Dodencijfer
nu op 1534
in Kameroen
Assad en Gaddafi weer Vriendjes'
Brillen en lenzen
Rau met één stem tegen
tot SPD-leider gekozen
fff-
Vliegtuig neergeschoten,
Mossad in verdachtenbank
Akkoord Israël-Kameroen
Bril 58 heeft ze
WOENSDAG 27 AUGUSTUS 1986
BUITENLAND
PAGINA 7
DEN HAAG/YAOUNDE - Het officiële dodencijfer na het
ontsnappen van vulkaangas uit het Niosmeer in het noord
westen van de Afrikaanse staat Kameroen is gisteren op
gelopen tot 1534. Ooggetuigen verklaarden dat de straten
van de rond het Niosmeer gelegen dorpen zijn bezaaid met
doden.
In verschillende dorpen is geen en-
kei teken van leven waargenomen.
Het ergst getroffen is Nios, waar
zo'n 700 inwoners aan de rand van
het kratermeer woonden. In het
rampgebied bevinden zich in to
taal ongeveer 20.000 mensen.
Het onder normale omstandighe
den heldere water van het Nios
meer heeft een licht-rode kleur
door
Bart Jochems
aangenomen. Deskundigen zien
daarin een waarschuwing voor een
mogelijke nieuwe gasexplosie.
Franse en Israëlische medische
teams melden dat het eventuele
uitbreken van een epidemie hen
zorgen baart. Slachtoffers worden
in massa-graven gelegd en ook om
gekomen dieren dienen snel te
worden begraven. Meer dan 7000
beesten zouden het leven hebben
gelaten. In de hospitaaltjes in de
buurt zyn honderden gewonden
opgenomen, elk bed wordt door
twee of drie slachtoffers bezet. Me
dici vrezen dat velen ernstige long
beschadigingen hebben opgelo
pen. Ook blijkt het gas brandwon
den aan de huid en ademhalingsor
ganen te veroorzaken.
„Het zag er uit alsof er een neu
tronenbom was ontploft: niets was
verwoest maar alle leven was ver
dwenen", aldus de ooggetuigen-
verklaring van de Nederlandse pa
ter Fred Hom. De pater was al za
terdagochtend bij het Niosmeer,
een dag na de ramp met het vul
kaangas.
De geestelijke werkt in het
10.000 inwoners tellende dqjp
Wum, dat op ongeveer vijftig kilo
meter van het Niosmeer ligt. Een
overlevende kwam naar Wum om
hulp te halen, de pater hoorde zijn
verhaal en vertrok in de richting
van het rampgebied. In het eerste
dorp waar Horn kwam klaagden
overlevenden over een brandend
gevoel in de maag. De doden lagen
overal. „We zagen mannen, vrou
wen, beesten dood op de grond.
Soms voor hun hutten of nog in
hun bedden, soms op de weg", al
dus de Nederlandse priester. In
een ander dorp, direct aan het
meer gelegen, waren geen overle
venden te vinden.
De dorpelingen hoorden donder
dagavond een zware klap en na
men daarna een scherpe, branderi
ge lucht waar. Eén van de overle
venden sprak over „de geur van
rotte eieren". De bewoners vielen
bewusteloos op de grond. Sommi
gen kwamen na enige tijd weer bij,
de meesten overleefden het niet.
Volgens de officiële lezing van
de regering bestond de gifwolk uit
zwavelwaterstofgas, een ontvlam
baar, kleurloos gas dat ruikt naar
rotte eieren. Het gas blijft vlak bo
ven het aardoppervlak zweven,
wat verklaart dat mensen die zich
op de heuvels bevonden de ramp
hebben overleefd. Die geur had de
bewoners van het gebied kunnen
alarmeren en een tijdige vlucht
mogelijk hebben gemaakt. Het
grote aantal slachtoffers be
vreemdde enkele deskundigen dan
ook. Een Amerikaanse deskundige
verklaarde echter dat een grote
concentratie zwavelwaterstof bin
nen enkele seconden het reukver
mogen kan verlammen. Bewuste
loosheid treedt dan in. De dood
komt doordat de hersenen het
ademhalingsproces niet langer
kunnen controleren, waardoor het
slachtoffer stikt.
Volgens president Biya hebben
de naar het rampgebied gestuurde
legereenheden de situatie onder
controle. Het leger heeft een ge
bied met een straal van tien kilo
meter rond het Niosmeer afgeslo
ten.
De president deed een oproep
aan de wereld Kameroen te hulp te
schieten. Uit verschillende landen
is hulp toegezegd. Medische teams
uit Frankrijk en de Verenigde Sta
ten zijn op weg naar Kameroen. Zij
zullen ook proberen de precieze
aard van het gifgas vast te stellen.
Minister Bukman van ontwikke
lingssamenwerking heeft een be
drag van 250.000 gulden gereser
veerd voor hulpverlening aan Ka
meroen.
*LONDEN/DUBLIN - Een uitloper van de orkaan Charley heeft gezorgd voor zware stormen en overstromingen
in Ierland en Groot-Brittannië. In de buurt van Dublin kwamen twee vrouwen door de storm in de rivier de
Liffey terecht en verdronken. De Ierse kustplaats Bray, 20 kilometer ten zuiden van Dublin, moest gisteren ten
dele geëvacueerd worden omdat een rivier buiten zijn oevers was getreden. En ook in de Ierse hoofdstad Dublin
(zie foto) stonden straten onder water. (foto epa»
NEURENBERG (DPA/Rtr.) - De
Westduitse SPD heeft dinsdag Jo
hannes Rau bijna unaniem aan
vaard als kanselierskandidaat voor
de verkiezingen van volgend jaar
januari. Van de 429 afgevaardigden
op het partijcongres van de sociaal
democraten in Neurenberg stemde
er een tegen, ondanks het feit dat
Rau de afgelopen weken de nodige
kritiek kreeg te verduren binnen
de partij.
Verscheidene partijleden zeiden
te vrezen dat Rau de capaciteiten
mist voor een mogelijk kanselier
schap. Maar vlak voor de stem
ming kreeg de minister-president
van de deelstaat Noordrijn-Westfa-
len de steun van vooraanstaande
SPD'ers. Onder hen was de gewe
zen kanselier Helmut Schmidt die
zelf in de laatste dagen van zijn re
gering de nodige aanvallen kreeg
te verduren vanuit (de linkervleu
gel van) zijn eigen partij. Schmidt
riep de partij op zich eensgezind
achter Rau op te stellen en de disci
pline op te brengen die volgens
hem nodig is om de macht te hero
veren.
Opinieonderzoeken hebben uit
gewezen dat de steun voor de SPD
afneemt als gevolg van de econo
mische successen van de rege-
Rau: werkloosheid
ringscoalitie van kanselier Helmut
Kohl. De jongste peilingen geven
aan dat de SPD kan rekenen op 41
procent van de stemmen. De rege
ringspartijen - de christendemo
cratische CDU/CSU en de liberale
FDP - krijgen samen 51 procent.
De Groenen staan op zeven pro
cent.
In een rede tot het congres ver
klaarde de 55-jarige Rau dat de be
strijding van de werkloosheid prio
riteit zal krijgen als hij in januari
gekozen wordt. Daarnaast zal hij
streven naar verwijdering van de
Amerikaanse kernraketten van
Westduits grondgebied. Ook be
loofde Rau een geleidelijke slui
ting van de kerncentrales.
De kanselierskandidaat riep de
Verenigde Staten op de Pershings-
II en kruisraketten uit West-Duits-
land terug te trekken. De Sowjet-
Unie vroeg hij het aantal SS-20-ra-
ketten drastisch te verminderen en
de kernwapens voor de korte af
stand te verwijderen uit Tsjecho-
Slowakije en de DDR.
Hij verklaarde ook West-Duits-
land te zullen terugtrekken uit de
overeenkomst met Washington
over deelneming aan het SDI-on-
derzoek naar een anti-raketten-
schild in de ruimte. Tevens zal ge
streefd worden naar een zone in
Europa die vrij wordt gehouden
van nucleaire en chemische wa
pens. Maar Rau bevestigde de
trouw van Bonn aan de NAVO en
aan de VS als de voornaamste
bondgenoot van de Bondsrepu
bliek.
ROME - Was het de Mossad, de Is
raëlische geheime dienst, die op 23
november 1973 een Italiaans mili
tair vliegtuig met twee officieren
en twee onderofficieren aan boord
liet neerstorten bij Marghera, in de
buurt van Venetië?
door
Hein ten Kortenaar
Er is althans een Italiaan die het
hardop heeft gezegd en een andere
die het probeert uit te zoeken. De
eerste is Ambrogio Viviani en hij
kan het weten, want hij was ten tij
de van het ongeluk generaal van de
inlichtingendienst, sindsdien ont
slagen omdat hij tevens lid was van
de geheime loge P2 onder leiding
van de eerbiedwaardige meester
Licio Gelli die de dienst gebruikte
als werktuig voor zijn veelvuldige
intriges.
De tweede is rechter-commissa-
ris Carlo Mastelloni, al jaren bezig
met het ontwarren van het inge
wikkelde kluwen van wapensmok
kel, terrorisme, P2 en geheime
diensten. De Sismi, de militaire in
lichtingendienst, is al herhaalde
lijk in opspraak geweest wegens
onorthodoxe handelingen, die de
staatsveiligheid eerder in gevaar
brachten dan bevorderden. Zo ge
heim konden die handelingen niet
zijn of ze kwamen uiteindelijk toch
in de krant, meestal door onderlin
ge vetes van de betrokkenen.
Een dergelijk motief kan ook Vi
viani hebben bewogen, toen hij en
kele maanden geleden een aantal
explosieve onthullingen deed aan
het Milanese weekblad Panorama.
Hij sprak toen over de omvangrij
ke wapenleveranties van het Ita
liaanse leger aan de Libische leider
Gaddafi, over de vlucht van de oor
logsmisdadiger Herbert Kappler
(die geen vlucht zou zijn geweest,
maar de uitvoering van een gehei
me overeenkomst tussen de Ita
liaanse en de Duitse regering, keu
rig verzorgd door de Sismi) en ten
slotte over het neerstorten van de
Argo-16, het vliegtuig waarmee
kort tevoren in opdracht van de
Italiaanse regering vijf Palestijnse
terroristen aan Libië waren 'uitge
leverd', nadat ze op 5 september
1973 in de nabijheid van het Ro
meinse vliegveld Fiumicino waren
gearresteerd bij een poging om een
lijnvliegtuig van El Al met een ra
ket neer te schieten. Het ongeluk
bij Marghera moest volgens Vivia
ni worden gezien als een waarschu
wing van de Mossad: „Een nogal
bloedige vermaning om ons wat
minder in te laten met Gaddafi en
het Arabisch-Palestijnse terroris-
Deze uitlating was voor rechter
Mastelloni aanleiding om de gene
raal nader aan de tand te voelen.
Over de inhoud van hun gesprek is
niets bekend geworden, maar ken
nelijk is Viviani teruggekrabbeld,
want na afloop van het onderhoud
liet Mastelloni hem arresteren we
gens verzwijging. Uitlatingen van
zijn advocaten doen vermoeden
dat Viviani iedere persoonlijke
kennis van de door hem onthulde
feiten ontkend heeft en zich beroe
pen heeft op horen zeggen: het ver
moeden van de Israëlische sabota
ge zou in zijn aanwezigheid zijn
geuit door de toenmalige Sismi-
chef Vito Miceli (die intussen naar
zijn farm in Zuid-Afrika is uitgewe-
v ken).
Het oprakelen van de nooit opge
helderde vrijlating van de vijf Pale-
stijnen heeft in elk geval opnieuw
stof gegeven voor de verdenking
die herhaaldelijk in de Italiaanse
pers is geuit en de laatste tijd
voortdurend in Amerikaanse kran
ten wordt herhaald: dat er name
lijk een afspraak zou hebben be
staan tussen de Italiaanse regering
(of de Sismi, met medeweten van
de regering) en de centrales van
het terrorisme in het Midden-Oos
ten, waarbij Italië zich verplichtte
tot bescherming of althans niet-
molestatie van terroristen, in ruil
voor de verzekering dat het voor
aanslagen zou worden gevrij
waard.
De voornaamste voorstander van
deze afspraak zou de toenmalige
minister van buitenlandse zaken
Aldo Moro zijn geweest, op wiens
verzoek de Romeinse justitie de
vijf Palestijnen overdroeg aan de
Sismi, die hen naar Libië vervoer
de. Het ligt in de bedoeling van de
rechter in Venetië om ook Moro s
naaste medewerker in die tijd, de
diplomaat Roberto Gaja, te horen.
Toch lijken de verwachtingen van
sommige Italiaanse kranten, dat
Mastelloni op het punt zou staan
de Mossad in staat van de beschul
diging te stellen, op z'n minst ui
terst voorbarig.
Asielrecht EG
MAINZ (AP) - De Europese Com
missie zal de lidstaten van de Euro
pese Gemeenschap binnen afzien
bare tijd een ontwerp voorleggen
voor één Europese regeling van het
asielrecht. Dit heeft Heinz Oskar
Vetter, oud-voorzitter van de West
duitse vakorganisatie DGB en
bondsdaglid voor de SPD, gisteren
verklaard in een vraaggesprek met
de krant 'Allgemeine Zeitung' in
Mainz.
Volgens Vetter zal het Europees
parlement zich eind 1986 of begin
1987 over een uniforme Europese
asielwetgeving moeten uitspreken.
Hfj zei dat de grondslagen voor
harmonisatie van het asielrecht in
EG-verband al aanwezig zijn.
Buitenland kort
Postzegelruzie
De DDR heeft geprotesteerd te
gen de terugzending van post die is
gefrankeerd met een Oostduitse
postzegel waarop de Berlijnse
Muur wordt voorgesteld als een
bastion tegen het fascisme. De
Westduitse posterijen retourneren
de eerste dag-epveloppen met de
speciale postzegel die sinds 5 au
gustus in circulatie is.
Filippijnen
De oprichter van de verboden
Communistische Partij van de Fi
lippijnen heeft bekendgemaakt dat
hij een nieuwe politieke partij wil
oprichten om het 'monopolie' van
de heersende klassen op deelname
aan de verkiezingen te breken. Jo
se Maria Sison zei dat de Partido
ng Bayan (Volkspartij) mensen van
links en het midden en zelfs kapi
talisten zal opnemen, als zij ten
minste bereid zijn te blijven strij
den voor 'nationale vrijdheid en
democratie' door gebruik te maken
van verkiezingen en andere vreed
zame middelen.
Noodweer
Franse reddingsteams hebben 31
mensen gered van een Pools schip
dat tijdens een storm in het Kanaal
gestrand was, zo hebben de autori
teiten bekend gemaakt. Alle 26 be
manningsleden en de vijf passa
giers van het uit Gdansk afkomsti
ge schip 'Sopot' werden gered.
Aids
Een toonaangevende Franse ge
leerde, dr. Jean-Claude Chermann
van het Pasteur-Instituut, heeft ge
meld dat hij in Afrika muskieten
en andere insekten heeft ontdekt
die besmet zijn met het Aids-virus.
Chermann voegde hier echter on
middellijk aan toe dat hij niet heeft
kunnen vaststellen of de insekten
de ziekte kunnen overbrengen op
mensen. De wetenschappelijk on
derzoeker zei dat alle 50 insekten-
soorten die hij uit Zaïre had onder
zocht, dragers bleken te zijn van
het virus. Van de 30 soorten uit de
Centraalafrikaanse Republiek ble
ken alleen muskieten en teken het
virus te bezitten.
Sellafleld
De omstreden nucleaire opwer
kingsfabriek van Sellafield in het
west-Engelse Cumbria is een toe
ristische trekpleister geworden. Na
een propagandacampagne om zich
ter plaatse omtrent kernenergie te
laten voorlichten, stromen de toe
risten naar de omstreden centrale
aan de Ierse Zee. Alleen al in juli
kwamen er ongeveer 10.000 bezoe
kers.
Peres en Biya geven elkaar een hand na afloop i
waarop hun akkoord bekend werd gemaakt.
i de persconferentie
YAOUNDE (Rtr./DPA/AFP) - Ka
meroen en Israël zijn opnieuw di
plomatieke betrekkingen aange
gaan. Dit heeft de Kameroense
staatsradio bekendgemaakt bij de
beëindiging van het tweedaagse
staatsbezoek van de Israëlische
premier Shimon Peres aan het
Afrikaanse land. De officiële diplo
matieke banden tussen de twee
landen zijn dertien jaar verbroken
geweest.
Israël hechtte een groot belang
aan het herstel van de betrekkin
gen met Kameroen, een van de 29
Afrikaanse landen die de banden
in 1973 met de joodse staat verbrak
in verband met de Jom Kipoer-oor-
log in het Midden-Oosten. Andere
Afrikaanse staten die hun diploma
tieke relatie met Israël inmiddels
weer hebben hersteld zijn Zaïre,
Liberia en Ivoorkust. Voor de be
kendmaking had Peres tegenover
Israëlische verslaggevers ver
klaard dat de Kameroense leider
Biya had gezegd dat verscheidene
leiders van andere Afrikaanse lan
den eveneens bereid zouden zijn
de officiële contacten met Israël
opnieuw aan te halen. Volgens Pe
res heeft Biya die landen bij naam
genoemd, maar verzocht om ge
heimhouding.
ADVERTENTIE
Tussen Syrië en Libië is dezer da
gen een nieuwe liefde ontloken. De
Syrische president Assad en de Li
bische kolonel Gaddafi zworen el
kaar trouw na een onverwacht,
tweedaags bezoek van Assad aan
Tripoli. Een monsterverbond te
gen de Verenigde Staten, Israël,
Egypte, Marokko, en PLO-leider
Arafat. Zo op het oog is het een nog
door
Ton van Brussel
al uiteenlopend gezelschap van vij
anden, maar dat geeft al aan hoe
vèrdeeld het Arabische huis is en
blijft. Dat Assad nu openlijk de Li
bische kaart speelt zegt veel over
zijn beklagenswaardige positie in
de regio.
Tot voor kort waren Libië en Sy
rië de voornaamste bondgenoten
van de Sowjet-Unie in de regio.
Beide landen golden als de onver
zoenlijke pleitbezorgers van een
militaire oplossing van het Israë
lisch/Arabische conflict. In de lang
vervlogen dagen dat de leider van
de Palestijnse bevrijdingsbewe
ging (PLO). Jasser Arafat, die va
riant nog trouw was, kon hij op on
voorwaardelijk steun rekenen van
Damascus en Tripoli. Arafats lip
pendienst aan een diplomatieke
oplossing maakte hem echter in
beide steden tot ongewenst per
soon. Gaddafi en Assad steunen
sindsdien de extremistische vleu
gels van de PLO die Arafat het lei
derschap willen ontnemen.
Rivalen
Dat wil nog niet zeggen dat dit
veelbesproken duo het over andere
kwestie ook met elkaar eens is. Als
het op de toekomst aankomt zijn
de heren eikaars grote rivalen,
want ze eisen allebei het leider
schap van de Arabisch/Islamiti
sche wereld op. In de Golfoorlog
steunt Syrië Iran en Libië Irak.
Hun samenwerking is echter ook
ingegeven door verschillen van
mening met de Sowjet-Unie. On
der Gorbatsjov is Moskou wat uit
gekeken geraakt op Syrië en Libië.
De krijgshaftige taal van de respec
tievelijke leiders past niet in de
stijl van Gorbatsjov, die zoveel mo
gelijk lijnen wil openhouden. De
Russische leider heeft gemerkt dat
zijn steun aan de twee lastpakken
van het Midden-Oosten hem geen
centimeter meer invloed heeft be
zorgd en dat is wèl waarop hij uit
Gorbatsjov
Gorbatsjov richt zich nu op een
internationale vredesconferentie
die de problemen in het conflictge
bied op een rijtje moet zetten en
nieuwe scenario's voor oplossin
gen moet ontwerpen. De recente
toenadering tot Israël is bedoeld
om zijn onderhandelingspositie te
verbeteren. Veel waarnemers hou
den het er daarom ook op dat het
na anderhalf uur afgebroken ge
sprek dat Moskou en Tel Aviv in
Helsinki voerden, binnen afzienba
re tijd zal worden hervat. Israël en
de Verenigde Staten zijn immers
pas bereid aan een internationale
bijeenkomst mee te werken als
Gorbatsjov de diplomatieke ban
den met Isarël herstelt.
In de nieuwe benadering van de
Sowjet-Unie is niet langer een
hoofdrol voor Libië en Syrië weg-
gegelegd. Daarom kan het i
voor iedereen èn in modieuze kleuren.
Bril 58 geeft u graag deskundig advies
en zéker prima service
Kom zelf eens kijken'
Leiden:
Haarlemmerstraat 58 - telefoon 071-140148
iijks verbazen dat beide landen el
kaar opzochten om trouw aan de
oude zaak te zweren. Maar alle
mooie woorden kunnen hun isole
ment en hun traditionele menings
verschillen nauwelijks verhullen.
Om die reden hield de vriend
schapsband in het verleden nooit
lang stand.
Niettemin schuilt er een gevaar
in hun bondgenootschap. De Ver
enigde Staten wilden er dit voor
jaar tijdens hun militaire actie te
gen Libië niet aan, dat ook Syrië
internationale terreur steunt. Het
Witte Huis wilde de relatie - tegen
wil en dank - met Assad niet met
dergelijke verdachtmakingen be
lasten, omdat het nog hoopte op
een normalisering van de situatie
in Libanon. Om dat te bereiken
was de steun van Syrië nodig. Zo
zoetjes aan wordt duidelijk dat de
Libanese burgeroorlog voorlopig
door niemand te beheersen valt.
De Syrische leider liet gisteren bo
vendien weten een aanval tegen Li
bië te zien als een aanval tegen Sy
rië.
Het moment dat de Verenigde
Staten Syrië niet langer kunnen
uitzonderen van verwijten is aan
gebroken en dat maakt de zaak ze
ker meer gespannen. De Ameri
kaanse inlichtingendiensten meld
den juist deze week over bewijzen
te beschikken dat Libië een ter-
reuroffensief voorbereidt. De be
vindingen van onder meer de CIA
zijn gisteren in feite bevestigd door
het Libische persagentschap JA-
NA dat berichtte over een oproep
van de revolutionaire comités tot
aanslagen tegen Amerikaanse be
langen.
Dikdoenerij
In welke mate die plannen ge
zien moeten worden als de van
Gaddafi bekende dikdoenerij of als
serieuze bedreiging van westerse
belangen, is moeilijk te zeggen.
Een feit blijft dat Gaddafi nauwe
lijks een fractie heeft uitgevoerd,
van wat hij in de loop van jaren
heeft aangekondigd te zullen doen.
Niettemin dringt de vergelijking
met dit voorjaar zich op. Ook nu
weer is een Amerikaanse oefening
gaande voor de kust van Libië, dit
maal in samenwerking met Gadda
fi's vijand Egypte. Na de vorige
aanval wist Gaddafi zich slechts
verbaal gesteund door de Arabi
sche wereld. Ditmaal kan hij ook
de feitelijke steun verwachten van
Assad. Aan een gewapende Ameri
kaanse actie kleven nu dus meer
risico's dan de vorige keer.
De Amerikaanse ambassadeur
bij de Verenigde Naties, Vernon
Walters, komt vermoedelijk al vol
gende week naar Europa om de
kwestie te bespreken. In Washing
ton verluidt dat zijn missie in het
teken zal staan van overleg over
nieuwe economische sancties te
gen Libië en mogelijk Syrië. Als
Europa daartoe al bereid zal zijn,
dan zal aan steun zeker de voor
waarde worden verbonden dat de
VS zich militair gesproken moeten
beheersen.
De polarisatie in de regio neemt
toe. Egypte, Jordanië, Marokko en
Tunesië zijn op het vredespad. Is
raël legde in Kameroen de basis
voor een nieuwe diplomatie op het
Afrikaanse continent: meedoen
met sancties tegen Zuid-Afrika om
de weg vrij te maken voor een ver
beterde relatie met 'Zwart Afrika'.
Het klimaat voor vredesbesprekin
gen vebetert geleidelijk. Europa
zal er daarom weinig behoefte aan
hebben opgewonden lieden als
Gaddafi en Assad in de kaart te
spelen.
3
Gaddafi: nieuwe acties (foto tass»
