hadden gemaakt over de berg
Ararat, waar volgens de bijbel de
Ark van Noach zou zijn gestrand.
De Turkse autoriteiten waren bang
dat ze ook militaire objecten had
den gefilmd voor buitenlandse mo
gendheden en namen het filmma
teriaal in beslag.
Zonder hun films, volgens ver
slaggever Van den Bosch en came
raman Van Schaik 'uniek mate
riaal', arriveerde het tweetal giste
ren weer in Nederland. De direc
teur van de EO, die het tweetal op
Schiphol afhaalde, zei later alle
stappen te zullen ondernemen om
de films terug te krijgen van de
Turkse autoriteiten.
Van den Bosch en Van Schaik
vertrokken een week geleden naar
Turkije om een reportage te maken
over de Amerikaanse wetenschap
pelijke expeditie onder leiding van
kolonel James Irwin, een oud-
astronaut die al jaren op zoek is bij
de berg Ararat naar de resten van
de Ark van Noach. Ze hadden ook
toestemming voor het maken van
filmopnamen van een vlucht bo
ven het gebied, maar de Turkse po
litie eiste later toch de films op met
het argument dat er geen toestem
ming was gegeven.
ARNHEM (GPD/ANP) - De Arnhemse CDA en PvdA hebben gis
teren flink ruzie gemaakt over straatnaamgeving. Het college wil
de een aantal straten noemen naar vrouwelijke activisten uit de
vorige en het begin van deze eeuw. De discussie spitste zich met
name toe op de vraag of de anarchiste Federica Montseny, tussen
1936 en 1937 minister van volksgezondheid en sociale zaken in
Spanje, nog leeft of niet. Het is een traditie om straatnamen alleen
maar te vernoemen naar overleden personen. CDA-fractievoorzit-
ter Kerckhaerd zorgde voor enige paniek binnen het college met
de mededeling dat deze vrouw nog in leven zou zijn.
Hij had daarvoor speciaal geïnformeerd bij de Spaanse ambas
sade. Loco-burgemeester Van Meeberg (PvdA) liet daarop weten
dat hem 'helaas zojuist informatie was doorgegeven dat de vrouw
in 1980 overleden was'. Aan PvdA-zijde ontlokte deze opmerking
een bulderend gelach, terwijl de CDA-fractie zich groen ergerde
aan de opmerkingen van de loco-burgemeester.
"Ik protesteer. Dit kan echt niet. Hier is sprake van misleiding
van de raad", aldus een woedende Kerckhaerd. Uiteindelijk be
sloot het college nog geen straat naar Montseny te vernoemen. En
dat zal ook niet gebeuren: de regionale omroep Gelderland maak
te aan alle onzekerheid vanmorgen een einde door mevrouw
Montseny op te bellen. Ze is nu 79 jaar maar verkeert naar eigen
zeggen nog steeds in blakende welstand.
J1SP - Het Noordhollandse Jisp is sinds gisteren een unieke onderhoudswerf rijker. De werf is namelijk
speciaal voor reparatie en onderhoud van zogeheten koeiepramen. De boeren in Wayerland kunnen veelal hun
land slechts over water bereiken en machines en dieren moeten daarom altijd met speciale platbodems worden
vervoerd. De 'vaarboeren' bepalen voor een belangrijk deel het aanzicht van de streek rond Jisp. (foto anp)
DEN HAAG (ANP) - Om het aan
tal dienstplichtigen op peil te hou
den gaat staatssecretaris Van Hou-
welingen (defensie) strenger optre
den by het verlenen van uitstel en
PSP vraagt
duidelijkheid
over schorsing
topambtenaar
DEN HAAG (ANP) - PSP-kamer-
lid Van Es wil van minister De Ko
ning (sociale zaken en werkgele
genheid) weten wat hij gaat doen'
met de 44-jarige Oegstgeestse top
ambtenaar, die vorige week 1000
gulden boete kreeg van de Amster
damse rechtbank voor zijn aandeel
in de ontruiming van een kraak
pand.
In schriftelijke kamervragen her
innert Van Es er aan dat De Ko
ning in februari van dit jaar heeft
toegezegd zich te zullen beraden
over het handhaven van de man als
directeur sociale verzekeringen.
Hij was toen reeds geschorst in af
wachting van het vonnis. Nu de
rechtbank de ambtenaar heeft ver
oordeeld, is Van Es zeer benieuwd
naar de uitkomst van dat beraad.
Tevens wil zij weten welke con
clusies de bewindsman trekt als
het waar is dat de president van de
Amsterdamse rechtbank by het
bepalen van de strafmaat rekening
zou hebben gehouden met het feit
dat de ambtenaar niet op zijn post
zal terugkeren. Een woordvoerder
van het ministerie van sociale za
ken en werkgelegenheid liet vorige
week weten dat het vonnis geen re
den is diens schorsing ongedaan te
maken.
vrijstelleing van de dienstplicht. In
maart en mei kwamen er enige
honderden dienstplichtigen min
der onder de wapens dan was voor
zien. Als er niets verandert loopt
dat aantal op tot 8000 per jaar, zo
heeft Defensie berekend.
Van Houwelingen wil, zo heeft
hij de Kamer gisteren laten weten,
strenger normen gaan hanteren.
Zo wordt iedereen die is goedge
keurd straks ook in beginsel opge
roepen, worden de normen voor
voor vrystelling of uitstel van mili
taire dienst striker gehanteerd en
wordt ook gecontroleerd of de stu
dent-met-uitstel wel voldoende
met zijn studie voerder. Bovendien
zullen mensen die sinds begin 1985
buitengewoon dienstplichtig zyn
verklaard, worden benaderd met
het verzoek alsnog vrijwillig mili
taire dienstplicht te vervullen. Een
aantal zou dat wel willen. Verder
krijgen dienstplichtigen de vraag
al op 18-jarige leeftijd in het leger
te komen. Wie geen voorkeur
heeft, wordt nu automatisch met
19 jaar ingelijfd.
De soldatenvakbond AVNM
noemde gisteren de maatregelen
overdreven en voorbarig. Volgens
woordvoerder Zaal blijkt uit een
anderhalf jaar oud onderzoek van
het ministerie dat pas na 1989 een
tekort aan dienstplichtigen dreigt
te ontstaan. De tegenvallende op
komst bij de laatste lichtingen
noemt de AVNM vooral een plan
ningsprobleem.
De AVNM vindt het onjuist de
regels voor uitstel en vrijstelling
van dienstplicht aan te scherpen,
omdat jongens daardoor in de toe
komst minder gelegenheid krijgen
eerst hun studie af te ronden. "Dat
zou een miskenning zijn van de
maatschappelijke werkelijkheid
dat nu eenmaal steeds meer jon
gens na hun school gaan studeren.
Dat moet je niet verdoezelen of
verdonkeremanen door de regels
strenger te maken", zo stelt Zaal.
WOENSDRECHT (ANP) - De
blokkade die iedere maand op sire
ne-maandag rond het middaguur
voor de hoofdpoort van de vliegba
sis Woensdrecht wordt opgewor
pen, was gisteren wel heel snel af
gelopen. Nadat politie te paard de
32 aanwezige actievoerders drie
maal sommeerde de weg vrij te ma
ken, arresteerden rijkspolitie en
marechaussee onmiddellijk de ac
tievoerders toen die aan het bevel
geen gehoor gaven.
De blokkade had op dat moment
nog geen 10 minuten geduurd. Er
was gisteren 60 man rijkspolitie op
de been en een sectie marechaus
see. Het is voor het eerst dat de
rijkspolitie het onlangs samen met
Justitie uitgestippelde nieuwe be
leid toepaste bij de maandelijkse
blokkade. Normaal gesproken wa
ren politie en marechaussee vele
uren in de week met het steeds
weer wegslepen van de blokkade-
gangers bezig. De actievoerders
zijn nu aangehouden op grond van
artikel 186 van het Wetboek van
Strafrecht, dat het na het derde be
vel van het bevoegd gezag toch
deelnemen aan een volksoploop
verbiedt.
Er ontstond nogal wat opschud
ding toen 4 rijkspolitiemensen te
paard de zittende activisten tot
zeer dichtbij naderden. Groeps
commandant Ketellapper van de
rijkspolitie in Woensdrecht noem-
MANSUR - Aruba heeft weer een
minister van economische zaken.
De 43-jarige zakenman Don Man-
sur heeft het verzoek van de drie
Arubaanse partyen AVP, PPA en
ADN aanvaard om minister Ber-
linski op te volgen, die in juli
moest afreden op verdenking van
corruptie en oplichting verdacht
wordt. Berlinski zou onder andere
smeergeld hebben gevraagd bij de
vérkoop van het Aruba Palm
Beach Hotel door de overheid aan
particulieren.
de het inzetten van de paarden ech
ter allerminst een gevaarlijke,
maar eerder een vreedzame metho
de. De arrestanten werden onmid
dellijk voorgeleid aan de officier
van justitie en tegen hen wordt
proces-verbaal opgemaakt.
In het nieuwe beleid is ook vast
gelegd dat wanneer eenzelfde per
soon meerdere keren op grond van
artikel 186 is aangehouden, hij of
zy gevangen kan worden gezet.
Fransen breken
fonds aan voor
Nederlanders
NEUFCHATEAU (AP) - De
burgemeester van de Franse
gemeente Neufchateau heeft
een gemeentelijk kredietfonds
aangesproken en 100 Franse
frank en voedselbonnen ver
strekt aan een Nederlands ge
zin dat volkomen berooid in
het stadje in de Vogezen was
beland.
Het Nederlandse echtpaar
met twee jonge kinderen was in
zuid-Frankrijk betrokken ge
raakt bij een verkeersongeluk.
Het geld dat zij voor de terug
reis gereserveerd haddep ging
helemaal op aan de reparatie
van de auto. In Neufchateau za
gen zij geen andere oplossing
meer dan te gaan bedelen om
geld voor hun terugreis te ver
garen. Hun caravan hadden zij
uit geldgebrek al achtergelaten
op de plaats van het ongeluk.
De gemeente Neufchateau
besloot het gedupeerde gezin te
hulp te komen. Terwijl de bur
gemeester het geld en de voed
selbonnen regelde werd een ge
meentemedewerkster opge
trommeld om het jongste kind
de fles te geven. Het gezin, van
wie de naam niet werd vrijge
geven, kon daarna zijn terug-
reis naar Nederland vervolgen.
'Liechtenstein' laatste bedrijf in zaak Van zon
ADVERTENTIE
MAASTRICHT (ANP) - De rechtzaak tegen de
67-jarige Van Zon, een van de twee hoofdver
dachten in de ABP-affaire, loopt op zijn eind.
Vrijdag houdt officier van justitie Laumen zijn
requisitoir, volgende week dinsdag mag advo
caat Duynstee zijn laatste woord spreken.
Aanvankelijk zou Laumen morgen en Duyn
stee vrijdag aan het woord komen, maar tech
nische problemen met een tekstverwerker
noopten Laumen tot het vragen van uistel.
Het voorlopig laatste bedrijf speelde zich
gisteren af met de behandeling van de geld
stromen naar het vorstendommetje Liechten
stein. Volgens de rijksaccountantsdienst heeft
de geschorste directeur beleggingen Masson,
de tweede hoofdverdachte, daar in 1975 de
maatschappij Hamez Anstalt opgericht. Daar
in bracht hij de Nederlandse firma De Heem
onder, omdat de hoofddirectie van het ABP
hem had opgedragen die nevenfunctie onmid
dellijk op te geven.
Masson verkocht zijn aandelen De Heem
aan een zekere Putzinger in Liechtenstein,
met wie hij Hamez Anstalt oprichtte. Het start
kapitaal van 10.000 Zwitserse francs (toen
ruim 11.000 gulden) schonk hij aan Putzinger,
die daarmee de aandelen De Heem kocht. In
feite was Masson de enige eigenaar van Ha
mez. Op die manier kon hij de moeilijkheden
bij het ABP omzeilen.
Op rekeningen van Hamez werd ruim 1,4
miljoen Zwitserse francs gestort, onder meer
door enkele Arabische staten. Het grootste ge
deelte nam Masson op. Een ton werd doorge
sluisd naar de privérekening van Van Zon bij
de Kredietbank in Luxemburg. In 1979 was de
kas van Hamez vrijwel leeg. Om de maat
schappij te redden liet Masson in de jaren 1982
tot en met 1984 gelden van zijn op Jersey ge
vestigde maatschappij Wilford overmaken
naar Hamez.
Duizelingwekkend
Het was de bedoeling van Hamez om vanuit
Liechtenstein duizelingwekkende geldtrans
acties uit te voeren. Er is sprake geweest van
Australische promessen met een looptijd van
20 jaar ter waarde van 4,3 miljard Amerikaanse
dollars. Dat moest uiteindelijk bijna 20 miljard
dollar opleveren. Verder was sprake van een
lening van 800 miljoen dollar aan de Nationale
Bank in Griekenland en een lening van 203
miljoen Zwitserse francs voor een kantoor
pand in Brussel.
Hamez zou daarvan rond 300 miljoen dollar
opstrijken. De rijksaccountsdienst heeft niet
kunnen vaststellen of al die plannen zijn uitge
voerd. Laumen gelooft van niet: "Dat zou ge
woonweg onvoorstelbaar zijn". Tevens kwam
in verband met Hamez nog de verkoop van
Mercedes-aandelen in 1978 ter sprake, waar
mee miljarden waren gemoeid. Als die trans
actie lukte zou Hamez drie miljoen Zwitserse
francs opstrijken.
Bij de reddingsactie van Hamez werden via
de Grenswisselkantoren 13.000 Zwitserse
francs overgemaakt naar Liechtenstein op
naam van Masson, woonachtig op het Belgi
sche adres van Van Zon. De Liechtensteinse
firma van Masson was verder nog betrokken
bij een oliehandel in Indonesië en bij een
Deens koelapparatenbedrijf. Het verbaasde de
officier van justitie dat Van Zon zei niets te
weten van Hamez, terwijl hij een factuur uit
schreef voor Hamez van de HBG-groep waar
van hij eertijds directeur was.
Op vragen van de president ontkende Van
Zon dat van zijn provisies steeds een bepaald
bedrag via een verdeelsleutel afvloeide naar
Masson. "Er was geen verdeelsleutel. Wat ik
kon missen ging als lening naar Masson omdat
hij een financieringsbedrijf wilde opzetten ten
behoeve van de internationale geldhandel zo
dra hy bij het ABP met de vut was gegaan",
aldus Van Zon.
Van Zon behaalde in 1941 het ingenieursdi
ploma aan de TH-Delft, was enkele jaren werk
zaam bij het toenmalige ministerie van weder
opbouw, directeur van de Haagse Bouwmaat
schappij (gemeentebedrijf) en vanaf 1959 tot
en met 1976 directeur en lid van de raad van
bestuur van de Hollandse Beton Groep. In
1978 werd hij bouwcoördinator van de provin
cie Limburg.
^^PRESENTEERT^^
