'Vakbonden zijn nog
veel te ouderwets'
Modestijlen in ons land boerenkool met spruiten
Achtergrond
Harare in afwachting
niet-gebonden landen
Velema
weer
voorzitter
synode
WOENSDAG 27 AUGUSTUS 19B6
PAGINA 15
DEN HAAG - "Natuurlijk kampen de vakbonden met
ledenverlies", constateert ir. W.J. Ter Hart zonder een
spoor van verbazing. De voorzitter van de vereniging
van werkgevers in de metaal- en elektronische indus
trie (FME) vervolgt: "Wanneer mensen in de onderne
mingen hun hersens gaan gebruiken, beter gaan
werken en zien dat de vruchten daarvan niet alleen de
aandeelhouders ten goede kómen, dan vinden ze bij de
collectivistisch ingestelde vakbonden niet de grote
creativiteit die ze zoeken".
Het klinkt cynisch, maar het is ir.
Ter Hart bloedige ernst: de mon
dige medewerker van de toe
komst zoekt een heel ander soort
industriële vakvereniging.
door
Marien van den Bos
en Peter de Vries
Ter Hart stapt voigenae maana
op als voorzitter van de FME, na
acht jaar van niet aflatende cao-
strijd met de vakbonden. Zijn
verschijning was soms al vol
doende om de tegenpartij in lich
te staat van razernij te brengen.
De oorzaak: Ter Hart steekt zijn
opvattingen niet onder stoelen of
banken, maar verwoordt ze bij
voorkeur op krasse manier. Zo
ook dit keer, in een klein kamer
tje van het Haagse Promenade
hotel: „Ik hoop maar dat mijn
opvolger nog meemaakt dat de
vakbonden verstandiger wor
den".
Malaise
Van huis uit is de nu 63-jarige
Ter Hart werktuigbouwkundige
met speciale belangstelling voor
de organisatie van bedrijven. Na
een loopbaan die voerde door
een tapijtenfabriek, een raffina
derij, een fabriek voor gasver-
warmingsapparaten, een bouwer
van zware apparaten en de ka
mers van de Raad van Bestuur
van een fabriek voor landbouw
werktuigen, werd Ter Hart in
1978 voorzitter van de FME.
Twee dingen troffen hem daar:
het ontbreken van een duidelijk
beleidsplan, en de malaise-stem-
ming waarin de metaalelektro-
industrie verkeerde.
Met de meer dan duizend on
dernemingen, toen nog goed
voor meer dan 300.000 ba*en en
een miljarden-omzet, ging het
uitgesproken slecht. „In '78 vroe
gen eigenaars mij of ik een goede
koper wist voor hun bedrijf. Nu
zien ze het weer zitten, en willen
ze de ruimte krijgen om zich te
ontwikkelen. Een belangrijk suc
ces dat we hebben geboekt, is
dat de loonkosten per eenheid
produkt weer op het niveau van
1978 liggen".
Beleidsmatig is de FME ster
ker in haar schoenen komen te
staan. „Ik heb, ook als 'echte' on
dernemer, altijd met een plan
voor de toekomst gewerkt. In
1978 was het geijkte patroon nog
dat de vakbonden eisen stelden,
wij reageerden door 'nee' te zeg
gen, en we werden dan later er
gens over de streep gehaald. Ik
heb aan zo'n re-agerende hou
ding altijd een broertje dood ge
had. Nu is het zo dat wij ons be
leid formuleren, eigen verlan
gens op tafel leggen, en er eigen
lijk van de andere kant van de
tafel steeds minder nieuws komt.
Behalve dan wat gezigzag rond
het ,atv moet'-thema".
Kabinet-Lubbers
Een nieuwe wolk aan de wat
zonniger hemel vormt het twee
de kabinet Lubbers. „Ze houden,
nu, in tegenstelling tot vier jaar
geleden, te weinig rekening met
de marktsector als motor van de
economie. De inspanningen van
bedrijven op terreinen als tech
nologie, research en ontwikke
ling, scholing en training, vergen
vermogens. En dit kabinet kon
digt een lastenverzwaring aan!
De economische groei zal zo vol
gend jaar worden afgeremd, en
dan zien we dat het paard achter
de wagen is gespannen. Ik be
grijp die meneer die op de lege
schatkist zit wel, maar dit beleid
is fout, is eigenlijk heel erg".
Het is ook „kortzichtig" dat er
geen geld is uitgetrokken voor
een verkleining van het verschil
tussen netto- en brutoloon,
meent Ter Hart. Dat betekent dat
er meer druk op loonsverhogin
gen buiten de cao komt te liggen
en dat elke verbetering van de
welvaart van de werknemers
door de bedrijven betaald zal
moeten worden. En dat tast de
concurrentiepositie aan. Een be
lastingverlaging had die spiraal
kunnen doorbreken, meent Ter
Hart.
Ongemerkt is Ter Hart („Ik
ben ook maar een broodetende
profeet") daarmee weer terug bij
zijn favoriete onderwerp: de ver
houdingen tussen werkgevers en
arbeiders en het feit dat die
woorden alleen al volstrekt ver
keerd en achterhaald zijn. Hij
spreekt liever van ondernemers
en medewerkers. De technologi
sche ontwikkelingen gaan tegen
woordig zo snel, dat het voor een
bedrijf dat in de internationale
concurrentiestrijd overeind wil
blijven van essentieel belang is
goed na te denken over de orga
nisatiestructuur en -cultuur van
de onderneming.
Hiërarchie
De mondigheid van de beter
opgeleide werknemer moet door
de manager niet meer als een be
dreiging gezien worden, maar
juist gebruikt worden. „De on
dernemingsleiding kan het in z'n
eentje nu toch al niet meer alle
maal overzien. De manager moet
meer gaan luisteren, mensen
aanmoedigen kritiek te hebben,
coördineren en stimuleren dat de
medewerkers bezig zijn met de
verbetering van het produktie-
proces. Dat werkt veel beter dan
instructies geven, de hierarchi-
Ir. W. J. Ter Hart stapt op als voorzitter werkgeversbond FME:
sche, paternalistische methode,
van vroeger".
- Dat is toch een typisch werk
geversstandpunt?
„Welnee, waarom?"
- Omdat U zegt: geef die intel
ligente arbeider meer inspraak,
dan wordt er beter geprodu
ceerd.
„Nee, dat tijdperk van de te
genstelling tussen werkgever en
werknemer is misschien nog wel
niet helemaal voorbij, maar dat
gaat wel over. 't Is doodjammer
dat men dat bij de vakbeweging
nog niet begrijpt en uit „blijft,
gaan van het idee van het oude'
kapitalistische stelsel. De belan
gentegenstellingen die blijven,
moeten we in de toekomst op ba
sis van overleg oplossen. Dat is
de ideologie. De materialistische
grondslag ervan is dat we zo een
betere concurrentiepositie berei
ken".
"Luister nu eens. Iedereen wil
graag beter werken; dat is puur
menselijk. Dat kan alleen maar,
wanneer je mensen aanmoedigt
kritisch naar het produktiesys-
teem te kijken. Nu blijft 60 tot 80
procent van de hersencapaciteit
in het bedrijfsleven braak lig
gen".
Zonder het met zoveel woor
den te zeggen, constateert Ter
Hart dat „de mondigheid en me
dezeggenschap die de bonden al
jaren propageren en die nu voor
een groot deel gerealiseerd is",
zich tegen de vakverenigingen
zelf aan het keren is. De ge
schoolde medewerker kan in het
bedrijf zelf z'n eigen boontjes
doppen, en heeft daarvoor niet
meer de collectieve belangenbe
hartiger nodig. Die vakbonden
moeten zich beperken tot het af
sluiten van een globale, landelij
ke, kader-cao. Per bedrijf kun
nen ondernemingsraad en on
dernemer de zaak in de toekomst
dan verder regelen.
Hij protesteert: „Het is een vals
beeld dat wij de vakbeweging
buiten de deur van de onderme
ning willen houden". Met een
knipoog: „Dat willen we wel,
maar daar gaat het niet om".
„Het draait om het feit dat pro
cesverbetering, werktijden en
flexibiliteit van de beloning za
ken zijn van de mensen die in het
bedrijf zelf werken. Ik praat ook
over een idee voor de komende
tien jaar. Veel ondernemingsra
den zouden nu de taak die ik ze
toedenk nog niet aankunnen:
wanneer in een bedrijf de organi
satiegraad 10 procent is en de he
le OR toch bezet wordt door le
den van de industriebond FNV,
is de afspiegeling toch zoek?"
- Een afnemende centrale rol
voor de vakbonden betekent ook
dat het nut van een centrale FME
minder wordt?
„Nou en? De FME is er voor de
leden".
- Dat zegt de FNV dus ook.
«Maar ik meen het".
AMSTERDAM (GPD) „Als ik in
een paskamer kom en ik wil mijn
broek ophijsen, dan ga ik met mijn
kont door de passpiegel en mijn
kop vliegt door het gordijntje. Kan
ik meteen mooi zien, dat ze op
straat naar me staan te lachen.
Daar kom ik dus nooit meer".
Mode-ontwerper en zakenman
Jacques van Gils lardeerde afgelo
pen maandag zijn kritiek op het
Nederlandse modemanagement en
de detailhandel met humoristische
opmerkingen. Maar zijn toespraak
op een bijeenkomst van de Mode-
beurs Amsterdam - Modam - bleef
scherp. Van Gils kreeg er de Grand
Seigneur, de hoogte mode-onder
scheiding die ons land kent, uitge
reikt.
De mode-ontwerper ontving de
onderscheiding, die in 1984 door
de Vereniging Nederlandse Mode-
beurs werd ingesteld voor zijn ver
diensten voor de Nederlandse mo
dewereld.
De ontwerper nam de gelegen
heid te baat om eens flink van leer
te trekken tegen de Nederlandse
'kneuterigheid' in de textielbran
che. Hij merkte onder meer op:
„Eigenlijk is het triest. Mode 'Ne
derland' bestaat hélemaal niet.
Blpembollen... dat kan nog. Leuke
academiestudenten, ja, die bestaan
en komen we tegen in Parijs, Lon
den en New York. Gevlucht voor
de Hollandse worst".
"Toevallig houd ik bijzonder van
stijl, en dat is al heel wat in dit
land. Want in Nederland zeggen ze:
.'stijl, laat me niet lachen. Doe maar
gewoon, dan doe je al gek genoeg'.
Boerenkool met spruiten".
„Maar de mensen doen niet eens
gewoon. Ze doen niet wat ze zelf
goed vinden, mooi vinden, fijn vin
den of lekker vinden. Ze doen een
cliché. Ze doen de buurman of
buurvrouw, ze doen het werk, ze
doen de kerk. Ze doen Jan en alle
man, maar niet zichzelf'.
Wat Jacques van Gils zelf dan
wel doet verklaarde hij als volgt:
„Ik wil twee keer per jaar gewoon
het wiel uitvinden. Ik trek dan bij
voorkeur naar New York en hang
daar gewoon een beetje rond. Dan
zie ik het beste en het slechtste van
deze wereld tegelijk. Daar overvalt
en overspoelt mij de wereld. En
dan vind ik vroeger of later ge
woon het wiel uit. Meer is het niet,
mode ontwerpen."
Dat hij deze inspiratie wel in
New York maar niet in Amsterdam
vindt, weet Van Gils aan het ge
brek aan bevlogen management in
ons land. „Waar is het- bevlogen
modemanagement? Wij zouden in
ons land het wiel nog eens uit moe
ten vinden. En nu met visie, met
allure. Zonder gekneuter. Met
kwaliteit, met vrijheid, met liefde
en overtuiging. Met ballen. En met
zijn allen".
Hij hield zijn gehoor dan ook
voor, dat de modebranche meer
moet inspelen op de verschillende
marktsegmenten en zich een dui
delijker identiteit moet aanmeten.
„Disco-jongetjes, pikante dames,
Sharks, meisjes, die aan power-lif-
ten doen. Meneren die het deftig
doen en jonge heren die 'fast' als en
'rhinoceros' door het leven strui
nen. Geeft allemaal niks, als je pro
dukt maar duidelijk bij de één of
andere groep hoort".
Dat Jacques van Gils het niet al
leen bij kritiek liet, maar een daad
werkelijke bijdrage aan de verbete
ring van het modemanagement in
ons land wil leveren bleek na af
loop, toen hij aankondiède, dat hij
het geldbedrag van 2500 gulden,
behorende bij de Grand Seigneur,
nog eens met 15.000 gulden ver
hoogde en beschikbaar stelde aan
de meest getalenteerde modema-
nagement-student, die van deze
beurs zou kunnen gaan studeren
aan het Fashion Institute of Tech
nology in New York, waar hijzelf
ook zijn opleiding had genoten.
HARARE/ZIMBABWE - In Hara
re, de hoofdstad van Zimbabwe, is
gisteren het eerste gedeelte van de
conferentie van de Beweging van
Niet-Gebonden Landèn (NAM) ge-
bonnen met de voorvergadering
van de ministers van buitenlandse
zaken. Maar de hoofdschotel van
de conferentie zal pas vanaf 1 sep
tember worden geserveerd.
Dan maken de tientallen geko
zen staatshoofden, zelfbenoemde
regeerders en al dan niet via staats
grepen aan de macht gekomen mi
litaire 'revolutionaire' leiders van
ongeveer tweederde van alle lan
den op de wereld hun opwachting.
Maar de chaos in Harare is nu al
compleet.
door
Ruud de Wit
Want alle moeite en inzet ten
spijt is iedereen ervan overtuigd
dat dit 'dorp' feitelijk te klein is om
de conferentie van de Beweging
van Niet-Gebonden Landen
(NAM) te herbergen en als gevolg
daarvan de schijnwerpers van de
wereld op zich gericht te hebben.
Alle boekingen in de vijf interna
tionale hotels zijn reeds van vorige
Veek af geblokkeerd en pas na 15
september zullen zakenlieden, toe
risten en andere bezoekers aan
Zimbabwe weer de gelegenheid
hebben om zonder problemen een
hotelkamer te vinden.
Het is dan ook niet mis, waar Ha
rare deze weken mee wordt gecon
fronteerd. Ongeveer 15.000 gasten,
waaronder ten minste 1000 journa
listen, worden er verwacht. En tot
de prominente personen die naar
de conferentie zullen afreizen, be
horen internationaal omstreden en
politiek-kleurrijke figuren als kolo
nel Muammar Gaddafi van Libië,
president Fidel Castro van Cuba,
Yassar Arafat van de PLO, Oliver
Tambo van de Zuidafrikaanse be
vrijdingsorganisatie ANC, en wel
licht ook legerleider Desi Bouterse
van Suriname. Tenzij de laatste
van de prestigieuze trip weerhou
den wordt door de binnenlandse
guerrilla-acties die de voormalige
Nederlandse kolonie al enige tijd
teisteren.
De NAM heeft iets te vieren. Dit
jaar is het namelijk 25 jaar geleden,
dat 25 landen gehoor gaven aan het
initiatief van de president Tito van
Joegoslavië om in Belgrado bijeen
te komen. Wat Tito voor ogen
stond was een organisatie van lan
den, die op een „positieve manier
een neutraal blok zouden gaan vor
men tussen de NAVO enerzijds en
het Warschau-pact anderzijds".
Nu, 25 jaar later dus, telt de NAM
meer dan 100 aangesloten landen
en - niet te vergeten - politieke or
ganisaties, die hun aanvankelijke
neutraliteits-ideologie verder heb
ben uitgebouwd met die „van de
solidariteit met de onderdrukten".
In woorden belijdt de NAM dan
ook een nieuwe economische orde
die tot doel heeft de armste landen
van de wereld bij te staan in hun
Strijd tegen het westerse en voor
een deel ook het communistische
imperialisme.
Sinds de eerste bijeenkomst in
Belgrado is de NAM nog zes keer
bijeen geweest. Na Cairo (1964),
Lusaka (1970), Algiers (1973), Co
lombo (1976), Havana (1979) en
Ne\y Delhi (1983) volgt nu dus Ha
rare. En de keuze van de hoofdstad
van Zimbabwe is een nadrukkelij
ke aanwijzing, dat de persoon van
president Robert Mugabe de afge
lopen twee jaar aanzienlijk in inter
nationaal prestige is gestegen. Hij
heeft de leidende rol in de onderste
helft van Afrika van zijn buurman,
president Kenneth Kaunda van
Zambia, heeft overgenomen.
Het gegeven dat Harare de acht
ste NAM-conferentie herbergt en
dat premier Mugabe op 1 septem
ber de voorzittershamer van de In
diase premier. Rajiv Gandhi mag
overnemen, illustreert oök dat de
Zuidafrikaanse problematiek ver
reweg het belangrijkste gespreks
onderwerp zal vormen. En de ver
wachting bestaat dat in' tegenstel
ling tot bijvoorbeeld de laatste bij
eenkomst in New Delhi, er deze
keer een grotere eenheid naar bui
ten toe kan uitdragen.
Want in New Delhi moesten de
NAM-landen zich in talrijke boch
ten wringen om een gemeenschap
pelijk standpunt in te nemen over
het conflict rond de Russische in
vasie in Afghanistan, dat toen de
hoofdmoot van de discussie vorm
de. Door een deel van de NAM-lan
den wordt Moskou als de natuurlij
ke bondgenoot gezien in de strijd
tegen het economische imperialis
me, maar juist de Russische inva
sie in Afghanistan alsook de Viet-
namse bezetting van Kampuchea -
landen die allemaal bij de NAM
zijn aangesloten - maakten een
unanieme slotverklaring een ui
terst moeilijke opgave.
Ondanks de aanhoudende oorlog
tussen eveneens twee van de aan
gesloten landen, Iran en Irak, lijkt
deze keer een meer eensgezinde
opstelling mogelijk. Afgezien van
een veroordeling van de Verenigde
Staten en Groot-Brittannië voor
hun optreden eerder dit jaar tegen
Libië en de aanhoudende agressie,
eveneens van de VS tegen Nicara
gua, zal nagenoeg iedereen zich
kunnen vinden in een felle verkla
ring tegen de Zuidafrikaanse
apartheidspolitiek. Daarbij zullen
opnieuw de VS en Groot-Brittan
nië worden aangewezen als de gro
te boosdoeners die met succes een
internationale sanctie-strategie te
gen de regering in Pretoria weten
te voorkomen.
Om de conferentie tot een succes
te maken heeft de regering-Muga-
be zich de afgelopen maanden uit
gesloofd om zich van haar beste
kant te laten zien. In een spoedei
send bouwprogramma werden 32
luxe villa's uit de grond gestampt,
waarin een aantal staatshoofden en
hun naaste adviseurs zullen wor
den ondergebracht. En eigenaren
van bestaande villa's, veelal blank
trouwens, hebben genereuze aan
biedingen gekregen om hun wo
ningen tijdelijk te verlaten. Tegen
een vergoeding van 2400 dollar en
de mogelijkheid om nog eens 4800
dollar naar het buitenland te kun
nen meenemen - tegen normaliter
slechts 220 dollar -, hebben vele
blanken de kans met beide handen
aangegrepen om eindelijk weer
eens een luxueuze buitenlandse
reis te maken.
Maar ook anderszins heeft de re
gering van Zimbabwe flink in haar
reserves aan buitenlandse valuta
moeten tasten. Er is een vollledig
nieuwe vloot van Westduitse li
mousines aangeschaft, alsook 150
Franse sedans, terwijl de politie de
beschikking heeft gekregen over
tientallen nieuwe Japanse moto
ren, uitgerust met sirenes en zwaai
lichten in drie kleuren.
In totaal is een budget uitgetrok
ken van 45 miljoen gulden, waar
aan ook het plaatselijke bedrijfsle
ven en een aantal lidstaten welwil
lend hebben bijgedragen. Zo heeft
het bedrijfsleven auto's, compu
ters, telexen, secretaressen en an
der personeeel ter beschikking ge
steld. Een bedrijf bood zelfs gratis
12 volledig gemeubileerde huizen
aan. En van de lidstaten heeft Chi
na voor theestellen gezorgd, terwijl
Iran tapijten liet overvliegen en
Irak ijskasten.
De Nunspeetse predikant J. H.
Velema (69) is gisteren in de ope
ningszitting van de synode van
de Christelijke Gereformeerde
Kerken tot voorzitter gekozen.
Hij zat al vier keer eerder de sy
node voor. In november hoopt
hij als, predikant met pensioen te
gaan.
Eerste secretaris werd ds. P.
den Butter uit Middelharnis,
tweede ds. J. C. L. Starreveld uit
Kampen. Tweede voorzitter is
ds. M. C. Tanis uit Sliedrëcht.
In een welkomsttoespraak zei
de Haagse predikant W. P. de
Groot - de synode wordt in Den
Haag gehouden dat deze kerk
een bewogen periode doormaakt
(ethische kwesties, vertrek van
predikanten, verschillen in kerk
en geloofsbeleving enz.). "De
kerk is echter niet van mensen
maar van Christus. Daarin ligt
ook haar eenheid". "Afgevaar
digden brengen geen stém uit
namens eigen richting of achter
ban, maar handelen in opdracht
van de Koning der kerk".
Velema was blij met het voor
zitterschap. "Na het zuur komt
het zoet", zei hij, doelend op de
problemen in zijn kerk. Hij hoop
te op een open, ontspannen en
christelijk beraad. Zichzelf ty
peerde hij als een "oude matroos
die in het zicht van de emeri-
taatshaven nog de woelige ker
kelijke zee wordt opgestuurd".
Het echte vergaderwerk van de
synode begint op 16 september.
Aanhouding. De politie van
Smallingerland hield in Drach
ten een 34-jarige man uit Zwolle
aan die de nummers 10 en 12 van
het evangelisatieblad 'Evan' aan
het verspreiden was. Dat blad
wordt uitgegeven door het evan-
gelistenpaar Lucas en Jennie
Goeree. Het gaat om de num
mers die de president van de
Zwolse rechtbank had verboden
te verspreiden omdat ze kwets-
end waren voor joden.
De Zwollenaar werd na het op
maken van proces-verbaal heen
gezonden. Jennie Goeree ver
klaarde na het gebeurde, dat de
aangehouden man niet behoort
tot de 'harde kern' van de evan
gelisatie, "want die is ongrijp
baar". Ze noemde de versprei
ding in Drachten een 'geplande
bliksemactie'.
Bisdom Rotterdam. Bis
schop Bar van Rotterdam heeft
de nieuwe priesterraad geïnstal
leerd. In tegenstelling tot die van
Den Bosch hebben diakens én
pastorale werkers uit hun mid
den één persoon respectievelijk
twee personen aangewezen die
als toehoorder de vergaderingen
van de raad zullen bijwonen.
Na de installatie zei de bis
schop in een toespraakje, dat de
leden daar zitten op 'algemene ti
tel' en dus geen enkele groep ver
tegenwoordigen.
Leiden. Ter gelegenheid van
het 150-jarig bestaan van de Har-
tebrugkerk zal bisschop Ph. Bar
op zondag 28 september om half
11 voorgaan in een pontificale
hoogmis. Na de mis wordt tot
half 4 een receptie gehouden in
het Antonius-clubhuis aan de
Lange Mare.
Hervormde Kerk: beroepen
te Ede W. Westland Putten; aan
genomen naar Hoogezand-Sap-
pemeer-Kropswolde K. A. Bak
ker Hoogeveen; beroepbaar J. P.
G. Dijk Groningen.
Op de fiets....
Op het internationale con
gres van oud-katholieken - tot 30
augustus in de Westfaalse stad
Münster - pleitte mr. G. Chr.
Kok uit Rotterdam, vice-voorzit-
ter van de oud-katholieke syno
de, voor meer oecumenische so
lidariteit.
"Voor onze kerk leverde de
deelneming aan het oecumeni
sche gesprek in de Wereldraad
van Kerken niet alleen theologi
sche discussies op, maar ook een
geweldige verbreding van de ho
rizon", zei Kok. "De oud-katho
lieke gemeenschap, bestaande
uit welvarende blanke christe
nen in West-Europa en Noord-
Amerika, kreeg door de oecume
ne oog voor rassendiscriminatie,
uitbuiting en onderdrukking,
ook in de eigen samenleving".
(Kok is namens de oud-katholie
ken lid van het Centraal Comité
(algemeen bestuur) van de We
reldraad).
Overigens waarschuwde Kok
de oud-katholieken, niet met al
les tegelijk bezig te zijn. "Als
kleine gemeenten hebben wij
daar ook niet de deskundigheid
en mankracht voor. Wij moeten
ons niet laten opjagen. Op de
fiets kun je nu eenmaal geen 50
kilometer per uur rijden"/
(De Oud-Katholieke Kerk -
ontstaan uit drie katholieke te
genstromingen - telt wereldwijd
ongeveer 450.000 leden. De 'eer
ste onder zijns gelijken' is de
aartsbisschop van Utrecht, nu
mgr. A. J. Glazemaker. Het inter
nationale congres is eens in de
vier jaar).
Luther. Op 25 september
wordt in de 'Lütherhal' in Wit
tenberg (DDR) een tentoonstel
ling geopend onder de titel
'Maarten Luther in de beeldende
kunst'. Aanleiding is een theolo
gisch congres met Luther-spe-
cialisten uit vele landen. De ten
toonstelling - schilderijen, gra
fiek, tekeningen, plastieken, me
dailles en munten - duurt tot
voorjaar 1987.
Gevoelens. In de Duitse
Bondsrepubliek zijn uitlatingen
over religie én levensbeschou
wing tot nu toe alleen strafbaar
als ze de openbare orde vérsto
ren. De regering van de deelstaat
Beieren wil daaraan toevoegen:
als ze inbreuk maken op gods
dienstige gevoelens.
Beieren verwijst naar recente
gebeurtenissen "waaruit kan
blijken dat aanvallen op wat
christenen geloven in scherpte
zijn toegenomen". Ze doelt daar
bij op bepaalde speelfilms en to
neelstukken. "Elke grens van to
lerantie en respect voor de reli
gieuze overtuiging van anderen
wordt daarin overschreden".
Het voorstel van Beieren staat
op de agenda van de Bondsdag
voor 26 september. Vervolgens
gaat het naar de betrokken com-
Eén bekeerling
De Duitse zendeling Hein-
rich Berg, uitgezonden door een
baptisten-zendingsorgansatie
voor Zuid-Amerika, heeft in vijf
tien jaar werken temidden van
een indianenstam in de Brazi
liaanse provincie Mato Grosso.
zegge en schrijve één bekeerling
gemaakt. Dat vertelde hij na te
rugkeer.
Berg kan niet terug naar de in
dianen omdat de organisatie ter
bescherming van indianen (Fu-
nai), opgezet door de overheid,
dat niet wil; indianen mogen niet
vervreemd worden van hun cul
tuur. Alleen heimelijk zou hij er
nog heen kunnen gaan. Berg
hoopt nu, dat zijn jonge bekeer
ling als evangelist in indiaanse
nederzettingen mag gaan
werken. De ambtenaren van Fu-
nai zijn hem welgezind.
Eskimo's. Andere ervaringen
dan zendeling Berg heeft zijn
collega Kurt Vitt uit het Duitse
Siegen - in dienst van de Herm-
hutter zending - met de eskimo's
in Alaska. De 20.000 eskimo's -
met de indianen een minderheid
in Alaska - staan volgens hem
zeer open voor het evangelie. De
helft is nu christen.
Vitt is leider van de theologi
sche school van de Moravische
kerk in het 4000 inwoners tellen
de stadje Bethel in Alaska. Daar
is het vijftien maanden winter en
komt de temperatuur zelfs in de
korte zomer nooit boven de 15
graden.
Geestelijk gezien is het in Alas
ka heel wat beter dan in Europa
met zijn leeglopende kerken,
denkt Vitt. In Alaska is het heel
gewoon, in een kerkdienst vier
uur lang bijeen te zijn. Vóór de
preek wordt er veel gezongen en
vertellen kerkgangers over hun
persoonlijke belevenissen.
